| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਰਣ-ਟੀਕਾ • Nettippakaraṇa-ṭīkā |
੧੧. ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਹਾਰવਿਭਙ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ
11. Paññattihāravibhaṅgavaṇṇanā
੩੯. ਭਗવਤੋ ਸਾਭਾવਿਕਧਮ੍ਮਕਥਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਾવੋ ਸਭਾવੋ, ਸਭਾવੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਤਤੋ વਾ ਆਗਤਾਤਿ ਸਾਭਾવਿਕਾ, ਸਾ ਏવ ਧਮ੍ਮਕਥਾਤਿ ਸਾਭਾવਿਕਧਮ੍ਮਕਥਾ, ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਾਮੁਕ੍ਕਂਸਿਕਧਮ੍ਮਕਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ , ਤਾਯ ਕਰਣਭੂਤਾਯ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਅਨਞ੍ਞਤ੍ਤੇਪਿ ਕਥਾਦੇਸਨਾਨਂ ਉਪਚਾਰਸਿਦ੍ਧੇਨ ਭੇਦੇਨੇવਂ વੁਤ੍ਤਂ, ਅવਯવਸਮੁਦਾਯવਿਭਾਗੇਨ વਾ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਕਾ ਚ ਪਕਤਿਕਥਾਯ ਦੇਸਨਾ? ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਚ੍ਚਾਨੀ’’ਤਿ। ਇਦਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਦੇਸਨਾਯ ਅਭੇਦੋਪਚਾਰਂ ਕਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਸ੍ਸਾ ਦੇਸਨਾਯ ਪਞ੍ਞਾਪਨਾ। ਅਯਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਹਾਰੋਤਿ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨੇવ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਹਾਰਸ੍ਸ ਸਰੂਪਮਾਹ। ਸਾਤਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਦੇਸਨਾ। ਤਥਾ ਤਥਾਤਿ ਯਥਾ ਯਥਾ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਦੇਸੇਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਤਥਾ ਤਥਾ। ਕਥਞ੍ਚੇਤਾਨਿ ਦੇਸੇਤਬ੍ਬਾਨਿ? ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਦਿਪ੍ਪਕਾਰੇਨ। ਯਥਾਧਿਪ੍ਪੇਤਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾਨੁਰੂਪਂ, ਬੋਧਨੇਯ੍ਯਬਨ੍ਧવਾਨਂ ਬੋਧਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਾਨੁਕੂਲਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਦੇਸੇਤਬ੍ਬਤ੍ਥਂ, ਦੁਕ੍ਖਾਦਿਅਤ੍ਥਮੇવ વਾ। ਨਿਕ੍ਖਿਪਤੀਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ। ਯਤੋ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸੁਤ੍ਤਨਿਕ੍ਖੇਪਾ’’ਤਿਆਦਿ (ਮ॰ ਨਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧.ਮੂਲਪਰਿਯਾਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ) ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ વੁਚ੍ਚਤਿ।
39.Bhagavato sābhāvikadhammakathāyāti attano bhāvo sabhāvo, sabhāvena nibbattā, tato vā āgatāti sābhāvikā, sā eva dhammakathāti sābhāvikadhammakathā, buddhānaṃ sāmukkaṃsikadhammakathāti attho , tāya karaṇabhūtāya dhammadesanāya anaññattepi kathādesanānaṃ upacārasiddhena bhedenevaṃ vuttaṃ, avayavasamudāyavibhāgena vā. Tenāha ‘‘kā ca pakatikathāya desanā? Cattāri saccānī’’ti. Idañhi atthassa desanāya abhedopacāraṃ katvā vuttaṃ. Tassā desanāya paññāpanā. Ayaṃ paññattihāroti saṅkhepeneva paññattihārassa sarūpamāha. Sāti yathāvuttadesanā. Tathā tathāti yathā yathā saccāni desetabbāni, tathā tathā. Kathañcetāni desetabbāni? Pariññeyyādippakārena. Yathādhippetanti adhippetānurūpaṃ, bodhaneyyabandhavānaṃ bodhanādhippāyānukūlanti attho. Atthanti desetabbatthaṃ, dukkhādiatthameva vā. Nikkhipatīti patiṭṭhāpeti. Yato ‘‘cattāro suttanikkhepā’’tiādi (ma. ni. aṭṭha. 1.mūlapariyāyasuttavaṇṇanā) aṭṭhakathāsu vuccati.
ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਨਿਕ੍ਖੇਪਦੇਸਨਾਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਮਗ੍ਗਪਕ੍ਖਿਯਾਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਤੋ ਬਹਿਕਤਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ।
Tatthāti nikkhepadesanāyanti attho. Maggapakkhiyāti dukkhasaccato bahikatāti adhippāyo.
ਯਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਭવਾਦਿਸਙ੍ਖਾਤੇ ਠਾਨੇ। ਯਥਾવੁਤ੍ਤਾ ਦੇਸਨਾਤਿ ਚਤੁਰਾਹਾਰਪਟਿਬਦ੍ਧਰਾਗਾਦਿਮੁਖੇਨ વਟ੍ਟਦੀਪਨੀ વੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾ ਦੇਸਨਾ।
Yasmiṃ ṭhāneti yasmiṃ bhavādisaṅkhāte ṭhāne. Yathāvuttā desanāti caturāhārapaṭibaddharāgādimukhena vaṭṭadīpanī vuttappakārā desanā.
੪੧. ਤੇਪਰਿવਟ੍ਟવਸੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਸਚ੍ਚੇਸੂ’’ਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ। ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਞ੍ਞਤ੍ਤੀਤਿ ਆਹਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਰਤੋ, ਸਮਾਹਿਤੋਤਿ ਪਦਦ੍વਯੇਨ ਸਮਾਧਾਨવਿਸਿਟ੍ਠਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਰਤਤਾਭਾવਨਂ ਦੀਪੇਤਿ ਗੋਚਰਜ੍ਝਤ੍ਤਤਾਦੀਪਨਤੋ। ਕੇવਲੋ ਹਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਦ੍ਦੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਜ੍ਝਤ੍ਤਗੋਚਰਜ੍ਝਤ੍ਤੇਸੁਪਿ વਤ੍ਤਤਿ। ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਰਤਤਾવਿਸਿਟ੍ਠਞ੍ਚ ਸਮਾਧਾਨਂ ਸਾਤਿਸਯਂ ਚਿਤ੍ਤਟ੍ਠਿਤਿਂ ਦੀਪੇਤੀਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਸਮਾਧਾਨવਿਸਿਟ੍ਠਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ।
41.Teparivaṭṭavasenāti etthāpi ‘‘saccesū’’ti yojetabbaṃ. Pariññāpaññattīti āhāti sambandho. Ajjhattarato, samāhitoti padadvayena samādhānavisiṭṭhaṃ ajjhattaratatābhāvanaṃ dīpeti gocarajjhattatādīpanato. Kevalo hi ajjhattasaddo ajjhattajjhattagocarajjhattesupi vattati. Ajjhattaratatāvisiṭṭhañca samādhānaṃ sātisayaṃ cittaṭṭhitiṃ dīpetīti imamatthaṃ dasseti ‘‘samādhānavisiṭṭhassā’’tiādinā.
ਆਸਜ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਆਸਙ੍ਗਨਟ੍ਠੇਨ। ਤਥਾ ਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਅਤਥਾਭੂਤਸ੍ਸਾਪਿ ਭਬ੍ਬਰੂਪਸ੍ਸ વਿਯ ਅਤ੍ਤਨੋ વਿਦਂਸਨਂ। ਅਲਕ੍ਖਿਕੋਤਿ વਿਲਕ੍ਖਿਕੋ।
Āsajjanaṭṭhenāti āsaṅganaṭṭhena. Tathā dassananti atathābhūtassāpi bhabbarūpassa viya attano vidaṃsanaṃ. Alakkhikoti vilakkhiko.
ਕਾਮਾਨਨ੍ਤਿ ਕਾਮਾવਚਰਧਮ੍ਮਾਨਂ। ਰੂਪਾਨਨ੍ਤਿ ਰੂਪਾવਚਰਧਮ੍ਮਾਨਂ। ਨਿਸ੍ਸਰਣਨ੍ਤਿ ਕਾਮਾਨਂ ਰੂਪਾવਚਰਧਮ੍ਮਾ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ, ਤੇਸਂ ਅਰੂਪਾવਚਰਧਮ੍ਮਾ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ। ਏવਂ ਤਂਸਭਾવਾਨਨ੍ਤਿ ਸਉਤ੍ਤਰਸਭਾવਾਨਂ। ਤਥਾਤਿ ਯਥਾ ਸਙ੍ਖਤਧਮ੍ਮਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਭਾવਤੋ, ਕਿਲੇਸਸਮੁਚ੍ਛੇਦਕਸ੍ਸ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਭਾવਤੋ ਚ ਅਤ੍ਥੇવ ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਧਾਤੁ, ਤਥਾ વੁਚ੍ਚਮਾਨੇਨਾਪਿ ਕਾਰਣੇਨ ਅਤ੍ਥੇવ ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਧਾਤੂਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਕਤ੍ਥਚਿ વਿਸਯੇਤਿ ਅਸਙ੍ਖਤਧਾਤੁਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વਦਤਿ। ਅવਿਪਰੀਤਤ੍ਥੋਤਿ ਭੂਤਤ੍ਥੋ। ‘‘ਯਤੋ ਖੋ ਭੋ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਮਗੁਣੇਹਿ ਸਮਪ੍ਪਿਤੋ ਸਮਙ੍ਗੀਭੂਤੋ ਪਰਿਚਾਰੇਤਿ, ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਖੋ ਭੋ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਪਰਮਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਾਨਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੧.