Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / སཱརཏྠདཱིཔནཱི-ཊཱིཀཱ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
༎ ནམོ ཏསྶ བྷགཝཏོ ཨརཧཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷསྶ༎
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
པརིཝཱར-ཊཱིཀཱ
Parivāra-ṭīkā
སོལ༹སམཧཱཝཱརོ
Soḷasamahāvāro
པཉྙཏྟིཝཱརཝཎྞནཱ
Paññattivāravaṇṇanā
ཝིསུདྡྷཔརིཝཱརསྶཱཏི སབྦསོ པརིསུདྡྷཁཱིཎཱསཝཔརིཝཱརསྶ། དྷམྨཀྑནྡྷསརཱིརསྶཱཏི སཱིལསམཱདྷིཔཉྙཱཝིམུཏྟིཝིམུཏྟིཉཱཎདསྶནསངྑཱཏདྷམྨཀྑནྡྷསརཱིརསྶ སཱསནེཏི སམྦནྡྷོ། ཏསྶཱཏི ‘‘པརིཝཱརོ’’ཏི ཡོ སངྒཧཾ ཨཱརུལ༹ྷོ, ཏསྶ། པུབྦཱགཏཾ ནཡནྟི པུབྦེ ཨཱགཏཾ ཝིནིཙྪཡཾ།
Visuddhaparivārassāti sabbaso parisuddhakhīṇāsavaparivārassa. Dhammakkhandhasarīrassāti sīlasamādhipaññāvimuttivimuttiñāṇadassanasaṅkhātadhammakkhandhasarīrassa sāsaneti sambandho. Tassāti ‘‘parivāro’’ti yo saṅgahaṃ āruḷho, tassa. Pubbāgataṃ nayanti pubbe āgataṃ vinicchayaṃ.
༡. པཀཏཏྠཔཊིནིདྡེསོ ཏ-སདྡོཏི ཏསྶ ‘‘བྷགཝཏཱ’’ཏིཨཱདཱིཧི པདེཧི སམཱནཱདྷིཀརཎབྷཱཝེན ཝུཏྟཏྠསྶ ཡཱཡ ཝིནཡཔཉྙཏྟིཡཱ བྷགཝཱ པཀཏོ ཨདྷིཀཏོ སུཔཱཀཊོ ཙ, ཏཾ ཝིནཡཔཉྙཏྟིཾ སདྡྷིཾ ཡཱཙནཱཡ ཨཏྠབྷཱཝེན དསྶེནྟོ ‘‘ཡོ སོ…པེ॰… ཝིནཡཔཉྙཏྟིཾ པཉྙཔེསཱི’’ཏི ཨཱཧ། ཏཏྠ ཝིནཡཔཉྙཏྟིནྟི ཝིནཡབྷཱུཏཾ པཉྙཏྟིཾ།
1. Pakatatthapaṭiniddeso ta-saddoti tassa ‘‘bhagavatā’’tiādīhi padehi samānādhikaraṇabhāvena vuttatthassa yāya vinayapaññattiyā bhagavā pakato adhikato supākaṭo ca, taṃ vinayapaññattiṃ saddhiṃ yācanāya atthabhāvena dassento ‘‘yo so…pe… vinayapaññattiṃ paññapesī’’ti āha. Tattha vinayapaññattinti vinayabhūtaṃ paññattiṃ.
