Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / ఇతివుత్తక-అట్ఠకథా • Itivuttaka-aṭṭhakathā

    ౪. పఞ్ఞాపరిహీనసుత్తవణ్ణనా

    4. Paññāparihīnasuttavaṇṇanā

    ౪౧. చతుత్థే సుపరిహీనాతి సుట్ఠు పరిహీనా. యే అరియాయ పఞ్ఞాయ పరిహీనాతి యే సత్తా పఞ్చన్నం ఖన్ధానం ఉదయబ్బయపటివిజ్ఝనేన చతుసచ్చపటివిజ్ఝనేన చ కిలేసేహి ఆరకా ఠితత్తా అరియాయ పరిసుద్ధాయ విపస్సనాపఞ్ఞాయ చ మగ్గపఞ్ఞాయ చ పరిహీనా, తే లోకియలోకుత్తరాహి సమ్పత్తీహి అతివియ పరిహీనా మహాజానికా. కే పన తేతి? యే కమ్మావరణేన సమన్నాగతా. తే హి మిచ్ఛత్తనియతభావతో ఏకన్తేన పరిహీనా అపరిపుణ్ణా మహాజానికా. తేనాహ ‘‘దుగ్గతి పాటికఙ్ఖా’’తి. విపాకావరణసమఙ్గినోపి పరిహీనా. అథ వా సుక్కపక్ఖే అపరిహీనా నామ తివిధావరణవిరహితా సమ్మాదిట్ఠికా కమ్మస్సకతఞాణేన చ సమన్నాగతా. సేసం వుత్తనయానుసారేన వేదితబ్బం.

    41. Catutthe suparihīnāti suṭṭhu parihīnā. Ye ariyāya paññāya parihīnāti ye sattā pañcannaṃ khandhānaṃ udayabbayapaṭivijjhanena catusaccapaṭivijjhanena ca kilesehi ārakā ṭhitattā ariyāya parisuddhāya vipassanāpaññāya ca maggapaññāya ca parihīnā, te lokiyalokuttarāhi sampattīhi ativiya parihīnā mahājānikā. Ke pana teti? Ye kammāvaraṇena samannāgatā. Te hi micchattaniyatabhāvato ekantena parihīnā aparipuṇṇā mahājānikā. Tenāha ‘‘duggati pāṭikaṅkhā’’ti. Vipākāvaraṇasamaṅginopi parihīnā. Atha vā sukkapakkhe aparihīnā nāma tividhāvaraṇavirahitā sammādiṭṭhikā kammassakatañāṇena ca samannāgatā. Sesaṃ vuttanayānusārena veditabbaṃ.

    గాథాసు పఞ్ఞాయాతి నిస్సక్కవచనం, విపస్సనాఞాణతో మగ్గఞాణతో చ పరిహానేనాతి. సామివచనం వా ఏతం, యథావుత్తఞాణస్స పరిహానేనాతి, ఉప్పాదేతబ్బస్స అనుప్పాదనమేవ చేత్థ పరిహానం. నివిట్ఠం నామరూపస్మిన్తి నామరూపే ఉపాదానక్ఖన్ధపఞ్చకే ‘‘ఏతం మమా’’తిఆదినా తణ్హాదిట్ఠివసేన అభినివిట్ఠం అజ్ఝోసితం, తతో ఏవ ఇదం సచ్చన్తి మఞ్ఞతీతి ‘‘ఇదమేవ సచ్చం మోఘమఞ్ఞ’’న్తి మఞ్ఞతి. ‘‘సదేవకే లోకే’’తి విభత్తి పరిణామేతబ్బా.

    Gāthāsu paññāyāti nissakkavacanaṃ, vipassanāñāṇato maggañāṇato ca parihānenāti. Sāmivacanaṃ vā etaṃ, yathāvuttañāṇassa parihānenāti, uppādetabbassa anuppādanameva cettha parihānaṃ. Niviṭṭhaṃ nāmarūpasminti nāmarūpe upādānakkhandhapañcake ‘‘etaṃ mamā’’tiādinā taṇhādiṭṭhivasena abhiniviṭṭhaṃ ajjhositaṃ, tato eva idaṃ saccanti maññatīti ‘‘idameva saccaṃ moghamañña’’nti maññati. ‘‘Sadevake loke’’ti vibhatti pariṇāmetabbā.

    ఏవం పఠమగాథాయ సంకిలేసపక్ఖం దస్సేత్వా ఇదాని యస్సా అనుప్పత్తియా నామరూపస్మిం మఞ్ఞనాభినివేసేహి కిలేసవట్టం వత్తతి, తస్సా ఉప్పత్తియా వట్టస్స ఉపచ్ఛేదోతి పఞ్ఞాయ ఆనుభావం పకాసేన్తో ‘‘పఞ్ఞా హి సేట్ఠా లోకస్మి’’న్తి గాథమాహ.

    Evaṃ paṭhamagāthāya saṃkilesapakkhaṃ dassetvā idāni yassā anuppattiyā nāmarūpasmiṃ maññanābhinivesehi kilesavaṭṭaṃ vattati, tassā uppattiyā vaṭṭassa upacchedoti paññāya ānubhāvaṃ pakāsento ‘‘paññā hi seṭṭhā lokasmi’’nti gāthamāha.

