Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / నేత్తిప్పకరణపాళి • Nettippakaraṇapāḷi |
౧౧. పఞ్ఞత్తిహారవిభఙ్గో
11. Paññattihāravibhaṅgo
౩౯. తత్థ కతమో పఞ్ఞత్తిహారో? ‘‘ఏకం భగవా ధమ్మం పఞ్ఞత్తీహి వివిధాహి దేసేతీ’’తి.
39. Tattha katamo paññattihāro? ‘‘Ekaṃ bhagavā dhammaṃ paññattīhi vividhāhi desetī’’ti.
యా పకతికథాయ దేసనా. అయం నిక్ఖేపపఞ్ఞత్తి. కా చ పకతికథాయ దేసనా, చత్తారి సచ్చాని. యథా భగవా ఆహ ‘‘ఇదం దుక్ఖ’’న్తి అయం పఞ్ఞత్తి పఞ్చన్నం ఖన్ధానం ఛన్నం ధాతూనం అట్ఠారసన్నం ధాతూనం ద్వాదసన్నం ఆయతనానం దసన్నం ఇన్ద్రియానం నిక్ఖేపపఞ్ఞత్తి.
Yā pakatikathāya desanā. Ayaṃ nikkhepapaññatti. Kā ca pakatikathāya desanā, cattāri saccāni. Yathā bhagavā āha ‘‘idaṃ dukkha’’nti ayaṃ paññatti pañcannaṃ khandhānaṃ channaṃ dhātūnaṃ aṭṭhārasannaṃ dhātūnaṃ dvādasannaṃ āyatanānaṃ dasannaṃ indriyānaṃ nikkhepapaññatti.
కబళీకారే చే, భిక్ఖవే, ఆహారే అత్థి రాగో అత్థి నన్దీ 1 అత్థి తణ్హా, పతిట్ఠితం తత్థ విఞ్ఞాణం విరూళ్హం. యత్థ పతిట్ఠితం విఞ్ఞాణం విరూళ్హం, అత్థి తత్థ నామరూపస్స అవక్కన్తి. యత్థ అత్థి నామరూపస్స అవక్కన్తి, అత్థి తత్థ సఙ్ఖారానం వుద్ధి 2. యత్థ అత్థి సఙ్ఖారానం వుద్ధి, అత్థి తత్థ ఆయతిం పునబ్భవాభినిబ్బత్తి. యత్థ అత్థి ఆయతిం పునబ్భవాభినిబ్బత్తి, అత్థి తత్థ ఆయతిం జాతిజరామరణం. యత్థ అత్థి ఆయతిం జాతిజరామరణం, ససోకం తం, భిక్ఖవే, సదరం సఉపాయాసన్తి వదామి.
Kabaḷīkāre ce, bhikkhave, āhāre atthi rāgo atthi nandī 3 atthi taṇhā, patiṭṭhitaṃ tattha viññāṇaṃ virūḷhaṃ. Yattha patiṭṭhitaṃ viññāṇaṃ virūḷhaṃ, atthi tattha nāmarūpassa avakkanti. Yattha atthi nāmarūpassa avakkanti, atthi tattha saṅkhārānaṃ vuddhi 4. Yattha atthi saṅkhārānaṃ vuddhi, atthi tattha āyatiṃ punabbhavābhinibbatti. Yattha atthi āyatiṃ punabbhavābhinibbatti, atthi tattha āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ. Yattha atthi āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ, sasokaṃ taṃ, bhikkhave, sadaraṃ saupāyāsanti vadāmi.
ఫస్సే చే…పే॰… మనోసఞ్చేతనాయ చే, భిక్ఖవే, ఆహారే. విఞ్ఞాణే చే, భిక్ఖవే, ఆహారే అత్థి రాగో అత్థి నన్దీ అత్థి తణ్హా, పతిట్ఠితం తత్థ విఞ్ఞాణం విరూళ్హం. యత్థ పతిట్ఠితం విఞ్ఞాణం విరూళ్హం, అత్థి తత్థ నామరూపస్స అవక్కన్తి. యత్థ అత్థి నామరూపస్స అవక్కన్తి , అత్థి తత్థ సఙ్ఖారానం వుద్ధి. యత్థ అత్థి సఙ్ఖారానం వుద్ధి, అత్థి తత్థ ఆయతిం పునబ్భవాభినిబ్బత్తి. యత్థ అత్థి ఆయతిం పునబ్భవాభినిబ్బత్తి, అత్థి తత్థ ఆయతిం జాతిజరామరణం. యత్థ అత్థి ఆయతిం జాతిజరామరణం, ససోకం తం, భిక్ఖవే, సదరం సఉపాయాసన్తి వదామి. అయం పభవపఞ్ఞత్తి దుక్ఖస్స చ సముదయస్స చ.
Phasse ce…pe… manosañcetanāya ce, bhikkhave, āhāre. Viññāṇe ce, bhikkhave, āhāre atthi rāgo atthi nandī atthi taṇhā, patiṭṭhitaṃ tattha viññāṇaṃ virūḷhaṃ. Yattha patiṭṭhitaṃ viññāṇaṃ virūḷhaṃ, atthi tattha nāmarūpassa avakkanti. Yattha atthi nāmarūpassa avakkanti , atthi tattha saṅkhārānaṃ vuddhi. Yattha atthi saṅkhārānaṃ vuddhi, atthi tattha āyatiṃ punabbhavābhinibbatti. Yattha atthi āyatiṃ punabbhavābhinibbatti, atthi tattha āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ. Yattha atthi āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ, sasokaṃ taṃ, bhikkhave, sadaraṃ saupāyāsanti vadāmi. Ayaṃ pabhavapaññatti dukkhassa ca samudayassa ca.
కబళీకారే చే, భిక్ఖవే 5, ఆహారే నత్థి రాగో నత్థి నన్దీ నత్థి తణ్హా, అప్పతిట్ఠితం తత్థ విఞ్ఞాణం అవిరూళ్హం. యత్థ అప్పతిట్ఠితం విఞ్ఞాణం అవిరూళ్హం, నత్థి తత్థ నామరూపస్స అవక్కన్తి. యత్థ నత్థి నామరూపస్స అవక్కన్తి, నత్థి తత్థ సఙ్ఖారానం వుద్ధి. యత్థ నత్థి సఙ్ఖారానం వుద్ధి, నత్థి తత్థ ఆయతిం పునబ్భవాభినిబ్బత్తి. యత్థ నత్థి ఆయతిం పునబ్భవాభినిబ్బత్తి, నత్థి తత్థ ఆయతిం జాతిజరామరణం. యత్థ నత్థి ఆయతిం జాతిజరామరణం, అసోకం తం, భిక్ఖవే, అదరం అనుపాయాసన్తి వదామి.
Kabaḷīkāre ce, bhikkhave 6, āhāre natthi rāgo natthi nandī natthi taṇhā, appatiṭṭhitaṃ tattha viññāṇaṃ avirūḷhaṃ. Yattha appatiṭṭhitaṃ viññāṇaṃ avirūḷhaṃ, natthi tattha nāmarūpassa avakkanti. Yattha natthi nāmarūpassa avakkanti, natthi tattha saṅkhārānaṃ vuddhi. Yattha natthi saṅkhārānaṃ vuddhi, natthi tattha āyatiṃ punabbhavābhinibbatti. Yattha natthi āyatiṃ punabbhavābhinibbatti, natthi tattha āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ. Yattha natthi āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ, asokaṃ taṃ, bhikkhave, adaraṃ anupāyāsanti vadāmi.
ఫస్సే చే…పే॰… మనోసఞ్చేతనాయ చే, భిక్ఖవే, ఆహారే. విఞ్ఞాణే చే, భిక్ఖవే, ఆహారే నత్థి రాగో నత్థి నన్దీ నత్థి తణ్హా, అప్పతిట్ఠితం తత్థ విఞ్ఞాణం అవిరూళ్హం. యత్థ అప్పతిట్ఠితం విఞ్ఞాణం అవిరూళ్హం, నత్థి తత్థ నామరూపస్స అవక్కన్తి. యత్థ నత్థి నామరూపస్స అవక్కన్తి, నత్థి తత్థ సఙ్ఖారానం వుద్ధి. యత్థ నత్థి సఙ్ఖారానం వుద్ధి, నత్థి తత్థ ఆయతిం పునబ్భవాభినిబ్బత్తి. యత్థ నత్థి ఆయతిం పునబ్భవాభినిబ్బత్తి, నత్థి తత్థ ఆయతిం జాతిజరామరణం. యత్థ నత్థి ఆయతిం జాతిజరామరణం, అసోకం తం, భిక్ఖవే, అదరం అనుపాయాసన్తి వదామి.
Phasse ce…pe… manosañcetanāya ce, bhikkhave, āhāre. Viññāṇe ce, bhikkhave, āhāre natthi rāgo natthi nandī natthi taṇhā, appatiṭṭhitaṃ tattha viññāṇaṃ avirūḷhaṃ. Yattha appatiṭṭhitaṃ viññāṇaṃ avirūḷhaṃ, natthi tattha nāmarūpassa avakkanti. Yattha natthi nāmarūpassa avakkanti, natthi tattha saṅkhārānaṃ vuddhi. Yattha natthi saṅkhārānaṃ vuddhi, natthi tattha āyatiṃ punabbhavābhinibbatti. Yattha natthi āyatiṃ punabbhavābhinibbatti, natthi tattha āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ. Yattha natthi āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ, asokaṃ taṃ, bhikkhave, adaraṃ anupāyāsanti vadāmi.
అయం పరిఞ్ఞాపఞ్ఞత్తి దుక్ఖస్స, పహానపఞ్ఞత్తి సముదయస్స, భావనాపఞ్ఞత్తి మగ్గస్స, సచ్ఛికిరియాపఞ్ఞత్తి నిరోధస్స.
