| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ជាតក-អដ្ឋកថា • Jātaka-aṭṭhakathā |
[៤៥៩] ៥. បានីយជាតកវណ្ណនា
[459] 5. Pānīyajātakavaṇṇanā
មិត្តោ មិត្តស្សាតិ ឥទំ សត្ថា ជេតវនេ វិហរន្តោ កិលេសនិគ្គហំ អារព្ភ កថេសិ។ ឯកស្មិញ្ហិ សមយេ សាវត្ថិវាសិនោ បញ្ចសតា គិហិសហាយកា តថាគតស្ស ធម្មទេសនំ សុត្វា បព្ពជិត្វា ឧបសម្បន្នា អន្តោកោដិសន្ថារេ វសន្តា អឌ្ឍរត្តសមយេ កាមវិតក្កំ វិតក្កេសុំ។ សព្ពំ ហេដ្ឋា វុត្តនយេនេវ វេទិតព្ពំ។ ភគវតោ អាណត្តិយា បនាយស្មតា អានន្ទេន ភិក្ខុសង្ឃេ សន្និបាតិតេ សត្ថា បញ្ញត្តាសនេ និសីទិត្វា អនោទិស្សកំ កត្វា ‘‘កាមវិតក្កំ វិតក្កយិត្ថា’’តិ អវត្វា សព្ពសង្គាហិកវសេនេវ ‘‘ភិក្ខវេ, កិលេសោ ខុទ្ទកោ នាម នត្ថិ, ភិក្ខុនា នាម ឧប្បន្នុប្បន្នា កិលេសា និគ្គហេតព្ពា, បោរាណកបណ្ឌិតា អនុប្បន្នេបិ ពុទ្ធេ កិលេសេ និគ្គហេត្វា បច្ចេកពោធិញាណំ បត្តា’’តិ វត្វា អតីតំ អាហរិ។
Mitto mittassāti idaṃ satthā jetavane viharanto kilesaniggahaṃ ārabbha kathesi. Ekasmiñhi samaye sāvatthivāsino pañcasatā gihisahāyakā tathāgatassa dhammadesanaṃ sutvā pabbajitvā upasampannā antokoṭisanthāre vasantā aḍḍharattasamaye kāmavitakkaṃ vitakkesuṃ. Sabbaṃ heṭṭhā vuttanayeneva veditabbaṃ. Bhagavato āṇattiyā panāyasmatā ānandena bhikkhusaṅghe sannipātite satthā paññattāsane nisīditvā anodissakaṃ katvā ‘‘kāmavitakkaṃ vitakkayitthā’’ti avatvā sabbasaṅgāhikavaseneva ‘‘bhikkhave, kileso khuddako nāma natthi, bhikkhunā nāma uppannuppannā kilesā niggahetabbā, porāṇakapaṇḍitā anuppannepi buddhe kilese niggahetvā paccekabodhiñāṇaṃ pattā’’ti vatvā atītaṃ āhari.
អតីតេ ពារាណសិយំ ព្រហ្មទត្តេ រជ្ជំ ការេន្តេ កាសិរដ្ឋេ ឯកស្មិំ គាមកេ ទ្វេ សហាយកា បានីយតុម្ពានិ អាទាយ ខេត្តំ គន្ត្វា ឯកមន្តំ ឋបេត្វា ខេត្តំ កោដ្ដេត្វា បិបាសិតកាលេ អាគន្ត្វា បានីយំ បិវន្តិ។ តេសុ ឯកោ បានីយត្ថាយ អាគន្ត្វា អត្តនោ បានីយំ រក្ខន្តោ ឥតរស្ស តុម្ពតោ បិវិត្វា សាយំ អរញ្ញា និក្ខមិត្វា ន្ហាយិត្វា ឋិតោ ‘‘អត្ថិ នុ ខោ មេ កាយទ្វារាទីហិ អជ្ជ កិញ្ចិ បាបំ កត’’ន្តិ ឧបធារេន្តោ ថេនេត្វា បានីយស្ស បិវិតភាវំ ទិស្វា សំវេគប្បត្តោ ហុត្វា ‘‘អយំ តណ្ហា វឌ្ឍមានា មំ អបាយេសុ ខិបិស្សតិ, ឥមំ កិលេសំ និគ្គណ្ហិស្សាមី’’តិ បានីយស្ស ថេនេត្វា បិវិតភាវំ អារម្មណំ កត្វា វិបស្សនំ វឌ្ឍេត្វា បច្ចេកពោធិញាណំ និព្ពត្តេត្វា បដិលទ្ធគុណំ អាវជ្ជេន្តោ អដ្ឋាសិ។ អថ នំ ឥតរោ ន្ហាយិត្វា ឧដ្ឋិតោ ‘‘ឯហិ, សម្ម, ឃរំ គច្ឆាមា’’តិ អាហ។ ‘‘គច្ឆ ត្វំ, មម ឃរេន កិច្ចំ នត្ថិ, បច្ចេកពុទ្ធា នាម មយ’’ន្តិ។ ‘‘បច្ចេកពុទ្ធា នាម តុម្ហាទិសា ន ហោន្តី’’តិ។ ‘‘អថ កីទិសា បច្ចេកពុទ្ធា ហោន្តី’’តិ? ‘‘ទ្វង្គុលកេសា កាសាយវត្ថវសនា ឧត្តរហិមវន្តេ នន្ទមូលកបព្ភារេ វសន្តី’’តិ។ សោ សីសំ បរាមសិ, តំ ខណញ្ញេវស្ស គិហិលិង្គំ អន្តរធាយិ, សុរត្តទុបដ្ដំ និវត្ថមេវ, វិជ្ជុលតាសទិសំ កាយពន្ធនំ ពទ្ធមេវ, អលត្តកបាដលវណ្ណំ ឧត្តរាសង្គចីវរំ ឯកំសំ កតមេវ, មេឃវណ្ណំ បំសុកូលចីវរំ ទក្ខិណអំសកូដេ ឋបិតមេវ, ភមរវណ្ណោ មត្តិកាបត្តោ វាមអំសកូដេ លគ្គិតោវ អហោសិ។ សោ អាកាសេ ឋត្វា ធម្មំ ទេសេត្វា ឧប្បតិត្វា នន្ទមូលកបព្ភារេយេវ ឱតរិ។
