ปญฺญตฺติวารวณฺณนา

Paññattivāravaṇṇanā

วิสุทฺธปริวารสฺสาติ สพฺพโส ปริสุทฺธขีณาสวปริวารสฺสฯ ธมฺมกฺขนฺธสรีรสฺสาติ สีลสมาธิปญฺญาวิมุตฺติวิมุตฺติญาณทสฺสนสงฺขาตธมฺมกฺขนฺธสรีรสฺส สาสเนติ สมฺพโนฺธฯ ตสฺสาติ ‘‘ปริวาโร’’ติ โย สงฺคหํ อารุโฬฺห, ตสฺสฯ ปุพฺพาคตํ นยนฺติ ปุเพฺพ อาคตํ วินิจฺฉยํฯ

Visuddhaparivārassāti sabbaso parisuddhakhīṇāsavaparivārassa. Dhammakkhandhasarīrassāti sīlasamādhipaññāvimuttivimuttiñāṇadassanasaṅkhātadhammakkhandhasarīrassa sāsaneti sambandho. Tassāti ‘‘parivāro’’ti yo saṅgahaṃ āruḷho, tassa. Pubbāgataṃ nayanti pubbe āgataṃ vinicchayaṃ.

๑. ปกตตฺถปฎินิเทฺทโส ต-สโทฺทติ ตสฺส ‘‘ภควตา’’ติอาทีหิ ปเทหิ สมานาธิกรณภาเวน วุตฺตตฺถสฺส ยาย วินยปญฺญตฺติยา ภควา ปกโต อธิกโต สุปากโฎ จ, ตํ วินยปญฺญตฺติํ สทฺธิํ ยาจนาย อตฺถภาเวน ทเสฺสโนฺต ‘‘โย โส…เป.… วินยปญฺญตฺติํ ปญฺญเปสี’’ติ อาหฯ ตตฺถ วินยปญฺญตฺตินฺติ วินยภูตํ ปญฺญตฺติํฯ

1. Pakatatthapaṭiniddeso ta-saddoti tassa ‘‘bhagavatā’’tiādīhi padehi samānādhikaraṇabhāvena vuttatthassa yāya vinayapaññattiyā bhagavā pakato adhikato supākaṭo ca, taṃ vinayapaññattiṃ saddhiṃ yācanāya atthabhāvena dassento ‘‘yo so…pe… vinayapaññattiṃ paññapesī’’ti āha. Tattha vinayapaññattinti vinayabhūtaṃ paññattiṃ.

‘‘ชานตา ปสฺสตา’’ติ อิเมสํ ปทานํ วินยสฺส อธิกตตฺตา ตตฺถ วุตฺตนเยน ตาว อตฺถํ โยเชตฺวา อิทานิ สุตฺตนฺตนเยน ทเสฺสโนฺต สติปิ ญาณทสฺสน-สทฺทานํ ปญฺญาเววจนภาเว เตน เตน วิเสเสน เตสํ วิสยวิเสสปวตฺติทสฺสนตฺถํ วิชฺชตฺตยวเสน อภิญฺญานาวรณญาณวเสน สพฺพญฺญุตญฺญาณมํสจกฺขุวเสน ปฎิเวธเทสนาญาณวเสน จ อตฺถํ โยเชตฺวา ทเสฺสโนฺต ‘‘อปิจา’’ติอาทิมาหฯ ตตฺถ ปุเพฺพนิวาสาทีหีติ ปุเพฺพนิวาสาสวกฺขยญาเณหิฯ ปฎิเวธปญฺญายาติ อริยมคฺคปญฺญายฯ เทสนาปญฺญาย ปสฺสตาติ เทเสตพฺพธมฺมานํ เทเสตพฺพปฺปการํ โพธเนยฺยปุคฺคลานญฺจ อาสยานุสยจริตาธิมุตฺติอาทิเภทํ ธมฺมํ เทสนาปญฺญาย ยาถาวโต ปสฺสตาฯ อรหตาติ อรีนํ, อรานญฺจ หตตฺตา, ปจฺจยาทีนญฺจ อรหตฺตา อรหตาฯ สมฺมาสมฺพุเทฺธนาติ สมฺมา สามญฺจ สจฺจานํ พุทฺธตฺตา สมฺมาสมฺพุเทฺธนฯ อถ วา อนฺตรายิกธเมฺม ชานตา, นิยฺยานิกธเมฺม ปสฺสตา, กิเลสารีนํ หตตฺตา อรหตา, สมฺมา สามํ สพฺพธมฺมานํ พุทฺธตฺตา สมฺมาสมฺพุเทฺธนาติ เอวํ จตุเวสารชฺชวเสนเปตฺถ โยชนา เวทิตพฺพาฯ

