| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / அங்கு³த்தரனிகாய (அட்ட²கதா²) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
5. பணிஹிதஅச்ச²வக்³க³வண்ணனா
5. Paṇihitaacchavaggavaṇṇanā
41. பஞ்சமஸ்ஸ பட²மே ஸெய்யதா²பீதி ஓபம்மத்தே² நிபாதோ. தத்ர ப⁴க³வா கத்த²சி அத்தே²ன உபமங் பரிவாரெத்வா த³ஸ்ஸேதி வத்த²ஸுத்தே (ம॰ நி॰ 1.70 ஆத³யோ) விய, பாரிச்ச²த்தகோபம- (அ॰ நி॰ 7.69) அக்³கி³க்க²ந்தோ⁴பமாதி³ஸுத்தேஸு (அ॰ நி॰ 7.72) விய ச, கத்த²சி உபமாய அத்த²ங் பரிவாரெத்வா த³ஸ்ஸேதி லோணம்பி³லஸுத்தே (அ॰ நி॰ 3.101) விய, ஸுவண்ணகாரஸுத்தஸூரியோபமாதி³ஸுத்தேஸு (அ॰ நி॰ 7.66) விய ச. இமஸ்மிங் பன ஸாலிஸூகோபமே உபமாய அத்த²ங் பரிவாரெத்வா த³ஸ்ஸெந்தோ ஸெய்யதா²பி, பி⁴க்க²வேதிஆதி³மாஹ. தத்த² ஸாலிஸூகந்தி ஸாலிப²லஸ்ஸ ஸூகங். யவஸூகேபி ஏஸேவ நயோ. வா-ஸத்³தோ³ விகப்பத்தோ². மிச்சா²பணிஹிதந்தி மிச்சா²ட²பிதங். யதா² விஜ்ஜி²துங் ஸக்கோதி, ந ஏவங் உத்³த⁴க்³க³ங் கத்வா ட²பிதந்தி அத்தோ². பெ⁴ச்ச²தீதி பி⁴ந்தி³ஸ்ஸதி, ச²விங் சி²ந்தி³ஸ்ஸதீதி அத்தோ². மிச்சா²பணிஹிதேன சித்தேனாதி மிச்சா²ட²பிதேன சித்தேன. வட்டவஸேன உப்பன்னசித்தங் ஸந்தா⁴யேதங் வுத்தங். அவிஜ்ஜந்தி அட்ட²ஸு டா²னேஸு அஞ்ஞாணபூ⁴தங் க⁴னப³ஹலங் மஹாஅவிஜ்ஜங். விஜ்ஜங் உப்பாதெ³ஸ்ஸதீதி எத்த² விஜ்ஜந்தி அரஹத்தமக்³க³ஞாணங். நிப்³பா³னந்தி தண்ஹாவானதோ நிக்க²ந்தபா⁴வேன ஏவங் வுத்தங் அமதங். ஸச்சி²கரிஸ்ஸதீதி பச்சக்க²ங் கரிஸ்ஸதி.
41. Pañcamassa paṭhame seyyathāpīti opammatthe nipāto. Tatra bhagavā katthaci atthena upamaṃ parivāretvā dasseti vatthasutte (ma. ni. 1.70 ādayo) viya, pāricchattakopama- (a. ni. 7.69) aggikkhandhopamādisuttesu (a. ni. 7.72) viya ca, katthaci upamāya atthaṃ parivāretvā dasseti loṇambilasutte (a. ni. 3.101) viya, suvaṇṇakārasuttasūriyopamādisuttesu (a. ni. 7.66) viya ca. Imasmiṃ pana sālisūkopame upamāya atthaṃ parivāretvā dassento seyyathāpi, bhikkhavetiādimāha. Tattha sālisūkanti sāliphalassa sūkaṃ. Yavasūkepi eseva nayo. Vā-saddo vikappattho. Micchāpaṇihitanti micchāṭhapitaṃ. Yathā vijjhituṃ sakkoti, na evaṃ uddhaggaṃ katvā ṭhapitanti attho. Bhecchatīti bhindissati, chaviṃ chindissatīti attho. Micchāpaṇihitena cittenāti micchāṭhapitena cittena. Vaṭṭavasena uppannacittaṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Avijjanti aṭṭhasu ṭhānesu aññāṇabhūtaṃ ghanabahalaṃ mahāavijjaṃ. Vijjaṃ uppādessatīti ettha vijjanti arahattamaggañāṇaṃ. Nibbānanti taṇhāvānato nikkhantabhāvena evaṃ vuttaṃ amataṃ. Sacchikarissatīti paccakkhaṃ karissati.
42. து³தியே ஸம்மாபணிஹிதந்தி யதா² பி⁴ந்தி³துங் ஸக்கோதி, ஏவங் உத்³த⁴க்³க³ங் கத்வா ஸுட்டு² ட²பிதங். அக்கந்தந்தி எத்த² பாதே³னேவ அக்கந்தங் நாம ஹோதி, ஹத்தே²ன உப்பீளிதங். ருள்ஹிஸத்³த³வஸேன பன அக்கந்தந்தேவ வுத்தங். அயஞ்ஹெத்த² அரியவோஹாரோ. கஸ்மா பன அஞ்ஞே ஸேபண்ணிகண்டகமத³னகண்டகாத³யோ மஹந்தே அக்³க³ஹெத்வா ஸுகு²மங் து³ப்³ப³லங் ஸாலிஸூகயவஸூகமேவ க³ஹிதந்தி? அப்பமத்தகஸ்ஸாபி குஸலகம்மஸ்ஸ விவட்டாய ஸமத்த²பா⁴வத³ஸ்ஸனத்த²ங். யதா² ஹி ஸுகு²மங் து³ப்³ப³லங் ஸாலிஸூகங் வா யவஸூகங் வா ஹோது, மஹந்தமஹந்தா ஸேபண்ணிகண்டகமத³னகண்டகாத³யோ வா, ஏதேஸு யங்கிஞ்சி மிச்சா² ட²பிதங் ஹத்த²ங் வா பாத³ங் வா பி⁴ந்தி³துங் லோஹிதங் வா உப்பாதே³துங் ந ஸக்கோதி, ஸம்மா ட²பிதங் பன ஸக்கோதி, ஏவமேவ அப்பமத்தகங் திணமுட்டி² மத்ததா³னகுஸலங் வா ஹோது, மஹந்தங் வேலாமதா³னாதி³குஸலங் வா, ஸசே வட்டஸம்பத்திங் பத்தெ²த்வா வட்டஸன்னிஸ்ஸிதவஸேன மிச்சா² ட²பிதங் ஹோதி, வட்டமேவ ஆஹரிதுங் ஸக்கோதி, நோ விவட்டங். ‘‘இத³ங் மே தா³னங் ஆஸவக்க²யாவஹங் ஹோதூ’’தி ஏவங் பன விவட்டங் பத்தெ²ந்தேன விவட்டவஸேன ஸம்மா ட²பிதங் அரஹத்தம்பி பச்சேகபோ³தி⁴ஞாணம்பி ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞாணம்பி தா³துங் ஸக்கோதியேவ. வுத்தஞ்ஹேதங் –
42. Dutiye sammāpaṇihitanti yathā bhindituṃ sakkoti, evaṃ uddhaggaṃ katvā suṭṭhu ṭhapitaṃ. Akkantanti ettha pādeneva akkantaṃ nāma hoti, hatthena uppīḷitaṃ. Ruḷhisaddavasena pana akkantanteva vuttaṃ. Ayañhettha ariyavohāro. Kasmā pana aññe sepaṇṇikaṇṭakamadanakaṇṭakādayo mahante aggahetvā sukhumaṃ dubbalaṃ sālisūkayavasūkameva gahitanti? Appamattakassāpi kusalakammassa vivaṭṭāya samatthabhāvadassanatthaṃ. Yathā hi sukhumaṃ dubbalaṃ sālisūkaṃ vā yavasūkaṃ vā hotu, mahantamahantā sepaṇṇikaṇṭakamadanakaṇṭakādayo vā, etesu yaṃkiñci micchā ṭhapitaṃ hatthaṃ vā pādaṃ vā bhindituṃ lohitaṃ vā uppādetuṃ na sakkoti, sammā ṭhapitaṃ pana sakkoti, evameva appamattakaṃ tiṇamuṭṭhi mattadānakusalaṃ vā hotu, mahantaṃ velāmadānādikusalaṃ vā, sace vaṭṭasampattiṃ patthetvā vaṭṭasannissitavasena micchā ṭhapitaṃ hoti, vaṭṭameva āharituṃ sakkoti, no vivaṭṭaṃ. ‘‘Idaṃ me dānaṃ āsavakkhayāvahaṃ hotū’’ti evaṃ pana vivaṭṭaṃ patthentena vivaṭṭavasena sammā ṭhapitaṃ arahattampi paccekabodhiñāṇampi sabbaññutañāṇampi dātuṃ sakkotiyeva. Vuttañhetaṃ –
‘‘படிஸம்பி⁴தா³ விமொக்கா² ச, யா ச ஸாவகபாரமீ;
‘‘Paṭisambhidā vimokkhā ca, yā ca sāvakapāramī;
பச்சேகபோ³தி⁴ பு³த்³த⁴பூ⁴மி, ஸப்³ப³மேதேன லப்³ப⁴தீ’’தி. (கு²॰ பா॰ 8.15);
Paccekabodhi buddhabhūmi, sabbametena labbhatī’’ti. (khu. pā. 8.15);
இமஸ்மிங் ஸுத்தத்³வயே ச வட்டவிவட்டங் கதி²தங்.
