| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
៥. បញ្ញត្តិសុត្តវណ្ណនា
5. Paññattisuttavaṇṇanā
១៥. បញ្ចមេ អត្តភាវោ ឯតេសំ អត្ថីតិ អត្តភាវិនោ, តេសំ អត្តភាវីនំ។ តេនាហ ‘‘អត្តភាវវន្តាន’’ន្តិ។ យាវ ឆត្តិំសាយ ឥន្ទានំ អាយុប្បមាណំ, តាវ បណីតេ កាមេ បរិភុញ្ជីតិ មន្ធាតុរាជា កិរ ឯកទិវសំ អត្តនោ បរិណាយករតនំ បុច្ឆិ – ‘‘អត្ថិ នុ ខោ មនុស្សលោកតោ រមណីយតរំ ឋាន’’ន្តិ។ កស្មា ទេវ ឯវំ ភណសិ, កិំ ន បស្សសិ ចន្ទិមសូរិយានំ អានុភាវំ, ននុ ឯតេសំ ឋានំ ឥតោ រមណីយតរន្តិ? រាជា ចក្ករតនំ បុរក្ខត្វា តត្ថ អគមាសិ។
15. Pañcame attabhāvo etesaṃ atthīti attabhāvino, tesaṃ attabhāvīnaṃ. Tenāha ‘‘attabhāvavantāna’’nti. Yāva chattiṃsāya indānaṃ āyuppamāṇaṃ, tāva paṇīte kāme paribhuñjīti mandhāturājā kira ekadivasaṃ attano pariṇāyakaratanaṃ pucchi – ‘‘atthi nu kho manussalokato ramaṇīyataraṃ ṭhāna’’nti. Kasmā deva evaṃ bhaṇasi, kiṃ na passasi candimasūriyānaṃ ānubhāvaṃ, nanu etesaṃ ṭhānaṃ ito ramaṇīyataranti? Rājā cakkaratanaṃ purakkhatvā tattha agamāsi.
ចត្តារោ មហារាជានោ ‘‘មន្ធាតុមហារាជា អាគតោ’’តិ សុត្វា ‘‘តាវមហិទ្ធិកោ មហារាជា ន សក្កា យុទ្ធេន បដិពាហិតុ’’ន្តិ សករជ្ជំ និយ្យាតេសុំ។ សោ តំ គហេត្វា បុន បុច្ឆិ – ‘‘អត្ថិ នុ ខោ ឥតោ រមណីយតរំ ឋាន’’ន្តិ។ អថស្ស តាវតិំសភវនំ កថយិំសុ។ ‘‘តាវតិំសភវនំ, ទេវ, រមណីយំ, តត្ថ សក្កស្ស ទេវរញ្ញោ ឥមេ ចត្តារោ មហារាជានោ បារិចារិកា ទោវារិកភូមិយំ តិដ្ឋន្តិ។ សក្កោ ទេវរាជា មហិទ្ធិកោ មហានុភាវោ។ តស្សិមានិ ឧបភោគដ្ឋានានិ – យោជនសហស្សុព្ពេធោ វេជយន្តបាសាទោ, បញ្ចយោជនសតុព្ពេធា សុធម្មទេវសភា, ទិយឌ្ឍយោជនសតិកោ វេជយន្តរថោ, តថា ឯរាវណោ ហត្ថី, ទិព្ពរុក្ខសហស្សប្បដិមណ្ឌិតំ នន្ទនវនំ, ចិត្តលតាវនំ, ផារុសកវនំ, យោជនសតុព្ពេធោ បារិច្ឆត្តកោ កោវិឡារោ, តស្ស ហេដ្ឋា សដ្ឋិយោជនាយាមា បញ្ញាសយោជនវិត្ថារា បញ្ចទសយោជនុព្ពេធា ជយសុមនបុប្ផវណ្ណា បណ្ឌុកម្ពលសិលា, យស្សា មុទុតាយ សក្កស្ស និសីទតោ ឧបឌ្ឍកាយោ អនុប្បវិសតី’’តិ។
Cattāro mahārājāno ‘‘mandhātumahārājā āgato’’ti sutvā ‘‘tāvamahiddhiko mahārājā na sakkā yuddhena paṭibāhitu’’nti sakarajjaṃ niyyātesuṃ. So taṃ gahetvā puna pucchi – ‘‘atthi nu kho ito ramaṇīyataraṃ ṭhāna’’nti. Athassa tāvatiṃsabhavanaṃ kathayiṃsu. ‘‘Tāvatiṃsabhavanaṃ, deva, ramaṇīyaṃ, tattha sakkassa devarañño ime cattāro mahārājāno pāricārikā dovārikabhūmiyaṃ tiṭṭhanti. Sakko devarājā mahiddhiko mahānubhāvo. Tassimāni upabhogaṭṭhānāni – yojanasahassubbedho vejayantapāsādo, pañcayojanasatubbedhā sudhammadevasabhā, diyaḍḍhayojanasatiko vejayantaratho, tathā erāvaṇo hatthī, dibbarukkhasahassappaṭimaṇḍitaṃ nandanavanaṃ, cittalatāvanaṃ, phārusakavanaṃ, yojanasatubbedho pāricchattako koviḷāro, tassa heṭṭhā saṭṭhiyojanāyāmā paññāsayojanavitthārā pañcadasayojanubbedhā jayasumanapupphavaṇṇā paṇḍukambalasilā, yassā mudutāya sakkassa nisīdato upaḍḍhakāyo anuppavisatī’’ti.