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente kāsiraṭṭhe ekasmiṃ gāmake dve sahāyakā pānīyatumbāni ādāya khettaṃ gantvā ekamantaṃ ṭhapetvā khettaṃ koṭṭetvā pipāsitakāle āgantvā pānīyaṃ pivanti. Tesu eko pānīyatthāya āgantvā attano pānīyaṃ rakkhanto itarassa tumbato pivitvā sāyaṃ araññā nikkhamitvā nhāyitvā ṭhito ‘‘atthi nu kho me kāyadvārādīhi ajja kiñci pāpaṃ kata’’nti upadhārento thenetvā pānīyassa pivitabhāvaṃ disvā saṃvegappatto hutvā ‘‘ayaṃ taṇhā vaḍḍhamānā maṃ apāyesu khipissati, imaṃ kilesaṃ niggaṇhissāmī’’ti pānīyassa thenetvā pivitabhāvaṃ ārammaṇaṃ katvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā paccekabodhiñāṇaṃ nibbattetvā paṭiladdhaguṇaṃ āvajjento aṭṭhāsi. Atha naṃ itaro nhāyitvā uṭṭhito ‘‘ehi, samma, gharaṃ gacchāmā’’ti āha. ‘‘Gaccha tvaṃ, mama gharena kiccaṃ natthi, paccekabuddhā nāma maya’’nti. ‘‘Paccekabuddhā nāma tumhādisā na hontī’’ti. ‘‘Atha kīdisā paccekabuddhā hontī’’ti? ‘‘Dvaṅgulakesā kāsāyavatthavasanā uttarahimavante nandamūlakapabbhāre vasantī’’ti. So sīsaṃ parāmasi, taṃ khaṇaññevassa gihiliṅgaṃ antaradhāyi, surattadupaṭṭaṃ nivatthameva, vijjulatāsadisaṃ kāyabandhanaṃ baddhameva, alattakapāṭalavaṇṇaṃ uttarāsaṅgacīvaraṃ ekaṃsaṃ katameva, meghavaṇṇaṃ paṃsukūlacīvaraṃ dakkhiṇaaṃsakūṭe ṭhapitameva, bhamaravaṇṇo mattikāpatto vāmaaṃsakūṭe laggitova ahosi. So ākāse ṭhatvā dhammaṃ desetvā uppatitvā nandamūlakapabbhāreyeva otari.
អបរោបិ កាសិគាមេយេវ កុដុម្ពិកោ អាបណេ និសិន្នោ ឯកំ បុរិសំ អត្តនោ ភរិយំ អាទាយ គច្ឆន្តំ ទិស្វា តំ ឧត្តមរូបធរំ ឥត្ថិំ ឥន្ទ្រិយានិ ភិន្ទិត្វា ឱលោកេត្វា បុន ចិន្តេសិ ‘‘អយំ លោភោ វឌ្ឍមានោ មំ អបាយេសុ ខិបិស្សតី’’តិ សំវិគ្គមានសោ វិបស្សនំ វឌ្ឍេត្វា បច្ចេកពោធិញាណំ និព្ពត្តេត្វា អាកាសេ ឋិតោ ធម្មំ ទេសេត្វា នន្ទមូលកបព្ភារមេវ គតោ។
Aparopi kāsigāmeyeva kuṭumbiko āpaṇe nisinno ekaṃ purisaṃ attano bhariyaṃ ādāya gacchantaṃ disvā taṃ uttamarūpadharaṃ itthiṃ indriyāni bhinditvā oloketvā puna cintesi ‘‘ayaṃ lobho vaḍḍhamāno maṃ apāyesu khipissatī’’ti saṃviggamānaso vipassanaṃ vaḍḍhetvā paccekabodhiñāṇaṃ nibbattetvā ākāse ṭhito dhammaṃ desetvā nandamūlakapabbhārameva gato.
