| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā |
॥ नमो तस्स भगवतो अरहतो सम्मासम्बुद्धस्स॥
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
परिवारवण्णना
Parivāravaṇṇanā
सोळसमहावारवण्णना
Soḷasamahāvāravaṇṇanā
पञ्ञत्तिवारवण्णना
Paññattivāravaṇṇanā
१-२. सीलसमाधिपञ्ञाविमुत्तिविमुत्तिञाणदस्सनसङ्खातस्स धम्मक्खन्धसरीरस्स सासनेति अत्थो। परिवारोति सङ्गहं यो समारुळ्हो, तस्स परिवारस्स। विनयभूता पञ्ञत्ति विनयपञ्ञत्ति। ‘‘पञ्ञत्तिकालं जानता’’ति दुकनयवसेन वत्वा पुन सुत्तन्तनयेन वत्तुं ‘‘अपिच पुब्बेनिवासादीही’’ति वुत्तं। तत्थ पस्सनं नाम दस्सनत्ता दिब्बचक्खुना योजितं पटिवेधञाणदस्सनं। देसनापञ्ञाय पस्सताति आसयानुसयादिके। पुच्छायाति सत्तमी। पुनपि एत्थाति पुच्छाविस्सज्जने। मिच्छादिट्ठीति नत्थिकदिट्ठि अन्तग्गाहिकदिट्ठि। ‘‘आजीवहेतु पञ्ञत्तानी’’ति वचनतो इमानि छ सिक्खापदानि ठपेत्वा सेसा आचारविपत्ति नामाति वेदितब्बं। कायेन पन आपत्तिं आपज्जतीति एत्थ ‘‘पुब्बभागे सेवनचित्तमङ्गं कत्वा कायद्वारसङ्खातं विञ्ञत्तिं जनयित्वा पवत्तचित्तुप्पादसङ्खातं आपत्तिं आपज्जति, किञ्चापि चित्तेन समुट्ठापिता विञ्ञत्ति, तथापि चित्तेन अधिप्पेतस्स अत्थस्स विञ्ञत्तिया साधितत्ता ‘कायद्वारेन आपज्जती’ति वुत्त’’न्ति इममत्थं सन्धाय वुत्तं, न भण्डनादित्तयवूपसमं। आपाणकोटिकन्ति जीवितपरियन्तं कत्वा। पोराणकेहि महाथेरेहीति सीहळदीपे महाथेरेहि पोत्थकं आरोपितकाले ठपिताति अत्थो। ‘‘चतुत्थसङ्गीतिसदिसा पोत्थकारुळ्हसङ्गीति अहोसी’’ति वुत्तं।
1-2. Sīlasamādhipaññāvimuttivimuttiñāṇadassanasaṅkhātassa dhammakkhandhasarīrassa sāsaneti attho. Parivāroti saṅgahaṃ yo samāruḷho, tassa parivārassa. Vinayabhūtā paññatti vinayapaññatti. ‘‘Paññattikālaṃ jānatā’’ti dukanayavasena vatvā puna suttantanayena vattuṃ ‘‘apica pubbenivāsādīhī’’ti vuttaṃ. Tattha passanaṃ nāma dassanattā dibbacakkhunā yojitaṃ paṭivedhañāṇadassanaṃ. Desanāpaññāya passatāti āsayānusayādike. Pucchāyāti sattamī. Punapi etthāti pucchāvissajjane. Micchādiṭṭhīti natthikadiṭṭhi antaggāhikadiṭṭhi. ‘‘Ājīvahetu paññattānī’’ti vacanato imāni cha sikkhāpadāni ṭhapetvā sesā ācāravipatti nāmāti veditabbaṃ. Kāyena pana āpattiṃ āpajjatīti ettha ‘‘pubbabhāge sevanacittamaṅgaṃ katvā kāyadvārasaṅkhātaṃ viññattiṃ janayitvā pavattacittuppādasaṅkhātaṃ āpattiṃ āpajjati, kiñcāpi cittena samuṭṭhāpitā viññatti, tathāpi cittena adhippetassa atthassa viññattiyā sādhitattā ‘kāyadvārena āpajjatī’ti vutta’’nti imamatthaṃ sandhāya vuttaṃ, na bhaṇḍanādittayavūpasamaṃ. Āpāṇakoṭikanti jīvitapariyantaṃ katvā. Porāṇakehi mahātherehīti sīhaḷadīpe mahātherehi potthakaṃ āropitakāle ṭhapitāti attho. ‘‘Catutthasaṅgītisadisā potthakāruḷhasaṅgīti ahosī’’ti vuttaṃ.
महाविभङ्गे पञ्ञत्तिवारवण्णना निट्ठिता।
Mahāvibhaṅge paññattivāravaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / परिवारपाळि • Parivārapāḷi / १. पाराजिककण्डं • 1. Pārājikakaṇḍaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / परिवार-अट्ठकथा • Parivāra-aṭṭhakathā / पञ्ञत्तिवारवण्णना • Paññattivāravaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / पञ्ञत्तिवारवण्णना • Paññattivāravaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / पञ्ञत्तिवारवण्णना • Paññattivāravaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / कतापत्तिवारादिवण्णना • Katāpattivārādivaṇṇanā
