Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మహావిభఙ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
౯. పణీతభోజనసిక్ఖాపదవణ్ణనా
9. Paṇītabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
౨౫౭. నవమసిక్ఖాపదే – పణీతభోజనానీతి ఉత్తమభోజనాని. కస్స సమ్పన్నం న మనాపన్తి సమ్పత్తియుత్తం కస్స న పియం. సాదున్తి సురసం.
257. Navamasikkhāpade – paṇītabhojanānīti uttamabhojanāni. Kassa sampannaṃ na manāpanti sampattiyuttaṃ kassa na piyaṃ. Sādunti surasaṃ.
౨౫౯. యో పన భిక్ఖు ఏవరూపాని పణీతభోజనాని అగిలానో అత్తనో అత్థాయ విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జేయ్యాతి ఏత్థ సుద్ధాని సప్పిఆదీని విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తో పాచిత్తియం నాపజ్జతి, సేఖియేసు సూపోదనవిఞ్ఞత్తిదుక్కటం ఆపజ్జతి, ఓదనసంసట్ఠాని పన విఞ్ఞాపేత్వా భుఞ్జన్తో పాచిత్తియం ఆపజ్జతీతి వేదితబ్బో, అయం కిరేత్థ అధిప్పాయో. తేనేవ చ ‘‘పణీతానీ’’తి అవత్వా ‘‘పణీతభోజనానీ’’తి సుత్తే వుత్తం. ‘‘పణీతానీ’’తి హి వుత్తే సప్పిఆదీనంయేవ గహణం హోతి, ‘‘పణీతభోజనానీ’’తి వుత్తే పన పణీతసంసట్ఠాని సత్తధఞ్ఞనిబ్బత్తాని భోజనాని పణీతభోజనానీతి అయమత్థో పఞ్ఞాయతి.
259.Yo pana bhikkhu evarūpāni paṇītabhojanāni agilāno attano atthāya viññāpetvā bhuñjeyyāti ettha suddhāni sappiādīni viññāpetvā bhuñjanto pācittiyaṃ nāpajjati, sekhiyesu sūpodanaviññattidukkaṭaṃ āpajjati, odanasaṃsaṭṭhāni pana viññāpetvā bhuñjanto pācittiyaṃ āpajjatīti veditabbo, ayaṃ kirettha adhippāyo. Teneva ca ‘‘paṇītānī’’ti avatvā ‘‘paṇītabhojanānī’’ti sutte vuttaṃ. ‘‘Paṇītānī’’ti hi vutte sappiādīnaṃyeva gahaṇaṃ hoti, ‘‘paṇītabhojanānī’’ti vutte pana paṇītasaṃsaṭṭhāni sattadhaññanibbattāni bhojanāni paṇītabhojanānīti ayamattho paññāyati.
ఇదాని విఞ్ఞాపేతి పయోగే దుక్కటన్తిఆదీసు అయం వినిచ్ఛయో – ‘‘సప్పినా భత్తం దేహి, సప్పిం ఆకిరిత్వా దేహి, సప్పిమిస్సకం కత్వా దేహి, సహసప్పినా దేహి, సప్పిఞ్చ భత్తఞ్చ దేహీ’’తి విఞ్ఞాపేన్తస్స విఞ్ఞత్తియా దుక్కటం, పటిగ్గహణే దుక్కటం, అజ్ఝోహారే పాచిత్తియం. ‘‘సప్పిభత్తం దేహీ’’తి వుత్తే పన యస్మా సాలిభత్తం వియ సప్పిభత్తం నామ నత్థి; తస్మా సూపోదనవిఞ్ఞత్తిదుక్కటమేవ వేదితబ్బం.
Idāni viññāpeti payoge dukkaṭantiādīsu ayaṃ vinicchayo – ‘‘sappinā bhattaṃ dehi, sappiṃ ākiritvā dehi, sappimissakaṃ katvā dehi, sahasappinā dehi, sappiñca bhattañca dehī’’ti viññāpentassa viññattiyā dukkaṭaṃ, paṭiggahaṇe dukkaṭaṃ, ajjhohāre pācittiyaṃ. ‘‘Sappibhattaṃ dehī’’ti vutte pana yasmā sālibhattaṃ viya sappibhattaṃ nāma natthi; tasmā sūpodanaviññattidukkaṭameva veditabbaṃ.