អបរេបិ កាសិគាមវាសិនោយេវ ទ្វេ បិតាបុត្តា ឯកតោ មគ្គំ បដិបជ្ជិំសុ។ អដវីមុខេ បន ចោរា ឧដ្ឋិតា ហោន្តិ។ តេ បិតាបុត្តេ លភិត្វា បុត្តំ គហេត្វា ‘‘ធនំ អាហរិត្វា តវ បុត្តំ គណ្ហា’’តិ បិតរំ វិស្សជ្ជេន្តិ, ទ្វេ ភាតរោ លភិត្វា កនិដ្ឋំ គហេត្វា ជេដ្ឋំ វិស្សជ្ជេន្តិ, អាចរិយន្តេវាសិកេ លភិត្វា អាចរិយំ គហេត្វា អន្តេវាសិកំ វិស្សជ្ជេន្តិ, អន្តេវាសិកោ សិប្បលោភេន ធនំ អាហរិត្វា អាចរិយំ គណ្ហិត្វា គច្ឆតិ។ អថ តេ បិតាបុត្តាបិ តត្ថ ចោរានំ ឧដ្ឋិតភាវំ ញត្វា ‘‘ត្វំ មំ ‘បិតា’តិ មា វទ, អហម្បិ តំ ‘បុត្តោ’តិ ន វក្ខាមី’’តិ កតិកំ កត្វា ចោរេហិ គហិតកាលេ ‘‘តុម្ហេ អញ្ញមញ្ញំ កិំ ហោថា’’តិ បុដ្ឋា ‘‘ន កិញ្ចិ ហោមា’’តិ សម្បជានមុសាវាទំ ករិំសុ។ តេសុ អដវិតោ និក្ខមិត្វា សាយំ ន្ហាយិត្វា ឋិតេសុ បុត្តោ អត្តនោ សីលំ សោធេន្តោ តំ មុសាវាទំ ទិស្វា ‘‘ឥទំ បាបំ វឌ្ឍមានំ មំ អបាយេសុ ខិបិស្សតិ, ឥមំ កិលេសំ និគ្គណ្ហិស្សាមី’’តិ វិបស្សនំ វឌ្ឍេត្វា បច្ចេកពោធិញាណំ និព្ពត្តេត្វា អាកាសេ ឋិតោ បិតុ ធម្មំ ទេសេត្វា នន្ទមូលកបព្ភារមេវ គតោ។
Aparepi kāsigāmavāsinoyeva dve pitāputtā ekato maggaṃ paṭipajjiṃsu. Aṭavīmukhe pana corā uṭṭhitā honti. Te pitāputte labhitvā puttaṃ gahetvā ‘‘dhanaṃ āharitvā tava puttaṃ gaṇhā’’ti pitaraṃ vissajjenti, dve bhātaro labhitvā kaniṭṭhaṃ gahetvā jeṭṭhaṃ vissajjenti, ācariyantevāsike labhitvā ācariyaṃ gahetvā antevāsikaṃ vissajjenti, antevāsiko sippalobhena dhanaṃ āharitvā ācariyaṃ gaṇhitvā gacchati. Atha te pitāputtāpi tattha corānaṃ uṭṭhitabhāvaṃ ñatvā ‘‘tvaṃ maṃ ‘pitā’ti mā vada, ahampi taṃ ‘putto’ti na vakkhāmī’’ti katikaṃ katvā corehi gahitakāle ‘‘tumhe aññamaññaṃ kiṃ hothā’’ti puṭṭhā ‘‘na kiñci homā’’ti sampajānamusāvādaṃ kariṃsu. Tesu aṭavito nikkhamitvā sāyaṃ nhāyitvā ṭhitesu putto attano sīlaṃ sodhento taṃ musāvādaṃ disvā ‘‘idaṃ pāpaṃ vaḍḍhamānaṃ maṃ apāyesu khipissati, imaṃ kilesaṃ niggaṇhissāmī’’ti vipassanaṃ vaḍḍhetvā paccekabodhiñāṇaṃ nibbattetvā ākāse ṭhito pitu dhammaṃ desetvā nandamūlakapabbhārameva gato.
