Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
॥ ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ॥
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
ਪਰਿવਾਰવਣ੍ਣਨਾ
Parivāravaṇṇanā
ਮਹਾવਗ੍ਗੋ
Mahāvaggo
ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿવਾਰવਣ੍ਣਨਾ
Paññattivāravaṇṇanā
੧. વਿਸੁਦ੍ਧਪਰਿવਾਰਸ੍ਸ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦਿਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਸਰੀਰਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ વਿਨਯਪਰਿਯਤ੍ਤਿਸਾਸਨੇ ਖਨ੍ਧਕਾਨਂ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਪਰਿવਾਰੋਤਿ ਯੋ વਿਨਯੋ ਸਙ੍ਗਹਂ ਸਮਾਰੁਲ਼੍ਹੋ, ਤਸ੍ਸ ਦਾਨਿ ਅਨੁਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥવਣ੍ਣਨਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਯੋਜਨਾ।
1. Visuddhaparivārassa sīlakkhandhādidhammakkhandhasarīrassa bhagavato vinayapariyattisāsane khandhakānaṃ anantaraṃ parivāroti yo vinayo saṅgahaṃ samāruḷho, tassa dāni anuttānatthavaṇṇanaṃ karissāmīti yojanā.
ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁਨਾਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣੇਨ। ਅਤਿવਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਨਾਤਿ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿવਂ ਸਮਨ੍ਤਾ ਯੋਜਨਪ੍ਪਮਾਣੇ ਅਤਿਸੁਖੁਮਾਨਿਪਿ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਨਤੋ ਅਤਿવਿਯ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਪਸਾਦਚਕ੍ਖੁਨਾ। ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੀਤਿਆਦਿਨਾ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਕੇਨਾਭਤਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾ’’ਤਿ।
Samantacakkhunāti sabbaññutaññāṇena. Ativisuddhena maṃsacakkhunāti rattindivaṃ samantā yojanappamāṇe atisukhumānipi rūpāni passanato ativiya parisuddhena pasādacakkhunā. ‘‘Atthi tattha paññattī’’tiādīsu atthi nu kho tattha paññattītiādinā attho gahetabboti āha ‘‘tattha paññatti…pe… kenābhatanti pucchā’’ti.
੨. ਪੁਚ੍ਛਾવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਯ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ। વਿਨੀਤਕਥਾਤਿ વਿਨੀਤવਤ੍ਥੁਕਥਾ, ਅਯਮੇવ વਾ ਪਾਠੋ।
2.Pucchāvissajjaneti pucchāya vissajjane. Vinītakathāti vinītavatthukathā, ayameva vā pāṭho.
ਦ੍વਙ੍ਗਿਕੇਨ ਏਕੇਨ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨੇਨਾਤਿ ਅਙ੍ਗਦ੍વਯਸਮੁਦਾਯਭੂਤੇਨ ਏਕੇਨ। ਅਙ੍ਗਦ੍વਯવਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਅਭਾવੇਪਿ ਤੇਸੁ ਏਕੇਨਙ੍ਗੇਨ વਿਨਾ ਅਯਂ ਆਪਤ੍ਤਿ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਮੇવ ‘‘ਏਕੇਨ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨੇਨਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਇਦਾਨਿ ਤੇਸੁ ਦ੍વੀਸੁ ਅਙ੍ਗੇਸੁ ਪਧਾਨਙ੍ਗਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਮਾਹ ‘‘ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਙ੍ਗਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਮਗ੍ਗੇਨਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਕਾਯવਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਸੇવਨਚਿਤ੍ਤੇਨੇવ ਸਮ੍ਭવੇ ਸਤਿ ਅਯਂ ਤਂ ਅਙ੍ਗਦ੍વਯਂ ਉਪਾਦਾਯ ਭਗવਤਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾ ਆਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਮੁਤਿ ਹੋਤਿ, ਨਾਸਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕਾਯવਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਕਾਯਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਂ ਕਾਰਣਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ। ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਿਤਕਾਯੋ ਏવ ਅਙ੍ਗਂ ਅਬ੍ਯવਹਿਤਕਾਰਣਂ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਨ ਕਾਰਣਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਏવਂ ਉਪਰਿਪਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਙ੍ਗਯੁਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ‘‘ਏਕੇਨ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨੇਨ ਸਮੁਟ੍ਠਾਤੀ’’ਤਿਆਦਿਪਰਿવਾਰવਚਨੇਨੇવ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਕੁਸਲਾਦਿਪਰਮਤ੍ਥਸਭਾવਤਾ ਪਾਲ਼ਿਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਪਰਿਯਾਯਤੋવ વੁਤ੍ਤਾ, ਸਮ੍ਮੁਤਿਸਭਾવਾ ਏવ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਸਿਜ੍ਝਤਿ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਸਮੁਟ੍ਠਿਤਾਨਂ ਭੇਦਸਿਦ੍ਧਿਤੋਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਤਿ ਆਪਨ੍ਨਾਯ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕੇਹਿਚਿਪਿ ਸਮਥੇਹਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਭਾવਾਪਾਦਨਸ੍ਸ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤਮਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯ।
Dvaṅgikena ekena samuṭṭhānenāti aṅgadvayasamudāyabhūtena ekena. Aṅgadvayavimuttassa samuṭṭhānassa abhāvepi tesu ekenaṅgena vinā ayaṃ āpatti na hotīti dassanatthameva ‘‘ekena samuṭṭhānenā’’ti vuttaṃ. Idāni tesu dvīsu aṅgesu padhānaṅgaṃ dassetumāha ‘‘ettha hi cittaṃ aṅgaṃ hotī’’tiādi. Yasmā pana maggenamaggappaṭipattisaṅkhātāya kāyaviññattiyā sevanacitteneva sambhave sati ayaṃ taṃ aṅgadvayaṃ upādāya bhagavatā paññattā āpattisammuti hoti, nāsati. Tasmā taṃ cittaṃ kāyaviññattisaṅkhātassa kāyassa aṅgaṃ kāraṇaṃ hoti, na āpattiyā. Tassa pana taṃsamuṭṭhitakāyo eva aṅgaṃ abyavahitakāraṇaṃ, cittaṃ pana kāraṇakāraṇanti adhippāyo. Evaṃ uparipi sabbattha cittaṅgayuttasamuṭṭhānesu adhippāyo veditabbo. ‘‘Ekena samuṭṭhānena samuṭṭhātī’’tiādiparivāravacaneneva āpattiyā akusalādiparamatthasabhāvatā pāḷiaṭṭhakathāsu pariyāyatova vuttā, sammutisabhāvā eva āpattīti sijjhati samuṭṭhānasamuṭṭhitānaṃ bhedasiddhitoti gahetabbaṃ. Imamatthaṃ sandhāyāti āpannāya pārājikāpattiyā kehicipi samathehi anāpattibhāvāpādanassa asakkuṇeyyattasaṅkhātamatthaṃ sandhāya.
੩. ਪੋਰਾਣਕੇਹਿ ਮਹਾਥੇਰੇਹੀਤਿ ਸਙ੍ਗੀਤਿਤ੍ਤਯਤੋ ਪਚ੍ਛਾ ਪੋਤ੍ਥਕਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਰਕੇਹਿ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਾਪਅਸਮ੍ਭਿਦਾਦਿਗੁਣਸਮੁਜ੍ਜਲੇਹਿ ਮਹਾਥੇਰੇਹਿ। ਚਤੁਤ੍ਥਸਙ੍ਗੀਤਿਸਦਿਸਾ ਹਿ ਪੋਤ੍ਥਕਾਰੋਹਸਙ੍ਗੀਤਿ।
3.Porāṇakehi mahātherehīti saṅgītittayato pacchā potthakasaṅgītikārakehi chaḷabhiññāpaasambhidādiguṇasamujjalehi mahātherehi. Catutthasaṅgītisadisā hi potthakārohasaṅgīti.
੧੮੮. ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗੇਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁવਿਭਙ੍ਗੇ। ਸੋਲ਼ਸ વਾਰਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾਤਿ ਯੇਹਿ વਾਰੇਹਿ ਆਦਿਭੂਤੇਹਿ ਉਪਲਕ੍ਖਿਤਤ੍ਤਾ ਅਯਂ ਸਕਲੋਪਿ ਪਰਿવਾਰੋ ਸੋਲ਼ਸਪਰਿવਾਰੋਤਿ વੋਹਰੀਯਤਿ, ਤੇ ਸਨ੍ਧਾਯ વਦਤਿ।
188.Mahāvibhaṅgeti bhikkhuvibhaṅge. Soḷasa vārā dassitāti yehi vārehi ādibhūtehi upalakkhitattā ayaṃ sakalopi parivāro soḷasaparivāroti voharīyati, te sandhāya vadati.
ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿવਾਰવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Paññattivāravaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਪਰਿવਾਰਪਾਲ਼ਿ • Parivārapāḷi
੧. ਪਾਰਾਜਿਕਕਣ੍ਡਂ • 1. Pārājikakaṇḍaṃ
੧. ਪਾਰਾਜਿਕਕਣ੍ਡਂ • 1. Pārājikakaṇḍaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਪਰਿવਾਰ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Parivāra-aṭṭhakathā
ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿવਾਰવਣ੍ਣਨਾ • Paññattivāravaṇṇanā
ਕਤਾਪਤ੍ਤਿવਾਰਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ • Katāpattivārādivaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿવਾਰવਣ੍ਣਨਾ • Paññattivāravaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿવਾਰવਣ੍ਣਨਾ • Paññattivāravaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ਕਤਾਪਤ੍ਤਿવਾਰਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ • Katāpattivārādivaṇṇanā