Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อิติวุตฺตกปาฬิ • Itivuttakapāḷi |
๔. ปญฺญาปริหีนสุตฺตํ
4. Paññāparihīnasuttaṃ
๔๑. วุตฺตเญฺหตํ ภควตา, วุตฺตมรหตาติ เม สุตํ –
41. Vuttañhetaṃ bhagavatā, vuttamarahatāti me sutaṃ –
‘‘เต, ภิกฺขเว, สตฺตา สุปริหีนา เย อริยาย ปญฺญาย ปริหีนาฯ เต ทิเฎฺฐว ธเมฺม ทุกฺขํ วิหรนฺติ สวิฆาตํ สอุปายาสํ สปริฬาหํ; กายสฺส เภทา ปรํ มรณา ทุคฺคติ ปาฎิกงฺขาฯ เต 1, ภิกฺขเว, สตฺตา อปริหีนา เย อริยาย ปญฺญาย อปริหีนาฯ เต ทิเฎฺฐว ธเมฺม สุขํ วิหรนฺติ อวิฆาตํ อนุปายาสํ อปริฬาหํ; กายสฺส เภทา ปรํ มรณา สุคติ ปาฎิกงฺขา’’ติฯ เอตมตฺถํ ภควา อโวจฯ ตเตฺถตํ อิติ วุจฺจติ –
‘‘Te, bhikkhave, sattā suparihīnā ye ariyāya paññāya parihīnā. Te diṭṭheva dhamme dukkhaṃ viharanti savighātaṃ saupāyāsaṃ sapariḷāhaṃ; kāyassa bhedā paraṃ maraṇā duggati pāṭikaṅkhā. Te 2, bhikkhave, sattā aparihīnā ye ariyāya paññāya aparihīnā. Te diṭṭheva dhamme sukhaṃ viharanti avighātaṃ anupāyāsaṃ apariḷāhaṃ; kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugati pāṭikaṅkhā’’ti. Etamatthaṃ bhagavā avoca. Tatthetaṃ iti vuccati –
‘‘ปญฺญาย ปริหาเนน, ปสฺส โลกํ สเทวกํ;
‘‘Paññāya parihānena, passa lokaṃ sadevakaṃ;
นิวิฎฺฐํ นามรูปสฺมิํ, อิทํ สจฺจนฺติ มญฺญติฯ
Niviṭṭhaṃ nāmarūpasmiṃ, idaṃ saccanti maññati.
‘‘ปญฺญา หิ เสฎฺฐา โลกสฺมิํ, ยายํ นิเพฺพธคามินี;
‘‘Paññā hi seṭṭhā lokasmiṃ, yāyaṃ nibbedhagāminī;
ยาย สมฺมา ปชานาติ, ชาติภวปริกฺขยํฯ
Yāya sammā pajānāti, jātibhavaparikkhayaṃ.
‘‘เตสํ เทวา มนุสฺสา จ, สมฺพุทฺธานํ สตีมตํ;
‘‘Tesaṃ devā manussā ca, sambuddhānaṃ satīmataṃ;
อยมฺปิ อโตฺถ วุโตฺต ภควตา, อิติ เม สุตนฺติฯ จตุตฺถํฯ
Ayampi attho vutto bhagavatā, iti me sutanti. Catutthaṃ.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / อิติวุตฺตก-อฎฺฐกถา • Itivuttaka-aṭṭhakathā / ๔. ปญฺญาปริหีนสุตฺตวณฺณนา • 4. Paññāparihīnasuttavaṇṇanā