| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਮ੍ਮੋਹવਿਨੋਦਨੀ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā |
੩. ਪਞ੍ਹਾਪੁਚ੍ਛਕવਣ੍ਣਨਾ
3. Pañhāpucchakavaṇṇanā
੬੩੮. ਪਞ੍ਹਾਪੁਚ੍ਛਕੇ ਪਾਲ਼ਿਅਨੁਸਾਰੇਨੇવ ਝਾਨਾਨਂ ਕੁਸਲਾਦਿਭਾવੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਆਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਿਕੇਸੁ ਪਨ ਤਿਣ੍ਣਂ ਝਾਨਾਨਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਾਦਿਭਾવੇਨ ਨવਤ੍ਤਬ੍ਬਤਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਮਗ੍ਗਕਾਲੇ ਫਲਕਾਲੇ વਾ ਸਿਯਾ ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਰਮ੍ਮਣਾ। ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਸਿਯਾ ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕੁਸਲਤੋ ਤੇਰਸ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਾਨਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਪਾਦਕਚਤੁਤ੍ਥਂ, ਇਦ੍ਧਿવਿਧਚਤੁਤ੍ਥਂ, ਦਿਬ੍ਬਸੋਤਞਾਣਚਤੁਤ੍ਥਂ, ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣਚਤੁਤ੍ਥਂ, ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਞਾਣਚਤੁਤ੍ਥਂ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਚਤੁਤ੍ਥਂ, ਯਥਾਕਮ੍ਮੂਪਗਞਾਣਚਤੁਤ੍ਥਂ, ਅਨਾਗਤਂਸਞਾਣਚਤੁਤ੍ਥਂ, ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਾਦਿਚਤੁਤ੍ਥਂ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਚਤੁਤ੍ਥਨ੍ਤਿ।
638. Pañhāpucchake pāḷianusāreneva jhānānaṃ kusalādibhāvo veditabbo. Ārammaṇattikesu pana tiṇṇaṃ jhānānaṃ nimittārammaṇattā parittārammaṇādibhāvena navattabbatā veditabbā. Lokuttarā panettha maggakāle phalakāle vā siyā appamāṇārammaṇā. Catutthaṃ jhānaṃ siyā parittārammaṇanti ettha kusalato terasa catutthajjhānāni sabbatthapādakacatutthaṃ, iddhividhacatutthaṃ, dibbasotañāṇacatutthaṃ, cetopariyañāṇacatutthaṃ, pubbenivāsañāṇacatutthaṃ, dibbacakkhuñāṇacatutthaṃ, yathākammūpagañāṇacatutthaṃ, anāgataṃsañāṇacatutthaṃ, ākāsānañcāyatanādicatutthaṃ, lokuttaracatutthanti.
ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਪਾਦਕਚਤੁਤ੍ਥਂ ਨવਤ੍ਤਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਮੇવ ਹੋਤਿ।
Tattha sabbatthapādakacatutthaṃ navattabbārammaṇameva hoti.
ਇਦ੍ਧਿવਿਧਚਤੁਤ੍ਥਂ ਚਿਤ੍ਤવਸੇਨ ਕਾਯਂ ਪਰਿਣਾਮੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਦਿਸ੍ਸਮਾਨੇਨ ਕਾਯੇਨ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਕਰਣੇ ਕਾਯਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਕਾਯવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਣਾਮੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦਿਸ੍ਸਮਾਨੇਨ ਕਾਯੇਨ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਕਤ੍વਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਚਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਮਹਗ੍ਗਤਾਰਮ੍ਮਣਂ।
Iddhividhacatutthaṃ cittavasena kāyaṃ pariṇāmentassa adissamānena kāyena pāṭihāriyakaraṇe kāyārammaṇattā parittārammaṇaṃ, kāyavasena cittaṃ pariṇāmentassa dissamānena kāyena pāṭihāriyaṃ katvā brahmalokaṃ gacchantassa samāpatticittārammaṇattā mahaggatārammaṇaṃ.
ਦਿਬ੍ਬਸੋਤਞਾਣਚਤੁਤ੍ਥਂ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ।
Dibbasotañāṇacatutthaṃ saddārammaṇattā parittārammaṇaṃ.
ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣਚਤੁਤ੍ਥਂ ਕਾਮਾવਚਰਚਿਤ੍ਤਜਾਨਨਕਾਲੇ ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਰੂਪਾવਚਰਾਰੂਪਾવਚਰਚਿਤ੍ਤਜਾਨਨਕਾਲੇ ਮਹਗ੍ਗਤਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਚਿਤ੍ਤਜਾਨਨਕਾਲੇ ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਰਮ੍ਮਣਂ। ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣਲਾਭੀ ਪਨ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਂਯੇવ ਚਿਤ੍ਤਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਨ ਅਰਿਯਾਨਂ। ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚੇવ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਚ; ਸਕਦਾਗਾਮੀ ਸਕਦਾਗਾਮਿਨੋ ਚੇવ ਹੇਟ੍ਠਿਮਾਨਞ੍ਚ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ; ਅਨਾਗਾਮੀ ਅਨਾਗਾਮਿਨੋ ਚੇવ ਹੇਟ੍ਠਿਮਾਨਞ੍ਚ ਤਿਣ੍ਣਂ; ਖੀਣਾਸવੋ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਜਾਨਾਤਿ।
Cetopariyañāṇacatutthaṃ kāmāvacaracittajānanakāle parittārammaṇaṃ, rūpāvacarārūpāvacaracittajānanakāle mahaggatārammaṇaṃ, lokuttaracittajānanakāle appamāṇārammaṇaṃ. Cetopariyañāṇalābhī pana puthujjano puthujjanānaṃyeva cittaṃ jānāti, na ariyānaṃ. Sotāpanno sotāpannassa ceva puthujjanassa ca; sakadāgāmī sakadāgāmino ceva heṭṭhimānañca dvinnaṃ; anāgāmī anāgāmino ceva heṭṭhimānañca tiṇṇaṃ; khīṇāsavo sabbesampi jānāti.
ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਞਾਣਚਤੁਤ੍ਥਂ ਕਾਮਾવਚਰਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਰਣਕਾਲੇ ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਰੂਪਾવਚਰਾਰੂਪਾવਚਰਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਰਣਕਾਲੇ ਮਹਗ੍ਗਤਾਰਮ੍ਮਣਂ, ‘‘ਅਤੀਤੇ ਬੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਖੀਣਾਸવਾ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾવਯਿਂਸੁ, ਫਲਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰਿਂਸੂ’’ਤਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਣਕਾਲੇ ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਨਾਮਗੋਤ੍ਤਾਨੁਸ੍ਸਰਣਕਾਲੇ ਨવਤ੍ਤਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਂ।
Pubbenivāsañāṇacatutthaṃ kāmāvacarakkhandhānussaraṇakāle parittārammaṇaṃ, rūpāvacarārūpāvacarakkhandhānussaraṇakāle mahaggatārammaṇaṃ, ‘‘atīte buddhapaccekabuddhakhīṇāsavā maggaṃ bhāvayiṃsu, phalaṃ sacchikariṃsū’’ti anussaraṇakāle appamāṇārammaṇaṃ, nāmagottānussaraṇakāle navattabbārammaṇaṃ.
ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਚਤੁਤ੍ਥਂ વਣ੍ਣਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ।
Dibbacakkhuñāṇacatutthaṃ vaṇṇārammaṇattā parittārammaṇaṃ.
ਯਥਾਕਮ੍ਮੂਪਗਞਾਣਚਤੁਤ੍ਥਂ ਕਾਮਾવਚਰਕਮ੍ਮਾਨੁਸ੍ਸਰਣਕਾਲੇ ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਰੂਪਾવਚਰਾਰੂਪਾવਚਰਕਮ੍ਮਾਨੁਸ੍ਸਰਣਕਾਲੇ ਮਹਗ੍ਗਤਾਰਮ੍ਮਣਂ।
Yathākammūpagañāṇacatutthaṃ kāmāvacarakammānussaraṇakāle parittārammaṇaṃ, rūpāvacarārūpāvacarakammānussaraṇakāle mahaggatārammaṇaṃ.