Imasmiṃ suttadvaye ca vaṭṭavivaṭṭaṃ kathitaṃ.
43. ததியே பது³ட்ட²சித்தந்தி தோ³ஸேன பது³ட்ட²சித்தங். சேதஸா சேதோபரிச்சாதி அத்தனோ சித்தேன தஸ்ஸ சித்தங் பரிச்சி²ந்தி³த்வா. யதா²ப⁴தங் நிக்கி²த்தோதி யதா² ஆஹரித்வா ட²பிதோ. ஏவங் நிரயேதி ஏவங் நிரயே டி²தோயேவாதி வத்தப்³போ³. அபாயந்திஆதி³ ஸப்³ப³ங் நிரயவேவசனமேவ. நிரயோ ஹி அயஸங்கா²தா ஸுகா² அபேதோதி அபாயோ, து³க்க²ஸ்ஸ க³தி படிஸரணந்தி து³க்³க³தி, து³க்கடகாரினோ எத்த² விவஸா நிபதந்தீதி வினிபாதோ, நிரஸ்ஸாத³த்தே²ன நிரயோ.
43. Tatiye paduṭṭhacittanti dosena paduṭṭhacittaṃ. Cetasā cetopariccāti attano cittena tassa cittaṃ paricchinditvā. Yathābhataṃ nikkhittoti yathā āharitvā ṭhapito. Evaṃ nirayeti evaṃ niraye ṭhitoyevāti vattabbo. Apāyantiādi sabbaṃ nirayavevacanameva. Nirayo hi ayasaṅkhātā sukhā apetoti apāyo, dukkhassa gati paṭisaraṇanti duggati, dukkaṭakārino ettha vivasā nipatantīti vinipāto, nirassādatthena nirayo.
44. சதுத்தே² பஸன்னந்தி ஸத்³தா⁴பஸாதே³ன பஸன்னங். ஸுக³திந்தி ஸுக²ஸ்ஸ க³திங். ஸக்³க³ங் லோகந்தி ரூபாதி³ஸம்பத்தீஹி ஸுட்டு² அக்³க³ங் லோகங்.
44. Catutthe pasannanti saddhāpasādena pasannaṃ. Sugatinti sukhassa gatiṃ. Saggaṃ lokanti rūpādisampattīhi suṭṭhu aggaṃ lokaṃ.
45. பஞ்சமே உத³கரஹதோ³தி உத³கத³ஹோ. ஆவிலோதி அவிப்பஸன்னோ. லுளிதோதி அபரிஸண்டி²தோ. கலலீபூ⁴தோதி கத்³த³மீபூ⁴தோ. ஸிப்பிஸம்பு³கந்திஆதீ³ஸு ஸிப்பியோ ச ஸம்பு³கா ச ஸிப்பிஸம்பு³கங். ஸக்க²ரா ச கட²லானி ச ஸக்க²ரகட²லங். மச்சா²னங் கு³ம்ப³ங் க⁴டாதி மச்ச²கு³ம்ப³ங். சரந்தம்பி திட்ட²ந்தம்பீதி எத்த² ஸக்க²ரகட²லங் திட்ட²தியேவ, இதரானி சரந்திபி திட்ட²ந்திபி. யதா² பன அந்தரந்தரா டி²தாஸுபி நிஸின்னாஸுபி நிபஜ்ஜமானாஸுபி ‘‘ஏதா கா³வியோ சரந்தீ’’தி சரந்தியோ உபாதா³ய இதராபி ‘‘சரந்தீ’’தி வுச்சந்தி, ஏவங் திட்ட²ந்தமேவ ஸக்க²ரகட²லங் உபாதா³ய இதரம்பி த்³வயங் ‘‘திட்ட²ந்த’’ந்தி வுத்தங், இதரங் த்³வயங் சரந்தங் உபாதா³ய ஸக்க²ரகட²லம்பி ‘‘சரந்த’’ந்தி வுத்தங்.
