| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
๒-๔. ปญฺหพฺยากรณสุตฺตาทิวณฺณนา
2-4. Pañhabyākaraṇasuttādivaṇṇanā
๔๒-๔๔. ทุติเย เอเตสํ ปญฺหานนฺติ เอกํสพฺยากรณาทีนํ จตุนฺนํ ปญฺหานํฯ ตสฺมิํ ตสฺมิํ ฐาเน พฺยากรณํ ชานาตีติ ‘‘จกฺขุํ อนิจฺจ’’นฺติ ปุเฎฺฐ ‘‘อนิจฺจ’’นฺติ เอกํเสเนว พฺยากาตพฺพํฯ ‘‘อนิจฺจา นาม จกฺขุ’’นฺติ ปุเฎฺฐ ปน ‘‘น เกวลํ จกฺขุเมว, โสตมฺปิ อนิจฺจ’’นฺติ เอวํ วิภชิตฺวา พฺยากาตพฺพํฯ ‘‘ยถา จกฺขุํ ตถา โสตํ, ยถา โสตํ ตถา จกฺขุ’’นฺติ ปุเฎฺฐ ‘‘เกนเฎฺฐน ปุจฺฉสี’’ติ ปฎิปุจฺฉิตฺวา ‘‘ทสฺสนเฎฺฐน ปุจฺฉามี’’ติ วุเตฺต ‘‘น หี’’ติ พฺยากาตพฺพํฯ ‘‘อนิจฺจเฎฺฐน ปุจฺฉามี’’ติ วุเตฺต ‘‘อามา’’ติ พฺยากาตพฺพํฯ ‘‘ตํ ชีวํ ตํ สรีร’’นฺติอาทีนิ ปุเฎฺฐน ปน ‘‘อพฺยากตเมตํ ภควตา’’ติ ฐเปตโพฺพ, เอส ปโญฺห น พฺยากาตโพฺพติ เอวํ ชานาตีติ อโตฺถฯ อตฺถสมาคเมนาติ อตฺถสฺส ปฎิลาเภน ลทฺธเพฺพนฯ สมิติ สงฺคติ สโมธานนฺติ สมโย, ปฎิลาโภฯ สมโย เอว อภิสมโย, อภิมุขภาเวน วา สมโย อภิสมโยติ เอวเมตฺถ ปทโตฺถ เวทิตโพฺพฯ เสสํ สุวิเญฺญยฺยเมวฯ ตติยจตุตฺถานิ อุตฺตานตฺถาเนวฯ
42-44. Dutiye etesaṃ pañhānanti ekaṃsabyākaraṇādīnaṃ catunnaṃ pañhānaṃ. Tasmiṃ tasmiṃ ṭhāne byākaraṇaṃ jānātīti ‘‘cakkhuṃ anicca’’nti puṭṭhe ‘‘anicca’’nti ekaṃseneva byākātabbaṃ. ‘‘Aniccā nāma cakkhu’’nti puṭṭhe pana ‘‘na kevalaṃ cakkhumeva, sotampi anicca’’nti evaṃ vibhajitvā byākātabbaṃ. ‘‘Yathā cakkhuṃ tathā sotaṃ, yathā sotaṃ tathā cakkhu’’nti puṭṭhe ‘‘kenaṭṭhena pucchasī’’ti paṭipucchitvā ‘‘dassanaṭṭhena pucchāmī’’ti vutte ‘‘na hī’’ti byākātabbaṃ. ‘‘Aniccaṭṭhena pucchāmī’’ti vutte ‘‘āmā’’ti byākātabbaṃ. ‘‘Taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’’ntiādīni puṭṭhena pana ‘‘abyākatametaṃ bhagavatā’’ti ṭhapetabbo, esa pañho na byākātabboti evaṃ jānātīti attho. Atthasamāgamenāti atthassa paṭilābhena laddhabbena. Samiti saṅgati samodhānanti samayo, paṭilābho. Samayo eva abhisamayo, abhimukhabhāvena vā samayo abhisamayoti evamettha padattho veditabbo. Sesaṃ suviññeyyameva. Tatiyacatutthāni uttānatthāneva.
ปญฺหพฺยากรณสุตฺตาทิวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Pañhabyākaraṇasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya
๒. ปญฺหพฺยากรณสุตฺตํ • 2. Pañhabyākaraṇasuttaṃ
๓. ปฐมโกธครุสุตฺตํ • 3. Paṭhamakodhagarusuttaṃ
๔. ทุติยโกธครุสุตฺตํ • 4. Dutiyakodhagarusuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
๒. ปญฺหพฺยากรณสุตฺตวณฺณนา • 2. Pañhabyākaraṇasuttavaṇṇanā
๓-๔. โกธครุสุตฺตทฺวยวณฺณนา • 3-4. Kodhagarusuttadvayavaṇṇanā