‘‘ཛཱནཏཱ པསྶཏཱ’’ཏི ཨིམེསཾ པདཱནཾ ཝིནཡསྶ ཨདྷིཀཏཏྟཱ ཏཏྠ ཝུཏྟནཡེན ཏཱཝ ཨཏྠཾ ཡོཛེཏྭཱ ཨིདཱནི སུཏྟནྟནཡེན དསྶེནྟོ སཏིཔི ཉཱཎདསྶན-སདྡཱནཾ པཉྙཱཝེཝཙནབྷཱཝེ ཏེན ཏེན ཝིསེསེན ཏེསཾ ཝིསཡཝིསེསཔཝཏྟིདསྶནཏྠཾ ཝིཛྫཏྟཡཝསེན ཨབྷིཉྙཱནཱཝརཎཉཱཎཝསེན སབྦཉྙུཏཉྙཱཎམཾསཙཀྑུཝསེན པཊིཝེདྷདེསནཱཉཱཎཝསེན ཙ ཨཏྠཾ ཡོཛེཏྭཱ དསྶེནྟོ ‘‘ཨཔིཙཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ། ཏཏྠ པུབྦེནིཝཱསཱདཱིཧཱིཏི པུབྦེནིཝཱསཱསཝཀྑཡཉཱཎེཧི། པཊིཝེདྷཔཉྙཱཡཱཏི ཨརིཡམགྒཔཉྙཱཡ། དེསནཱཔཉྙཱཡ པསྶཏཱཏི དེསེཏབྦདྷམྨཱནཾ དེསེཏབྦཔྤཀཱརཾ བོདྷནེཡྻཔུགྒལཱནཉྩ ཨཱསཡཱནུསཡཙརིཏཱདྷིམུཏྟིཨཱདིབྷེདཾ དྷམྨཾ དེསནཱཔཉྙཱཡ ཡཱཐཱཝཏོ པསྶཏཱ། ཨརཧཏཱཏི ཨརཱིནཾ, ཨརཱནཉྩ ཧཏཏྟཱ, པཙྩཡཱདཱིནཉྩ ཨརཧཏྟཱ ཨརཧཏཱ། སམྨཱསམྦུདྡྷེནཱཏི སམྨཱ སཱམཉྩ སཙྩཱནཾ བུདྡྷཏྟཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེན། ཨཐ ཝཱ ཨནྟརཱཡིཀདྷམྨེ ཛཱནཏཱ, ནིཡྻཱནིཀདྷམྨེ པསྶཏཱ, ཀིལེསཱརཱིནཾ ཧཏཏྟཱ ཨརཧཏཱ, སམྨཱ སཱམཾ སབྦདྷམྨཱནཾ བུདྡྷཏྟཱ སམྨཱསམྦུདྡྷེནཱཏི ཨེཝཾ ཙཏུཝེསཱརཛྫཝསེནཔེཏྠ ཡོཛནཱ ཝེདིཏབྦཱ།
‘‘Jānatā passatā’’ti imesaṃ padānaṃ vinayassa adhikatattā tattha vuttanayena tāva atthaṃ yojetvā idāni suttantanayena dassento satipi ñāṇadassana-saddānaṃ paññāvevacanabhāve tena tena visesena tesaṃ visayavisesapavattidassanatthaṃ vijjattayavasena abhiññānāvaraṇañāṇavasena sabbaññutaññāṇamaṃsacakkhuvasena paṭivedhadesanāñāṇavasena ca atthaṃ yojetvā dassento ‘‘apicā’’tiādimāha. Tattha pubbenivāsādīhīti pubbenivāsāsavakkhayañāṇehi. Paṭivedhapaññāyāti ariyamaggapaññāya. Desanāpaññāya passatāti desetabbadhammānaṃ desetabbappakāraṃ bodhaneyyapuggalānañca āsayānusayacaritādhimuttiādibhedaṃ dhammaṃ desanāpaññāya yāthāvato passatā. Arahatāti arīnaṃ, arānañca hatattā, paccayādīnañca arahattā arahatā. Sammāsambuddhenāti sammā sāmañca saccānaṃ buddhattā sammāsambuddhena. Atha vā antarāyikadhamme jānatā, niyyānikadhamme passatā, kilesārīnaṃ hatattā arahatā, sammā sāmaṃ sabbadhammānaṃ buddhattā sammāsambuddhenāti evaṃ catuvesārajjavasenapettha yojanā veditabbā.