45. Pañcame udakarahadoti udakadaho. Āviloti avippasanno. Luḷitoti aparisaṇṭhito. Kalalībhūtoti kaddamībhūto. Sippisambukantiādīsu sippiyo ca sambukā ca sippisambukaṃ. Sakkharā ca kaṭhalāni ca sakkharakaṭhalaṃ. Macchānaṃ gumbaṃ ghaṭāti macchagumbaṃ. Carantampi tiṭṭhantampīti ettha sakkharakaṭhalaṃ tiṭṭhatiyeva, itarāni carantipi tiṭṭhantipi. Yathā pana antarantarā ṭhitāsupi nisinnāsupi nipajjamānāsupi ‘‘etā gāviyo carantī’’ti carantiyo upādāya itarāpi ‘‘carantī’’ti vuccanti, evaṃ tiṭṭhantameva sakkharakaṭhalaṃ upādāya itarampi dvayaṃ ‘‘tiṭṭhanta’’nti vuttaṃ, itaraṃ dvayaṃ carantaṃ upādāya sakkharakaṭhalampi ‘‘caranta’’nti vuttaṃ.
ஆவிலேனாதி பஞ்சஹி நீவரணேஹி பரியோனத்³தே⁴ன. அத்தத்த²ங் வாதிஆதீ³ஸு அத்தனோ தி³ட்ட²த⁴ம்மிகோ லோகியலோகுத்தரமிஸ்ஸகோ அத்தோ² அத்தத்தோ² நாம. அத்தனோவ ஸம்பராயே லோகியலோகுத்தரமிஸ்ஸகோ அத்தோ² பரத்தோ² நாம ஹோதி. ஸோ ஹி பரத்த² அத்தோ²தி பரத்தோ². தது³ப⁴யங் உப⁴யத்தோ² நாம. அபிச அத்தனோ தி³ட்ட²த⁴ம்மிகஸம்பராயிகோபி லோகியலோகுத்தரோ அத்தோ² அத்தத்தோ² நாம, பரஸ்ஸ தாதி³ஸோவ அத்தோ² பரத்தோ² நாம, தது³ப⁴யம்பி உப⁴யத்தோ² நாம. உத்தரிங் வா மனுஸ்ஸத⁴ம்மாதி த³ஸகுஸலகம்மபத²ஸங்கா²தா மனுஸ்ஸத⁴ம்மா உத்தரிங். அயஞ்ஹி த³ஸவிதோ⁴ த⁴ம்மோ வினாபி அஞ்ஞங் ஸமாதா³பகங் ஸத்த²ந்தரகப்பாவஸானே ஜாதஸங்வேகே³ஹி மனுஸ்ஸேஹி ஸயமேவ ஸமாதி³ன்னத்தா மனுஸ்ஸத⁴ம்மோதி வுச்சதி, ததோ உத்தரிங் பன ஜா²னவிபஸ்ஸனாமக்³க³ப²லானி வேதி³தப்³பா³னி. அலமரியஞாணத³ஸ்ஸனவிஸேஸந்தி அரியானங் யுத்தங், அரியபா⁴வங் வா காதுங் ஸமத்த²ங் ஞாணத³ஸ்ஸனஸங்கா²தங் விஸேஸங். ஞாணமேவ ஹி ஜானநட்டே²ன ஞாணங், த³ஸ்ஸனட்டே²ன த³ஸ்ஸனந்தி வேதி³தப்³ப³ங், தி³ப்³ப³சக்கு²ஞாணவிபஸ்ஸனாஞாணமக்³க³ஞாணப²லஞாணபச்சவெக்க²ணஞாணானமேதங் அதி⁴வசனங்.
