| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya |
5. පණිහිතඅච්‌ඡවග්‌ගො
5. Paṇihitaacchavaggo
41. ‘‘සෙය්‍යථාපි , භික්‌ඛවෙ, සාලිසූකං වා යවසූකං වා මිච්‌ඡාපණිහිතං හත්‌ථෙන වා පාදෙන වා අක්‌කන්‌තං හත්‌ථං වා පාදං වා භෙච්‌ඡති 1 ලොහිතං වා උප්‌පාදෙස්‌සතීති නෙතං ඨානං විජ්‌ජති. තං කිස්‌ස හෙතු? මිච්‌ඡාපණිහිතත්‌තා, භික්‌ඛවෙ, සූකස්‌ස. එවමෙවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, සො වත භික්‌ඛු මිච්‌ඡාපණිහිතෙන චිත්‌තෙන අවිජ්‌ජං භෙච්‌ඡති, විජ්‌ජං උප්‌පාදෙස්‌සති, නිබ්‌බානං සච්‌ඡිකරිස්‌සතීති නෙතං ඨානං විජ්‌ජති. තං කිස්‌ස හෙතු? මිච්‌ඡාපණිහිතත්‌තා, භික්‌ඛවෙ, චිත්‌තස්‌සා’’ති. පඨමං.
41. ‘‘Seyyathāpi , bhikkhave, sālisūkaṃ vā yavasūkaṃ vā micchāpaṇihitaṃ hatthena vā pādena vā akkantaṃ hatthaṃ vā pādaṃ vā bhecchati 2 lohitaṃ vā uppādessatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Taṃ kissa hetu? Micchāpaṇihitattā, bhikkhave, sūkassa. Evamevaṃ kho, bhikkhave, so vata bhikkhu micchāpaṇihitena cittena avijjaṃ bhecchati, vijjaṃ uppādessati, nibbānaṃ sacchikarissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Taṃ kissa hetu? Micchāpaṇihitattā, bhikkhave, cittassā’’ti. Paṭhamaṃ.
42. ‘‘සෙය්‍යථාපි, භික්‌ඛවෙ, සාලිසූකං වා යවසූකං වා සම්‌මාපණිහිතං හත්‌ථෙන වා පාදෙන වා අක්‌කන්‌තං හත්‌ථං වා පාදං වා භෙච්‌ඡති ලොහිතං වා උප්‌පාදෙස්‌සතීති ඨානමෙතං විජ්‌ජති. තං කිස්‌ස හෙතු? සම්‌මාපණිහිතත්‌තා, භික්‌ඛවෙ, සූකස්‌ස. එවමෙවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, සො වත භික්‌ඛු සම්‌මාපණිහිතෙන චිත්‌තෙන අවිජ්‌ජං භෙච්‌ඡති, විජ්‌ජං උප්‌පාදෙස්‌සති, නිබ්‌බානං සච්‌ඡිකරිස්‌සතීති ඨානමෙතං විජ්‌ජති. තං කිස්‌ස හෙතු? සම්‌මාපණිහිතත්‌තා, භික්‌ඛවෙ, චිත්‌තස්‌සා’’ති. දුතියං.
42. ‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, sālisūkaṃ vā yavasūkaṃ vā sammāpaṇihitaṃ hatthena vā pādena vā akkantaṃ hatthaṃ vā pādaṃ vā bhecchati lohitaṃ vā uppādessatīti ṭhānametaṃ vijjati. Taṃ kissa hetu? Sammāpaṇihitattā, bhikkhave, sūkassa. Evamevaṃ kho, bhikkhave, so vata bhikkhu sammāpaṇihitena cittena avijjaṃ bhecchati, vijjaṃ uppādessati, nibbānaṃ sacchikarissatīti ṭhānametaṃ vijjati. Taṃ kissa hetu? Sammāpaṇihitattā, bhikkhave, cittassā’’ti. Dutiyaṃ.
43. ‘‘ඉධාහං 3, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චං පුග්‌ගලං පදුට්‌ඨචිත්‌තං එවං චෙතසා චෙතො පරිච්‌ච පජානාමි – ‘ඉමම්‌හි චෙ අයං සමයෙ පුග්‌ගලො කාලං කරෙය්‍ය, යථාභතං නික්‌ඛිත්‌තො එවං නිරයෙ’. තං කිස්‌ස හෙතු? චිත්‌තං හිස්‌ස , භික්‌ඛවෙ, පදුට්‌ඨං. ‘‘චෙතොපදොසහෙතු පන, භික්‌ඛවෙ, එවමිධෙකච්‌චෙ සත්‌තා කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජන්‌තී’’ති. තතියං.
