| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
9. පණීතභොජනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
9. Paṇītabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
257-259. නවමෙ පණීතසංසට්‌ඨානි භොජනානි පණීතභොජනානි. යථා හි ආජඤ්‌ඤයුත්‌තො රථො ‘‘ආජඤ්‌ඤරථො’’ති වුච්‌චති, එවමිධාපි පණීතසංසට්‌ඨානි සත්‌තධඤ්‌ඤනිබ්‌බත්‌තානි භොජනානි ‘‘පණීතභොජනානී’’ති වුත්‌තානි. යෙහි පන පණීතෙහි සංසට්‌ඨානි, තානි ‘‘පණීතභොජනානී’’ති වුච්‌චන්‌ති, තෙසං පභෙදදස්‌සනත්‌ථං ‘‘සෙය්‍යථිදං, සප්‌පි නවනීත’’න්‌තිආදි පාළියං වුත්‌තං. ‘‘යෙසං මංසං කප්‌පතී’’ති ඉදඤ්‌ච පාචිත්‌තියවත්‌ථුපරිච්‌ඡෙදදස්‌සනත්‌ථං වුත්‌තං, න පන කප්‌පියවත්‌ථුපරිච්‌ඡෙදදස්‌සනත්‌ථං. න හි අකප්‌පියමංසසත්‌තානං සප්‌පිආදීනි න කප්‌පන්‌ති. එකඤ්‌හි මනුස්‌සවසාතෙලං ඨපෙත්‌වා සබ්‌බෙසං ඛීරසප්‌පිනවනීතවසාතෙලෙසු අකප්‌පියං නාම නත්‌ථි. සප්‌පිභත්‌තන්‌ති එත්‌ථ කිඤ්‌චාපි සප්‌පිසංසට්‌ඨං භත්‌තං සප්‌පිභත්‌තං, සප්‌පි ච භත්‌තඤ්‌ච සප්‌පිභත්‌තන්‌තිපි විඤ්‌ඤායති, අට්‌ඨකථාසු පන ‘‘සාලිභත්‌තං විය සප්‌පිභත්‌තං නාම නත්‌ථී’’ති කාරණං වත්‌වා දුක්‌කටස්‌සෙව දළ්‌හතරං කත්‌වා වුත්‌තත්‌තා න සක්‌කා අඤ්‌ඤං වත්‌තුං. අට්‌ඨකථාචරියා එව හි ඊදිසෙසු ඨානෙසු පමාණං.
257-259. Navame paṇītasaṃsaṭṭhāni bhojanāni paṇītabhojanāni. Yathā hi ājaññayutto ratho ‘‘ājaññaratho’’ti vuccati, evamidhāpi paṇītasaṃsaṭṭhāni sattadhaññanibbattāni bhojanāni ‘‘paṇītabhojanānī’’ti vuttāni. Yehi pana paṇītehi saṃsaṭṭhāni, tāni ‘‘paṇītabhojanānī’’ti vuccanti, tesaṃ pabhedadassanatthaṃ ‘‘seyyathidaṃ, sappi navanīta’’ntiādi pāḷiyaṃ vuttaṃ. ‘‘Yesaṃ maṃsaṃ kappatī’’ti idañca pācittiyavatthuparicchedadassanatthaṃ vuttaṃ, na pana kappiyavatthuparicchedadassanatthaṃ. Na hi akappiyamaṃsasattānaṃ sappiādīni na kappanti. Ekañhi manussavasātelaṃ ṭhapetvā sabbesaṃ khīrasappinavanītavasātelesu akappiyaṃ nāma natthi. Sappibhattanti ettha kiñcāpi sappisaṃsaṭṭhaṃ bhattaṃ sappibhattaṃ, sappi ca bhattañca sappibhattantipi viññāyati, aṭṭhakathāsu pana ‘‘sālibhattaṃ viya sappibhattaṃ nāma natthī’’ti kāraṇaṃ vatvā dukkaṭasseva daḷhataraṃ katvā vuttattā na sakkā aññaṃ vattuṃ. Aṭṭhakathācariyā eva hi īdisesu ṭhānesu pamāṇaṃ.
මූලන්‌ති කප්‌පියභණ්‌ඩං සන්‌ධාය වුත්‌තං. අනාපත්‌තීති විසඞ්‌කෙතත්‌තා සබ්‌බාහියෙව ආපත්‌තීහි අනාපත්‌ති. කෙචි පන ‘‘පාචිත්‌තියෙනෙව අනාපත්‌ති වුත්‌තා, සූපොදනවිඤ්‌ඤත්‌තිදුක්‌කටං පන හොතියෙවා’’ති වදන්‌ති, තං න ගහෙතබ්‌බං. කප්‌පියසප්‌පිනා අකප්‌පියසප්‌පිනාති ච ඉදං කප්‌පියාකප්‌පියමංසානං වසෙන වුත්‌තං, තස්‌මා කප්‌පියමංසසප්‌පිනා අකප්‌පියමංසසප්‌පිනාති එවමෙත්‌ථ අත්‌ථො ගහෙතබ්‌බො. නානාවත්‌ථුකානීති සප්‌පිනවනීතාදීනං වසෙන වුත්‌තං.
Mūlanti kappiyabhaṇḍaṃ sandhāya vuttaṃ. Anāpattīti visaṅketattā sabbāhiyeva āpattīhi anāpatti. Keci pana ‘‘pācittiyeneva anāpatti vuttā, sūpodanaviññattidukkaṭaṃ pana hotiyevā’’ti vadanti, taṃ na gahetabbaṃ. Kappiyasappinā akappiyasappināti ca idaṃ kappiyākappiyamaṃsānaṃ vasena vuttaṃ, tasmā kappiyamaṃsasappinā akappiyamaṃsasappināti evamettha attho gahetabbo. Nānāvatthukānīti sappinavanītādīnaṃ vasena vuttaṃ.