Ayaṃ pariññāpaññatti dukkhassa, pahānapaññatti samudayassa, bhāvanāpaññatti maggassa, sacchikiriyāpaññatti nirodhassa.
౪౦. సమాధిం, భిక్ఖవే, భావేథ. అప్పమత్తో నిపకో సతో, సమాహితో, భిక్ఖవే, భిక్ఖు యథాభూతం పజానాతి. కిఞ్చ యథాభూతం పజానాతి? ‘‘చక్ఖు 7 అనిచ్చ’’న్తి యథాభూతం పజానాతి. ‘‘రూపా అనిచ్చా’’తి యథాభూతం పజానాతి ‘‘చక్ఖువిఞ్ఞాణం అనిచ్చ’’న్తి యథాభూతం పజానాతి. ‘‘చక్ఖుసమ్ఫస్సో అనిచ్చో’’తి యథాభూతం పజానాతి. యమ్పిదం 8 చక్ఖుసమ్ఫస్సపచ్చయా ఉప్పజ్జతి వేదయితం సుఖం వా దుక్ఖం వా అదుక్ఖమసుఖం వా, తమ్పి అనిచ్చన్తి యథాభూతం పజానాతి.
40. Samādhiṃ, bhikkhave, bhāvetha. Appamatto nipako sato, samāhito, bhikkhave, bhikkhu yathābhūtaṃ pajānāti. Kiñca yathābhūtaṃ pajānāti? ‘‘Cakkhu 9 anicca’’nti yathābhūtaṃ pajānāti. ‘‘Rūpā aniccā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti ‘‘cakkhuviññāṇaṃ anicca’’nti yathābhūtaṃ pajānāti. ‘‘Cakkhusamphasso anicco’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Yampidaṃ 10 cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, tampi aniccanti yathābhūtaṃ pajānāti.
సోతం …పే॰… ఘానం…పే॰… జివ్హా…పే॰… కాయో…పే॰… ‘‘మనో అనిచ్చో’’తి 11 యథాభూతం పజానాతి. ‘‘ధమ్మా అనిచ్చా’’తి యథాభూతం పజానాతి. ‘‘మనోవిఞ్ఞాణం అనిచ్చ’’న్తి యథాభూతం పజానాతి. ‘‘మనోసమ్ఫస్సో అనిచ్చో’’తి యథాభూతం పజానాతి. యమ్పిదం మనోసమ్ఫస్సపచ్చయా ఉప్పజ్జతి వేదయితం సుఖం వా దుక్ఖం వా అదుక్ఖమసుఖం వా, తమ్పి అనిచ్చన్తి యథాభూతం పజానాతి.
Sotaṃ …pe… ghānaṃ…pe… jivhā…pe… kāyo…pe… ‘‘mano anicco’’ti 12 yathābhūtaṃ pajānāti. ‘‘Dhammā aniccā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. ‘‘Manoviññāṇaṃ anicca’’nti yathābhūtaṃ pajānāti. ‘‘Manosamphasso anicco’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, tampi aniccanti yathābhūtaṃ pajānāti.
అయం భావనాపఞ్ఞత్తి మగ్గస్స, పరిఞ్ఞాపఞ్ఞత్తి దుక్ఖస్స, పహానపఞ్ఞత్తి సముదయస్స, సచ్ఛికిరియాపఞ్ఞత్తి నిరోధస్స.
Ayaṃ bhāvanāpaññatti maggassa, pariññāpaññatti dukkhassa, pahānapaññatti samudayassa, sacchikiriyāpaññatti nirodhassa.
రూపం , రాధ, వికిరథ విధమథ విద్ధంసేథ వికీళనియం 13 కరోథ, పఞ్ఞాయ తణ్హక్ఖయాయ పటిపజ్జథ. తణ్హక్ఖయా దుక్ఖక్ఖయో, దుక్ఖక్ఖయా నిబ్బానం. వేదనం…పే॰…. సఞ్ఞం…పే॰… సఙ్ఖారే విఞ్ఞాణం వికిరథ విధమథ విద్ధంసేథ వికీళనియం కరోథ, పఞ్ఞాయ తణ్హక్ఖయాయ పటిపజ్జథ. తణ్హక్ఖయా దుక్ఖక్ఖయో, దుక్ఖక్ఖయా నిబ్బానం.
Rūpaṃ , rādha, vikiratha vidhamatha viddhaṃsetha vikīḷaniyaṃ 14 karotha, paññāya taṇhakkhayāya paṭipajjatha. Taṇhakkhayā dukkhakkhayo, dukkhakkhayā nibbānaṃ. Vedanaṃ…pe…. Saññaṃ…pe… saṅkhāre viññāṇaṃ vikiratha vidhamatha viddhaṃsetha vikīḷaniyaṃ karotha, paññāya taṇhakkhayāya paṭipajjatha. Taṇhakkhayā dukkhakkhayo, dukkhakkhayā nibbānaṃ.
అయం నిరోధపఞ్ఞత్తి నిరోధస్స, నిబ్బిదాపఞ్ఞత్తి అస్సాదస్స, పరిఞ్ఞాపఞ్ఞత్తి దుక్ఖస్స, పహానపఞ్ఞత్తి సముదయస్స, భావనాపఞ్ఞత్తి మగ్గస్స, సచ్ఛికిరియాపఞ్ఞత్తి నిరోధస్స.
Ayaṃ nirodhapaññatti nirodhassa, nibbidāpaññatti assādassa, pariññāpaññatti dukkhassa, pahānapaññatti samudayassa, bhāvanāpaññatti maggassa, sacchikiriyāpaññatti nirodhassa.
‘‘సో ఇదం దుక్ఖ’’న్తి యథాభూతం పజానాతి, ‘‘అయం దుక్ఖసముదయో’’తి యథాభూతం పజానాతి, ‘‘అయం దుక్ఖనిరోధో’’తి యథాభూతం పజానాతి ‘‘అయం దుక్ఖనిరోధగామినీ పటిపదా’’తి యథాభూతం పజానాతి.
‘‘So idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti yathābhūtaṃ pajānāti ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti.
అయం పటివేధపఞ్ఞత్తి సచ్చానం, నిక్ఖేపపఞ్ఞత్తి దస్సనభూమియా, భావనాపఞ్ఞత్తి మగ్గస్స, సచ్ఛికిరియాపఞ్ఞత్తి సోతాపత్తిఫలస్స. ‘‘సో ఇమే ఆసవా’’తి యథాభూతం పజానాతి, ‘‘అయం ఆసవసముదయో’’తి యథాభూతం పజానాతి, ‘‘అయం ఆసవనిరోధో’’తి యథాభూతం పజానాతి. ‘‘అయం ఆసవనిరోధగామినీ పటిపదా’’తి యథాభూతం పజానాతి. ‘‘ఇమే ఆసవా అసేసం నిరుజ్ఝన్తీ’’తి యథాభూతం పజానాతి.
Ayaṃ paṭivedhapaññatti saccānaṃ, nikkhepapaññatti dassanabhūmiyā, bhāvanāpaññatti maggassa, sacchikiriyāpaññatti sotāpattiphalassa. ‘‘So ime āsavā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ āsavasamudayo’’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ āsavanirodho’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. ‘‘Ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. ‘‘Ime āsavā asesaṃ nirujjhantī’’ti yathābhūtaṃ pajānāti.
అయం ఉప్పాదపఞ్ఞత్తి ఖయే ఞాణస్స, ఓకాసపఞ్ఞత్తి అనుప్పాదే ఞాణస్స, భావనాపఞ్ఞత్తి మగ్గస్స, పరిఞ్ఞాపఞ్ఞత్తి దుక్ఖస్స, పహానపఞ్ఞత్తి సముదయస్స, ఆరమ్భపఞ్ఞత్తి వీరియిన్ద్రియస్స, ఆసాటనపఞ్ఞత్తి ఆసాటికానం, నిక్ఖేపపఞ్ఞత్తి భావనాభూమియా, అభినిఘాతపఞ్ఞత్తి పాపకానం అకుసలానం ధమ్మానం.
Ayaṃ uppādapaññatti khaye ñāṇassa, okāsapaññatti anuppāde ñāṇassa, bhāvanāpaññatti maggassa, pariññāpaññatti dukkhassa, pahānapaññatti samudayassa, ārambhapaññatti vīriyindriyassa, āsāṭanapaññatti āsāṭikānaṃ, nikkhepapaññatti bhāvanābhūmiyā, abhinighātapaññatti pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ.
౪౧. ఇదం ‘‘దుక్ఖ’’న్తి మే, భిక్ఖవే, పుబ్బే అననుస్సుతేసు ధమ్మేసు చక్ఖుం ఉదపాది, ఞాణం ఉదపాది, పఞ్ఞా ఉదపాది, విజ్జా ఉదపాది, ఆలోకో ఉదపాది. అయం ‘‘దుక్ఖసముదయో’’తి మే, భిక్ఖవే…పే॰… అయం ‘‘దుక్ఖనిరోధో’’తి మే, భిక్ఖవే…పే॰…. అయం ‘‘దుక్ఖనిరోధగామినీ పటిపదా’’తి మే, భిక్ఖవే, పుబ్బే అననుస్సుతేసు ధమ్మేసు చక్ఖుం ఉదపాది, ఞాణం ఉదపాది, పఞ్ఞా ఉదపాది, విజ్జా ఉదపాది, ఆలోకో ఉదపాది.
41. Idaṃ ‘‘dukkha’’nti me, bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi, paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi. Ayaṃ ‘‘dukkhasamudayo’’ti me, bhikkhave…pe… ayaṃ ‘‘dukkhanirodho’’ti me, bhikkhave…pe…. Ayaṃ ‘‘dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti me, bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi, paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi.
అయం దేసనాపఞ్ఞత్తి సచ్చానం, నిక్ఖేపపఞ్ఞత్తి సుతమయియా పఞ్ఞాయ సచ్ఛికిరియాపఞ్ఞత్తి అనఞ్ఞాతఞ్ఞస్సామీతిన్ద్రియస్స, పవత్తనాపఞ్ఞత్తి ధమ్మచక్కస్స.
Ayaṃ desanāpaññatti saccānaṃ, nikkhepapaññatti sutamayiyā paññāya sacchikiriyāpaññatti anaññātaññassāmītindriyassa, pavattanāpaññatti dhammacakkassa.
‘‘తం ఖో పనిదం దుక్ఖం పరిఞ్ఞేయ్య’’న్తి మే, భిక్ఖవే, పుబ్బే అననుస్సుతేసు ధమ్మేసు చక్ఖుం ఉదపాది, ఞాణం ఉదపాది, పఞ్ఞా ఉదపాది, విజ్జా ఉదపాది, ఆలోకో ఉదపాది. ‘‘సో ఖో పనాయం దుక్ఖసముదయో పహాతబ్బో’’తి మే, భిక్ఖవే…పే॰… ‘‘సో ఖో పనాయం దుక్ఖనిరోధో సచ్ఛికాతబ్బో’’తి మే, భిక్ఖవే…పే॰… ‘‘సా ఖో పనాయం దుక్ఖనిరోధగామినీ పటిపదా భావేతబ్బా’’తి మే, భిక్ఖవే పుబ్బే అననుస్సుతేసు ధమ్మేసు చక్ఖుం ఉదపాది, ఞాణం ఉదపాది, పఞ్ఞా ఉదపాది, విజ్జా ఉదపాది, ఆలోకో ఉదపాది.
‘‘Taṃ kho panidaṃ dukkhaṃ pariññeyya’’nti me, bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi, paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi. ‘‘So kho panāyaṃ dukkhasamudayo pahātabbo’’ti me, bhikkhave…pe… ‘‘so kho panāyaṃ dukkhanirodho sacchikātabbo’’ti me, bhikkhave…pe… ‘‘sā kho panāyaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā bhāvetabbā’’ti me, bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi, paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi.
అయం భావనాపఞ్ఞత్తి మగ్గస్స, నిక్ఖేపపఞ్ఞత్తి చిన్తామయియా పఞ్ఞాయ, సచ్ఛికిరియాపఞ్ఞత్తి అఞ్ఞిన్ద్రియస్స.
Ayaṃ bhāvanāpaññatti maggassa, nikkhepapaññatti cintāmayiyā paññāya, sacchikiriyāpaññatti aññindriyassa.
‘‘తం ఖో పనిదం దుక్ఖం పరిఞ్ఞాత’’న్తి మే, భిక్ఖవే, పుబ్బే అననుస్సుతేసు ధమ్మేసు చక్ఖుం ఉదపాది, ఞాణం ఉదపాది, పఞ్ఞా ఉదపాది, విజ్జా ఉదపాది, ఆలోకో ఉదపాది. ‘‘సో ఖో పనాయం దుక్ఖసముదయో పహీనో’’తి మే, భిక్ఖవే…పే॰… ‘‘సో ఖో పనాయం దుక్ఖనిరోధో సచ్ఛికతో’’తి మే, భిక్ఖవే…పే॰… ‘‘సా ఖో పనాయం దుక్ఖనిరోధగామినీ పటిపదా భావితా’’తి మే, భిక్ఖవే పుబ్బే అననుస్సుతేసు ధమ్మేసు చక్ఖుం ఉదపాది, ఞాణం ఉదపాది, పఞ్ఞా ఉదపాది, విజ్జా ఉదపాది, ఆలోకో ఉదపాది. అయం భావనాపఞ్ఞత్తి మగ్గస్స, నిక్ఖేపపఞ్ఞత్తి భావనామయియా పఞ్ఞాయ, సచ్ఛికిరియాపఞ్ఞత్తి అఞ్ఞాతావినో ఇన్ద్రియస్స, పవత్తనాపఞ్ఞత్తి ధమ్మచక్కస్స.
‘‘Taṃ kho panidaṃ dukkhaṃ pariññāta’’nti me, bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi, paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi. ‘‘So kho panāyaṃ dukkhasamudayo pahīno’’ti me, bhikkhave…pe… ‘‘so kho panāyaṃ dukkhanirodho sacchikato’’ti me, bhikkhave…pe… ‘‘sā kho panāyaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā bhāvitā’’ti me, bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi, paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi. Ayaṃ bhāvanāpaññatti maggassa, nikkhepapaññatti bhāvanāmayiyā paññāya, sacchikiriyāpaññatti aññātāvino indriyassa, pavattanāpaññatti dhammacakkassa.
‘‘తులమతులఞ్చ సమ్భవం, భవసఙ్ఖారమవస్సజి ముని;
‘‘Tulamatulañca sambhavaṃ, bhavasaṅkhāramavassaji muni;
అజ్ఝత్తరతో సమాహితో, అభిన్ది 15 కవచమివత్తసమ్భవ’’న్తి.
Ajjhattarato samāhito, abhindi 16 kavacamivattasambhava’’nti.
‘‘తుల’’న్తి సఙ్ఖారధాతు. ‘‘అతుల’’న్తి నిబ్బానధాతు, ‘‘తులమతులఞ్చ సమ్భవ’’న్తి అభిఞ్ఞాపఞ్ఞత్తి సబ్బధమ్మానం. నిక్ఖేపపఞ్ఞత్తి ధమ్మపటిసమ్భిదాయ. ‘‘భవసఙ్ఖారమవస్సజి మునీ’’తి పరిచ్చాగపఞ్ఞత్తి సముదయస్స. పరిఞ్ఞాపఞ్ఞత్తి దుక్ఖస్స. ‘‘అజ్ఝత్తరతో సమాహితో’’తి భావనాపఞ్ఞత్తి కాయగతాయ సతియా. ఠితిపఞ్ఞత్తి చిత్తేకగ్గతాయ. ‘‘అభిన్ది కవచమివత్తసమ్భవ’’న్తి అభినిబ్బిదాపఞ్ఞత్తి చిత్తస్స, ఉపాదానపఞ్ఞత్తి సబ్బఞ్ఞుతాయ, పదాలనాపఞ్ఞత్తి అవిజ్జణ్డకోసానం. తేనాహ భగవా ‘‘తులమతులఞ్చ సమ్భవ’’న్తి.
‘‘Tula’’nti saṅkhāradhātu. ‘‘Atula’’nti nibbānadhātu, ‘‘tulamatulañca sambhava’’nti abhiññāpaññatti sabbadhammānaṃ. Nikkhepapaññatti dhammapaṭisambhidāya. ‘‘Bhavasaṅkhāramavassaji munī’’ti pariccāgapaññatti samudayassa. Pariññāpaññatti dukkhassa. ‘‘Ajjhattarato samāhito’’ti bhāvanāpaññatti kāyagatāya satiyā. Ṭhitipaññatti cittekaggatāya. ‘‘Abhindi kavacamivattasambhava’’nti abhinibbidāpaññatti cittassa, upādānapaññatti sabbaññutāya, padālanāpaññatti avijjaṇḍakosānaṃ. Tenāha bhagavā ‘‘tulamatulañca sambhava’’nti.
యో దుక్ఖమద్దక్ఖి యతోనిదానం, కామేసు సో జన్తు కథం నమేయ్య;
Yo dukkhamaddakkhi yatonidānaṃ, kāmesu so jantu kathaṃ nameyya;
కామా హి లోకే సఙ్గోతి ఞత్వా, తేసం సతీమా వినయాయ సిక్ఖేతి.
Kāmā hi loke saṅgoti ñatvā, tesaṃ satīmā vinayāya sikkheti.
‘‘యో దుక్ఖ’’న్తి వేవచనపఞ్ఞత్తి చ దుక్ఖస్స పరిఞ్ఞాపఞ్ఞత్తి చ. ‘‘యతోనిదాన’’న్తి పభవపఞ్ఞత్తి చ సముదయస్స పహానపఞ్ఞత్తి చ. ‘‘అద్దక్ఖీ’’తి వేవచనపఞ్ఞత్తి చ ఞాణచక్ఖుస్స పటివేధపఞ్ఞత్తి చ. ‘‘కామేసు సో జన్తుకథం నమేయ్యా’’తి వేవచనపఞ్ఞత్తి చ కామతణ్హాయ అభినివేసపఞ్ఞత్తి చ. ‘‘కామా హి లోకే సఙ్గోతి ఞత్వా’’తి పచ్చత్థికతో దస్సనపఞ్ఞత్తి కామానం. కామా హి అఙ్గారకాసూపమా మంసపేసూపమా పావకకప్పా పపాతఉరగోపమా చ. ‘‘తేసం సతీమా’’తి అపచయపఞ్ఞత్తి పహానాయ, నిక్ఖేపపఞ్ఞత్తి కాయగతాయ సతియా, భావనాపఞ్ఞత్తి మగ్గస్స. ‘‘వినయాయ సిక్ఖే’’తి పటివేధపఞ్ఞత్తి రాగవినయస్స దోసవినయస్స మోహవినయస్స. ‘‘జన్తూ’’తి వేవచనపఞ్ఞత్తి యోగిస్స. యదా హి యోగీ కామా సఙ్గోతి పజానాతి. సో కామానం అనుప్పాదాయ కుసలే ధమ్మే ఉప్పాదయతి, సో అనుప్పన్నానం కుసలానం ధమ్మానం ఉప్పాదాయ వాయమతి. అయం వాయామపఞ్ఞత్తి అప్పత్తస్స పత్తియా. నిక్ఖేపపఞ్ఞత్తి ఓరమత్తికాయ అసన్తుట్ఠియా. తత్థ సో ఉప్పన్నానం కుసలానం ధమ్మానం ఠితియా వాయమతీతి అయం అప్పమాదపఞ్ఞత్తి భావనాయ, నిక్ఖేపపఞ్ఞత్తి వీరియిన్ద్రియస్స, ఆరక్ఖపఞ్ఞత్తి కుసలానం ధమ్మానం, ఠితిపఞ్ఞత్తి అధిచిత్తసిక్ఖాయ. తేనాహ భగవా ‘‘యో దుక్ఖమద్దక్ఖి యతోనిదాన’’న్తి.