Āvilenāti pañcahi nīvaraṇehi pariyonaddhena. Attatthaṃ vātiādīsu attano diṭṭhadhammiko lokiyalokuttaramissako attho attattho nāma. Attanova samparāye lokiyalokuttaramissako attho parattho nāma hoti. So hi parattha atthoti parattho. Tadubhayaṃ ubhayattho nāma. Apica attano diṭṭhadhammikasamparāyikopi lokiyalokuttaro attho attattho nāma, parassa tādisova attho parattho nāma, tadubhayampi ubhayattho nāma. Uttariṃ vā manussadhammāti dasakusalakammapathasaṅkhātā manussadhammā uttariṃ. Ayañhi dasavidho dhammo vināpi aññaṃ samādāpakaṃ satthantarakappāvasāne jātasaṃvegehi manussehi sayameva samādinnattā manussadhammoti vuccati, tato uttariṃ pana jhānavipassanāmaggaphalāni veditabbāni. Alamariyañāṇadassanavisesanti ariyānaṃ yuttaṃ, ariyabhāvaṃ vā kātuṃ samatthaṃ ñāṇadassanasaṅkhātaṃ visesaṃ. Ñāṇameva hi jānanaṭṭhena ñāṇaṃ, dassanaṭṭhena dassananti veditabbaṃ, dibbacakkhuñāṇavipassanāñāṇamaggañāṇaphalañāṇapaccavekkhaṇañāṇānametaṃ adhivacanaṃ.
46. ச²ட்டே² அச்சோ²தி அப³ஹலோ, பஸன்னோதிபி வட்டதி. விப்பஸன்னோதி ஸுட்டு² பஸன்னோ. அனாவிலோதி ந ஆவிலோ, பரிஸுத்³தோ⁴தி அத்தோ², பே²ணபுப்³பு³ளஸங்க²ஸேவாலபணகவிரஹிதோதி வுத்தங் ஹோதி. அனாவிலேனாதி பஞ்சனீவரணவிமுத்தேன. ஸேஸங் சதுத்தே² வுத்தனயமேவ. இமஸ்மிம்பி ஸுத்தத்³வயே வட்டவிவட்டமேவ கதி²தங்.
46. Chaṭṭhe acchoti abahalo, pasannotipi vaṭṭati. Vippasannoti suṭṭhu pasanno. Anāviloti na āvilo, parisuddhoti attho, pheṇapubbuḷasaṅkhasevālapaṇakavirahitoti vuttaṃ hoti. Anāvilenāti pañcanīvaraṇavimuttena. Sesaṃ catutthe vuttanayameva. Imasmimpi suttadvaye vaṭṭavivaṭṭameva kathitaṃ.
47. ஸத்தமே ருக்க²ஜாதானந்தி பச்சத்தே ஸாமிவசனங், ருக்க²ஜாதானீதி அத்தோ². ருக்கா²னமேதங் அதி⁴வசனங். யதி³த³ந்தி நிபாதமத்தங். முது³தாயாதி முது³பா⁴வேன. கோசி ஹி ருக்கோ² வண்ணேன அக்³கோ³ ஹோதி, கோசி க³ந்தே⁴ன, கோசி ரஸேன, கோசி த²த்³த⁴தாய. ப²ந்த³னோ பன முது³தாய சேவ கம்மஞ்ஞதாய ச அக்³கோ³ ஸெட்டோ²தி த³ஸ்ஸேதி. சித்தங், பி⁴க்க²வே, பா⁴விதங் ப³ஹுலீகதந்தி எத்த² ஸமத²விபஸ்ஸனாவஸேன பா⁴விதஞ்சேவ புனப்புனகதஞ்ச சித்தங் அதி⁴ப்பேதங். குருந்த³கவாஸி பு²ஸ்ஸமித்தத்தே²ரோ பனாஹ – ‘‘ஏகந்தங் முது³ சேவ கம்மனியஞ்ச சித்தங் நாம அபி⁴ஞ்ஞாபாத³கசதுத்த²ஜ்ஜா²னசித்தமேவ, ஆவுஸோ’’தி.