43. ‘‘Idhāhaṃ 4, bhikkhave, ekaccaṃ puggalaṃ paduṭṭhacittaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – ‘imamhi ce ayaṃ samaye puggalo kālaṃ kareyya, yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye’. Taṃ kissa hetu? Cittaṃ hissa , bhikkhave, paduṭṭhaṃ. ‘‘Cetopadosahetu pana, bhikkhave, evamidhekacce sattā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjantī’’ti. Tatiyaṃ.
44. ‘‘ඉධාහං, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චං පුග්‌ගලං පසන්‌නචිත්‌තං එවං චෙතසා චෙතො පරිච්‌ච පජානාමි – ‘ඉමම්‌හි චෙ අයං සමයෙ පුග්‌ගලො කාලං කරෙය්‍ය, යථාභතං නික්‌ඛිත්‌තො එවං සග්‌ගෙ’. තං කිස්‌ස හෙතු? චිත්‌තං හිස්‌ස, භික්‌ඛවෙ, පසන්‌නං. ‘‘චෙතොපසාදහෙතු පන, භික්‌ඛවෙ, එවමිධෙකච්‌චෙ සත්‌තා කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජන්‌තී’’ති. චතුත්‌ථං.
44. ‘‘Idhāhaṃ, bhikkhave, ekaccaṃ puggalaṃ pasannacittaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – ‘imamhi ce ayaṃ samaye puggalo kālaṃ kareyya, yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge’. Taṃ kissa hetu? Cittaṃ hissa, bhikkhave, pasannaṃ. ‘‘Cetopasādahetu pana, bhikkhave, evamidhekacce sattā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjantī’’ti. Catutthaṃ.
45. ‘‘සෙය්‍යථාපි , භික්‌ඛවෙ, උදකරහදො ආවිලො ලුළිතො කලලීභූතො තත්‌ථ චක්‌ඛුමා පුරිසො තීරෙ ඨිතො න පස්‌සෙය්‍ය සිප්‌පිසම්‌බුකම්‌පි 5 සක්‌ඛරකඨලම්‌පි මච්‌ඡගුම්‌බම්‌පි චරන්‌තම්‌පි තිට්‌ඨන්‌තම්‌පි. තං කිස්‌ස හෙතු? ආවිලත්‌තා, භික්‌ඛවෙ, උදකස්‌ස. එවමෙවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, සො වත භික්‌ඛු ආවිලෙන චිත්‌තෙන අත්‌තත්‌ථං වා ඤස්‌සති පරත්‌ථං වා ඤස්‌සති උභයත්‌ථං වා ඤස්‌සති උත්‌තරිං වා මනුස්‌සධම්‌මා අලමරියඤාණදස්‌සනවිසෙසං සච්‌ඡිකරිස්‌සතීති නෙතං ඨානං විජ්‌ජති. තං කිස්‌ස හෙතු? ආවිලත්‌තා, භික්‌ඛවෙ, චිත්‌තස්‌සා’’ති. පඤ්‌චමං.
45. ‘‘Seyyathāpi , bhikkhave, udakarahado āvilo luḷito kalalībhūto tattha cakkhumā puriso tīre ṭhito na passeyya sippisambukampi 6 sakkharakaṭhalampi macchagumbampi carantampi tiṭṭhantampi. Taṃ kissa hetu? Āvilattā, bhikkhave, udakassa. Evamevaṃ kho, bhikkhave, so vata bhikkhu āvilena cittena attatthaṃ vā ñassati paratthaṃ vā ñassati ubhayatthaṃ vā ñassati uttariṃ vā manussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ sacchikarissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Taṃ kissa hetu? Āvilattā, bhikkhave, cittassā’’ti. Pañcamaṃ.
46. ‘‘සෙය්‍යථාපි, භික්‌ඛවෙ, උදකරහදො අච්‌ඡො විප්‌පසන්‌නො අනාවිලො තත්‌ථ චක්‌ඛුමා පුරිසො තීරෙ ඨිතො පස්‌සෙය්‍ය සිප්‌පිසම්‌බුකම්‌පි සක්‌ඛරකඨලම්‌පි මච්‌ඡගුම්‌බම්‌පි චරන්‌තම්‌පි තිට්‌ඨන්‌තම්‌පි. තං කිස්‌ස හෙතු? අනාවිලත්‌තා, භික්‌ඛවෙ, උදකස්‌ස. එවමෙවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, සො වත භික්‌ඛු අනාවිලෙන චිත්‌තෙන අත්‌තත්‌ථං වා ඤස්‌සති පරත්‌ථං වා ඤස්‌සති උභයත්‌ථං වා ඤස්‌සති උත්‌තරිං වා මනුස්‌සධම්‌මා අලමරියඤාණදස්‌සනවිසෙසං සච්‌ඡිකරිස්‌සතීති ඨානමෙතං විජ්‌ජති. තං කිස්‌ස හෙතු? අනාවිලත්‌තා, භික්‌ඛවෙ, චිත්‌තස්‌සා’’ති. ඡට්‌ඨං.
46. ‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, udakarahado accho vippasanno anāvilo tattha cakkhumā puriso tīre ṭhito passeyya sippisambukampi sakkharakaṭhalampi macchagumbampi carantampi tiṭṭhantampi. Taṃ kissa hetu? Anāvilattā, bhikkhave, udakassa. Evamevaṃ kho, bhikkhave, so vata bhikkhu anāvilena cittena attatthaṃ vā ñassati paratthaṃ vā ñassati ubhayatthaṃ vā ñassati uttariṃ vā manussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ sacchikarissatīti ṭhānametaṃ vijjati. Taṃ kissa hetu? Anāvilattā, bhikkhave, cittassā’’ti. Chaṭṭhaṃ.
47. ‘‘සෙය්‍යථාපි, භික්‌ඛවෙ, යානි කානිචි රුක්‌ඛජාතානං ඵන්‌දනො තෙසං අග්‌ගමක්‌ඛායති යදිදං මුදුතාය චෙව කම්‌මඤ්‌ඤතාය ච. එවමෙවං ඛො අහං, භික්‌ඛවෙ , නාඤ්‌ඤං එකධම්‌මම්‌පි සමනුපස්‌සාමි යං එවං භාවිතං බහුලීකතං මුදු ච හොති කම්‌මඤ්‌ඤඤ්‌ච යථයිදං චිත්‌තං. චිත්‌තං, භික්‌ඛවෙ, භාවිතං බහුලීකතං මුදු ච හොති කම්‌මඤ්‌ඤඤ්‌ච හොතී’’ති. සත්‌තමං.
47. ‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, yāni kānici rukkhajātānaṃ phandano tesaṃ aggamakkhāyati yadidaṃ mudutāya ceva kammaññatāya ca. Evamevaṃ kho ahaṃ, bhikkhave , nāññaṃ ekadhammampi samanupassāmi yaṃ evaṃ bhāvitaṃ bahulīkataṃ mudu ca hoti kammaññañca yathayidaṃ cittaṃ. Cittaṃ, bhikkhave, bhāvitaṃ bahulīkataṃ mudu ca hoti kammaññañca hotī’’ti. Sattamaṃ.
48. ‘‘නාහං , භික්‌ඛවෙ, අඤ්‌ඤං එකධම්‌මම්‌පි සමනුපස්‌සාමි යං එවං ලහුපරිවත්‌තං යථයිදං චිත්‌තං. යාවඤ්‌චිදං, භික්‌ඛවෙ, උපමාපි න සුකරා යාව ලහුපරිවත්‌තං චිත්‌ත’’න්‌ති. අට්‌ඨමං.
48. ‘‘Nāhaṃ , bhikkhave, aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi yaṃ evaṃ lahuparivattaṃ yathayidaṃ cittaṃ. Yāvañcidaṃ, bhikkhave, upamāpi na sukarā yāva lahuparivattaṃ citta’’nti. Aṭṭhamaṃ.
49. ‘‘පභස්‌සරමිදං, භික්‌ඛවෙ, චිත්‌තං. තඤ්‌ච ඛො ආගන්‌තුකෙහි උපක්‌කිලෙසෙහි උපක්‌කිලිට්‌ඨ’’න්‌ති. නවමං.
49. ‘‘Pabhassaramidaṃ, bhikkhave, cittaṃ. Tañca kho āgantukehi upakkilesehi upakkiliṭṭha’’nti. Navamaṃ.
50. ‘‘පභස්‌සරමිදං, භික්‌ඛවෙ, චිත්‌තං. තඤ්‌ච ඛො ආගන්‌තුකෙහි උපක්‌කිලෙසෙහි විප්‌පමුත්‌ත’’න්‌ති. දසමං.
50. ‘‘Pabhassaramidaṃ, bhikkhave, cittaṃ. Tañca kho āgantukehi upakkilesehi vippamutta’’nti. Dasamaṃ.
පණිහිතඅච්‌ඡවග්‌ගො පඤ්‌චමො.
Paṇihitaacchavaggo pañcamo.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 5. පණිහිතඅච්‌ඡවග්‌ගවණ්‌ණනා • 5. Paṇihitaacchavaggavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 5. පණිහිතඅච්‌ඡවග්‌ගවණ්‌ණනා • 5. Paṇihitaacchavaggavaṇṇanā