អបរោបិ កាសិគាមេយេវ បន ឯកោ គាមភោជកោ មាឃាតំ ការាបេសិ។ អថ នំ ពលិកម្មកាលេ មហាជនោ សន្និបតិត្វា អាហ ‘‘សាមិ, មយំ មិគសូករាទយោ មារេត្វា យក្ខានំ ពលិកម្មំ ករិស្សាម, ពលិកម្មកាលោ ឯសោ’’តិ។ តុម្ហាកំ បុព្ពេ ករណនិយាមេនេវ ករោថាតិ មនុស្សា ពហុំ បាណាតិបាតមកំសុ។ សោ ពហុំ មច្ឆមំសំ ទិស្វា ‘‘ឥមេ មនុស្សា ឯត្តកេ បាណេ មារេន្តា មមេវេកស្ស វចនេន មារយិំសូ’’តិ កុក្កុច្ចំ កត្វា វាតបានំ និស្សាយ ឋិតកោវ វិបស្សនំ វឌ្ឍេត្វា បច្ចេកពោធិញាណំ និព្ពត្តេត្វា អាកាសេ ឋិតោ មហាជនស្ស ធម្មំ ទេសេត្វា នន្ទមូលកបព្ភារមេវ គតោ។
Aparopi kāsigāmeyeva pana eko gāmabhojako māghātaṃ kārāpesi. Atha naṃ balikammakāle mahājano sannipatitvā āha ‘‘sāmi, mayaṃ migasūkarādayo māretvā yakkhānaṃ balikammaṃ karissāma, balikammakālo eso’’ti. Tumhākaṃ pubbe karaṇaniyāmeneva karothāti manussā bahuṃ pāṇātipātamakaṃsu. So bahuṃ macchamaṃsaṃ disvā ‘‘ime manussā ettake pāṇe mārentā mamevekassa vacanena mārayiṃsū’’ti kukkuccaṃ katvā vātapānaṃ nissāya ṭhitakova vipassanaṃ vaḍḍhetvā paccekabodhiñāṇaṃ nibbattetvā ākāse ṭhito mahājanassa dhammaṃ desetvā nandamūlakapabbhārameva gato.
អបរោបិ កាសិរដ្ឋេយេវ គាមភោជកោ មជ្ជវិក្កយំ វារេត្វា ‘‘សាមិ, បុព្ពេ ឥមស្មិំ កាលេ សុរាឆណោ នាម ហោតិ, កិំ ករោមា’’តិ មហាជនេន វុត្តោ ‘‘តុម្ហាកំ បោរាណកនិយាមេនេវ ករោថា’’តិ អាហ។ មនុស្សា ឆណំ កត្វា សុរំ បិវិត្វា កលហំ ករោន្តា ហត្ថបាទេ ភញ្ជិត្វា សីសំ ភិន្ទិត្វា កណ្ណេ ឆិន្ទិត្វា ពហុទណ្ឌេន ពជ្ឈិំសុ។ គាមភោជកោ តេ ទិស្វា ចិន្តេសិ ‘‘មយិ អននុជានន្តេ ឥមេ ឥមំ ទុក្ខំ ន វិន្ទេយ្យុ’’ន្តិ។ សោ ឯត្តកេន កុក្កុច្ចំ កត្វា វាតបានំ និស្សាយ ឋិតកោវ វិបស្សនំ វឌ្ឍេត្វា បច្ចេកពោធិញាណំ និព្ពត្តេត្វា ‘‘អប្បមត្តា ហោថា’’តិ អាកាសេ ឋត្វា ធម្មំ ទេសេត្វា នន្ទមូលកបព្ភារមេវ គតោ។
Aparopi kāsiraṭṭheyeva gāmabhojako majjavikkayaṃ vāretvā ‘‘sāmi, pubbe imasmiṃ kāle surāchaṇo nāma hoti, kiṃ karomā’’ti mahājanena vutto ‘‘tumhākaṃ porāṇakaniyāmeneva karothā’’ti āha. Manussā chaṇaṃ katvā suraṃ pivitvā kalahaṃ karontā hatthapāde bhañjitvā sīsaṃ bhinditvā kaṇṇe chinditvā bahudaṇḍena bajjhiṃsu. Gāmabhojako te disvā cintesi ‘‘mayi ananujānante ime imaṃ dukkhaṃ na vindeyyu’’nti. So ettakena kukkuccaṃ katvā vātapānaṃ nissāya ṭhitakova vipassanaṃ vaḍḍhetvā paccekabodhiñāṇaṃ nibbattetvā ‘‘appamattā hothā’’ti ākāse ṭhatvā dhammaṃ desetvā nandamūlakapabbhārameva gato.
អបរភាគេ តេ បញ្ច បច្ចេកពុទ្ធា ភិក្ខាចារត្ថាយ ពារាណសិទ្វារេ ឱតរិត្វា សុនិវត្ថា សុបារុតា បាសាទិកេហិ អភិក្កមាទីហិ បិណ្ឌាយ ចរន្តា រាជទ្វារំ សម្បាបុណិំសុ។ រាជា តេ ទិស្វា បសន្នចិត្តោ រាជនិវេសនំ បវេសេត្វា បាទេ ធោវិត្វា គន្ធតេលេន មក្ខេត្វា បណីតេន ខាទនីយេន ភោជនីយេន បរិវិសិត្វា ឯកមន្តំ និសីទិត្វា ‘‘ភន្តេ, តុម្ហាកំ បឋមវយេ បព្ពជ្ជា សោភតិ, ឥមស្មិំ វយេ បព្ពជន្តា កថំ កាមេសុ អាទីនវំ បស្សិត្ថ, កិំ វោ អារម្មណំ អហោសី’’តិ បុច្ឆិ។ តេ តស្ស កថេន្តា –
Aparabhāge te pañca paccekabuddhā bhikkhācāratthāya bārāṇasidvāre otaritvā sunivatthā supārutā pāsādikehi abhikkamādīhi piṇḍāya carantā rājadvāraṃ sampāpuṇiṃsu. Rājā te disvā pasannacitto rājanivesanaṃ pavesetvā pāde dhovitvā gandhatelena makkhetvā paṇītena khādanīyena bhojanīyena parivisitvā ekamantaṃ nisīditvā ‘‘bhante, tumhākaṃ paṭhamavaye pabbajjā sobhati, imasmiṃ vaye pabbajantā kathaṃ kāmesu ādīnavaṃ passittha, kiṃ vo ārammaṇaṃ ahosī’’ti pucchi. Te tassa kathentā –
៥៩.