‘‘Yo dukkha’’nti vevacanapaññatti ca dukkhassa pariññāpaññatti ca. ‘‘Yatonidāna’’nti pabhavapaññatti ca samudayassa pahānapaññatti ca. ‘‘Addakkhī’’ti vevacanapaññatti ca ñāṇacakkhussa paṭivedhapaññatti ca. ‘‘Kāmesu so jantukathaṃ nameyyā’’ti vevacanapaññatti ca kāmataṇhāya abhinivesapaññatti ca. ‘‘Kāmā hi loke saṅgoti ñatvā’’ti paccatthikato dassanapaññatti kāmānaṃ. Kāmā hi aṅgārakāsūpamā maṃsapesūpamā pāvakakappā papātauragopamā ca. ‘‘Tesaṃ satīmā’’ti apacayapaññatti pahānāya, nikkhepapaññatti kāyagatāya satiyā, bhāvanāpaññatti maggassa. ‘‘Vinayāya sikkhe’’ti paṭivedhapaññatti rāgavinayassa dosavinayassa mohavinayassa. ‘‘Jantū’’ti vevacanapaññatti yogissa. Yadā hi yogī kāmā saṅgoti pajānāti. So kāmānaṃ anuppādāya kusale dhamme uppādayati, so anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya vāyamati. Ayaṃ vāyāmapaññatti appattassa pattiyā. Nikkhepapaññatti oramattikāya asantuṭṭhiyā. Tattha so uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā vāyamatīti ayaṃ appamādapaññatti bhāvanāya, nikkhepapaññatti vīriyindriyassa, ārakkhapaññatti kusalānaṃ dhammānaṃ, ṭhitipaññatti adhicittasikkhāya. Tenāha bhagavā ‘‘yo dukkhamaddakkhi yatonidāna’’nti.
‘‘మోహసమ్బన్ధనో లోకో, భబ్బరూపోవ దిస్సతి;
‘‘Mohasambandhano loko, bhabbarūpova dissati;
అస్సిరీ వియ 19 ఖాయతి, పస్సతో నత్థి కిఞ్చన’’న్తి.
Assirī viya 20 khāyati, passato natthi kiñcana’’nti.
‘‘మోహసమ్బన్ధనో లోకో’’తి దేసనాపఞ్ఞత్తి విపల్లాసానం. ‘‘భబ్బరూపోవ దిస్సతీ’’తి విపరీతపఞ్ఞత్తి లోకస్స. ‘‘ఉపధిబన్ధనో బాలో’’తి పభవపఞ్ఞత్తి పాపకానం ఇచ్ఛావచరానం, కిచ్చపఞ్ఞత్తి పరియుట్ఠానానం. బలవపఞ్ఞత్తి కిలేసానం. విరూహనాపఞ్ఞత్తి సఙ్ఖారానం. ‘‘తమసా పరివారితో’’తి దేసనాపఞ్ఞత్తి అవిజ్జన్ధకారస్స వేవచనపఞ్ఞత్తి చ. ‘‘అస్సిరీ వియ ఖాయతీ’’తి దస్సనపఞ్ఞత్తి దిబ్బచక్ఖుస్స, నిక్ఖేపపఞ్ఞత్తి పఞ్ఞాచక్ఖుస్స. ‘‘పస్సతో నత్థి కిఞ్చన’’న్తి పటివేధపఞ్ఞత్తి సత్తానం, రాగో కిఞ్చనం దోసో కిఞ్చనం మోహో కిఞ్చనం. తేనాహ భగవా ‘‘మోహసమ్బన్ధనో లోకో’’తి.
‘‘Mohasambandhano loko’’ti desanāpaññatti vipallāsānaṃ. ‘‘Bhabbarūpova dissatī’’ti viparītapaññatti lokassa. ‘‘Upadhibandhano bālo’’ti pabhavapaññatti pāpakānaṃ icchāvacarānaṃ, kiccapaññatti pariyuṭṭhānānaṃ. Balavapaññatti kilesānaṃ. Virūhanāpaññatti saṅkhārānaṃ. ‘‘Tamasā parivārito’’ti desanāpaññatti avijjandhakārassa vevacanapaññatti ca. ‘‘Assirī viya khāyatī’’ti dassanapaññatti dibbacakkhussa, nikkhepapaññatti paññācakkhussa. ‘‘Passato natthi kiñcana’’nti paṭivedhapaññatti sattānaṃ, rāgo kiñcanaṃ doso kiñcanaṃ moho kiñcanaṃ. Tenāha bhagavā ‘‘mohasambandhano loko’’ti.
