| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / เนตฺติวิภาวินี • Nettivibhāvinī |
๑๑. ปญฺญตฺติหารสมฺปาตวิภาวนา
11. Paññattihārasampātavibhāvanā
๗๓. เยน เยน เววจนหารสมฺปาเตน เววจนานิ นิทฺธาริตานิ, โส เววจนหารสมฺปาโต ปริปุโณฺณ, ‘‘กตโม ปญฺญตฺติหารสมฺปาโต’’ติ ปุจฺฉิตพฺพตฺตา ‘‘ตตฺถ กตโม ปญฺญตฺติหารสมฺปาโต’’ติอาทิ วุตฺตํฯ
73. Yena yena vevacanahārasampātena vevacanāni niddhāritāni, so vevacanahārasampāto paripuṇṇo, ‘‘katamo paññattihārasampāto’’ti pucchitabbattā ‘‘tattha katamo paññattihārasampāto’’tiādi vuttaṃ.
‘‘กตมา สุตฺตปฺปเทสภูตา ปญฺญตฺติ กตเมสํ ธมฺมานํ ปญฺญตฺตี’’ติ ปุจฺฉิตพฺพตฺตา ‘‘ตสฺมา’’ติอาทิ วุตฺตํฯ ‘‘ตสฺมา รกฺขิตจิตฺตสฺสา’’ติ ปญฺญตฺติ สติยา ปทฎฺฐานสฺส รกฺขิตพฺพสฺส จิตฺตสฺส ปญฺญาปนโต สติยา ปทฎฺฐานปญฺญตฺติ นามฯ สติยา หิ รกฺขิตพฺพํ จิตฺตํ สติยา ปทฎฺฐานํ อธิฎฺฐานํ นามฯ เตนาห อฎฺฐกถายํ – ‘‘อธิฎฺฐหิตฺวา รกฺขนฺติยา สติยา รกฺขิยมานํ จิตฺตํ ตสฺสา อธิฎฺฐานํ วิย โหตี’’ติฯ ‘‘สมฺมาสงฺกปฺปโคจโร’’ติ ปญฺญตฺติ สมถสฺส ภาวนาย ปญฺญาปนโต สมถสฺส ภาวนาปญฺญตฺติ นามฯ ‘‘สมฺมาทิฎฺฐิปุเรกฺขาโร, ญตฺวาน อุทยพฺพย’’นฺติ ปญฺญตฺติ ทสฺสนภูมิยา นิเกฺขปสฺส ปญฺญาปนโต นิเกฺขปปญฺญตฺติ นามฯ ‘‘ถินมิทฺธาภิภู ภิกฺขู’’ติ สมุทยสฺส อนวเสสปฺปหานสฺส ปญฺญาปนโต อนวเสสปฺปหานปญฺญตฺติ นามฯ ‘‘สพฺพา ทุคฺคติโย ชเห’’ติ ปญฺญตฺติ มคฺคสฺส อริยมคฺคสฺส ภาวนาย ปญฺญาปนโต ภาวนาปญฺญตฺติ นามฯ
‘‘Katamā suttappadesabhūtā paññatti katamesaṃ dhammānaṃ paññattī’’ti pucchitabbattā ‘‘tasmā’’tiādi vuttaṃ. ‘‘Tasmā rakkhitacittassā’’ti paññatti satiyā padaṭṭhānassa rakkhitabbassa cittassa paññāpanato satiyā padaṭṭhānapaññatti nāma. Satiyā hi rakkhitabbaṃ cittaṃ satiyā padaṭṭhānaṃ adhiṭṭhānaṃ nāma. Tenāha aṭṭhakathāyaṃ – ‘‘adhiṭṭhahitvā rakkhantiyā satiyā rakkhiyamānaṃ cittaṃ tassā adhiṭṭhānaṃ viya hotī’’ti. ‘‘Sammāsaṅkappagocaro’’ti paññatti samathassa bhāvanāya paññāpanato samathassa bhāvanāpaññatti nāma. ‘‘Sammādiṭṭhipurekkhāro, ñatvāna udayabbaya’’nti paññatti dassanabhūmiyā nikkhepassa paññāpanato nikkhepapaññatti nāma. ‘‘Thinamiddhābhibhū bhikkhū’’ti samudayassa anavasesappahānassa paññāpanato anavasesappahānapaññatti nāma. ‘‘Sabbā duggatiyo jahe’’ti paññatti maggassa ariyamaggassa bhāvanāya paññāpanato bhāvanāpaññatti nāma.
‘‘เอตฺตโกว ปญฺญตฺติหารสมฺปาโต ปริปุโณฺณ’’ติ วตฺตพฺพตฺตา ‘‘นิยุโตฺต ปญฺญตฺติหารสมฺปาโต’’ติ วุตฺตํฯ เยน เยน สํวณฺณนาวิเสสภูเตน ปญฺญตฺติหารสมฺปาเตน ปญฺญตฺติปฺปเภทา นิทฺธาริตา, โส โส สํวณฺณนาวิเสสภูโต ปญฺญตฺติหารสมฺปาโต นิยุโตฺต ยถารหํ นิทฺธาเรตฺวา ยุชฺชิตโพฺพติ อโตฺถ คเหตโพฺพติฯ
‘‘Ettakova paññattihārasampāto paripuṇṇo’’ti vattabbattā ‘‘niyutto paññattihārasampāto’’ti vuttaṃ. Yena yena saṃvaṇṇanāvisesabhūtena paññattihārasampātena paññattippabhedā niddhāritā, so so saṃvaṇṇanāvisesabhūto paññattihārasampāto niyutto yathārahaṃ niddhāretvā yujjitabboti attho gahetabboti.
อิติ ปญฺญตฺติหารสมฺปาเต สตฺติพลานุรูปา รจิตา
Iti paññattihārasampāte sattibalānurūpā racitā
วิภาวนา นิฎฺฐิตาฯ
Vibhāvanā niṭṭhitā.
ปณฺฑิเตหิ ปน…เป.… คเหตโพฺพติฯ
Paṇḍitehi pana…pe… gahetabboti.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / เนตฺติปฺปกรณปาฬิ • Nettippakaraṇapāḷi / ๑๑. ปญฺญตฺติหารสมฺปาโต • 11. Paññattihārasampāto
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / เนตฺติปฺปกรณ-อฎฺฐกถา • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ๑๑. ปญฺญตฺติหารสมฺปาตวณฺณนา • 11. Paññattihārasampātavaṇṇanā
