Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / නෙත්තිවිභාවිනී • Nettivibhāvinī |
11. පඤ්ඤත්තිහාරසම්පාතවිභාවනා
11. Paññattihārasampātavibhāvanā
73. යෙන යෙන වෙවචනහාරසම්පාතෙන වෙවචනානි නිද්ධාරිතානි, සො වෙවචනහාරසම්පාතො පරිපුණ්ණො, ‘‘කතමො පඤ්ඤත්තිහාරසම්පාතො’’ති පුච්ඡිතබ්බත්තා ‘‘තත්ථ කතමො පඤ්ඤත්තිහාරසම්පාතො’’තිආදි වුත්තං.
73. Yena yena vevacanahārasampātena vevacanāni niddhāritāni, so vevacanahārasampāto paripuṇṇo, ‘‘katamo paññattihārasampāto’’ti pucchitabbattā ‘‘tattha katamo paññattihārasampāto’’tiādi vuttaṃ.
‘‘කතමා සුත්තප්පදෙසභූතා පඤ්ඤත්ති කතමෙසං ධම්මානං පඤ්ඤත්තී’’ති පුච්ඡිතබ්බත්තා ‘‘තස්මා’’තිආදි වුත්තං. ‘‘තස්මා රක්ඛිතචිත්තස්සා’’ති පඤ්ඤත්ති සතියා පදට්ඨානස්ස රක්ඛිතබ්බස්ස චිත්තස්ස පඤ්ඤාපනතො සතියා පදට්ඨානපඤ්ඤත්ති නාම. සතියා හි රක්ඛිතබ්බං චිත්තං සතියා පදට්ඨානං අධිට්ඨානං නාම. තෙනාහ අට්ඨකථායං – ‘‘අධිට්ඨහිත්වා රක්ඛන්තියා සතියා රක්ඛියමානං චිත්තං තස්සා අධිට්ඨානං විය හොතී’’ති. ‘‘සම්මාසඞ්කප්පගොචරො’’ති පඤ්ඤත්ති සමථස්ස භාවනාය පඤ්ඤාපනතො සමථස්ස භාවනාපඤ්ඤත්ති නාම. ‘‘සම්මාදිට්ඨිපුරෙක්ඛාරො, ඤත්වාන උදයබ්බය’’න්ති පඤ්ඤත්ති දස්සනභූමියා නික්ඛෙපස්ස පඤ්ඤාපනතො නික්ඛෙපපඤ්ඤත්ති නාම. ‘‘ථිනමිද්ධාභිභූ භික්ඛූ’’ති සමුදයස්ස අනවසෙසප්පහානස්ස පඤ්ඤාපනතො අනවසෙසප්පහානපඤ්ඤත්ති නාම. ‘‘සබ්බා දුග්ගතියො ජහෙ’’ති පඤ්ඤත්ති මග්ගස්ස අරියමග්ගස්ස භාවනාය පඤ්ඤාපනතො භාවනාපඤ්ඤත්ති නාම.
‘‘Katamā suttappadesabhūtā paññatti katamesaṃ dhammānaṃ paññattī’’ti pucchitabbattā ‘‘tasmā’’tiādi vuttaṃ. ‘‘Tasmā rakkhitacittassā’’ti paññatti satiyā padaṭṭhānassa rakkhitabbassa cittassa paññāpanato satiyā padaṭṭhānapaññatti nāma. Satiyā hi rakkhitabbaṃ cittaṃ satiyā padaṭṭhānaṃ adhiṭṭhānaṃ nāma. Tenāha aṭṭhakathāyaṃ – ‘‘adhiṭṭhahitvā rakkhantiyā satiyā rakkhiyamānaṃ cittaṃ tassā adhiṭṭhānaṃ viya hotī’’ti. ‘‘Sammāsaṅkappagocaro’’ti paññatti samathassa bhāvanāya paññāpanato samathassa bhāvanāpaññatti nāma. ‘‘Sammādiṭṭhipurekkhāro, ñatvāna udayabbaya’’nti paññatti dassanabhūmiyā nikkhepassa paññāpanato nikkhepapaññatti nāma. ‘‘Thinamiddhābhibhū bhikkhū’’ti samudayassa anavasesappahānassa paññāpanato anavasesappahānapaññatti nāma. ‘‘Sabbā duggatiyo jahe’’ti paññatti maggassa ariyamaggassa bhāvanāya paññāpanato bhāvanāpaññatti nāma.
‘‘එත්තකොව පඤ්ඤත්තිහාරසම්පාතො පරිපුණ්ණො’’ති වත්තබ්බත්තා ‘‘නියුත්තො පඤ්ඤත්තිහාරසම්පාතො’’ති වුත්තං. යෙන යෙන සංවණ්ණනාවිසෙසභූතෙන පඤ්ඤත්තිහාරසම්පාතෙන පඤ්ඤත්තිප්පභෙදා නිද්ධාරිතා, සො සො සංවණ්ණනාවිසෙසභූතො පඤ්ඤත්තිහාරසම්පාතො නියුත්තො යථාරහං නිද්ධාරෙත්වා යුජ්ජිතබ්බොති අත්ථො ගහෙතබ්බොති.
‘‘Ettakova paññattihārasampāto paripuṇṇo’’ti vattabbattā ‘‘niyutto paññattihārasampāto’’ti vuttaṃ. Yena yena saṃvaṇṇanāvisesabhūtena paññattihārasampātena paññattippabhedā niddhāritā, so so saṃvaṇṇanāvisesabhūto paññattihārasampāto niyutto yathārahaṃ niddhāretvā yujjitabboti attho gahetabboti.
ඉති පඤ්ඤත්තිහාරසම්පාතෙ සත්තිබලානුරූපා රචිතා
Iti paññattihārasampāte sattibalānurūpā racitā
විභාවනා නිට්ඨිතා.
Vibhāvanā niṭṭhitā.
පණ්ඩිතෙහි පන…පෙ.… ගහෙතබ්බොති.
Paṇḍitehi pana…pe… gahetabboti.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්දකනිකාය • Khuddakanikāya / නෙත්තිප්පකරණපාළි • Nettippakaraṇapāḷi / 11. පඤ්ඤත්තිහාරසම්පාතො • 11. Paññattihārasampāto
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්තපිටක (අට්ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ඛුද්දකනිකාය (අට්ඨකථා) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / නෙත්තිප්පකරණ-අට්ඨකථා • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / 11. පඤ්ඤත්තිහාරසම්පාතවණ්ණනා • 11. Paññattihārasampātavaṇṇanā