59.
‘‘មិត្តោ មិត្តស្ស បានីយំ, អទិន្នំ បរិភុញ្ជិសំ;
‘‘Mitto mittassa pānīyaṃ, adinnaṃ paribhuñjisaṃ;
តេន បច្ឆា វិជិគុច្ឆិំ, តំ បាបំ បកតំ មយា;
Tena pacchā vijigucchiṃ, taṃ pāpaṃ pakataṃ mayā;
មា បុន អករំ បាបំ, តស្មា បព្ពជិតោ អហំ។
Mā puna akaraṃ pāpaṃ, tasmā pabbajito ahaṃ.
៦០.
60.
‘‘បរទារញ្ច ទិស្វាន, ឆន្ទោ មេ ឧទបជ្ជថ;
‘‘Paradārañca disvāna, chando me udapajjatha;
តេន បច្ឆា វិជិគុច្ឆិំ, តំ បាបំ បកតំ មយា;
Tena pacchā vijigucchiṃ, taṃ pāpaṃ pakataṃ mayā;
មា បុន អករំ បាបំ, តស្មា បព្ពជិតោ អហំ។
Mā puna akaraṃ pāpaṃ, tasmā pabbajito ahaṃ.
៦១.
61.
‘‘បិតរំ មេ មហារាជ, ចោរា អគណ្ហុ កាននេ;
‘‘Pitaraṃ me mahārāja, corā agaṇhu kānane;
តេសាហំ បុច្ឆិតោ ជានំ, អញ្ញថា នំ វិយាករិំ។
Tesāhaṃ pucchito jānaṃ, aññathā naṃ viyākariṃ.
៦២.
62.
‘‘តេន បច្ឆា វិជិគុច្ឆិំ, តំ បាបំ បកតំ មយា;
‘‘Tena pacchā vijigucchiṃ, taṃ pāpaṃ pakataṃ mayā;
មា បុន អករំ បាបំ, តស្មា បព្ពជិតោ អហំ។
Mā puna akaraṃ pāpaṃ, tasmā pabbajito ahaṃ.
៦៣.
63.
‘‘បាណាតិបាតមករុំ, សោមយាគេ ឧបដ្ឋិតេ;
‘‘Pāṇātipātamakaruṃ, somayāge upaṭṭhite;
តេសាហំ សមនុញ្ញាសិំ។
Tesāhaṃ samanuññāsiṃ.
៦៤.
64.
‘‘តេន បច្ឆា វិជិគុច្ឆិំ, តំ បាបំ បកតំ មយា;
‘‘Tena pacchā vijigucchiṃ, taṃ pāpaṃ pakataṃ mayā;
មា បុន អករំ បាបំ, តស្មា បព្ពជិតោ អហំ។
Mā puna akaraṃ pāpaṃ, tasmā pabbajito ahaṃ.
៦៥.
65.
‘‘សុរាមេរយមាធុកា, យេ ជនា បឋមាសុ នោ;
‘‘Surāmerayamādhukā, ye janā paṭhamāsu no;
ពហូនំ តេ អនត្ថាយ, មជ្ជបានមកប្បយុំ;
Bahūnaṃ te anatthāya, majjapānamakappayuṃ;
តេសាហំ សមនុញ្ញាសិំ។
Tesāhaṃ samanuññāsiṃ.
៦៦.
66.
‘‘តេន បច្ឆា វិជិគុច្ឆិំ, តំ បាបំ បកតំ មយា;
‘‘Tena pacchā vijigucchiṃ, taṃ pāpaṃ pakataṃ mayā;
មា បុន អករំ បាបំ, តស្មា បព្ពជិតោ អហ’’ន្តិ។ –
Mā puna akaraṃ pāpaṃ, tasmā pabbajito aha’’nti. –
ឥមា បដិបាដិយា បញ្ច គាថា អភាសិំសុ។ រាជាបិ ឯកមេកស្ស ព្យាករណំ សុត្វា ‘‘ភន្តេ, អយំ បព្ពជ្ជា តុម្ហាកំ យេវានុច្ឆវិកា’’តិ ថុតិមកាសិ។
Imā paṭipāṭiyā pañca gāthā abhāsiṃsu. Rājāpi ekamekassa byākaraṇaṃ sutvā ‘‘bhante, ayaṃ pabbajjā tumhākaṃ yevānucchavikā’’ti thutimakāsi.