੯੪), ਸਪਕਟ੍ਠਨਿਬ੍ਬਾਨਭਾવਿਨੋ’’ਤਿ ਚ ਏવਮਾਦੀਸੁ ਉਪਚਾਰવੁਤ੍ਤਿਸਬ੍ਭਾવਤੋ। ਯਥਾ ਤਂ ਸੀਹਸਦ੍ਦੋਤਿ ਯਥਾ ‘‘ਸੀਹੋ ਮਾਣવਕੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਮਾਣવਕਾਦੀਸੁ ਉਪਚਾਰવੁਤ੍ਤਿਨਾ વਤ੍ਤਮਾਨੋ ਮਿਗਰਾਜੇ ਭੂਤਤ੍ਥવਿਸਯੇ ਦਿਟ੍ਠੋ, ਏવਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਦ੍ਦੋਪਿ ਕਾਮਗੁਣਰੂਪਜ੍ਝਾਨਸਮਙ੍ਗਿਤਾਸੁ ਉਪਚਾਰવੁਤ੍ਤਿਯਾ વਤ੍ਤਮਾਨੋ ਕਤ੍ਥਚਿ વਿਸਯੇ ਅવਿਪਰੀਤਤ੍ਥੋ। ਯਤ੍ਥ ਚ વਿਸਯੇ ਅવਿਪਰੀਤਤ੍ਥੋ, ਸਾ ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਧਾਤੁ। ਹਤ੍ਥਤਲੇ ਸਆਮਲਕਂ વਿਯ ਞੇਯ੍ਯਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਤੋ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਪ੍ਪਮਾਣਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁવਚਨਮੇવੇਤ੍ਥ ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਕਿਂ વਾ ਏਤਾਯ ਯੁਤ੍ਤਿਚਿਨ੍ਤਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ‘‘ਪਟਿਞ੍ਞਾਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਿਦ੍ਧਿਯਾ ਪਕਾਸਨਾਪਞ੍ਞਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਨਿਗਮਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹਾਤਿ।
Kāmānanti kāmāvacaradhammānaṃ. Rūpānanti rūpāvacaradhammānaṃ. Nissaraṇanti kāmānaṃ rūpāvacaradhammā nissaraṇaṃ, tesaṃ arūpāvacaradhammā nissaraṇaṃ. Evaṃ taṃsabhāvānanti sauttarasabhāvānaṃ. Tathāti yathā saṅkhatadhammānaṃ nissaraṇabhāvato, kilesasamucchedakassa ariyamaggassa ārammaṇabhāvato ca attheva asaṅkhatā dhātu, tathā vuccamānenāpi kāraṇena attheva asaṅkhatā dhātūti dasseti. Katthaci visayeti asaṅkhatadhātuṃ sandhāya vadati. Aviparītatthoti bhūtattho. ‘‘Yato kho bho ayaṃ attā pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāreti, ettāvatā kho bho ayaṃ attā paramadiṭṭhadhammanibbānappatto hoti (dī. ni. 1.94), sapakaṭṭhanibbānabhāvino’’ti ca evamādīsu upacāravuttisabbhāvato. Yathā taṃ sīhasaddoti yathā ‘‘sīho māṇavako’’tiādinā māṇavakādīsu upacāravuttinā vattamāno migarāje bhūtatthavisaye diṭṭho, evaṃ nibbānasaddopi kāmaguṇarūpajjhānasamaṅgitāsu upacāravuttiyā vattamāno katthaci visaye aviparītattho. Yattha ca visaye aviparītattho, sā asaṅkhatā dhātu. Hatthatale saāmalakaṃ viya ñeyyaṃ paccakkhato passantassa ekappamāṇassa satthuvacanamevettha pamāṇanti dassento ‘‘kiṃ vā etāya yutticintāyā’’tiādimāha. ‘‘Paṭiññātassa atthassa siddhiyā pakāsanāpaññattī’’ti nigamaṃ sandhāyāhāti.
ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਹਾਰવਿਭਙ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Paññattihāravibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਰਣਪਾਲ਼ਿ • Nettippakaraṇapāḷi / ੧੧. ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਹਾਰવਿਭਙ੍ਗੋ • 11. Paññattihāravibhaṅgo
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਰਣ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ੧੧. ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਹਾਰવਿਭਙ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ • 11. Paññattihāravibhaṅgavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / ਨੇਤ੍ਤਿવਿਭਾવਿਨੀ • Nettivibhāvinī / ੧੧. ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਹਾਰવਿਭਙ੍ਗવਿਭਾવਨਾ • 11. Paññattihāravibhaṅgavibhāvanā