    తత్థ లోకస్మిన్తి సఙ్ఖారలోకస్మిం. సమ్మాసమ్బుద్ధో వియ సత్తేసు, సఙ్ఖారేసు పఞ్ఞాసదిసో ధమ్మో నత్థి. పఞ్ఞుత్తరా హి కుసలా ధమ్మా, పఞ్ఞాయ చ సిద్ధాయ సబ్బే అనవజ్జధమ్మా సిద్ధా ఏవ హోన్తి. తథా హి వుత్తం ‘‘సమ్మాదిట్ఠిస్స సమ్మాసఙ్కప్పో పహోతీ’’తిఆది (మ॰ ని॰ ౩.౧౪౧; సం॰ ని॰ ౫.౧). యా పనేత్థ పఞ్ఞా అధిప్పేతా, సా సేట్ఠాతి థోమితా. యథా చ సా పవత్తతి, తం దస్సేతుం ‘‘యాయం నిబ్బేధగామినీ’’తిఆది వుత్తం. తస్సత్థో – యా అయం పఞ్ఞా అనిబ్బిద్ధపుబ్బం అపదాలితపుబ్బం లోభక్ఖన్ధాదిం నిబ్బిజ్ఝన్తీ పదాలేన్తీ గచ్ఛతి పవత్తతీతి నిబ్బేధగామినీ, యాయ చ తస్మిం తస్మిం భవయోనిగతివిఞ్ఞాణట్ఠితిసత్తావాసేసు సత్తనికాయేసు ఖన్ధానం పఠమాభినిబ్బత్తిసఙ్ఖాతాయ జాతియా తంనిమిత్తస్స చ కమ్మభవస్స పరిక్ఖయం పరియోసానం నిబ్బానం అరహత్తఞ్చ సమ్మా అవిపరీతం జానాతి సచ్ఛికరోతి, అయం సహవిపస్సనా మగ్గపఞ్ఞా సేట్ఠా లోకస్మిన్తి.

    Tattha lokasminti saṅkhāralokasmiṃ. Sammāsambuddho viya sattesu, saṅkhāresu paññāsadiso dhammo natthi. Paññuttarā hi kusalā dhammā, paññāya ca siddhāya sabbe anavajjadhammā siddhā eva honti. Tathā hi vuttaṃ ‘‘sammādiṭṭhissa sammāsaṅkappo pahotī’’tiādi (ma. ni. 3.141; saṃ. ni. 5.1). Yā panettha paññā adhippetā, sā seṭṭhāti thomitā. Yathā ca sā pavattati, taṃ dassetuṃ ‘‘yāyaṃ nibbedhagāminī’’tiādi vuttaṃ. Tassattho – yā ayaṃ paññā anibbiddhapubbaṃ apadālitapubbaṃ lobhakkhandhādiṃ nibbijjhantī padālentī gacchati pavattatīti nibbedhagāminī, yāya ca tasmiṃ tasmiṃ bhavayonigativiññāṇaṭṭhitisattāvāsesu sattanikāyesu khandhānaṃ paṭhamābhinibbattisaṅkhātāya jātiyā taṃnimittassa ca kammabhavassa parikkhayaṃ pariyosānaṃ nibbānaṃ arahattañca sammā aviparītaṃ jānāti sacchikaroti, ayaṃ sahavipassanā maggapaññā seṭṭhā lokasminti.

    ఇదాని యథావుత్తపఞ్ఞానుభావసమ్పన్నే ఖీణాసవే అభిత్థవన్తో ‘‘తేసం దేవా మనుస్సా చా’’తి ఓసానగాథమాహ. తస్సత్థో – తేసం చతూసు అరియసచ్చేసు పరిఞ్ఞాదీనం సోళసన్నం కిచ్చానం నిట్ఠితత్తా చతుసచ్చసమ్బోధేన సమ్బుద్ధానం, సతివేపుల్లప్పత్తియా సతిమతం, వుత్తనయేన సముగ్ఘాతితసమ్మోహత్తా పఞ్ఞావేపుల్లప్పత్తియా హాసపఞ్ఞానం, పుబ్బభాగే వా సీలాదిపారిపూరితో పట్ఠాయ యావ నిబ్బానసచ్ఛికిరియాయ హాసవేదతుట్ఠిపామోజ్జబహులతాయ హాసపఞ్ఞానం, సబ్బసో పరిక్ఖీణభవసంయోజనత్తా అన్తిమసరీరధారీనం ఖీణాసవానం దేవా మనుస్సా చ పిహయన్తి పియా హోన్తి, తబ్భావం అధిగన్తుం ఇచ్ఛన్తి ‘‘అహో పఞ్ఞానుభావో, అహో వత మయమ్పి ఏదిసా ఏవం నిత్తిణ్ణసబ్బదుక్ఖా భవేయ్యామా’’తి.

    Idāni yathāvuttapaññānubhāvasampanne khīṇāsave abhitthavanto ‘‘tesaṃ devā manussā cā’’ti osānagāthamāha. Tassattho – tesaṃ catūsu ariyasaccesu pariññādīnaṃ soḷasannaṃ kiccānaṃ niṭṭhitattā catusaccasambodhena sambuddhānaṃ, sativepullappattiyā satimataṃ, vuttanayena samugghātitasammohattā paññāvepullappattiyā hāsapaññānaṃ, pubbabhāge vā sīlādipāripūrito paṭṭhāya yāva nibbānasacchikiriyāya hāsavedatuṭṭhipāmojjabahulatāya hāsapaññānaṃ, sabbaso parikkhīṇabhavasaṃyojanattā antimasarīradhārīnaṃ khīṇāsavānaṃ devā manussā ca pihayanti piyā honti, tabbhāvaṃ adhigantuṃ icchanti ‘‘aho paññānubhāvo, aho vata mayampi edisā evaṃ nittiṇṇasabbadukkhā bhaveyyāmā’’ti.

    చతుత్థసుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Catutthasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / ఇతివుత్తకపాళి • Itivuttakapāḷi / ౪. పఞ్ఞాపరిహీనసుత్తం • 4. Paññāparihīnasuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact