| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā |
ฯ นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺสฯ
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
ปริวารวณฺณนา
Parivāravaṇṇanā
มหาวโคฺค
Mahāvaggo
ปญฺญตฺติวารวณฺณนา
Paññattivāravaṇṇanā
๑. วิสุทฺธปริวารสฺส สีลกฺขนฺธาทิธมฺมกฺขนฺธสรีรสฺส ภควโต วินยปริยตฺติสาสเน ขนฺธกานํ อนนฺตรํ ปริวาโรติ โย วินโย สงฺคหํ สมารุโฬฺห, ตสฺส ทานิ อนุตฺตานตฺถวณฺณนํ กริสฺสามีติ โยชนาฯ
1. Visuddhaparivārassa sīlakkhandhādidhammakkhandhasarīrassa bhagavato vinayapariyattisāsane khandhakānaṃ anantaraṃ parivāroti yo vinayo saṅgahaṃ samāruḷho, tassa dāni anuttānatthavaṇṇanaṃ karissāmīti yojanā.
สมนฺตจกฺขุนาติ สพฺพญฺญุตญฺญาเณนฯ อติวิสุเทฺธน มํสจกฺขุนาติ รตฺตินฺทิวํ สมนฺตา โยชนปฺปมาเณ อติสุขุมานิปิ รูปานิ ปสฺสนโต อติวิย ปริสุเทฺธน ปสาทจกฺขุนาฯ ‘‘อตฺถิ ตตฺถ ปญฺญตฺตี’’ติอาทีสุ อตฺถิ นุ โข ตตฺถ ปญฺญตฺตีติอาทินา อโตฺถ คเหตโพฺพติ อาห ‘‘ตตฺถ ปญฺญตฺติ…เป.… เกนาภตนฺติ ปุจฺฉา’’ติฯ
Samantacakkhunāti sabbaññutaññāṇena. Ativisuddhena maṃsacakkhunāti rattindivaṃ samantā yojanappamāṇe atisukhumānipi rūpāni passanato ativiya parisuddhena pasādacakkhunā. ‘‘Atthi tattha paññattī’’tiādīsu atthi nu kho tattha paññattītiādinā attho gahetabboti āha ‘‘tattha paññatti…pe… kenābhatanti pucchā’’ti.
๒. ปุจฺฉาวิสฺสชฺชเนติ ปุจฺฉาย วิสฺสชฺชเนฯ วินีตกถาติ วินีตวตฺถุกถา, อยเมว วา ปาโฐฯ
2.Pucchāvissajjaneti pucchāya vissajjane. Vinītakathāti vinītavatthukathā, ayameva vā pāṭho.
ทฺวงฺคิเกน เอเกน สมุฎฺฐาเนนาติ องฺคทฺวยสมุทายภูเตน เอเกนฯ องฺคทฺวยวิมุตฺตสฺส สมุฎฺฐานสฺส อภาเวปิ เตสุ เอเกนเงฺคน วินา อยํ อาปตฺติ น โหตีติ ทสฺสนตฺถเมว ‘‘เอเกน สมุฎฺฐาเนนา’’ติ วุตฺตํฯ อิทานิ เตสุ ทฺวีสุ อเงฺคสุ ปธานงฺคํ ทเสฺสตุมาห ‘‘เอตฺถ หิ จิตฺตํ องฺคํ โหตี’’ติอาทิฯ ยสฺมา ปน มเคฺคนมคฺคปฺปฎิปตฺติสงฺขาตาย กายวิญฺญตฺติยา เสวนจิเตฺตเนว สมฺภเว สติ อยํ ตํ องฺคทฺวยํ อุปาทาย ภควตา ปญฺญตฺตา อาปตฺติสมฺมุติ โหติ, นาสติฯ ตสฺมา ตํ จิตฺตํ กายวิญฺญตฺติสงฺขาตสฺส กายสฺส องฺคํ การณํ โหติ, น อาปตฺติยาฯ ตสฺส ปน ตํสมุฎฺฐิตกาโย เอว องฺคํ อพฺยวหิตการณํ, จิตฺตํ ปน การณการณนฺติ อธิปฺปาโยฯ เอวํ อุปริปิ สพฺพตฺถ จิตฺตงฺคยุตฺตสมุฎฺฐาเนสุ อธิปฺปาโย เวทิตโพฺพฯ ‘‘เอเกน สมุฎฺฐาเนน สมุฎฺฐาตี’’ติอาทิปริวารวจเนเนว อาปตฺติยา อกุสลาทิปรมตฺถสภาวตา ปาฬิอฎฺฐกถาสุ ปริยายโตว วุตฺตา, สมฺมุติสภาวา เอว อาปตฺตีติ สิชฺฌติ สมุฎฺฐานสมุฎฺฐิตานํ เภทสิทฺธิโตติ คเหตพฺพํฯ อิมมตฺถํ สนฺธายาติ อาปนฺนาย ปาราชิกาปตฺติยา เกหิจิปิ สมเถหิ อนาปตฺติภาวาปาทนสฺส อสกฺกุเณยฺยตฺตสงฺขาตมตฺถํ สนฺธายฯ
Dvaṅgikena ekena samuṭṭhānenāti aṅgadvayasamudāyabhūtena ekena. Aṅgadvayavimuttassa samuṭṭhānassa abhāvepi tesu ekenaṅgena vinā ayaṃ āpatti na hotīti dassanatthameva ‘‘ekena samuṭṭhānenā’’ti vuttaṃ. Idāni tesu dvīsu aṅgesu padhānaṅgaṃ dassetumāha ‘‘ettha hi cittaṃ aṅgaṃ hotī’’tiādi. Yasmā pana maggenamaggappaṭipattisaṅkhātāya kāyaviññattiyā sevanacitteneva sambhave sati ayaṃ taṃ aṅgadvayaṃ upādāya bhagavatā paññattā āpattisammuti hoti, nāsati. Tasmā taṃ cittaṃ kāyaviññattisaṅkhātassa kāyassa aṅgaṃ kāraṇaṃ hoti, na āpattiyā. Tassa pana taṃsamuṭṭhitakāyo eva aṅgaṃ abyavahitakāraṇaṃ, cittaṃ pana kāraṇakāraṇanti adhippāyo. Evaṃ uparipi sabbattha cittaṅgayuttasamuṭṭhānesu adhippāyo veditabbo. ‘‘Ekena samuṭṭhānena samuṭṭhātī’’tiādiparivāravacaneneva āpattiyā akusalādiparamatthasabhāvatā pāḷiaṭṭhakathāsu pariyāyatova vuttā, sammutisabhāvā eva āpattīti sijjhati samuṭṭhānasamuṭṭhitānaṃ bhedasiddhitoti gahetabbaṃ. Imamatthaṃ sandhāyāti āpannāya pārājikāpattiyā kehicipi samathehi anāpattibhāvāpādanassa asakkuṇeyyattasaṅkhātamatthaṃ sandhāya.
๓. โปราณเกหิ มหาเถเรหีติ สงฺคีติตฺตยโต ปจฺฉา โปตฺถกสงฺคีติการเกหิ ฉฬภิญฺญาปอสมฺภิทาทิคุณสมุชฺชเลหิ มหาเถเรหิฯ จตุตฺถสงฺคีติสทิสา หิ โปตฺถกาโรหสงฺคีติฯ
3.Porāṇakehi mahātherehīti saṅgītittayato pacchā potthakasaṅgītikārakehi chaḷabhiññāpaasambhidādiguṇasamujjalehi mahātherehi. Catutthasaṅgītisadisā hi potthakārohasaṅgīti.
๑๘๘. มหาวิภเงฺคติ ภิกฺขุวิภเงฺคฯ โสฬส วารา ทสฺสิตาติ เยหิ วาเรหิ อาทิภูเตหิ อุปลกฺขิตตฺตา อยํ สกโลปิ ปริวาโร โสฬสปริวาโรติ โวหรียติ, เต สนฺธาย วทติฯ
188.Mahāvibhaṅgeti bhikkhuvibhaṅge. Soḷasa vārā dassitāti yehi vārehi ādibhūtehi upalakkhitattā ayaṃ sakalopi parivāro soḷasaparivāroti voharīyati, te sandhāya vadati.
ปญฺญตฺติวารวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Paññattivāravaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / ปริวารปาฬิ • Parivārapāḷi
๑. ปาราชิกกณฺฑํ • 1. Pārājikakaṇḍaṃ
๑. ปาราชิกกณฺฑํ • 1. Pārājikakaṇḍaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ปริวาร-อฎฺฐกถา • Parivāra-aṭṭhakathā
ปญฺญตฺติวารวณฺณนา • Paññattivāravaṇṇanā
กตาปตฺติวาราทิวณฺณนา • Katāpattivārādivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ปญฺญตฺติวารวณฺณนา • Paññattivāravaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / ปญฺญตฺติวารวณฺณนา • Paññattivāravaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / กตาปตฺติวาราทิวณฺณนา • Katāpattivārādivaṇṇanā