ཨཔིཙ ཋཱནཱཊྛཱནཱདིཝིབྷཱགཾ ཛཱནཏཱ, ཡཐཱཀམྨཱུཔགེ སཏྟེ པསྶཏཱ, སཝཱསནཨཱསཝཱནཾ ཚིནྣཏྟཱ ཨརཧཏཱ, ཨབྷིཉྙེཡྻཱདིབྷེདེ དྷམྨེ ཨབྷིཉྙེཡྻཱདིཏོ ཨཝིཔརཱིཏཱཝབོདྷཏོ སམྨཱསམྦུདྡྷེན། ཨཐ ཝཱ ཏཱིསུ ཀཱལེསུ ཨཔྤཊིཧཏཉཱཎཏཱཡ ཛཱནཏཱ, ཀཱཡཀམྨཱདིཝསེན ཏིཎྞམྤི ཀམྨཱནཾ ཉཱཎཱནུཔརིཝཏྟིཏོ སམྨཱ ཀཱརིཏཱཡ པསྶཏཱ, དཝཱདཱིནཾ ཨབྷཱཝསཱདྷིཀཱཡ པཧཱནསམྤདཱཡ ཨརཧཏཱ, ཚནྡཱདཱིནཾ ཨཧཱནིཧེཏུབྷཱུཏཱཡ ཨཀྑཡཔཊིབྷཱནསཱདྷིཀཱཡ སབྦཉྙུཏཱཡ སམྨཱསམྦུདྡྷེནཱཏི ཨེཝཾ དསབལཨཊྛཱརསཱཝེཎིཀབུདྡྷདྷམྨཝསེནཔི ཡོཛནཱ ཀཱཏབྦཱ།
Apica ṭhānāṭṭhānādivibhāgaṃ jānatā, yathākammūpage satte passatā, savāsanaāsavānaṃ chinnattā arahatā, abhiññeyyādibhede dhamme abhiññeyyādito aviparītāvabodhato sammāsambuddhena. Atha vā tīsu kālesu appaṭihatañāṇatāya jānatā, kāyakammādivasena tiṇṇampi kammānaṃ ñāṇānuparivattito sammā kāritāya passatā, davādīnaṃ abhāvasādhikāya pahānasampadāya arahatā, chandādīnaṃ ahānihetubhūtāya akkhayapaṭibhānasādhikāya sabbaññutāya sammāsambuddhenāti evaṃ dasabalaaṭṭhārasāveṇikabuddhadhammavasenapi yojanā kātabbā.
༢. པུཙྪཱཝིསྶཛྫནེཏི པུཙྪཱཡ ཝིསྶཛྫནེ། ཨེཏྠཱཏི ཨེཏསྨིཾ པུཙྪཱཝིསྶཛྫནེ། མཛ྄ཛྷིམདེསེཡེཝ པཉྙཏྟཱིཏི ཏསྨིཾཡེཝ དེསེ ཡཐཱཝུཏྟཝཏྠུཝཱིཏིཀྐམེ ཨཱཔཏྟིསམྦྷཝཏོ། ཝིནཱིཏཀཐཱཏི ཝིནཱིཏཝཏྠུཀཐཱ, ཨཡམེཝ ཝཱ པཱཋོ།
2.Pucchāvissajjaneti pucchāya vissajjane. Etthāti etasmiṃ pucchāvissajjane. Majjhimadeseyeva paññattīti tasmiṃyeva dese yathāvuttavatthuvītikkame āpattisambhavato. Vinītakathāti vinītavatthukathā, ayameva vā pāṭho.
