| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi |
9. පණීතභොජනසික්‌ඛාපදං
9. Paṇītabhojanasikkhāpadaṃ
257. නවමෙ පකට්‌ඨභාවං නීතන්‌ති පණීතන්‌ති වුත්‌තෙ පණීතසද්‌දො උත්‌තමත්‌ථොති ආහ ‘‘උත්‌තමභොජනානී’’ති. සම්‌පන්‌නො නාම න මධුරගුණො, අථ ඛො මධුරගුණයුත්‌තං භොජනමෙවාති ආහ ‘‘සම්‌පත්‌තියුත්‌ත’’න්‌ති. කස්‌සාති කරණත්‌ථෙ චෙතං සාමිවචනං, කෙනාති හි අත්‌ථො. ‘‘සුරස’’න්‌තිඉමිනා සාදීයති අස්‌සාදීයතීති සාදූති වචනත්‌ථස්‌ස සරූපං දස්‌සෙති.
257. Navame pakaṭṭhabhāvaṃ nītanti paṇītanti vutte paṇītasaddo uttamatthoti āha ‘‘uttamabhojanānī’’ti. Sampanno nāma na madhuraguṇo, atha kho madhuraguṇayuttaṃ bhojanamevāti āha ‘‘sampattiyutta’’nti. Kassāti karaṇatthe cetaṃ sāmivacanaṃ, kenāti hi attho. ‘‘Surasa’’ntiiminā sādīyati assādīyatīti sādūti vacanatthassa sarūpaṃ dasseti.
259. ‘‘යො පන…පෙ.… භුඤ්‌ජෙය්‍යා’’ති එත්‌ථ විනිච්‌ඡයො එවං වෙදිතබ්‌බොති යොජනා. සුද්‌ධානීති ඔදනෙන අසංසට්‌ඨානි. ඔදනසංසට්‌ඨානි සබ්‌බිආදීනීති සම්‌බන්‌ධො. එත්‌ථාති ඉමස්‌මිං සික්‌ඛාපදෙ. හීති සච්‌චං. ‘‘පණීතසංසට්‌ඨානී’’තිඉමිනා පණීතෙහි සබ්‌බිආදීහි සංසට්‌ඨානි භොජනානි පණීතභොජනානීති අත්‌ථං දස්‌සෙති. ‘‘සත්‌තධඤ්‌ඤනිබ්‌බත්‌තානී’’ති ඉමිනා භොජනානං සරූපං දස්‌සෙති.
259. ‘‘Yo pana…pe… bhuñjeyyā’’ti ettha vinicchayo evaṃ veditabboti yojanā. Suddhānīti odanena asaṃsaṭṭhāni. Odanasaṃsaṭṭhāni sabbiādīnīti sambandho. Etthāti imasmiṃ sikkhāpade. Hīti saccaṃ. ‘‘Paṇītasaṃsaṭṭhānī’’tiiminā paṇītehi sabbiādīhi saṃsaṭṭhāni bhojanāni paṇītabhojanānīti atthaṃ dasseti. ‘‘Sattadhaññanibbattānī’’ti iminā bhojanānaṃ sarūpaṃ dasseti.
‘‘සබ්‌බිනා භත්‌ත’’න්‌තිආදීනං පඤ්‌චන්‌නං විකප්‌පානං මජ්‌ඣෙ තීසුපි විකප්‌පෙසු ‘‘භත්‌ත’’න්‌ති යොජෙතබ්‌බං. එවං වාක්‍යං කත්‌වා විඤ්‌ඤාපනෙ ආපත්‌තිං දස්‌සෙත්‌වා සමාසං කත්‌වා විඤ්‌ඤාපනෙ තං දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘සබ්‌බිභත්‌තං දෙහී’’තිආදි.
‘‘Sabbinā bhatta’’ntiādīnaṃ pañcannaṃ vikappānaṃ majjhe tīsupi vikappesu ‘‘bhatta’’nti yojetabbaṃ. Evaṃ vākyaṃ katvā viññāpane āpattiṃ dassetvā samāsaṃ katvā viññāpane taṃ dassento āha ‘‘sabbibhattaṃ dehī’’tiādi.
ඉතොති ගාවිතො ලද්‌ධෙනාති සම්‌බන්‌ධො. විසඞ්‌කෙතන්‌ති සඞ්‌කෙතතො ඤාපිතතො විගතං විරහිතන්‌ති අත්‌ථො. හීති සච්‌චං. ඉමිනා විසඞ්‌කෙතස්‌ස ගුණදොසං දස්‌සෙති.
Itoti gāvito laddhenāti sambandho. Visaṅketanti saṅketato ñāpitato vigataṃ virahitanti attho. Hīti saccaṃ. Iminā visaṅketassa guṇadosaṃ dasseti.