47. Sattame rukkhajātānanti paccatte sāmivacanaṃ, rukkhajātānīti attho. Rukkhānametaṃ adhivacanaṃ. Yadidanti nipātamattaṃ. Mudutāyāti mudubhāvena. Koci hi rukkho vaṇṇena aggo hoti, koci gandhena, koci rasena, koci thaddhatāya. Phandano pana mudutāya ceva kammaññatāya ca aggo seṭṭhoti dasseti. Cittaṃ, bhikkhave, bhāvitaṃ bahulīkatanti ettha samathavipassanāvasena bhāvitañceva punappunakatañca cittaṃ adhippetaṃ. Kurundakavāsi phussamittatthero panāha – ‘‘ekantaṃ mudu ceva kammaniyañca cittaṃ nāma abhiññāpādakacatutthajjhānacittameva, āvuso’’ti.
48. அட்ட²மே ஏவங் லஹுபரிவத்தந்தி ஏவங் லஹுங் உப்பஜ்ஜித்வா லஹுங் நிருஜ்ஜ²னகங். யாவஞ்சாதி அதி⁴மத்தபமாணத்தே² நிபாதோ, அதிவிய ந ஸுகராதி அத்தோ². இத³ந்தி நிபாதமத்தங். சித்தந்தி ஏகச்சே தாவ ஆசரியா ‘‘ப⁴வங்க³சித்த’’ந்தி வத³ந்தி, தங் பன படிக்கி²பித்வா ‘‘இத⁴ சித்தந்தி யங்கிஞ்சி அந்தமஸோ சக்கு²விஞ்ஞாணம்பி அதி⁴ப்பேதமேவா’’தி வுத்தங். இமஸ்மிங் பனத்தே² மிலிந்த³ராஜா த⁴ம்மகதி²கங் நாக³ஸேனத்தே²ரங் புச்சி², ‘‘ப⁴ந்தே நாக³ஸேன, ஏகஸ்மிங் அச்ச²ராக்க²ணே பவத்திதசித்தஸங்கா²ரா ஸசே ரூபினோ அஸ்ஸு, கீவ மஹாராஸி ப⁴வெய்யா’’தி? ‘‘வாஹஸதானங் கோ², மஹாராஜ, வீஹீனங் அட்³ட⁴சூளஞ்ச வாஹா வீஹிஸத்தம்ப³ணானி த்³வே ச தும்பா³ ஏகச்ச²ராக்க²ணே பவத்திதஸ்ஸ சித்தஸ்ஸ ஸங்க²ம்பி ந உபெந்தி, கலம்பி ந உபெந்தி, கலபா⁴க³ம்பி ந உபெந்தீ’’தி (மி॰ ப॰ 4.1.2). அத² கஸ்மா ஸம்மாஸம்பு³த்³தே⁴ன ‘‘உபமாபி ந ஸுகரா’’தி வுத்தங்? யதே²வ ஹி உபமங் படிக்கி²பித்வாபி கப்பதீ³க⁴பா⁴வஸ்ஸ யோஜனிகபப்³ப³தேன யோஜனிகஸாஸபபுண்ணனக³ரேன, நிரயது³க்க²ஸ்ஸ ஸத்திஸதாஹதோபமேன, ஸக்³க³ஸுக²ஸ்ஸ ச சக்கவத்திஸம்பத்தியா உபமா கதா, ஏவமிதா⁴பி காதப்³பா³தி? தத்த² ‘‘ஸக்கா பன, ப⁴ந்தே, உபமா காது’’ந்தி ஏவங் புச்சா²வஸேன உபமா கதா, இமஸ்மிங் ஸுத்தே புச்சா²ய அபா⁴வேன ந கதா. இத³ஞ்ஹி ஸுத்தங் த⁴ம்மதே³ஸனாபரியோஸானே வுத்தங். இதி இமஸ்மிங் ஸுத்தே சித்தராஸி நாம கதி²தோதி.