ཀཱཡེན པན ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫཏཱིཏི པུབྦབྷཱགེ སེཝནཙིཏྟཾ ཨངྒཾ ཀཏྭཱ ཀཱཡདྭཱརསངྑཱཏཝིཉྙཏྟིཾ ཛནཡིཏྭཱ པཝཏྟཙིཏྟུཔྤཱདསངྑཱཏཾ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫཏི། ཀིཉྩཱཔི ཧི ཙིཏྟེན སམུཊྛཱཔིཏཱ ཝིཉྙཏྟི, ཏཐཱཔི ཙིཏྟེན ཨདྷིཔྤེཏསྶ ཨཏྠསྶ ཀཱཡཝིཉྙཏྟིཡཱ སཱདྷིཏཏྟཱ ‘‘ཀཱཡདྭཱརེན ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫཏཱི’’ཏི ཝུཙྩཏི། ཨིམམཏྠཾ སནྡྷཱཡཱཏི ཨཱཔནྣཱཡ ཨཱཔཏྟིཡཱ ཨནཱཔཏྟིབྷཱཝཱཔཱདནསྶ ཨསཀྐུཎེཡྻཏཱསངྑཱཏམཏྠཾ སནྡྷཱཡ, ན བྷཎྜནཱདིཝཱུཔསམཾ།
Kāyena pana āpattiṃ āpajjatīti pubbabhāge sevanacittaṃ aṅgaṃ katvā kāyadvārasaṅkhātaviññattiṃ janayitvā pavattacittuppādasaṅkhātaṃ āpattiṃ āpajjati. Kiñcāpi hi cittena samuṭṭhāpitā viññatti, tathāpi cittena adhippetassa atthassa kāyaviññattiyā sādhitattā ‘‘kāyadvārena āpattiṃ āpajjatī’’ti vuccati. Imamatthaṃ sandhāyāti āpannāya āpattiyā anāpattibhāvāpādanassa asakkuṇeyyatāsaṅkhātamatthaṃ sandhāya, na bhaṇḍanādivūpasamaṃ.
༣. པོརཱཎཀེཧི མཧཱཐེརེཧཱིཏི སཱིཧལ༹དཱིཔཝཱསཱིཧི མཧཱཐེརེཧི། ཋཔིཏཱཏི པོཏྠཀསངྒཧཱརོཧནཀཱལེ ཋཔིཏཱ། ཙཏུཏྠསངྒཱིཏིསདིསཱ ཧི པོཏྠཀཱརོཧསངྒཱིཏི། ཨུབྷཏོཝིབྷངྒེ དྭཏྟིཾས ཝཱརཱ སུཝིཉྙེཡྻཱཝ།
3.Porāṇakehi mahātherehīti sīhaḷadīpavāsīhi mahātherehi. Ṭhapitāti potthakasaṅgahārohanakāle ṭhapitā. Catutthasaṅgītisadisā hi potthakārohasaṅgīti. Ubhatovibhaṅge dvattiṃsa vārā suviññeyyāva.
Related texts:
ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / ཝིནཡཔིཊཀ • Vinayapiṭaka / པརིཝཱརཔཱལི༹ • Parivārapāḷi / ༡. པཱརཱཛིཀཀཎྜཾ • 1. Pārājikakaṇḍaṃ
ཨཊྛཀཐཱ • Aṭṭhakathā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཨཊྛཀཐཱ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / པརིཝཱར-ཨཊྛཀཐཱ • Parivāra-aṭṭhakathā / པཉྙཏྟིཝཱརཝཎྞནཱ • Paññattivāravaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ཝཛིརབུདྡྷི-ཊཱིཀཱ • Vajirabuddhi-ṭīkā / པཉྙཏྟིཝཱརཝཎྞནཱ • Paññattivāravaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ཝིམཏིཝིནོདནཱི-ཊཱིཀཱ • Vimativinodanī-ṭīkā / པཉྙཏྟིཝཱརཝཎྞནཱ • Paññattivāravaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / པཱཙིཏྱཱདིཡོཛནཱཔཱལི༹ • Pācityādiyojanāpāḷi / ཀཏཱཔཏྟིཝཱརཱདིཝཎྞནཱ • Katāpattivārādivaṇṇanā