‘‘Jānatā passatā’’ti imesaṃ padānaṃ vinayassa adhikatattā tattha vuttanayena tāva atthaṃ yojetvā idāni suttantanayena dassento satipi ñāṇadassana-saddānaṃ paññāvevacanabhāve tena tena visesena tesaṃ visayavisesapavattidassanatthaṃ vijjattayavasena abhiññānāvaraṇañāṇavasena sabbaññutaññāṇamaṃsacakkhuvasena paṭivedhadesanāñāṇavasena ca atthaṃ yojetvā dassento ‘‘apicā’’tiādimāha. Tattha pubbenivāsādīhīti pubbenivāsāsavakkhayañāṇehi. Paṭivedhapaññāyāti ariyamaggapaññāya. Desanāpaññāya passatāti desetabbadhammānaṃ desetabbappakāraṃ bodhaneyyapuggalānañca āsayānusayacaritādhimuttiādibhedaṃ dhammaṃ desanāpaññāya yāthāvato passatā. Arahatāti arīnaṃ, arānañca hatattā, paccayādīnañca arahattā arahatā. Sammāsambuddhenāti sammā sāmañca saccānaṃ buddhattā sammāsambuddhena. Atha vā antarāyikadhamme jānatā, niyyānikadhamme passatā, kilesārīnaṃ hatattā arahatā, sammā sāmaṃ sabbadhammānaṃ buddhattā sammāsambuddhenāti evaṃ catuvesārajjavasenapettha yojanā veditabbā.

อปิจ ฐานาฎฺฐานาทิวิภาคํ ชานตา, ยถากมฺมูปเค สเตฺต ปสฺสตา, สวาสนอาสวานํ ฉินฺนตฺตา อรหตา, อภิเญฺญยฺยาทิเภเท ธเมฺม อภิเญฺญยฺยาทิโต อวิปรีตาวโพธโต สมฺมาสมฺพุเทฺธนฯ อถ วา ตีสุ กาเลสุ อปฺปฎิหตญาณตาย ชานตา, กายกมฺมาทิวเสน ติณฺณมฺปิ กมฺมานํ ญาณานุปริวตฺติโต สมฺมา การิตาย ปสฺสตา, ทวาทีนํ อภาวสาธิกาย ปหานสมฺปทาย อรหตา, ฉนฺทาทีนํ อหานิเหตุภูตาย อกฺขยปฎิภานสาธิกาย สพฺพญฺญุตาย สมฺมาสมฺพุเทฺธนาติ เอวํ ทสพลอฎฺฐารสาเวณิกพุทฺธธมฺมวเสนปิ โยชนา กาตพฺพาฯ

Apica ṭhānāṭṭhānādivibhāgaṃ jānatā, yathākammūpage satte passatā, savāsanaāsavānaṃ chinnattā arahatā, abhiññeyyādibhede dhamme abhiññeyyādito aviparītāvabodhato sammāsambuddhena. Atha vā tīsu kālesu appaṭihatañāṇatāya jānatā, kāyakammādivasena tiṇṇampi kammānaṃ ñāṇānuparivattito sammā kāritāya passatā, davādīnaṃ abhāvasādhikāya pahānasampadāya arahatā, chandādīnaṃ ahānihetubhūtāya akkhayapaṭibhānasādhikāya sabbaññutāya sammāsambuddhenāti evaṃ dasabalaaṭṭhārasāveṇikabuddhadhammavasenapi yojanā kātabbā.