48. Aṭṭhame evaṃ lahuparivattanti evaṃ lahuṃ uppajjitvā lahuṃ nirujjhanakaṃ. Yāvañcāti adhimattapamāṇatthe nipāto, ativiya na sukarāti attho. Idanti nipātamattaṃ. Cittanti ekacce tāva ācariyā ‘‘bhavaṅgacitta’’nti vadanti, taṃ pana paṭikkhipitvā ‘‘idha cittanti yaṃkiñci antamaso cakkhuviññāṇampi adhippetamevā’’ti vuttaṃ. Imasmiṃ panatthe milindarājā dhammakathikaṃ nāgasenattheraṃ pucchi, ‘‘bhante nāgasena, ekasmiṃ accharākkhaṇe pavattitacittasaṅkhārā sace rūpino assu, kīva mahārāsi bhaveyyā’’ti? ‘‘Vāhasatānaṃ kho, mahārāja, vīhīnaṃ aḍḍhacūḷañca vāhā vīhisattambaṇāni dve ca tumbā ekaccharākkhaṇe pavattitassa cittassa saṅkhampi na upenti, kalampi na upenti, kalabhāgampi na upentī’’ti (mi. pa. 4.1.2). Atha kasmā sammāsambuddhena ‘‘upamāpi na sukarā’’ti vuttaṃ? Yatheva hi upamaṃ paṭikkhipitvāpi kappadīghabhāvassa yojanikapabbatena yojanikasāsapapuṇṇanagarena, nirayadukkhassa sattisatāhatopamena, saggasukhassa ca cakkavattisampattiyā upamā katā, evamidhāpi kātabbāti? Tattha ‘‘sakkā pana, bhante, upamā kātu’’nti evaṃ pucchāvasena upamā katā, imasmiṃ sutte pucchāya abhāvena na katā. Idañhi suttaṃ dhammadesanāpariyosāne vuttaṃ. Iti imasmiṃ sutte cittarāsi nāma kathitoti.
49. நவமே பப⁴ஸ்ஸரந்தி பண்ட³ரங் பரிஸுத்³த⁴ங். சித்தந்தி ப⁴வங்க³சித்தங். கிங் பன சித்தஸ்ஸ வண்ணோ நாம அத்தீ²தி? நத்தி². நீலாதீ³னஞ்ஹி அஞ்ஞதரவண்ணங் வா ஹோது அவண்ணங் வா யங்கிஞ்சி பரிஸுத்³த⁴தாய ‘‘பப⁴ஸ்ஸர’’ந்தி வுச்சதி. இத³ம்பி நிருபக்கிலேஸதாய பரிஸுத்³த⁴ந்தி பப⁴ஸ்ஸரங். தஞ்ச கோ²தி தங் ப⁴வங்க³சித்தங். ஆக³ந்துகேஹீதி அஸஹஜாதேஹி பச்சா² ஜவனக்க²ணே உப்பஜ்ஜனகேஹி. உபக்கிலேஸேஹீதி ராகா³தீ³ஹி உபக்கிலிட்ட²த்தா உபக்கிலிட்ட²ங் நாமாதி வுச்சதி. கத²ங்? யதா² ஹி ஸீலவந்தா ஆசாரஸம்பன்னா மாதாபிதரோ வா ஆசரியுபஜ்ஜா²யா வா து³ஸ்ஸீலானங் து³ராசாரானங் அவத்தஸம்பன்னானங் புத்தானஞ்சேவ அந்தேவாஸிகஸத்³தி⁴விஹாரிகானஞ்ச வஸேன ‘‘அத்தனோ புத்தே வா அந்தேவாஸிகஸத்³தி⁴விஹாரிகே வா ந தஜ்ஜெந்தி ந ஸிக்கா²பெந்தி ந ஓவத³ந்தி நானுஸாஸந்தீ’’தி அவண்ணங் அகித்திங் லப⁴ந்தி, ஏவங்ஸம்பத³மித³ங் வேதி³தப்³ப³ங். ஆசாரஸம்பன்னா மாதாபிதரோ விய ச ஆசரியுபஜ்ஜா²யா விய ச ப⁴வங்க³சித்தங் த³ட்ட²ப்³ப³ங், புத்தாதீ³னங் வஸேன தேஸங் அகித்திலாபோ⁴ விய ஜவனக்க²ணே ரஜ்ஜனது³ஸ்ஸனமுய்ஹனஸபா⁴வானங் லோப⁴ஸஹக³தாதீ³னங் சித்தானங் வஸேன உப்பன்னேஹி ஆக³ந்துகேஹி உபக்கிலேஸேஹி பகதிபரிஸுத்³த⁴ம்பி ப⁴வங்க³சித்தங் உபக்கிலிட்ட²ங் நாம ஹோதீதி.