តត្ថ មិត្តោ មិត្តស្សាតិ មហារាជ, អហំ ឯកស្ស មិត្តោ ហុត្វា តស្ស មិត្តស្ស សន្តកំ បានីយំ ឥមិនា និយាមេនេវ បរិភុញ្ជិំ។ តស្មាតិ យស្មា បុថុជ្ជនា នាម បាបកម្មំ ករោន្តិ, តស្មា អហំ មា បុន អករំ បាបំ, តំ បាបំ អារម្មណំ កត្វា បព្ពជិតោម្ហិ។ ឆន្ទោតិ មហារាជ, ឥមិនាវ និយាមេន មម បរទារំ ទិស្វា កាមេ ឆន្ទោ ឧប្បជ្ជិ។ អគណ្ហូតិ អគណ្ហិំសុ។ ជានន្តិ តេសំ ចោរានំ ‘‘អយំ កិំ តេ ហោតី’’តិ បុច្ឆិតោ ជានន្តោយេវ ‘‘ន កិញ្ចិ ហោតី’’តិ អញ្ញថា ព្យាកាសិំ។ សោមយាគេតិ នវចន្ទេ ឧដ្ឋិតេ សោមយាគំ នាម យក្ខពលិំ ករិំសុ, តស្មិំ ឧបដ្ឋិតេ។ សមនុញ្ញាសិន្តិ សមនុញ្ញោ អាសិំ។ សុរាមេរយមាធុកាតិ បិដ្ឋសុរាទិសុរញ្ច បុប្ផាសវាទិមេរយញ្ច បក្កមធុ វិយ មធុរំ មញ្ញមានា។ យេ ជនា បឋមាសុ នោតិ យេ នោ គាមេ ជនា បឋមំ ឯវរូបា អាសុំ អហេសុំ។ ពហូនំ តេតិ តេ ឯកទិវសំ ឯកស្មិំ ឆណេ បត្តេ ពហូនំ អនត្ថាយ មជ្ជបានំ អកប្បយិំសុ។
Tattha mitto mittassāti mahārāja, ahaṃ ekassa mitto hutvā tassa mittassa santakaṃ pānīyaṃ iminā niyāmeneva paribhuñjiṃ. Tasmāti yasmā puthujjanā nāma pāpakammaṃ karonti, tasmā ahaṃ mā puna akaraṃ pāpaṃ, taṃ pāpaṃ ārammaṇaṃ katvā pabbajitomhi. Chandoti mahārāja, imināva niyāmena mama paradāraṃ disvā kāme chando uppajji. Agaṇhūti agaṇhiṃsu. Jānanti tesaṃ corānaṃ ‘‘ayaṃ kiṃ te hotī’’ti pucchito jānantoyeva ‘‘na kiñci hotī’’ti aññathā byākāsiṃ. Somayāgeti navacande uṭṭhite somayāgaṃ nāma yakkhabaliṃ kariṃsu, tasmiṃ upaṭṭhite. Samanuññāsinti samanuñño āsiṃ. Surāmerayamādhukāti piṭṭhasurādisurañca pupphāsavādimerayañca pakkamadhu viya madhuraṃ maññamānā. Ye janā paṭhamāsu noti ye no gāme janā paṭhamaṃ evarūpā āsuṃ ahesuṃ. Bahūnaṃ teti te ekadivasaṃ ekasmiṃ chaṇe patte bahūnaṃ anatthāya majjapānaṃ akappayiṃsu.
រាជា តេសំ ធម្មំ សុត្វា បសន្នចិត្តោ ចីវរសាដកេ ច ភេសជ្ជានិ ច ទត្វា បច្ចេកពុទ្ធេ ឧយ្យោជេសិ។ តេបិ តស្ស អនុមោទនំ កត្វា តត្ថេវ អគមំសុ។ តតោ បដ្ឋាយ រាជា វត្ថុកាមេសុ វិរត្តោ អនបេក្ខោ ហុត្វា នានគ្គរសភោជនំ ភុញ្ជិត្វា ឥត្ថិយោ អនាលបិត្វា អនោលោកេត្វា វិរត្តចិត្តោ ឧដ្ឋាយ សិរិគព្ភំ បវិសិត្វា និសិន្នោ សេតភិត្តិយំ កសិណបរិកម្មំ កត្វា ឈានំ និព្ពត្តេសិ។ សោ ឈានប្បត្តោ កាមេ គរហន្តោ –
Rājā tesaṃ dhammaṃ sutvā pasannacitto cīvarasāṭake ca bhesajjāni ca datvā paccekabuddhe uyyojesi. Tepi tassa anumodanaṃ katvā tattheva agamaṃsu. Tato paṭṭhāya rājā vatthukāmesu viratto anapekkho hutvā nānaggarasabhojanaṃ bhuñjitvā itthiyo anālapitvā anoloketvā virattacitto uṭṭhāya sirigabbhaṃ pavisitvā nisinno setabhittiyaṃ kasiṇaparikammaṃ katvā jhānaṃ nibbattesi. So jhānappatto kāme garahanto –
៦៧.
