| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
೫. ಪಞ್ಞತ್ತಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
5. Paññattisuttavaṇṇanā
೧೫. ಪಞ್ಚಮೇ ಅತ್ತಭಾವೋ ಏತೇಸಂ ಅತ್ಥೀತಿ ಅತ್ತಭಾವಿನೋ, ತೇಸಂ ಅತ್ತಭಾವೀನಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅತ್ತಭಾವವನ್ತಾನ’’ನ್ತಿ। ಯಾವ ಛತ್ತಿಂಸಾಯ ಇನ್ದಾನಂ ಆಯುಪ್ಪಮಾಣಂ, ತಾವ ಪಣೀತೇ ಕಾಮೇ ಪರಿಭುಞ್ಜೀತಿ ಮನ್ಧಾತುರಾಜಾ ಕಿರ ಏಕದಿವಸಂ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಣಾಯಕರತನಂ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಅತ್ಥಿ ನು ಖೋ ಮನುಸ್ಸಲೋಕತೋ ರಮಣೀಯತರಂ ಠಾನ’’ನ್ತಿ। ಕಸ್ಮಾ ದೇವ ಏವಂ ಭಣಸಿ, ಕಿಂ ನ ಪಸ್ಸಸಿ ಚನ್ದಿಮಸೂರಿಯಾನಂ ಆನುಭಾವಂ, ನನು ಏತೇಸಂ ಠಾನಂ ಇತೋ ರಮಣೀಯತರನ್ತಿ? ರಾಜಾ ಚಕ್ಕರತನಂ ಪುರಕ್ಖತ್ವಾ ತತ್ಥ ಅಗಮಾಸಿ।
15. Pañcame attabhāvo etesaṃ atthīti attabhāvino, tesaṃ attabhāvīnaṃ. Tenāha ‘‘attabhāvavantāna’’nti. Yāva chattiṃsāya indānaṃ āyuppamāṇaṃ, tāva paṇīte kāme paribhuñjīti mandhāturājā kira ekadivasaṃ attano pariṇāyakaratanaṃ pucchi – ‘‘atthi nu kho manussalokato ramaṇīyataraṃ ṭhāna’’nti. Kasmā deva evaṃ bhaṇasi, kiṃ na passasi candimasūriyānaṃ ānubhāvaṃ, nanu etesaṃ ṭhānaṃ ito ramaṇīyataranti? Rājā cakkaratanaṃ purakkhatvā tattha agamāsi.
ಚತ್ತಾರೋ ಮಹಾರಾಜಾನೋ ‘‘ಮನ್ಧಾತುಮಹಾರಾಜಾ ಆಗತೋ’’ತಿ ಸುತ್ವಾ ‘‘ತಾವಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ಮಹಾರಾಜಾ ನ ಸಕ್ಕಾ ಯುದ್ಧೇನ ಪಟಿಬಾಹಿತು’’ನ್ತಿ ಸಕರಜ್ಜಂ ನಿಯ್ಯಾತೇಸುಂ। ಸೋ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪುನ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಅತ್ಥಿ ನು ಖೋ ಇತೋ ರಮಣೀಯತರಂ ಠಾನ’’ನ್ತಿ। ಅಥಸ್ಸ ತಾವತಿಂಸಭವನಂ ಕಥಯಿಂಸು। ‘‘ತಾವತಿಂಸಭವನಂ, ದೇವ, ರಮಣೀಯಂ, ತತ್ಥ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ದೇವರಞ್ಞೋ ಇಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ಮಹಾರಾಜಾನೋ ಪಾರಿಚಾರಿಕಾ ದೋವಾರಿಕಭೂಮಿಯಂ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ। ಸಕ್ಕೋ ದೇವರಾಜಾ ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ಮಹಾನುಭಾವೋ। ತಸ್ಸಿಮಾನಿ ಉಪಭೋಗಟ್ಠಾನಾನಿ – ಯೋಜನಸಹಸ್ಸುಬ್ಬೇಧೋ ವೇಜಯನ್ತಪಾಸಾದೋ, ಪಞ್ಚಯೋಜನಸತುಬ್ಬೇಧಾ ಸುಧಮ್ಮದೇವಸಭಾ, ದಿಯಡ್ಢಯೋಜನಸತಿಕೋ ವೇಜಯನ್ತರಥೋ, ತಥಾ ಏರಾವಣೋ ಹತ್ಥೀ, ದಿಬ್ಬರುಕ್ಖಸಹಸ್ಸಪ್ಪಟಿಮಣ್ಡಿತಂ ನನ್ದನವನಂ, ಚಿತ್ತಲತಾವನಂ, ಫಾರುಸಕವನಂ, ಯೋಜನಸತುಬ್ಬೇಧೋ ಪಾರಿಚ್ಛತ್ತಕೋ ಕೋವಿಳಾರೋ, ತಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾ ಸಟ್ಠಿಯೋಜನಾಯಾಮಾ ಪಞ್ಞಾಸಯೋಜನವಿತ್ಥಾರಾ ಪಞ್ಚದಸಯೋಜನುಬ್ಬೇಧಾ ಜಯಸುಮನಪುಪ್ಫವಣ್ಣಾ ಪಣ್ಡುಕಮ್ಬಲಸಿಲಾ, ಯಸ್ಸಾ ಮುದುತಾಯ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ನಿಸೀದತೋ ಉಪಡ್ಢಕಾಯೋ ಅನುಪ್ಪವಿಸತೀ’’ತಿ।
Cattāro mahārājāno ‘‘mandhātumahārājā āgato’’ti sutvā ‘‘tāvamahiddhiko mahārājā na sakkā yuddhena paṭibāhitu’’nti sakarajjaṃ niyyātesuṃ. So taṃ gahetvā puna pucchi – ‘‘atthi nu kho ito ramaṇīyataraṃ ṭhāna’’nti. Athassa tāvatiṃsabhavanaṃ kathayiṃsu. ‘‘Tāvatiṃsabhavanaṃ, deva, ramaṇīyaṃ, tattha sakkassa devarañño ime cattāro mahārājāno pāricārikā dovārikabhūmiyaṃ tiṭṭhanti. Sakko devarājā mahiddhiko mahānubhāvo. Tassimāni upabhogaṭṭhānāni – yojanasahassubbedho vejayantapāsādo, pañcayojanasatubbedhā sudhammadevasabhā, diyaḍḍhayojanasatiko vejayantaratho, tathā erāvaṇo hatthī, dibbarukkhasahassappaṭimaṇḍitaṃ nandanavanaṃ, cittalatāvanaṃ, phārusakavanaṃ, yojanasatubbedho pāricchattako koviḷāro, tassa heṭṭhā saṭṭhiyojanāyāmā paññāsayojanavitthārā pañcadasayojanubbedhā jayasumanapupphavaṇṇā paṇḍukambalasilā, yassā mudutāya sakkassa nisīdato upaḍḍhakāyo anuppavisatī’’ti.
ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ತತ್ಥ ಗನ್ತುಕಾಮೋ ಚಕ್ಕರತನಂ ಅಬ್ಭುಕ್ಕಿರಿ। ತಂ ಆಕಾಸೇ ಉಟ್ಠಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಚತುರಙ್ಗಿನಿಯಾ ಸೇನಾಯ। ಅಥ ದ್ವಿನ್ನಂ ದೇವಲೋಕಾನಂ ವೇಮಜ್ಝತೋ ಚಕ್ಕರತನಂ ಓತರಿತ್ವಾ ಪಥವಿಯಾ ಆಸನ್ನೇ ಠಾನೇ ಅಟ್ಠಾಸಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪರಿಣಾಯಕರತನಪ್ಪಮುಖಾಯ ಚತುರಙ್ಗಿನಿಯಾ ಸೇನಾಯ। ರಾಜಾ ಏಕಕೋವ ಅತ್ತನೋ ಆನುಭಾವೇನ ತಾವತಿಂಸಭವನಂ ಅಗಮಾಸಿ। ಸಕ್ಕೋ ‘‘ಮನ್ಧಾತಾ ಆಗತೋ’’ತಿ ಸುತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಸ್ವಾಗತಂ, ಮಹಾರಾಜ, ಸಕಂ, ತೇ ಮಹಾರಾಜ, ಅನುಸಾಸ ಮಹಾರಾಜಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಸದ್ಧಿಂ ನಾಟಕೇಹಿ ರಜ್ಜಂ ದ್ವೇ ಭಾಗೇ ಕತ್ವಾ ಏಕಂ ಭಾಗಮದಾಸಿ। ರಞ್ಞೋ ತಾವತಿಂಸಭವನೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಮತ್ತಸ್ಸೇವ ಮನುಸ್ಸಗನ್ಧಸರೀರನಿಸ್ಸನ್ದಾದಿಮನುಸ್ಸಭಾವೋ ವಿಗಚ್ಛಿ, ದೇವಲೋಕೇ ಪವತ್ತಿವಿಪಾಕದಾಯಿನೋ ಅಪರಪರಿಯಾಯವೇದನೀಯಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕತೋಕಾಸತ್ತಾ ಸಬ್ಬದಾ ಸೋಳಸವಸ್ಸುದ್ದೇಸಿಕತಾಮಾಲಾಮಿಲಾಯನಾದಿದೇವಭಾವೋ ಪಾತುರಹೋಸಿ। ತಸ್ಸ ಸಕ್ಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಣ್ಡುಕಮ್ಬಲಸಿಲಾಯ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಅಕ್ಖಿನಿಮಿಸನಮತ್ತೇನ ನಾನತ್ತಂ ಪಞ್ಞಾಯತಿ। ತಂ ಅಸಲ್ಲಕ್ಖೇನ್ತಾ ದೇವಾ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ಚ ತಸ್ಸ ಚ ನಾನತ್ತೇ ಮುಯ್ಹನ್ತಿ। ಸೋ ತತ್ಥ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಮಾನೋ ತದಾ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಅಸಙ್ಖ್ಯೇಯ್ಯಾಯುಕತಾಯ ಯಾವ ಛತ್ತಿಂಸ ಸಕ್ಕಾ ಉಪಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಚುತಾ, ತಾವ ಸಕ್ಕರಜ್ಜಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ ಮೇ ಇಮಿನಾ ಉಪಡ್ಢರಜ್ಜೇನಾ’’ತಿ ಅತಿತ್ತೋ ಕಾಮೇಹಿ ತತೋ ಚವಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಉಯ್ಯಾನೇ ಪತಿತೋ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ಉತುಕಕ್ಖಳತಾಯ ವಾತಾತಪೇನ ಫುಸಿತಗತ್ತೋ ಕಾಲಮಕಾಸಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ದೇವಲೋಕೇ ಪನ ಯಾವ ಛತ್ತಿಂಸಾಯ ಇನ್ದಾನಂ ಆಯುಪ್ಪಮಾಣಂ, ತಾವ ಪಣೀತೇ ಕಾಮೇ ಪರಿಭುಞ್ಜೀ’’ತಿ।
Taṃ sutvā rājā tattha gantukāmo cakkaratanaṃ abbhukkiri. Taṃ ākāse uṭṭhahi saddhiṃ caturaṅginiyā senāya. Atha dvinnaṃ devalokānaṃ vemajjhato cakkaratanaṃ otaritvā pathaviyā āsanne ṭhāne aṭṭhāsi saddhiṃ pariṇāyakaratanappamukhāya caturaṅginiyā senāya. Rājā ekakova attano ānubhāvena tāvatiṃsabhavanaṃ agamāsi. Sakko ‘‘mandhātā āgato’’ti sutvā tassa paccuggamanaṃ katvā ‘‘svāgataṃ, mahārāja, sakaṃ, te mahārāja, anusāsa mahārājā’’ti vatvā saddhiṃ nāṭakehi rajjaṃ dve bhāge katvā ekaṃ bhāgamadāsi. Rañño tāvatiṃsabhavane patiṭṭhitamattasseva manussagandhasarīranissandādimanussabhāvo vigacchi, devaloke pavattivipākadāyino aparapariyāyavedanīyassa kammassa katokāsattā sabbadā soḷasavassuddesikatāmālāmilāyanādidevabhāvo pāturahosi. Tassa sakkena saddhiṃ paṇḍukambalasilāya nisinnassa akkhinimisanamattena nānattaṃ paññāyati. Taṃ asallakkhentā devā sakkassa ca tassa ca nānatte muyhanti. So tattha dibbasampattiṃ anubhavamāno tadā manussānaṃ asaṅkhyeyyāyukatāya yāva chattiṃsa sakkā upapajjitvā cutā, tāva sakkarajjaṃ kāretvā ‘‘kiṃ me iminā upaḍḍharajjenā’’ti atitto kāmehi tato cavitvā attano uyyāne patito manussaloke utukakkhaḷatāya vātātapena phusitagatto kālamakāsi. Tena vuttaṃ ‘‘devaloke pana yāva chattiṃsāya indānaṃ āyuppamāṇaṃ, tāva paṇīte kāme paribhuñjī’’ti.
ಪಞ್ಞತ್ತಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Paññattisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೫. ಪಞ್ಞತ್ತಿಸುತ್ತಂ • 5. Paññattisuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೫. ಪಞ್ಞತ್ತಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 5. Paññattisuttavaṇṇanā