49. Navame pabhassaranti paṇḍaraṃ parisuddhaṃ. Cittanti bhavaṅgacittaṃ. Kiṃ pana cittassa vaṇṇo nāma atthīti? Natthi. Nīlādīnañhi aññataravaṇṇaṃ vā hotu avaṇṇaṃ vā yaṃkiñci parisuddhatāya ‘‘pabhassara’’nti vuccati. Idampi nirupakkilesatāya parisuddhanti pabhassaraṃ. Tañca khoti taṃ bhavaṅgacittaṃ. Āgantukehīti asahajātehi pacchā javanakkhaṇe uppajjanakehi. Upakkilesehīti rāgādīhi upakkiliṭṭhattā upakkiliṭṭhaṃ nāmāti vuccati. Kathaṃ? Yathā hi sīlavantā ācārasampannā mātāpitaro vā ācariyupajjhāyā vā dussīlānaṃ durācārānaṃ avattasampannānaṃ puttānañceva antevāsikasaddhivihārikānañca vasena ‘‘attano putte vā antevāsikasaddhivihārike vā na tajjenti na sikkhāpenti na ovadanti nānusāsantī’’ti avaṇṇaṃ akittiṃ labhanti, evaṃsampadamidaṃ veditabbaṃ. Ācārasampannā mātāpitaro viya ca ācariyupajjhāyā viya ca bhavaṅgacittaṃ daṭṭhabbaṃ, puttādīnaṃ vasena tesaṃ akittilābho viya javanakkhaṇe rajjanadussanamuyhanasabhāvānaṃ lobhasahagatādīnaṃ cittānaṃ vasena uppannehi āgantukehi upakkilesehi pakatiparisuddhampi bhavaṅgacittaṃ upakkiliṭṭhaṃ nāma hotīti.
50. த³ஸமேபி ப⁴வங்க³சித்தமேவ சித்தங். விப்பமுத்தந்தி ஜவனக்க²ணே அரஜ்ஜமானங் அது³ஸ்ஸமானங் அமுய்ஹமானங் திஹேதுகஞாணஸம்பயுத்தாதி³குஸலவஸேன உப்பஜ்ஜமானங் ஆக³ந்துகேஹி உபக்கிலேஸேஹி விப்பமுத்தங் நாம ஹோதி. இதா⁴பி யதா² ஸீலவந்தானங் ஆசாரஸம்பன்னானங் புத்தாதீ³னங் வஸேன மாதாத³யோ ‘‘ஸோப⁴னா ஏதேயேவ அத்தனோ புத்தகாத³யோ ஸிக்கா²பெந்தி ஓவத³ந்தி அனுஸாஸந்தீ’’தி வண்ணகித்திலாபி⁴னோ ஹொந்தி, ஏவங் ஜவனக்க²ணே உப்பன்னகுஸலசித்தவஸேன இத³ங் ப⁴வங்க³சித்தங் ஆக³ந்துகேஹி உபக்கிலேஸேஹி விப்பமுத்தந்தி வுச்சதீதி.
50. Dasamepi bhavaṅgacittameva cittaṃ. Vippamuttanti javanakkhaṇe arajjamānaṃ adussamānaṃ amuyhamānaṃ tihetukañāṇasampayuttādikusalavasena uppajjamānaṃ āgantukehi upakkilesehi vippamuttaṃ nāma hoti. Idhāpi yathā sīlavantānaṃ ācārasampannānaṃ puttādīnaṃ vasena mātādayo ‘‘sobhanā eteyeva attano puttakādayo sikkhāpenti ovadanti anusāsantī’’ti vaṇṇakittilābhino honti, evaṃ javanakkhaṇe uppannakusalacittavasena idaṃ bhavaṅgacittaṃ āgantukehi upakkilesehi vippamuttanti vuccatīti.
பணிஹிதஅச்ச²வக்³க³வண்ணனா.
Paṇihitaacchavaggavaṇṇanā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / அங்கு³த்தரனிகாய • Aṅguttaranikāya / 5. பணிஹிதஅச்ச²வக்³கோ³ • 5. Paṇihitaacchavaggo
டீகா • Tīkā / ஸுத்தபிடக (டீகா) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / அங்கு³த்தரனிகாய (டீகா) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 5. பணிஹிதஅச்ச²வக்³க³வண்ணனா • 5. Paṇihitaacchavaggavaṇṇanā