సచే పన ‘‘సప్పినా భత్తం దేహీ’’తి వుత్తే భత్తం దత్వా ‘‘సప్పిం కత్వా భుఞ్జా’’తి నవనీతం వా ఖీరం వా దధిం వా దేతి, మూలం వా పన దేతి, ‘‘ఇమినా సప్పిం గహేత్వా భుఞ్జా’’తి యథావత్థుకమేవ. ‘‘గోసప్పినా భత్తం దేహీ’’తి వుత్తే పన గోసప్పినా వా దేతు, గోసప్పిమ్హి అసతి, పురిమనయేనేవ గోనవనీతాదీని వా గావింయేవ వా దేతు ‘‘ఇతో సప్పినా భుఞ్జా’’తి యథావత్థుకమేవ. సచే పన గోసప్పినా యాచితో అజియా సప్పిఆదీహి దేతి, విసఙ్కేతం. ఏవఞ్హి సతి అఞ్ఞం యాచితేన అఞ్ఞం దిన్నం నామ హోతి, తస్మా అనాపత్తి. ఏస నయో అజియా సప్పినా దేహీతి ఆదీసుపి.
Sace pana ‘‘sappinā bhattaṃ dehī’’ti vutte bhattaṃ datvā ‘‘sappiṃ katvā bhuñjā’’ti navanītaṃ vā khīraṃ vā dadhiṃ vā deti, mūlaṃ vā pana deti, ‘‘iminā sappiṃ gahetvā bhuñjā’’ti yathāvatthukameva. ‘‘Gosappinā bhattaṃ dehī’’ti vutte pana gosappinā vā detu, gosappimhi asati, purimanayeneva gonavanītādīni vā gāviṃyeva vā detu ‘‘ito sappinā bhuñjā’’ti yathāvatthukameva. Sace pana gosappinā yācito ajiyā sappiādīhi deti, visaṅketaṃ. Evañhi sati aññaṃ yācitena aññaṃ dinnaṃ nāma hoti, tasmā anāpatti. Esa nayo ajiyā sappinā dehīti ādīsupi.
‘‘కప్పియసప్పినా దేహీ’’తి వుత్తే అకప్పియసప్పినా దేతి, విసఙ్కేతమేవ. ‘‘అకప్పియసప్పినాతి వుత్తే అకప్పియసప్పినా దేతి, పటిగ్గహణేపి పరిభోగేపి దుక్కటమేవ. అకప్పియసప్పిమ్హి అసతి పురిమనయేనేవ అకప్పియనవనీతాదీని దేతి ‘‘సప్పిం కత్వా భుఞ్జా’’తి అకప్పియసప్పినావ దిన్నం హోతి. ‘‘అకప్పియసప్పినా’’తి వుత్తే కప్పియేన దేతి, విసఙ్కేతం. ‘‘సప్పినా’’తి వుత్తే సేసేసు నవనీతాదీసు అఞ్ఞతరేన దేతి, విసఙ్కేతమేవ. ఏస నయో నవనీతేన దేహీతిఆదీసుపి. యేన యేన హి విఞ్ఞత్తి హోతి, తస్మిం వా తస్స మూలే వా లద్ధే, తం తం లద్ధమేవ హోతి.
‘‘Kappiyasappinā dehī’’ti vutte akappiyasappinā deti, visaṅketameva. ‘‘Akappiyasappināti vutte akappiyasappinā deti, paṭiggahaṇepi paribhogepi dukkaṭameva. Akappiyasappimhi asati purimanayeneva akappiyanavanītādīni deti ‘‘sappiṃ katvā bhuñjā’’ti akappiyasappināva dinnaṃ hoti. ‘‘Akappiyasappinā’’ti vutte kappiyena deti, visaṅketaṃ. ‘‘Sappinā’’ti vutte sesesu navanītādīsu aññatarena deti, visaṅketameva. Esa nayo navanītena dehītiādīsupi. Yena yena hi viññatti hoti, tasmiṃ vā tassa mūle vā laddhe, taṃ taṃ laddhameva hoti.
సచే పన అఞ్ఞం పాళియా ఆగతం వా అనాగతం వా దేన్తి, విసఙ్కేతం. పాళియం ఆగతనవనీతాదీని ఠపేత్వా అఞ్ఞేహి నవనీతాదీహి విఞ్ఞాపేన్తస్స దుక్కటం. యథా చ ‘‘సప్పిభత్తం దేహీ’’తి వుత్తే సాలిభత్తస్స వియ సప్పిభత్తస్స అభావా సూపోదనవిఞ్ఞత్తిదుక్కటమేవ హోతీతి వుత్తం. ఏవం నవనీతభత్తం దేహీతిఆదీసుపి. పటిపాటియా ఏకమేకం విత్థారేత్వా వుచ్చమానేపి హి అయమేవత్థో వత్తబ్బో సియా, సో చ సఙ్ఖేపేనపి సక్కా ఞాతుం, కిం తత్థ విత్థారేన? తేన వుత్తం – ‘‘ఏస నయో నవనీతేన దేహీతిఆదీసుపీ’’తి.
