| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
5. පණ්‌ඩිතසුත්‌තවණ්‌ණනා
5. Paṇḍitasuttavaṇṇanā
45. පඤ්‌චමෙ පණ්‌ඩිතපඤ්‌ඤත්‌තානීති පණ්‌ඩිතෙහි පඨමං පඤ්‌ඤත්‌තානි. කථිතානීති සෙය්‍යසො කථිතානි. මහාපුරිසෙහීති බුද්‌ධබොධිසත්‌තෙහි. කරුණාති කරුණාචෙතොවිමුත්‌ති වුත්‌තා. පුබ්‌බභාගොති තස්‌ස උපචාරො. දමොති ඉන්‌ද්‍රියසංවරො ‘‘මනච්‌ඡට්‌ඨානං ඉන්‌ද්‍රියානං දමන’’න්‌ති කත්‌වා. අත්‌තදමනන්‌ති චිත්‌තදමනං. පුණ්‌ණොවාදෙ (ම. නි. 3.396) ‘‘සක්‌ඛිස්‌සසි ඛො, ත්‌වං පුණ්‌ණ, ඉමිනා දමූපසමෙනා’’ති ආගතත්‌තා දමොති වුත්‌තා ඛන්‌තිපි. ආළවකෙ ආළවකසුත්‌තෙ (සං. නි. 1.246; සු. නි. 190) ‘‘සච්‌චා දමා චාගා’’ති එවං වුත්‌තා පඤ්‌ඤාපි ඉමස්‌මිං සුත්‌තෙ ‘‘දමො’’ති වත්‌තුං වට්‌ටති. රක්‌ඛනං ගොපනං පටිජග්‌ගනන්‌ති මාතාපිතූනං මනුස්‌සාමනුස්‌සකතූපද්‌දවතො රක්‌ඛනං, බ්‍යාධිආදිඅනත්‌ථතො ගොපනං, ඝාසච්‌ඡාදනාදීහි වෙය්‍යාවච්‌චකරණෙන පටිජග්‌ගනං. සන්‌තො නාම සබ්‌බකිලෙසදරථපරිළාහූපසමෙන උපසන්‌තකායවචීසමාචාරතාය ච. උත්‌තමට්‌ඨෙන සන්‌තානන්‌ති මත්‌තෙය්‍යතාදීහි සෙට්‌ඨට්‌ඨෙන සන්‌තානං.
45. Pañcame paṇḍitapaññattānīti paṇḍitehi paṭhamaṃ paññattāni. Kathitānīti seyyaso kathitāni. Mahāpurisehīti buddhabodhisattehi. Karuṇāti karuṇācetovimutti vuttā. Pubbabhāgoti tassa upacāro. Damoti indriyasaṃvaro ‘‘manacchaṭṭhānaṃ indriyānaṃ damana’’nti katvā. Attadamananti cittadamanaṃ. Puṇṇovāde (ma. ni. 3.396) ‘‘sakkhissasi kho, tvaṃ puṇṇa, iminā damūpasamenā’’ti āgatattā damoti vuttā khantipi. Āḷavake āḷavakasutte (saṃ. ni. 1.246; su. ni. 190) ‘‘saccā damā cāgā’’ti evaṃ vuttā paññāpi imasmiṃ sutte ‘‘damo’’ti vattuṃ vaṭṭati. Rakkhanaṃ gopanaṃ paṭijaggananti mātāpitūnaṃ manussāmanussakatūpaddavato rakkhanaṃ, byādhiādianatthato gopanaṃ, ghāsacchādanādīhi veyyāvaccakaraṇena paṭijagganaṃ. Santo nāma sabbakilesadarathapariḷāhūpasamena upasantakāyavacīsamācāratāya ca. Uttamaṭṭhena santānanti matteyyatādīhi seṭṭhaṭṭhena santānaṃ.
ඉධ ඉමෙසංයෙව තිණ්‌ණං ඨානානං කරණෙනාති ඉමස්‌මිං සුත්‌තෙ ආගතානං තිණ්‌ණං ඨානානං කරණෙන නිබ්‌බත්‌තනෙන. එතානි…පෙ.… කාරණානීති මාතුපට්‌ඨානං පිතුපට්‌ඨානන්‌ති එතානි ද්‌වෙ උත්‌තමපුරිසානං කාරණානි. උත්‌තමකිච්‌චකරණෙන හි මාතාපිතුඋපට්‌ඨාකා ‘‘උත්‌තමපුරිසා’’ති වුත්‌තා. තෙනාහ ‘‘මාතාපිතු…පෙ.… වුත්‌තො’’ති. අනුපද්‌දවභාවෙන ඛෙමං.
Idha imesaṃyeva tiṇṇaṃ ṭhānānaṃ karaṇenāti imasmiṃ sutte āgatānaṃ tiṇṇaṃ ṭhānānaṃ karaṇena nibbattanena. Etāni…pe… kāraṇānīti mātupaṭṭhānaṃ pitupaṭṭhānanti etāni dve uttamapurisānaṃ kāraṇāni. Uttamakiccakaraṇena hi mātāpituupaṭṭhākā ‘‘uttamapurisā’’ti vuttā. Tenāha ‘‘mātāpitu…pe… vutto’’ti. Anupaddavabhāvena khemaṃ.
පණ්‌ඩිතසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Paṇḍitasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 5. පණ්‌ඩිතසුත්‌තං • 5. Paṇḍitasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 5. පණ්‌ඩිතසුත්‌තවණ්‌ණනා • 5. Paṇḍitasuttavaṇṇanā
