Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทาน-อฎฺฐกถา • Apadāna-aṭṭhakathā |
๒๙. ปณฺณทายกวโคฺค
29. Paṇṇadāyakavaggo
๑-๑๐. ปณฺณทายกเตฺถรอปทานาทิวณฺณนา
1-10. Paṇṇadāyakattheraapadānādivaṇṇanā
๑-๒. เอกูนติํสติเม วเคฺค ปฐมาปทาเน ปณฺณโภชนโภชโนติ ขีรปณฺณาทิโภชนสฺส ภุญฺชนตฺถาย ปณฺณสาลาย นิสิโนฺน อมฺหิ ภวามีติ อโตฺถฯ อุปวิฎฺฐญฺจ มํ สนฺตนฺติ ปณฺณสาลายํ อุปวิฎฺฐํ สนฺตํ วิชฺชมานํ มํฯ อุปาคจฺฉิ มหาอิสีติ มหเนฺต สีลาทิขเนฺธ เอสนโต มหาอิสิฯ โลกปโชฺชโต โลกปทีโป สิทฺธโตฺถ ภควา อุปคจฺฉิ, มม สมีปํ อคมาสีติ อโตฺถฯ นิสินฺนสฺส ปณฺณสนฺถเรติ อุปคนฺตฺวา ปณฺณสนฺถเร นิสินฺนสฺส ขาทนตฺถาย เสทิตํ ปณฺณํ มยา ทินฺนนฺติ สมฺพโนฺธฯ
1-2. Ekūnatiṃsatime vagge paṭhamāpadāne paṇṇabhojanabhojanoti khīrapaṇṇādibhojanassa bhuñjanatthāya paṇṇasālāya nisinno amhi bhavāmīti attho. Upaviṭṭhañca maṃ santanti paṇṇasālāyaṃ upaviṭṭhaṃ santaṃ vijjamānaṃ maṃ. Upāgacchi mahāisīti mahante sīlādikhandhe esanato mahāisi. Lokapajjoto lokapadīpo siddhattho bhagavā upagacchi, mama samīpaṃ agamāsīti attho. Nisinnassa paṇṇasanthareti upagantvā paṇṇasanthare nisinnassa khādanatthāya seditaṃ paṇṇaṃ mayā dinnanti sambandho.
๕-๗. ทุติยาปทาเน สิเนรุสมสโนฺตโส ธรณีสมสาทิโส สิทฺธโตฺถ ภควาติ สมฺพโนฺธฯ วุฎฺฐหิตฺวา สมาธิมฺหาติ นิโรธสมาปตฺติโต วุฎฺฐหิตฺวา วิสุํ หุตฺวาติ อโตฺถฯ ภิกฺขาย มมุปฎฺฐิโตติ ภิกฺขาจารเวลาย ‘‘อชฺช มม โย โกจิ กิญฺจิ ทานํ ททาติ, ตสฺส มหปฺผล’’นฺติ จิเนฺตตฺวา นิสินฺนสฺส มม สนฺติกํ สมีปํ อุปฎฺฐิโต สมีปมาคโตติ อโตฺถฯ หรีตกํ…เป.… ผารุสกผลานิ จาติ เอวํ สพฺพํ ตํ ผลํ สพฺพโลกานุกมฺปิโน ตสฺส สิทฺธตฺถสฺส มเหสิสฺส มยา วิปฺปสเนฺนน เจตสา ทินฺนนฺติ อโตฺถฯ
5-7. Dutiyāpadāne sinerusamasantoso dharaṇīsamasādiso siddhattho bhagavāti sambandho. Vuṭṭhahitvā samādhimhāti nirodhasamāpattito vuṭṭhahitvā visuṃ hutvāti attho. Bhikkhāya mamupaṭṭhitoti bhikkhācāravelāya ‘‘ajja mama yo koci kiñci dānaṃ dadāti, tassa mahapphala’’nti cintetvā nisinnassa mama santikaṃ samīpaṃ upaṭṭhito samīpamāgatoti attho. Harītakaṃ…pe… phārusakaphalāni cāti evaṃ sabbaṃ taṃ phalaṃ sabbalokānukampino tassa siddhatthassa mahesissa mayā vippasannena cetasā dinnanti attho.
๑๑-๑๒. ตติยาปทาเน สีหํ ยถา วนจรนฺติ วเน จรมานํ สีหราชํ อิว จรมานํ สิทฺธตฺถํ ภควนฺตนฺติ สมฺพโนฺธฯ นิสภาชานิยํ ยถาติ วสโภ, นิสโภ, วิสโภ, อาสโภติ จตฺตาโร ควเชฎฺฐกาฯ เตสุ ควสตสฺส เชฎฺฐโก วสโภ, ควสหสฺสสฺส เชฎฺฐโก นิสโภ, ควสตสหสฺสสฺส เชฎฺฐโก วิสโภ, ควโกฎิสตสหสฺสสฺส เชฎฺฐโก อาสโภฯ อิธ ปน อาสโภ ‘‘นิสโภ’’ติ วุโตฺต, อาชานียํ อภีตํ นิจฺจลํ อุสภราชํ อิวาติ อโตฺถฯ กกุธํ วิลสนฺตํวาติ ปุปฺผปลฺลเวหิ โสภมานํ กกุธรุกฺขํ อิว นราสภํ นรานํ อาสภํ อุตฺตมํ อาคจฺฉนฺตํ สิทฺธตฺถํ ภควนฺตํ ทิสฺวา สทฺธาย สมฺปยุตฺตตฺตา วิปฺปสเนฺนน เจตสา ปจฺจุคฺคมนํ อกาสินฺติ อโตฺถฯ
11-12. Tatiyāpadāne sīhaṃ yathā vanacaranti vane caramānaṃ sīharājaṃ iva caramānaṃ siddhatthaṃ bhagavantanti sambandho. Nisabhājāniyaṃ yathāti vasabho, nisabho, visabho, āsabhoti cattāro gavajeṭṭhakā. Tesu gavasatassa jeṭṭhako vasabho, gavasahassassa jeṭṭhako nisabho, gavasatasahassassa jeṭṭhako visabho, gavakoṭisatasahassassa jeṭṭhako āsabho. Idha pana āsabho ‘‘nisabho’’ti vutto, ājānīyaṃ abhītaṃ niccalaṃ usabharājaṃ ivāti attho. Kakudhaṃ vilasantaṃvāti pupphapallavehi sobhamānaṃ kakudharukkhaṃ iva narāsabhaṃ narānaṃ āsabhaṃ uttamaṃ āgacchantaṃ siddhatthaṃ bhagavantaṃ disvā saddhāya sampayuttattā vippasannena cetasā paccuggamanaṃ akāsinti attho.
จตุตฺถาปทานาทีนิ ทสมาวสานานิ สุวิเญฺญยฺยาเนวาติฯ
Catutthāpadānādīni dasamāvasānāni suviññeyyānevāti.
เอกูนติํสติมวคฺควณฺณนา สมตฺตาฯ
Ekūnatiṃsatimavaggavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi
๑. ปณฺณทายกเตฺถรอปทานํ • 1. Paṇṇadāyakattheraapadānaṃ
๒. ผลทายกเตฺถรอปทานํ • 2. Phaladāyakattheraapadānaṃ
๓. ปจฺจุคฺคมนิยเตฺถรอปทานํ • 3. Paccuggamaniyattheraapadānaṃ