| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สโมฺมหวิโนทนี-อฎฺฐกถา • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā |
๓. ปญฺหาปุจฺฉกวณฺณนา
3. Pañhāpucchakavaṇṇanā
๒๑๕. ปญฺหาปุจฺฉเก จตุนฺนมฺปิ สจฺจานํ ขนฺธวิภเงฺค วุตฺตนยานุสาเรเนว กุสลาทิภาโว เวทิตโพฺพฯ อารมฺมณตฺติเกสุ ปน สมุทยสจฺจํ กามาวจรธเมฺม อสฺสาเทนฺตสฺส ปริตฺตารมฺมณํ โหติ, มหคฺคตธเมฺม อสฺสาเทนฺตสฺส มหคฺคตารมฺมณํ, ปญฺญตฺติํ อสฺสาเทนฺตสฺส นวตฺตพฺพารมฺมณํฯ ทุกฺขสจฺจํ กามาวจรธเมฺม อารพฺภ อุปฺปนฺนํ ปริตฺตารมฺมณํ, รูปารูปาวจรธเมฺม อารพฺภ อุปฺปตฺติกาเล มหคฺคตารมฺมณํ, นว โลกุตฺตรธเมฺม ปจฺจเวกฺขณกาเล อปฺปมาณารมฺมณํ, ปณฺณตฺติํ ปจฺจเวกฺขณกาเล นวตฺตพฺพารมฺมณํฯ มคฺคสจฺจํ สหชาตเหตุวเสน สพฺพทาปิ มคฺคเหตุกํ วีริยํ วา วีมํสํ วา เชฎฺฐกํ กตฺวา มคฺคภาวนากาเล มคฺคาธิปติ, ฉนฺทจิเตฺตสุ อญฺญตราธิปติกาเล นวตฺตพฺพํ นาม โหติฯ ทุกฺขสจฺจํ อริยานํ มคฺคปจฺจเวกฺขณกาเล มคฺคารมฺมณํ, เตสํเยว มคฺคํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขณกาเล มคฺคาธิปติ, เสสธมฺมปจฺจเวกฺขณกาเล นวตฺตพฺพํ โหติฯ
215. Pañhāpucchake catunnampi saccānaṃ khandhavibhaṅge vuttanayānusāreneva kusalādibhāvo veditabbo. Ārammaṇattikesu pana samudayasaccaṃ kāmāvacaradhamme assādentassa parittārammaṇaṃ hoti, mahaggatadhamme assādentassa mahaggatārammaṇaṃ, paññattiṃ assādentassa navattabbārammaṇaṃ. Dukkhasaccaṃ kāmāvacaradhamme ārabbha uppannaṃ parittārammaṇaṃ, rūpārūpāvacaradhamme ārabbha uppattikāle mahaggatārammaṇaṃ, nava lokuttaradhamme paccavekkhaṇakāle appamāṇārammaṇaṃ, paṇṇattiṃ paccavekkhaṇakāle navattabbārammaṇaṃ. Maggasaccaṃ sahajātahetuvasena sabbadāpi maggahetukaṃ vīriyaṃ vā vīmaṃsaṃ vā jeṭṭhakaṃ katvā maggabhāvanākāle maggādhipati, chandacittesu aññatarādhipatikāle navattabbaṃ nāma hoti. Dukkhasaccaṃ ariyānaṃ maggapaccavekkhaṇakāle maggārammaṇaṃ, tesaṃyeva maggaṃ garuṃ katvā paccavekkhaṇakāle maggādhipati, sesadhammapaccavekkhaṇakāle navattabbaṃ hoti.
เทฺว สจฺจานีติ ทุกฺขสมุทยสจฺจานิฯ เอตานิ หิ อตีตาทิเภเท ธเมฺม อารพฺภ อุปฺปตฺติกาเล อตีตาทิอารมฺมณานิ โหนฺติฯ สมุทยสจฺจํ อชฺฌตฺตาทิเภเท ธเมฺม อสฺสาเทนฺตสฺส อชฺฌตฺตาทิอารมฺมณํ โหติ, ทุกฺขสจฺจํ อากิญฺจญฺญายตนกาเล นวตฺตพฺพารมฺมณมฺปีติ เวทิตพฺพํฯ อิติ อิมสฺมิํ ปญฺหาปุจฺฉเก เทฺว สจฺจานิ โลกิยานิ โหนฺติ, เทฺว โลกุตฺตรานิฯ ยถา จ อิมสฺมิํ, เอวํ ปุริเมสุปิ ทฺวีสุฯ สมฺมาสมฺพุเทฺธน หิ ตีสุปิ สุตฺตนฺตภาชนียาทีสุ โลกิยโลกุตฺตราเนว สจฺจานิ กถิตานิฯ เอวมยํ สจฺจวิภโงฺคปิ เตปริวฎฺฎํ นีหริตฺวาว ภาเชตฺวา ทสฺสิโตติฯ
Dve saccānīti dukkhasamudayasaccāni. Etāni hi atītādibhede dhamme ārabbha uppattikāle atītādiārammaṇāni honti. Samudayasaccaṃ ajjhattādibhede dhamme assādentassa ajjhattādiārammaṇaṃ hoti, dukkhasaccaṃ ākiñcaññāyatanakāle navattabbārammaṇampīti veditabbaṃ. Iti imasmiṃ pañhāpucchake dve saccāni lokiyāni honti, dve lokuttarāni. Yathā ca imasmiṃ, evaṃ purimesupi dvīsu. Sammāsambuddhena hi tīsupi suttantabhājanīyādīsu lokiyalokuttarāneva saccāni kathitāni. Evamayaṃ saccavibhaṅgopi teparivaṭṭaṃ nīharitvāva bhājetvā dassitoti.
สโมฺมหวิโนทนียา วิภงฺคฎฺฐกถาย
Sammohavinodanīyā vibhaṅgaṭṭhakathāya
สจฺจวิภงฺควณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Saccavibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / อภิธมฺมปิฎก • Abhidhammapiṭaka / วิภงฺคปาฬิ • Vibhaṅgapāḷi / ๔. สจฺจวิภโงฺค • 4. Saccavibhaṅgo
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / วิภงฺค-มูลฎีกา • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ๔. สจฺจวิภโงฺค • 4. Saccavibhaṅgo
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / วิภงฺค-อนุฎีกา • Vibhaṅga-anuṭīkā / ๔. สจฺจวิภโงฺค • 4. Saccavibhaṅgo