කප්‌පියසබ්‌බිනා දෙහීති කප්‌පියසබ්‌බිනා සංසට්‌ඨං භත්‌තං දෙහීති යොජනා. එසෙව නයො සෙසෙසුපි. යෙන යෙනාති යෙන යෙන සබ්‌බිආදිනා. තස්‌මිං තස්‌සාති එත්‌ථාපි විච්‌ඡාවසෙන අත්‌ථො දට්‌ඨබ්‌බො. පාළියං ආගතසබ්‌බි නාම ගොසබ්‌බි, අජිකාසබ්‌බි, මහිංසසබ්‌බි, යෙසං මංසං කප්‌පති, තෙසං සබ්‌බි ච. නවනීතං නාම එවමෙව. තෙලං නාම තිලතෙලං, සාසපතෙලං, මධුකතෙලං, එරණ්‌ඩතෙලං, වසාතෙලඤ්‌ච. මධු නාම මක්‌ඛිකාමධු. ඵාණිතං නාම උච්‌ඡුම්‌හා නිබ්‌බත්‌තං. මච්‌ඡො නාම උදකචරො. පාළිඅනාගතො මච්‌ඡො නාම නත්‌ථි. මංසං නාම යෙසං මංසං කප්‌පති, තෙසං මංසං. ඛීරදධීනි සබ්‌බිසදිසානෙව. වුත්‌තං යථා එවං ‘‘නවනීතභත්‌තං දෙහී’’තිආදීසුපි සූපොදනවිඤ්‌ඤත්‌තිදුක්‌කටමෙව හොතීති යොජනා. හීති සච්‌චං. සො චාති සො චත්‌ථො. තත්‌ථාති තස්‌මිං අත්‌ථෙ. කිං පයොජනං. නත්‌ථෙව පයොජනන්‌ති අධිප්‌පායො.
Kappiyasabbinā dehīti kappiyasabbinā saṃsaṭṭhaṃ bhattaṃ dehīti yojanā. Eseva nayo sesesupi. Yena yenāti yena yena sabbiādinā. Tasmiṃ tassāti etthāpi vicchāvasena attho daṭṭhabbo. Pāḷiyaṃ āgatasabbi nāma gosabbi, ajikāsabbi, mahiṃsasabbi, yesaṃ maṃsaṃ kappati, tesaṃ sabbi ca. Navanītaṃ nāma evameva. Telaṃ nāma tilatelaṃ, sāsapatelaṃ, madhukatelaṃ, eraṇḍatelaṃ, vasātelañca. Madhu nāma makkhikāmadhu. Phāṇitaṃ nāma ucchumhā nibbattaṃ. Maccho nāma udakacaro. Pāḷianāgato maccho nāma natthi. Maṃsaṃ nāma yesaṃ maṃsaṃ kappati, tesaṃ maṃsaṃ. Khīradadhīni sabbisadisāneva. Vuttaṃ yathā evaṃ ‘‘navanītabhattaṃ dehī’’tiādīsupi sūpodanaviññattidukkaṭameva hotīti yojanā. Hīti saccaṃ. So cāti so cattho. Tatthāti tasmiṃ atthe. Kiṃ payojanaṃ. Nattheva payojananti adhippāyo.
පටිලද්‌ධං භොජනන්‌ති සම්‌බන්‌ධො. එකරසන්‌ති එකකිච්‌චං. තතොති නවපණීතභොජනතො නීහරිත්‌වාති සම්‌බන්‌ධො.
Paṭiladdhaṃ bhojananti sambandho. Ekarasanti ekakiccaṃ. Tatoti navapaṇītabhojanato nīharitvāti sambandho.
සබ්‌බානීති නව පාචිත්‌තියානි සන්‌ධාය වුත්‌තං.
Sabbānīti nava pācittiyāni sandhāya vuttaṃ.
261. උභයෙසම්‌පීති භික්‌ඛුභික්‌ඛුනීනම්‌පි. සබ්‌බීති චෙත්‌ථ යො නං පරිභුඤ්‌ජති, තස්‌ස බලායුවඩ්‌ඪනත්‌ථං සබ්‌බති ගච්‌ඡති පවත්‌තතීති සබ්‌බි, ඝතං. තතියක්‌ඛරෙනෙව සජ්‌ඣායිතබ්‌බං ලිඛිතබ්‌බඤ්‌ච . කස්‌මා? තතියක්‌ඛරට්‌ඨානෙයෙව සබ්‌බ ගතියන්‌ති ගතිඅත්‌ථස්‌ස සබ්‌බධාතුස්‌ස ධාතුපාඨෙසු ආගතත්‌තාති. නවමං.
261.Ubhayesampīti bhikkhubhikkhunīnampi. Sabbīti cettha yo naṃ paribhuñjati, tassa balāyuvaḍḍhanatthaṃ sabbati gacchati pavattatīti sabbi, ghataṃ. Tatiyakkhareneva sajjhāyitabbaṃ likhitabbañca . Kasmā? Tatiyakkharaṭṭhāneyeva sabba gatiyanti gatiatthassa sabbadhātussa dhātupāṭhesu āgatattāti. Navamaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 4. භොජනවග්‌ගො • 4. Bhojanavaggo
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 9. පණීතභොජනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 9. Paṇītabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 9. පණීතභොජනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 9. Paṇītabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 9. පණීතභොජනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 9. Paṇītabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 9. පණීතභොජනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 9. Paṇītabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