តំ សុត្វា រាជា តត្ថ គន្តុកាមោ ចក្ករតនំ អព្ភុក្កិរិ។ តំ អាកាសេ ឧដ្ឋហិ សទ្ធិំ ចតុរង្គិនិយា សេនាយ។ អថ ទ្វិន្នំ ទេវលោកានំ វេមជ្ឈតោ ចក្ករតនំ ឱតរិត្វា បថវិយា អាសន្នេ ឋានេ អដ្ឋាសិ សទ្ធិំ បរិណាយករតនប្បមុខាយ ចតុរង្គិនិយា សេនាយ។ រាជា ឯកកោវ អត្តនោ អានុភាវេន តាវតិំសភវនំ អគមាសិ។ សក្កោ ‘‘មន្ធាតា អាគតោ’’តិ សុត្វា តស្ស បច្ចុគ្គមនំ កត្វា ‘‘ស្វាគតំ, មហារាជ, សកំ, តេ មហារាជ, អនុសាស មហារាជា’’តិ វត្វា សទ្ធិំ នាដកេហិ រជ្ជំ ទ្វេ ភាគេ កត្វា ឯកំ ភាគមទាសិ។ រញ្ញោ តាវតិំសភវនេ បតិដ្ឋិតមត្តស្សេវ មនុស្សគន្ធសរីរនិស្សន្ទាទិមនុស្សភាវោ វិគច្ឆិ, ទេវលោកេ បវត្តិវិបាកទាយិនោ អបរបរិយាយវេទនីយស្ស កម្មស្ស កតោកាសត្តា សព្ពទា សោឡសវស្សុទ្ទេសិកតាមាលាមិលាយនាទិទេវភាវោ បាតុរហោសិ។ តស្ស សក្កេន សទ្ធិំ បណ្ឌុកម្ពលសិលាយ និសិន្នស្ស អក្ខិនិមិសនមត្តេន នានត្តំ បញ្ញាយតិ។ តំ អសល្លក្ខេន្តា ទេវា សក្កស្ស ច តស្ស ច នានត្តេ មុយ្ហន្តិ។ សោ តត្ថ ទិព្ពសម្បត្តិំ អនុភវមានោ តទា មនុស្សានំ អសង្ខ្យេយ្យាយុកតាយ យាវ ឆត្តិំស សក្កា ឧបបជ្ជិត្វា ចុតា, តាវ សក្ករជ្ជំ ការេត្វា ‘‘កិំ មេ ឥមិនា ឧបឌ្ឍរជ្ជេនា’’តិ អតិត្តោ កាមេហិ តតោ ចវិត្វា អត្តនោ ឧយ្យានេ បតិតោ មនុស្សលោកេ ឧតុកក្ខឡតាយ វាតាតបេន ផុសិតគត្តោ កាលមកាសិ។ តេន វុត្តំ ‘‘ទេវលោកេ បន យាវ ឆត្តិំសាយ ឥន្ទានំ អាយុប្បមាណំ, តាវ បណីតេ កាមេ បរិភុញ្ជី’’តិ។
Taṃ sutvā rājā tattha gantukāmo cakkaratanaṃ abbhukkiri. Taṃ ākāse uṭṭhahi saddhiṃ caturaṅginiyā senāya. Atha dvinnaṃ devalokānaṃ vemajjhato cakkaratanaṃ otaritvā pathaviyā āsanne ṭhāne aṭṭhāsi saddhiṃ pariṇāyakaratanappamukhāya caturaṅginiyā senāya. Rājā ekakova attano ānubhāvena tāvatiṃsabhavanaṃ agamāsi. Sakko ‘‘mandhātā āgato’’ti sutvā tassa paccuggamanaṃ katvā ‘‘svāgataṃ, mahārāja, sakaṃ, te mahārāja, anusāsa mahārājā’’ti vatvā saddhiṃ nāṭakehi rajjaṃ dve bhāge katvā ekaṃ bhāgamadāsi. Rañño tāvatiṃsabhavane patiṭṭhitamattasseva manussagandhasarīranissandādimanussabhāvo vigacchi, devaloke pavattivipākadāyino aparapariyāyavedanīyassa kammassa katokāsattā sabbadā soḷasavassuddesikatāmālāmilāyanādidevabhāvo pāturahosi. Tassa sakkena saddhiṃ paṇḍukambalasilāya nisinnassa akkhinimisanamattena nānattaṃ paññāyati. Taṃ asallakkhentā devā sakkassa ca tassa ca nānatte muyhanti. So tattha dibbasampattiṃ anubhavamāno tadā manussānaṃ asaṅkhyeyyāyukatāya yāva chattiṃsa sakkā upapajjitvā cutā, tāva sakkarajjaṃ kāretvā ‘‘kiṃ me iminā upaḍḍharajjenā’’ti atitto kāmehi tato cavitvā attano uyyāne patito manussaloke utukakkhaḷatāya vātātapena phusitagatto kālamakāsi. Tena vuttaṃ ‘‘devaloke pana yāva chattiṃsāya indānaṃ āyuppamāṇaṃ, tāva paṇīte kāme paribhuñjī’’ti.
បញ្ញត្តិសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Paññattisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ៥. បញ្ញត្តិសុត្តំ • 5. Paññattisuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ៥. បញ្ញត្តិសុត្តវណ្ណនា • 5. Paññattisuttavaṇṇanā