67.
‘‘ធិរត្ថុ សុពហូ កាមេ, ទុគ្គន្ធេ ពហុកណ្ដកេ;
‘‘Dhiratthu subahū kāme, duggandhe bahukaṇṭake;
យេ អហំ បដិសេវន្តោ, នាលភិំ តាទិសំ សុខ’’ន្តិ។ – គាថមាហ;
Ye ahaṃ paṭisevanto, nālabhiṃ tādisaṃ sukha’’nti. – gāthamāha;
តត្ថ ពហុកណ្ដកេតិ ពហូ បច្ចាមិត្តេ។ យេ អហន្តិ យោ អហំ, អយមេវ វា បាឋោ។ តាទិសន្តិ ឯតាទិសំ កិលេសរហិតំ ឈានសុខំ។
Tattha bahukaṇṭaketi bahū paccāmitte. Ye ahanti yo ahaṃ, ayameva vā pāṭho. Tādisanti etādisaṃ kilesarahitaṃ jhānasukhaṃ.
អថស្ស អគ្គមហេសី ‘‘អយំ រាជា បច្ចេកពុទ្ធានំ ធម្មកថំ សុត្វា ឧក្កណ្ឋិតរូបោ អហោសិ, អម្ហេហិ សទ្ធិំ អកថេត្វាវ សិរិគព្ភំ បវិដ្ឋោ, បរិគ្គណ្ហិស្សាមិ តាវ ន’’ន្តិ ចិន្តេត្វា សិរិគព្ភទ្វារេ ឋិតា រញ្ញោ កាមេសុ គរហន្តស្ស ឧទានំ សុត្វា ‘‘មហារាជ, ត្វំ កាមេ គរហសិ, កាមសុខសទិសំ នាម សុខំ នត្ថី’’តិ កាមេ វណ្ណេន្តី ឥតរំ គាថមាហ –
Athassa aggamahesī ‘‘ayaṃ rājā paccekabuddhānaṃ dhammakathaṃ sutvā ukkaṇṭhitarūpo ahosi, amhehi saddhiṃ akathetvāva sirigabbhaṃ paviṭṭho, pariggaṇhissāmi tāva na’’nti cintetvā sirigabbhadvāre ṭhitā rañño kāmesu garahantassa udānaṃ sutvā ‘‘mahārāja, tvaṃ kāme garahasi, kāmasukhasadisaṃ nāma sukhaṃ natthī’’ti kāme vaṇṇentī itaraṃ gāthamāha –
៦៨.
68.
‘‘មហស្សាទា សុខា កាមា, នត្ថិ កាមា បរំ សុខំ;
‘‘Mahassādā sukhā kāmā, natthi kāmā paraṃ sukhaṃ;
យេ កាមេ បដិសេវន្តិ, សគ្គំ តេ ឧបបជ្ជរេ’’តិ។
Ye kāme paṭisevanti, saggaṃ te upapajjare’’ti.
តត្ថ មហស្សាទាតិ មហារាជ, ឯតេ កាមា នាម មហាអស្សាទា, ឥតោ ឧត្តរិំ អញ្ញំ សុខំ នត្ថិ។ កាមសេវិនោ ហិ អបាយេ អនុបគម្ម សគ្គេ និព្ពត្តន្តីតិ អត្ថោ។
Tattha mahassādāti mahārāja, ete kāmā nāma mahāassādā, ito uttariṃ aññaṃ sukhaṃ natthi. Kāmasevino hi apāye anupagamma sagge nibbattantīti attho.
តំ សុត្វា ពោធិសត្តោ តស្សា ‘‘នស្ស វសលិ, កិំ កថេសិ, កាមេសុ សុខំ នាម កុតោ អត្ថិ, វិបរិណាមទុក្ខា ឯតេ’’តិ គរហន្តោ សេសគាថា អភាសិ –
Taṃ sutvā bodhisatto tassā ‘‘nassa vasali, kiṃ kathesi, kāmesu sukhaṃ nāma kuto atthi, vipariṇāmadukkhā ete’’ti garahanto sesagāthā abhāsi –
៦៩.
69.
‘‘អប្បស្សាទា ទុខា កាមា, នត្ថិ កាមា បរំ ទុខំ;
‘‘Appassādā dukhā kāmā, natthi kāmā paraṃ dukhaṃ;
យេ កាមេ បដិសេវន្តិ, និរយំ តេ ឧបបជ្ជរេ។
Ye kāme paṭisevanti, nirayaṃ te upapajjare.
៧០.
70.
‘‘អសី យថា សុនិសិតោ, នេត្តិំសោវ សុបាយិកោ;
‘‘Asī yathā sunisito, nettiṃsova supāyiko;
សត្តីវ ឧរសិ ខិត្តា, កាមា ទុក្ខតរា តតោ។
Sattīva urasi khittā, kāmā dukkhatarā tato.
៧១.
71.