Sace pana aññaṃ pāḷiyā āgataṃ vā anāgataṃ vā denti, visaṅketaṃ. Pāḷiyaṃ āgatanavanītādīni ṭhapetvā aññehi navanītādīhi viññāpentassa dukkaṭaṃ. Yathā ca ‘‘sappibhattaṃ dehī’’ti vutte sālibhattassa viya sappibhattassa abhāvā sūpodanaviññattidukkaṭameva hotīti vuttaṃ. Evaṃ navanītabhattaṃ dehītiādīsupi. Paṭipāṭiyā ekamekaṃ vitthāretvā vuccamānepi hi ayamevattho vattabbo siyā, so ca saṅkhepenapi sakkā ñātuṃ, kiṃ tattha vitthārena? Tena vuttaṃ – ‘‘esa nayo navanītena dehītiādīsupī’’ti.
సచే పన సబ్బేహిపి సప్పిఆదీహి ఏకట్ఠానే వా నానాట్ఠానే వా విఞ్ఞాపేత్వా పటిలద్ధం ఏకభాజనే ఆకిరిత్వా ఏకరసం కత్వా తతో కుసగ్గేనాపి జివ్హగ్గే బిన్దుం ఠపేత్వా అజ్ఝోహరతి, నవ పాచిత్తియాని ఆపజ్జతి. వుత్తమ్పి చేతం పరివారే –
Sace pana sabbehipi sappiādīhi ekaṭṭhāne vā nānāṭṭhāne vā viññāpetvā paṭiladdhaṃ ekabhājane ākiritvā ekarasaṃ katvā tato kusaggenāpi jivhagge binduṃ ṭhapetvā ajjhoharati, nava pācittiyāni āpajjati. Vuttampi cetaṃ parivāre –
‘‘కాయికాని న వాచసికాని,
‘‘Kāyikāni na vācasikāni,
సబ్బాని నానావత్థుకాని;
Sabbāni nānāvatthukāni;
అపుబ్బం అచరిమం ఆపజ్జేయ్య ఏకతో,
Apubbaṃ acarimaṃ āpajjeyya ekato,
పఞ్హామేసా కుసలేహి చిన్తితా’’తి. (పరి॰ ౪౮౧);
Pañhāmesā kusalehi cintitā’’ti. (pari. 481);
౨౬౧. అగిలానో గిలానసఞ్ఞీతి ఏత్థ సచే గిలానసఞ్ఞీపి హుత్వా భేసజ్జత్థాయ పఞ్చ భేసజ్జాని విఞ్ఞాపేతి, మహానామసిక్ఖాపదేన కారేతబ్బో . నవ పణీతభోజనాని విఞ్ఞాపేన్తో పన ఇమినా సిక్ఖాపదేన కారేతబ్బో. భిక్ఖునీనం పన ఏతాని పాటిదేసనీయవత్థూని హోన్తి, సూపోదనవిఞ్ఞత్తియం ఉభయేసమ్పి సేఖపణ్ణత్తిదుక్కటమేవ. సేసమేత్థ ఉత్తానమేవ.
261.Agilānogilānasaññīti ettha sace gilānasaññīpi hutvā bhesajjatthāya pañca bhesajjāni viññāpeti, mahānāmasikkhāpadena kāretabbo . Nava paṇītabhojanāni viññāpento pana iminā sikkhāpadena kāretabbo. Bhikkhunīnaṃ pana etāni pāṭidesanīyavatthūni honti, sūpodanaviññattiyaṃ ubhayesampi sekhapaṇṇattidukkaṭameva. Sesamettha uttānameva.
చతుసముట్ఠానం – కాయతో కాయవాచతో కాయచిత్తతో కాయవాచాచిత్తతో చ సముట్ఠాతి,
Catusamuṭṭhānaṃ – kāyato kāyavācato kāyacittato kāyavācācittato ca samuṭṭhāti,
కిరియం, నోసఞ్ఞావిమోక్ఖం, అచిత్తకం, పణ్ణతివజ్జం, కాయకమ్మం, వచీకమ్మం, తిచిత్తం, తివేదనన్తి.
Kiriyaṃ, nosaññāvimokkhaṃ, acittakaṃ, paṇṇativajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, ticittaṃ, tivedananti.
పణీతభోజనసిక్ఖాపదం నవమం.
Paṇītabhojanasikkhāpadaṃ navamaṃ.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావిభఙ్గ • Mahāvibhaṅga / ౪. భోజనవగ్గో • 4. Bhojanavaggo
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ౯. పణీతభోజనసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 9. Paṇītabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / ౯. పణీతభోజనసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 9. Paṇītabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / ౯. పణీతభోజనసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 9. Paṇītabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi / ౯. పణీతభోజనసిక్ఖాపదం • 9. Paṇītabhojanasikkhāpadaṃ