ਅਨਾਗਤਂਸਞਾਣਚਤੁਤ੍ਥਂ ਅਨਾਗਤੇ ਕਾਮਧਾਤੁਯਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਜਾਨਨਕਾਲੇ ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਰੂਪਾਰੂਪਭવੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਜਾਨਨਕਾਲੇ ਮਹਗ੍ਗਤਾਰਮ੍ਮਣਂ, ‘‘ਅਨਾਗਤੇ ਬੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਖੀਣਾਸવਾ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾવੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਫਲਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਜਾਨਨਕਾਲੇ ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਰਮ੍ਮਣਂ, ‘‘ਅਨਾਗਤੇ ਸਙ੍ਖੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੩.੧੦੮) ਨਯੇਨ ਨਾਮਗੋਤ੍ਤਾਨੁਸ੍ਸਰਣਕਾਲੇ ਨવਤ੍ਤਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਂ।
Anāgataṃsañāṇacatutthaṃ anāgate kāmadhātuyā nibbattijānanakāle parittārammaṇaṃ, rūpārūpabhavesu nibbattijānanakāle mahaggatārammaṇaṃ, ‘‘anāgate buddhapaccekabuddhakhīṇāsavā maggaṃ bhāvessanti, phalaṃ sacchikarissantī’’ti jānanakāle appamāṇārammaṇaṃ, ‘‘anāgate saṅkho nāma rājā bhavissatī’’tiādinā (dī. ni. 3.108) nayena nāmagottānussaraṇakāle navattabbārammaṇaṃ.
ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਚਤੁਤ੍ਥਂ ਨવਤ੍ਤਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਂ। વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਚਤੁਤ੍ਥਂ ਮਹਗ੍ਗਤਾਰਮ੍ਮਣਂ।
Ākāsānañcāyatanaākiñcaññāyatanacatutthaṃ navattabbārammaṇaṃ. Viññāṇañcāyatananevasaññānāsaññāyatanacatutthaṃ mahaggatārammaṇaṃ.
ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਚਤੁਤ੍ਥਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਰਮ੍ਮਣਂ।
Lokuttaracatutthaṃ appamāṇārammaṇaṃ.
ਕਿਰਿਯਤੋਪਿ ਤੇਸਂ ਦ੍વਾਦਸਨ੍ਨਂ ਝਾਨਾਨਂ ਇਦਮੇવ ਆਰਮ੍ਮਣવਿਧਾਨਂ। ਤੀਣਿ ਝਾਨਾਨਿ ਨਮਗ੍ਗਾਰਮ੍ਮਣਾਤਿ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਞਾਣਂ વਾ ਚੇਤੋਪਰਿਯਾਦਿਞਾਣਂ વਾ ਮਗ੍ਗਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਤੀਣਿ ਝਾਨਾਨਿ ਤਥਾ ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਤੋ ਨਮਗ੍ਗਾਰਮ੍ਮਣਾ, ਸਹਜਾਤਹੇਤੁવਸੇਨ ਪਨ ਸਿਯਾ ਮਗ੍ਗਹੇਤੁਕਾ; વੀਰਿਯਜੇਟ੍ਠਿਕਾਯ વਾ વੀਮਂਸਾਜੇਟ੍ਠਿਕਾਯ વਾ ਮਗ੍ਗਭਾવਨਾਯ ਮਗ੍ਗਾਧਿਪਤਿਨੋ; ਛਨ੍ਦਚਿਤ੍ਤਜੇਟ੍ਠਕਕਾਲੇ ਫਲਕਾਲੇ ਚ ਨવਤ੍ਤਬ੍ਬਾ।
Kiriyatopi tesaṃ dvādasannaṃ jhānānaṃ idameva ārammaṇavidhānaṃ. Tīṇi jhānāni namaggārammaṇāti paccavekkhaṇañāṇaṃ vā cetopariyādiñāṇaṃ vā maggaṃ ārammaṇaṃ kareyya, tīṇi jhānāni tathā appavattito namaggārammaṇā, sahajātahetuvasena pana siyā maggahetukā; vīriyajeṭṭhikāya vā vīmaṃsājeṭṭhikāya vā maggabhāvanāya maggādhipatino; chandacittajeṭṭhakakāle phalakāle ca navattabbā.
ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਨ੍ਤਿ ਇਧਾਪਿ ਕੁਸਲਤੋ ਤੇਰਸਸੁ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨੇਸੁ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਪਾਦਕਇਦ੍ਧਿવਿਧਦਿਬ੍ਬਸੋਤਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਯਥਾਕਮ੍ਮੂਪਗਞਾਣਚਤੁਤ੍ਥਞ੍ਚੇવ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਞ੍ਚ ਆਰੁਪ੍ਪਚਤੁਤ੍ਥਂ ਮਗ੍ਗਾਰਮ੍ਮਣਾਦਿਭਾવੇਨ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਚੇਤੋਪਰਿਯਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਅਨਾਗਤਂਸਞਾਣਚਤੁਤ੍ਥਂ ਪਨ ਮਗ੍ਗਾਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ। ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਮਗ੍ਗਹੇਤੁਕਂ ਮਗ੍ਗਾਧਿਪਤੀਤਿ વਾ; ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਚਤੁਤ੍ਥਂ ਮਗ੍ਗਾਰਮ੍ਮਣਂ ਨ ਹੋਤਿ; ਮਗ੍ਗਕਾਲੇ ਪਨ ਸਹਜਾਤਹੇਤੁવਸੇਨ ਮਗ੍ਗਹੇਤੁਕਂ; વੀਰਿਯવੀਮਂਸਾਜੇਟ੍ਠਿਕਾਯ ਮਗ੍ਗਭਾવਨਾਯ ਮਗ੍ਗਾਧਿਪਤਿ; ਛਨ੍ਦਚਿਤ੍ਤਜੇਟ੍ਠਿਕਾਯ ਚੇવ ਮਗ੍ਗਭਾવਨਾਯ ਫਲਕਾਲੇ ਚ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਕਿਰਿਯਤੋਪਿ ਦ੍વਾਦਸਸੁ ਝਾਨੇਸੁ ਅਯਮੇવ ਨਯੋ।
Catutthaṃ jhānanti idhāpi kusalato terasasu catutthajjhānesu sabbatthapādakaiddhividhadibbasotadibbacakkhuyathākammūpagañāṇacatutthañceva catubbidhañca āruppacatutthaṃ maggārammaṇādibhāvena na vattabbaṃ. Cetopariyapubbenivāsaanāgataṃsañāṇacatutthaṃ pana maggārammaṇaṃ hoti. Na vattabbaṃ maggahetukaṃ maggādhipatīti vā; lokuttaracatutthaṃ maggārammaṇaṃ na hoti; maggakāle pana sahajātahetuvasena maggahetukaṃ; vīriyavīmaṃsājeṭṭhikāya maggabhāvanāya maggādhipati; chandacittajeṭṭhikāya ceva maggabhāvanāya phalakāle ca na vattabbaṃ. Kiriyatopi dvādasasu jhānesu ayameva nayo.
ਤੀਣਿ ਝਾਨਾਨਿ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਤੀਤਾਦੀਸੁ ਏਕਧਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਆਰਬ੍ਭ ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਤੋ ਨવਤ੍ਤਬ੍ਬਾਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।
Tīṇi jhānāni na vattabbāti atītādīsu ekadhammampi ārabbha appavattito navattabbāti veditabbā.
ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਨ੍ਤਿ ਕੁਸਲਤੋ ਤੇਰਸਸੁ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨੇਸੁ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਪਾਦਕਚਤੁਤ੍ਥਂ ਨવਤ੍ਤਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਮੇવ। ਇਦ੍ਧਿવਿਧਚਤੁਤ੍ਥਂ ਕਾਯવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਪਰਿਣਾਮਨੇ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਚਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਅਤੀਤਾਰਮ੍ਮਣਂ; ‘‘ਅਨਾਗਤੇ ਇਮਾਨਿ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਮਾ ਮਿਲਾਯਿਂਸੁ, ਦੀਪਾ ਮਾ ਨਿਬ੍ਬਾਯਿਂਸੁ, ਏਕੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਮੁਟ੍ਠਾਤੁ, ਪਬ੍ਬਤੋ ਸਮੁਟ੍ਠਾਤੂ’’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਕਾਲੇ ਅਨਾਗਤਾਰਮ੍ਮਣਂ; ਚਿਤ੍ਤવਸੇਨ ਕਾਯਪਰਿਣਾਮਨਕਾਲੇ ਕਾਯਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਰਮ੍ਮਣਂ। ਦਿਬ੍ਬਸੋਤਞਾਣਚਤੁਤ੍ਥਂ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨਾਰਮ੍ਮਣਂ। ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣਚਤੁਤ੍ਥਂ ਅਤੀਤੇ ਸਤ੍ਤਦਿવਸਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਨਿਰੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਜਾਨਨਕਾਲੇ ਅਤੀਤਾਰਮ੍ਮਣਂ; ਅਨਾਗਤੇ ਸਤ੍ਤਦਿવਸਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਚਿਤ੍ਤਜਾਨਨਕਾਲੇ ਅਨਾਗਤਾਰਮ੍ਮਣਂ। ‘‘ਯਥਾ ਇਮਸ੍ਸ ਭੋਤੋ ਮਨੋਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪਣਿਹਿਤਾ ਇਮਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਾ ਅਮੁਂ ਨਾਮ વਿਤਕ੍ਕਂ વਿਤਕ੍ਕੇਸ੍ਸਤੀਤਿ। ਸੋ ਬਹੁਞ੍ਚੇਪਿ ਆਦਿਸਤਿ, ਤਥੇવ ਤਂ ਹੋਤਿ ਨੋ ਅਞ੍ਞਥਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਹਿ ਸੁਤ੍ਤੇਨ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੩.੬੧) ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣਸ੍ਸੇવ ਪવਤ੍ਤਿ ਪਕਾਸਿਤਾ। ਅਦ੍ਧਾਨਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸਨ੍ਤਤਿਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨવਸੇਨੇવ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਆਰਬ੍ਭ ਪવਤ੍ਤਿਕਾਲੇ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਰਮ੍ਮਣਂ। વਿਤ੍ਥਾਰਕਥਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਹੇਟ੍ਠਾਅਟ੍ਠਕਥਾਕਣ੍ਡવਣ੍ਣਨਾਯਂ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।
Catutthaṃ jhānanti kusalato terasasu catutthajjhānesu sabbatthapādakacatutthaṃ navattabbārammaṇameva. Iddhividhacatutthaṃ kāyavasena cittapariṇāmane samāpatticittārammaṇattā atītārammaṇaṃ; ‘‘anāgate imāni pupphāni mā milāyiṃsu, dīpā mā nibbāyiṃsu, eko aggikkhandho samuṭṭhātu, pabbato samuṭṭhātū’’ti adhiṭṭhānakāle anāgatārammaṇaṃ; cittavasena kāyapariṇāmanakāle kāyārammaṇattā paccuppannārammaṇaṃ. Dibbasotañāṇacatutthaṃ saddārammaṇattā paccuppanārammaṇaṃ. Cetopariyañāṇacatutthaṃ atīte sattadivasabbhantare uppajjitvā niruddhacittajānanakāle atītārammaṇaṃ; anāgate sattadivasabbhantare uppajjanakacittajānanakāle anāgatārammaṇaṃ. ‘‘Yathā imassa bhoto manosaṅkhārā paṇihitā imassa cittassa anantarā amuṃ nāma vitakkaṃ vitakkessatīti. So bahuñcepi ādisati, tatheva taṃ hoti no aññathā’’ti iminā hi suttena (a. ni. 3.61) cetopariyañāṇasseva pavatti pakāsitā. Addhānapaccuppannasantatipaccuppannavaseneva paccuppannaṃ ārabbha pavattikāle paccuppannārammaṇaṃ. Vitthārakathā panettha heṭṭhāaṭṭhakathākaṇḍavaṇṇanāyaṃ vuttanayeneva veditabbā.
ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਞਾਣਚਤੁਤ੍ਥਂ ਅਤੀਤਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਰਣਕਾਲੇ ਅਤੀਤਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਨਾਮਗੋਤ੍ਤਾਨੁਸ੍ਸਰਣਕਾਲੇ ਨવਤ੍ਤਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਂ। ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਚਤੁਤ੍ਥਂ વਣ੍ਣਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਰਮ੍ਮਣਂ। ਯਥਾਕਮ੍ਮੂਪਗਞਾਣਚਤੁਤ੍ਥਂ ਅਤੀਤਕਮ੍ਮਮੇવ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਅਤੀਤਾਰਮ੍ਮਣਂ। ਅਨਾਗਤਂਸਞਾਣਚਤੁਤ੍ਥਂ ਅਨਾਗਤਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਰਣਕਾਲੇ ਅਨਾਗਤਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਨਾਮਗੋਤ੍ਤਾਨੁਸ੍ਸਰਣਕਾਲੇ ਨવਤ੍ਤਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਂ। ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਚਤੁਤ੍ਥਂ ਨવਤ੍ਤਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਮੇવ। વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਚਤੁਤ੍ਥਂ ਅਤੀਤਾਰਮ੍ਮਣਮੇવ। ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਚਤੁਤ੍ਥਂ ਨવਤ੍ਤਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਮੇવ। ਕਿਰਿਯਤੋਪਿ ਦ੍વਾਦਸਸੁ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨੇਸੁ ਏਸੇવ ਨਯੋ।
Pubbenivāsañāṇacatutthaṃ atītakkhandhānussaraṇakāle atītārammaṇaṃ, nāmagottānussaraṇakāle navattabbārammaṇaṃ. Dibbacakkhuñāṇacatutthaṃ vaṇṇārammaṇattā paccuppannārammaṇaṃ. Yathākammūpagañāṇacatutthaṃ atītakammameva ārammaṇaṃ karotīti atītārammaṇaṃ. Anāgataṃsañāṇacatutthaṃ anāgatakkhandhānussaraṇakāle anāgatārammaṇaṃ, nāmagottānussaraṇakāle navattabbārammaṇaṃ. Ākāsānañcāyatanaākiñcaññāyatanacatutthaṃ navattabbārammaṇameva. Viññāṇañcāyatananevasaññānāsaññāyatanacatutthaṃ atītārammaṇameva. Lokuttaracatutthaṃ navattabbārammaṇameva. Kiriyatopi dvādasasu catutthajjhānesu eseva nayo.
ਤੀਣਿ ਝਾਨਾਨਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਾਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾਭੂਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਪવਤ੍ਤਿਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਾ।
Tīṇijhānāni bahiddhārammaṇāti ajjhattato bahiddhābhūtaṃ nimittaṃ ārabbha pavattito bahiddhārammaṇā.
ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਨ੍ਤਿ ਇਧਾਪਿ ਕੁਸਲਤੋ ਤੇਰਸਸੁ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨੇਸੁ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਪਾਦਕਚਤੁਤ੍ਥਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਮੇવ।
Catutthaṃ jhānanti idhāpi kusalato terasasu catutthajjhānesu sabbatthapādakacatutthaṃ bahiddhārammaṇameva.
ਇਦ੍ਧਿવਿਧਚਤੁਤ੍ਥਂ ਕਾਯવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਪਰਿਣਾਮਨੇਪਿ ਚਿਤ੍ਤવਸੇਨ ਕਾਯਪਰਿਣਾਮਨੇਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋવ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ; ‘‘ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਹਤ੍ਥਿਮ੍ਪਿ ਦਸ੍ਸੇਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪવਤ੍ਤਕਾਲੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ।
Iddhividhacatutthaṃ kāyavasena cittapariṇāmanepi cittavasena kāyapariṇāmanepi attanova kāyacittārammaṇattā ajjhattārammaṇaṃ; ‘‘bahiddhā hatthimpi dassetī’’tiādinā nayena pavattakāle bahiddhārammaṇaṃ.
ਦਿਬ੍ਬਸੋਤਞਾਣਚਤੁਤ੍ਥਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਚ੍ਛਿਗਤਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਕਾਲੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਪਰਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਕਾਲੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਉਭਯવਸੇਨਾਪਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ।
Dibbasotañāṇacatutthaṃ attano kucchigatasaddārammaṇakāle ajjhattārammaṇaṃ, parassa saddārammaṇakāle bahiddhārammaṇaṃ, ubhayavasenāpi ajjhattabahiddhārammaṇaṃ.
ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣਚਤੁਤ੍ਥਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਮੇવ।
Cetopariyañāṇacatutthaṃ bahiddhārammaṇameva.
ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਞਾਣਚਤੁਤ੍ਥਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਖਨ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਰਣਕਾਲੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਪਰਸ੍ਸ ਖਨ੍ਧਾਨਞ੍ਚੇવ ਨਾਮਗੋਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਅਨੁਸ੍ਸਰਣਕਾਲੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ।
Pubbenivāsañāṇacatutthaṃ attano khandhānussaraṇakāle ajjhattārammaṇaṃ, parassa khandhānañceva nāmagottassa ca anussaraṇakāle bahiddhārammaṇaṃ.
ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਚਤੁਤ੍ਥਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਕਾਲੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਪਰਸ੍ਸ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਕਾਲੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਉਭਯવਸੇਨਾਪਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ।
Dibbacakkhuñāṇacatutthaṃ attano rūpārammaṇakāle ajjhattārammaṇaṃ, parassa rūpārammaṇakāle bahiddhārammaṇaṃ, ubhayavasenāpi ajjhattabahiddhārammaṇaṃ.
ਯਥਾਕਮ੍ਮੂਪਗਞਾਣਚਤੁਤ੍ਥਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮਜਾਨਨਕਾਲੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਪਰਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਜਾਨਨਕਾਲੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਉਭਯવਸੇਨਾਪਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ।
Yathākammūpagañāṇacatutthaṃ attano kammajānanakāle ajjhattārammaṇaṃ, parassa kammajānanakāle bahiddhārammaṇaṃ, ubhayavasenāpi ajjhattabahiddhārammaṇaṃ.
ਅਨਾਗਤਂਸਞਾਣਚਤੁਤ੍ਥਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨਾਗਤੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਜਾਨਨਕਾਲੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਪਰਸ੍ਸ ਖਨ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਰਣਕਾਲੇ ਚੇવ ਨਾਮਗੋਤ੍ਤਾਨੁਸ੍ਸਰਣਕਾਲੇ ਚ ਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਉਭਯવਸੇਨਾਪਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ।
Anāgataṃsañāṇacatutthaṃ attano anāgate nibbattijānanakāle ajjhattārammaṇaṃ, parassa khandhānussaraṇakāle ceva nāmagottānussaraṇakāle ca bahiddhārammaṇaṃ, ubhayavasenāpi ajjhattabahiddhārammaṇaṃ.
ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਚਤੁਤ੍ਥਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ। ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਚਤੁਤ੍ਥਂ ਨવਤ੍ਤਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਂ। વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਚਤੁਤ੍ਥਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ।
Ākāsānañcāyatanacatutthaṃ bahiddhārammaṇaṃ. Ākiñcaññāyatanacatutthaṃ navattabbārammaṇaṃ. Viññāṇañcāyatananevasaññānāsaññāyatanacatutthaṃ ajjhattārammaṇaṃ.
ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਚਤੁਤ੍ਥਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਮੇવ। ਕਿਰਿਯਤੋਪਿ ਦ੍વਾਦਸਸੁ ਝਾਨੇਸੁ ਅਯਮੇવ ਨਯੋਤਿ।
Lokuttaracatutthaṃ bahiddhārammaṇameva. Kiriyatopi dvādasasu jhānesu ayameva nayoti.
ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਝਾਨવਿਭਙ੍ਗੇ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਭਾਜਨੀਯੇਪਿ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਿਸ੍ਸਕਾਨੇવ ਝਾਨਾਨਿ ਕਥਿਤਾਨਿ; ਅਭਿਧਮ੍ਮਭਾਜਨੀਯੇਪਿ ਪਞ੍ਹਾਪੁਚ੍ਛਕੇਪਿ। ਤਯੋਪਿ ਹਿ ਏਤੇ ਨਯਾ ਤੇਭੂਮਕਧਮ੍ਮਮਿਸ੍ਸਕਤ੍ਤਾ ਏਕਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾ ਏવ। ਏવਮਯਂ ਝਾਨવਿਭਙ੍ਗੋਪਿ ਤੇਪਰਿવਟ੍ਟਂ ਨੀਹਰਿਤ੍વਾવ ਭਾਜੇਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸਿਤੋਤਿ।
Imasmiṃ pana jhānavibhaṅge sammāsambuddhena suttantabhājanīyepi lokiyalokuttaramissakāneva jhānāni kathitāni; abhidhammabhājanīyepi pañhāpucchakepi. Tayopi hi ete nayā tebhūmakadhammamissakattā ekaparicchedā eva. Evamayaṃ jhānavibhaṅgopi teparivaṭṭaṃ nīharitvāva bhājetvā dassitoti.
ਸਮ੍ਮੋਹવਿਨੋਦਨਿਯਾ વਿਭਙ੍ਗਟ੍ਠਕਥਾਯ
Sammohavinodaniyā vibhaṅgaṭṭhakathāya
ਝਾਨવਿਭਙ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Jhānavibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / વਿਭਙ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Vibhaṅgapāḷi / ੧੨. ਝਾਨવਿਭਙ੍ਗੋ • 12. Jhānavibhaṅgo