‘‘អង្គារានំវ ជលិតំ, កាសុំ សាធិកបោរិសំ;
‘‘Aṅgārānaṃva jalitaṃ, kāsuṃ sādhikaporisaṃ;
ផាលំវ ទិវសំតត្តំ, កាមា ទុក្ខតរា តតោ។
Phālaṃva divasaṃtattaṃ, kāmā dukkhatarā tato.
៧២.
72.
‘‘វិសំ យថា ហលាហលំ, តេលំ បក្កុថិតំ យថា;
‘‘Visaṃ yathā halāhalaṃ, telaṃ pakkuthitaṃ yathā;
តម្ពលោហវិលីនំវ, កាមា ទុក្ខតរា តតោ’’តិ។
Tambalohavilīnaṃva, kāmā dukkhatarā tato’’ti.
តត្ថ នេត្តិំសោតិ និក្ករុណោ, ឥទម្បិ ឯកស្ស ខគ្គស្ស នាមំ។ ទុក្ខតរាតិ ឯវំ ជលិតង្គារកាសុំ វា ទិវសំ តត្តំ ផាលំ វា បដិច្ច យំ ទុក្ខំ ឧប្បជ្ជតិ, តតោបិ កាមាយេវ ទុក្ខតរាតិ អត្ថោ។ អនន្តរគាថាយ យថា ឯតានិ វិសាទីនិ ទុក្ខាវហនតោ ទុក្ខានិ, ឯវំ កាមាបិ ទុក្ខា, តំ បន កាមទុក្ខំ ឥតរេហិ ទុក្ខេហិ ទុក្ខតរន្តិ អត្ថោ។
Tattha nettiṃsoti nikkaruṇo, idampi ekassa khaggassa nāmaṃ. Dukkhatarāti evaṃ jalitaṅgārakāsuṃ vā divasaṃ tattaṃ phālaṃ vā paṭicca yaṃ dukkhaṃ uppajjati, tatopi kāmāyeva dukkhatarāti attho. Anantaragāthāya yathā etāni visādīni dukkhāvahanato dukkhāni, evaṃ kāmāpi dukkhā, taṃ pana kāmadukkhaṃ itarehi dukkhehi dukkhataranti attho.
ឯវំ មហាសត្តោ ទេវិយា ធម្មំ ទេសេត្វា អមច្ចេ សន្និបាតេត្វា ‘‘ភោន្តោ អមច្ចា, តុម្ហេ រជ្ជំ បដិបជ្ជថ, អហំ បព្ពជិស្សាមី’’តិ វត្វា មហាជនស្ស រោទន្តស្ស បរិទេវន្តស្ស ឧដ្ឋាយ អាកាសេ ឋត្វា ឱវាទំ ទត្វា អនិលបថេនេវ ឧត្តរហិមវន្តំ គន្ត្វា រមណីយេ បទេសេ អស្សមំ មាបេត្វា ឥសិបព្ពជ្ជំ បព្ពជិត្វា អាយុបរិយោសានេ ព្រហ្មលោកបរាយណោ អហោសិ។
Evaṃ mahāsatto deviyā dhammaṃ desetvā amacce sannipātetvā ‘‘bhonto amaccā, tumhe rajjaṃ paṭipajjatha, ahaṃ pabbajissāmī’’ti vatvā mahājanassa rodantassa paridevantassa uṭṭhāya ākāse ṭhatvā ovādaṃ datvā anilapatheneva uttarahimavantaṃ gantvā ramaṇīye padese assamaṃ māpetvā isipabbajjaṃ pabbajitvā āyupariyosāne brahmalokaparāyaṇo ahosi.
សត្ថា ឥមំ ធម្មទេសនំ អាហរិត្វា ‘‘ភិក្ខវេ, កិលេសោ ខុទ្ទកោ នាម នត្ថិ, អប្បមត្តកោបិ បណ្ឌិតេហិ និគ្គហិតព្ពោយេវា’’តិ វត្វា សច្ចានិ បកាសេត្វា ជាតកំ សមោធានេសិ, សច្ចបរិយោសានេ បញ្ចសតា ភិក្ខូ អរហត្តេ បតិដ្ឋហិំសុ។ តទា បច្ចេកពុទ្ធា បរិនិព្ពាយិំសុ, ទេវី រាហុលមាតា អហោសិ, រាជា បន អហមេវ អហោសិន្តិ។
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā ‘‘bhikkhave, kileso khuddako nāma natthi, appamattakopi paṇḍitehi niggahitabboyevā’’ti vatvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne pañcasatā bhikkhū arahatte patiṭṭhahiṃsu. Tadā paccekabuddhā parinibbāyiṃsu, devī rāhulamātā ahosi, rājā pana ahameva ahosinti.
បានីយជាតកវណ្ណនា បញ្ចមា។
Pānīyajātakavaṇṇanā pañcamā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / ខុទ្ទកនិកាយ • Khuddakanikāya / ជាតកបាឡិ • Jātakapāḷi / ៤៥៩. បានីយជាតកំ • 459. Pānīyajātakaṃ