๒. ปุจฺฉาวิสฺสชฺชเนติ ปุจฺฉาย วิสฺสชฺชเนฯ เอตฺถาติ เอตสฺมิํ ปุจฺฉาวิสฺสชฺชเนฯ มชฺฌิมเทเสเยว ปญฺญตฺตีติ ตสฺมิํเยว เทเส ยถาวุตฺตวตฺถุวีติกฺกเม อาปตฺติสมฺภวโตฯ วินีตกถาติ วินีตวตฺถุกถา, อยเมว วา ปาโฐฯ

2.Pucchāvissajjaneti pucchāya vissajjane. Etthāti etasmiṃ pucchāvissajjane. Majjhimadeseyeva paññattīti tasmiṃyeva dese yathāvuttavatthuvītikkame āpattisambhavato. Vinītakathāti vinītavatthukathā, ayameva vā pāṭho.

กาเยน ปน อาปตฺติํ อาปชฺชตีติ ปุพฺพภาเค เสวนจิตฺตํ องฺคํ กตฺวา กายทฺวารสงฺขาตวิญฺญตฺติํ ชนยิตฺวา ปวตฺตจิตฺตุปฺปาทสงฺขาตํ อาปตฺติํ อาปชฺชติฯ กิญฺจาปิ หิ จิเตฺตน สมุฎฺฐาปิตา วิญฺญตฺติ, ตถาปิ จิเตฺตน อธิเปฺปตสฺส อตฺถสฺส กายวิญฺญตฺติยา สาธิตตฺตา ‘‘กายทฺวาเรน อาปตฺติํ อาปชฺชตี’’ติ วุจฺจติฯ อิมมตฺถํ สนฺธายาติ อาปนฺนาย อาปตฺติยา อนาปตฺติภาวาปาทนสฺส อสกฺกุเณยฺยตาสงฺขาตมตฺถํ สนฺธาย, น ภณฺฑนาทิวูปสมํฯ

Kāyena pana āpattiṃ āpajjatīti pubbabhāge sevanacittaṃ aṅgaṃ katvā kāyadvārasaṅkhātaviññattiṃ janayitvā pavattacittuppādasaṅkhātaṃ āpattiṃ āpajjati. Kiñcāpi hi cittena samuṭṭhāpitā viññatti, tathāpi cittena adhippetassa atthassa kāyaviññattiyā sādhitattā ‘‘kāyadvārena āpattiṃ āpajjatī’’ti vuccati. Imamatthaṃ sandhāyāti āpannāya āpattiyā anāpattibhāvāpādanassa asakkuṇeyyatāsaṅkhātamatthaṃ sandhāya, na bhaṇḍanādivūpasamaṃ.

๓. โปราณเกหิ มหาเถเรหีติ สีหฬทีปวาสีหิ มหาเถเรหิฯ ฐปิตาติ โปตฺถกสงฺคหาโรหนกาเล ฐปิตาฯ จตุตฺถสงฺคีติสทิสา หิ โปตฺถกาโรหสงฺคีติฯ อุภโตวิภเงฺค ทฺวตฺติํส วารา สุวิเญฺญยฺยาวฯ

3.Porāṇakehi mahātherehīti sīhaḷadīpavāsīhi mahātherehi. Ṭhapitāti potthakasaṅgahārohanakāle ṭhapitā. Catutthasaṅgītisadisā hi potthakārohasaṅgīti. Ubhatovibhaṅge dvattiṃsa vārā suviññeyyāva.

Next: สมุฎฺฐานสีสวณฺณนา • Samuṭṭhānasīsavaṇṇanā

Related texts:

ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / ปริวารปาฬิ • Parivārapāḷi / ๑. ปาราชิกกณฺฑํ • 1. Pārājikakaṇḍaṃ

อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ปริวาร-อฎฺฐกถา • Parivāra-aṭṭhakathā / ปญฺญตฺติวารวณฺณนา • Paññattivāravaṇṇanā

ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / ปญฺญตฺติวารวณฺณนา • Paññattivāravaṇṇanā

ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / ปญฺญตฺติวารวณฺณนา • Paññattivāravaṇṇanā

ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / กตาปตฺติวาราทิวณฺณนา • Katāpattivārādivaṇṇanā

© 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea^® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
Contact