261. මහානාමසික්‌ඛාපදෙන කාරෙතබ්‌බොති එත්‌ථ –
261.Mahānāmasikkhāpadena kāretabboti ettha –
‘‘අගිලානෙන භික්‌ඛුනා චතුමාසපච්‌චයපවාරණා සාදිතබ්‌බා අඤ්‌ඤත්‍ර පුනපවාරණාය අඤ්‌ඤත්‍ර නිච්‌චපවාරණාය, තතො චෙ උත්‌තරි සාදියෙය්‍ය, පාචිත්‌තිය’’න්‌ති (පාචි. 306) –
‘‘Agilānena bhikkhunā catumāsapaccayapavāraṇā sāditabbā aññatra punapavāraṇāya aññatra niccapavāraṇāya, tato ce uttari sādiyeyya, pācittiya’’nti (pāci. 306) –
ඉදං මහානාමසික්‌ඛාපදං නාම. ඉමිනා ච සික්‌ඛාපදෙන සඞ්‌ඝවසෙන ගිලානපච්‌චයපවාරණාය පවාරිතට්‌ඨානෙ සචෙ තත්‌ථ රත්‌තීහි වා භෙසජ්‌ජෙහි වා පරිච්‌ඡෙදො කතො හොති, එත්‌තකායෙව රත්‌තියො එත්‌තකානි වා භෙසජ්‌ජානි විඤ්‌ඤාපෙතබ්‌බානීති. අථ තතො රත්‌තිපරියන්‌තතො වා භෙසජ්‌ජපරියන්‌තතො වා උත්‌තරි න භෙසජ්‌ජකරණීයෙන වා භෙසජ්‌ජං අඤ්‌ඤභෙසජ්‌ජකරණීයෙන වා අඤ්‌ඤං භෙසජ්‌ජං විඤ්‌ඤාපෙන්‌තස්‌ස පාචිත්‌තියං වුත්‌තං. තස්‌මා අගිලානො ගිලානසඤ්‌ඤී හුත්‌වා පඤ්‌ච භෙසජ්‌ජානි විඤ්‌ඤාපෙන්‌තො න භෙසජ්‌ජකරණීයෙන භෙසජ්‌ජං විඤ්‌ඤාපෙන්‌තො නාම හොතීති ‘‘මහානාමසික්‌ඛාපදෙන කාරෙතබ්‌බො’’ති වුත්‌තං. එතානි පාටිදෙසනීයවත්‌ථූනීති පාළියං ආගතසප්‌පිආදීනි සන්‌ධාය වුත්‌තං. පාළියං අනාගතානි පන අකප්‌පියසප්‌පිආදීනි භික්‌ඛුනීනම්‌පි දුක්‌කටවත්‌ථූනීති වෙදිතබ්‌බං. සූපොදනවිඤ්‌ඤත්‌තියන්‌ති භික්‌ඛූනං පාචිත්‌තියවත්‌ථූනි භික්‌ඛුනීනං පාටිදෙසනීයවත්‌ථූනි ච ඨපෙත්‌වා අවසෙසවිඤ්‌ඤත්‌තිං සන්‌ධාය වුත්‌තං. සෙසමෙත්‌ථ උත්‌තානමෙව. පණීතභොජනතා, අගිලානතා, අකතවිඤ්‌ඤත්‌තියා පටිලාභො, අජ්‌ඣොහරණන්‌ති ඉමානි පනෙත්‌ථ චත්‌තාරි අඞ්‌ගානි.
Idaṃ mahānāmasikkhāpadaṃ nāma. Iminā ca sikkhāpadena saṅghavasena gilānapaccayapavāraṇāya pavāritaṭṭhāne sace tattha rattīhi vā bhesajjehi vā paricchedo kato hoti, ettakāyeva rattiyo ettakāni vā bhesajjāni viññāpetabbānīti. Atha tato rattipariyantato vā bhesajjapariyantato vā uttari na bhesajjakaraṇīyena vā bhesajjaṃ aññabhesajjakaraṇīyena vā aññaṃ bhesajjaṃ viññāpentassa pācittiyaṃ vuttaṃ. Tasmā agilāno gilānasaññī hutvā pañca bhesajjāni viññāpento na bhesajjakaraṇīyena bhesajjaṃ viññāpento nāma hotīti ‘‘mahānāmasikkhāpadena kāretabbo’’ti vuttaṃ. Etāni pāṭidesanīyavatthūnīti pāḷiyaṃ āgatasappiādīni sandhāya vuttaṃ. Pāḷiyaṃ anāgatāni pana akappiyasappiādīni bhikkhunīnampi dukkaṭavatthūnīti veditabbaṃ. Sūpodanaviññattiyanti bhikkhūnaṃ pācittiyavatthūni bhikkhunīnaṃ pāṭidesanīyavatthūni ca ṭhapetvā avasesaviññattiṃ sandhāya vuttaṃ. Sesamettha uttānameva. Paṇītabhojanatā, agilānatā, akataviññattiyā paṭilābho, ajjhoharaṇanti imāni panettha cattāri aṅgāni.
පණීතභොජනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Paṇītabhojanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 4. භොජනවග්‌ගො • 4. Bhojanavaggo
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 9. පණීතභොජනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 9. Paṇītabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 9. පණීතභොජනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 9. Paṇītabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 9. පණීතභොජනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 9. Paṇītabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 9. පණීතභොජනසික්‌ඛාපදං • 9. Paṇītabhojanasikkhāpadaṃ