‘‘అత్థి, భిక్ఖవే, అజాతం అభూతం అకతం అసఙ్ఖతం, నో చేతం, భిక్ఖవే, అభవిస్స అజాతం అభూతం అకతం అసఙ్ఖతం. నయిధ 21 జాతస్స భూతస్స కతస్స సఙ్ఖతస్స నిస్సరణం పఞ్ఞాయేథ. యస్మా చ ఖో, భిక్ఖవే, అత్థి అజాతం అభూతం అకతం అసఙ్ఖతం, తస్మా జాతస్స భూతస్స కతస్స సఙ్ఖతస్స నిస్సరణం పఞ్ఞాయతీ’’తి.
‘‘Atthi, bhikkhave, ajātaṃ abhūtaṃ akataṃ asaṅkhataṃ, no cetaṃ, bhikkhave, abhavissa ajātaṃ abhūtaṃ akataṃ asaṅkhataṃ. Nayidha 22 jātassa bhūtassa katassa saṅkhatassa nissaraṇaṃ paññāyetha. Yasmā ca kho, bhikkhave, atthi ajātaṃ abhūtaṃ akataṃ asaṅkhataṃ, tasmā jātassa bhūtassa katassa saṅkhatassa nissaraṇaṃ paññāyatī’’ti.
‘‘నో చేతం, భిక్ఖవే, అభవిస్స అజాతం అభూతం అకతం అసఙ్ఖత’’న్తి దేసనాపఞ్ఞత్తి నిబ్బానస్స వేవచనపఞ్ఞత్తి చ. ‘‘నయిధ జాతస్స భూతస్స కతస్స సఙ్ఖతస్స నిస్సరణం పఞ్ఞాయేథా’’తి వేవచనపఞ్ఞత్తి సఙ్ఖతస్స ఉపనయనపఞ్ఞత్తి చ. ‘‘యస్మా చ ఖో, భిక్ఖవే, అత్థి అజాతం అభూతం అకతం అసఙ్ఖత’’న్తి వేవచనపఞ్ఞత్తి నిబ్బానస్స జోతనాపఞ్ఞత్తి చ. ‘‘తస్మా జాతస్స భూతస్స కతస్స సఙ్ఖతస్స నిస్సరణం పఞ్ఞాయతీ’’తి అయం వేవచనపఞ్ఞత్తి నిబ్బానస్స, నియ్యానికపఞ్ఞత్తి మగ్గస్స, నిస్సరణపఞ్ఞత్తి సంసారతో. తేనాహ భగవా ‘‘నో చేతం, భిక్ఖవే, అభవిస్సా’’తి. తేనాహ ఆయస్మా మహాకచ్చాయనో ‘‘ఏకం భగవా ధమ్మం, పఞ్ఞత్తీహి వివిధాహి దేసేతీ’’తి.
‘‘No cetaṃ, bhikkhave, abhavissa ajātaṃ abhūtaṃ akataṃ asaṅkhata’’nti desanāpaññatti nibbānassa vevacanapaññatti ca. ‘‘Nayidha jātassa bhūtassa katassa saṅkhatassa nissaraṇaṃ paññāyethā’’ti vevacanapaññatti saṅkhatassa upanayanapaññatti ca. ‘‘Yasmā ca kho, bhikkhave, atthi ajātaṃ abhūtaṃ akataṃ asaṅkhata’’nti vevacanapaññatti nibbānassa jotanāpaññatti ca. ‘‘Tasmā jātassa bhūtassa katassa saṅkhatassa nissaraṇaṃ paññāyatī’’ti ayaṃ vevacanapaññatti nibbānassa, niyyānikapaññatti maggassa, nissaraṇapaññatti saṃsārato. Tenāha bhagavā ‘‘no cetaṃ, bhikkhave, abhavissā’’ti. Tenāha āyasmā mahākaccāyano ‘‘ekaṃ bhagavā dhammaṃ, paññattīhi vividhāhi desetī’’ti.
నియుత్తో పఞ్ఞత్తి హారో.
Niyutto paññatti hāro.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ఖుద్దకనికాయ (అట్ఠకథా) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / నేత్తిప్పకరణ-అట్ఠకథా • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ౧౧. పఞ్ఞత్తిహారవిభఙ్గవణ్ణనా • 11. Paññattihāravibhaṅgavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ఖుద్దకనికాయ (టీకా) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / నేత్తిప్పకరణ-టీకా • Nettippakaraṇa-ṭīkā / ౧౧. పఞ్ఞత్తిహారవిభఙ్గవణ్ణనా • 11. Paññattihāravibhaṅgavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ఖుద్దకనికాయ (టీకా) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / నేత్తివిభావినీ • Nettivibhāvinī / ౧౧. పఞ్ఞత్తిహారవిభఙ్గవిభావనా • 11. Paññattihāravibhaṅgavibhāvanā