| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ជាតក-អដ្ឋកថា • Jātaka-aṭṭhakathā |
[១០២] ២. បណ្ណិកជាតកវណ្ណនា
[102] 2. Paṇṇikajātakavaṇṇanā
យោ ទុក្ខផុដ្ឋាយ ភវេយ្យ តាណន្តិ ឥទំ សត្ថា ជេតវនេ វិហរន្តោ ឯកំ បណ្ណិកំ ឧបាសកំ អារព្ភ កថេសិ។ សោ កិរ សាវត្ថិវាសី ឧបាសកោ នានប្បការានិ មូលបណ្ណាទីនិ ចេវ លាពុកុម្ភណ្ឌាទីនិ ច វិក្កិណិត្វា ជីវិកំ កប្បេតិ។ តស្សេកា ធីតា អភិរូបា បាសាទិកា អាចារសីលសម្បន្នា ហិរោត្តប្បសមន្នាគតា កេវលំ និច្ចប្បហសិតមុខា។ តស្សា សមានកុលេសុ វារេយ្យត្ថាយ អាគតេសុ សោ ចិន្តេសិ ‘‘ឥមិស្សា វារេយ្យំ វត្តតិ, អយញ្ច និច្ចប្បហសិតមុខា។ កុមារិកាធម្មេ បន អសតិ កុមារិកាយ បរកុលំ គតាយ មាតាបិតូនំ គរហា ហោតិ, ‘អត្ថិ នុ ខោ ឥមិស្សា កុមារិកាធម្មោ, នត្ថី’តិ វីមំសិស្សាមិ ន’’ន្តិ។ សោ ឯកទិវសំ ធីតរំ បច្ឆិំ គាហាបេត្វា បណ្ណត្ថាយ អរញ្ញំ គន្ត្វា វីមំសនវសេន កិលេសសន្និស្សិតោ វិយ ហុត្វា រហស្សកថំ កថេត្វា តំ ហត្ថេ គណ្ហិ។ សា គហិតមត្តាវ រោទន្តី កន្ទន្តី ‘‘អយុត្តមេតំ, តាត, ឧទកតោ អគ្គិបាតុភាវសទិសំ, មា ឯវរូបំ ករោថា’’តិ អាហ។ ‘‘អម្ម, មយា វីមំសនត្ថាយ ត្វំ ហត្ថេ គហិតា, ន ច កិលេសវសេន។ វទេហិ, អត្ថិ ទានិ តេ កុមារិកាធម្មោ’’តិ។ ‘‘អាម, តាត, អត្ថិ ។ មយា ហិ លោភវសេន ន កោចិ បុរិសោ ឱលោកិតបុព្ពោ’’តិ។ សោ ធីតរំ អស្សាសេត្វា ឃរំ នេត្វា មង្គលំ កត្វា បរកុលំ បេសេត្វា ‘‘សត្ថារំ វន្ទិស្សាមី’’តិ គន្ធមាលាទិហត្ថោ ជេតវនំ គន្ត្វា សត្ថារំ វន្ទិត្វា បូជេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ, ‘‘ចិរស្សមាគតោសី’’តិ ច វុត្តេ តមត្ថំ ភគវតោ អារោចេសិ។ សត្ថា ‘‘ឧបាសក, កុមារិកា ចិរំ បដ្ឋាយ អាចារសីលសម្បន្នាវ, ត្វំ បន ន ឥទានេវ ឯវំ វីមំសសិ, បុព្ពេបិ វីមំសិយេវា’’តិ វត្វា តេន យាចិតោ អតីតំ អាហរិ។
Yo dukkhaphuṭṭhāya bhaveyya tāṇanti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ paṇṇikaṃ upāsakaṃ ārabbha kathesi. So kira sāvatthivāsī upāsako nānappakārāni mūlapaṇṇādīni ceva lābukumbhaṇḍādīni ca vikkiṇitvā jīvikaṃ kappeti. Tassekā dhītā abhirūpā pāsādikā ācārasīlasampannā hirottappasamannāgatā kevalaṃ niccappahasitamukhā. Tassā samānakulesu vāreyyatthāya āgatesu so cintesi ‘‘imissā vāreyyaṃ vattati, ayañca niccappahasitamukhā. Kumārikādhamme pana asati kumārikāya parakulaṃ gatāya mātāpitūnaṃ garahā hoti, ‘atthi nu kho imissā kumārikādhammo, natthī’ti vīmaṃsissāmi na’’nti. So ekadivasaṃ dhītaraṃ pacchiṃ gāhāpetvā paṇṇatthāya araññaṃ gantvā vīmaṃsanavasena kilesasannissito viya hutvā rahassakathaṃ kathetvā taṃ hatthe gaṇhi. Sā gahitamattāva rodantī kandantī ‘‘ayuttametaṃ, tāta, udakato aggipātubhāvasadisaṃ, mā evarūpaṃ karothā’’ti āha. ‘‘Amma, mayā vīmaṃsanatthāya tvaṃ hatthe gahitā, na ca kilesavasena. Vadehi, atthi dāni te kumārikādhammo’’ti. ‘‘Āma, tāta, atthi . Mayā hi lobhavasena na koci puriso olokitapubbo’’ti. So dhītaraṃ assāsetvā gharaṃ netvā maṅgalaṃ katvā parakulaṃ pesetvā ‘‘satthāraṃ vandissāmī’’ti gandhamālādihattho jetavanaṃ gantvā satthāraṃ vanditvā pūjetvā ekamantaṃ nisīdi, ‘‘cirassamāgatosī’’ti ca vutte tamatthaṃ bhagavato ārocesi. Satthā ‘‘upāsaka, kumārikā ciraṃ paṭṭhāya ācārasīlasampannāva, tvaṃ pana na idāneva evaṃ vīmaṃsasi, pubbepi vīmaṃsiyevā’’ti vatvā tena yācito atītaṃ āhari.
អតីតេ ពារាណសិយំ ព្រហ្មទត្តេ រជ្ជំ ការេន្តេ ពោធិសត្តោ អរញ្ញេ រុក្ខទេវតា ហុត្វា និព្ពត្តិ។ អថេកោ ពារាណសិយំ បណ្ណិកឧបាសកោតិ អតីតវត្ថុ បច្ចុប្បន្នសទិសមេវ។ តេន បន សា វីមំសនត្ថាយ ហត្ថេ គហិតមត្តា បរិទេវមានា ឥមំ គាថមាហ –
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto araññe rukkhadevatā hutvā nibbatti. Atheko bārāṇasiyaṃ paṇṇikaupāsakoti atītavatthu paccuppannasadisameva. Tena pana sā vīmaṃsanatthāya hatthe gahitamattā paridevamānā imaṃ gāthamāha –
១០២.
102.
‘‘យោ ទុក្ខផុដ្ឋាយ ភវេយ្យ តាណំ, សោ មេ បិតា ទុព្ភិ វនេ ករោតិ;
‘‘Yo dukkhaphuṭṭhāya bhaveyya tāṇaṃ, so me pitā dubbhi vane karoti;
សា កស្ស កន្ទាមិ វនស្ស មជ្ឈេ, យោ តាយិតា សោ សហសំ ករោតី’’តិ។
Sā kassa kandāmi vanassa majjhe, yo tāyitā so sahasaṃ karotī’’ti.
តត្ថ យោ ទុក្ខផុដ្ឋាយ ភវេយ្យ តាណន្តិ កាយិកចេតសិកេហិ ទុក្ខេហិ ផុដ្ឋាយ តាយិតា បរិតាយិតា បតិដ្ឋា ភវេយ្យ។ សោ មេ បិតា ទុព្ភិ វនេ ករោតីតិ សោ មយ្ហំ ទុក្ខបរិតាយកោ បិតាវ ឥមស្មិំ វនេ ឯវរូបំ មិត្តទុព្ភិ កម្មំ ករោតិ, អត្តនោ ជាតាយ ធីតរិ វីតិក្កមំ កាតុំ មញ្ញតីតិ អត្ថោ។ សា កស្ស កន្ទាមីតិ កស្ស រោទាមិ, កោ មេ បតិដ្ឋា ភវិស្សតីតិ ទីបេតិ។ យោ តាយិតា សោ សហសំ ករោតីតិ យោ មយ្ហំ តាយិតា រក្ខិតា អវស្សយោ ភវិតុំ អរហតិ, សោ បិតាយេវ សាហសិកកម្មំ ករោតីតិ អត្ថោ។
Tattha yo dukkhaphuṭṭhāya bhaveyya tāṇanti kāyikacetasikehi dukkhehi phuṭṭhāya tāyitā paritāyitā patiṭṭhā bhaveyya. So me pitā dubbhi vane karotīti so mayhaṃ dukkhaparitāyako pitāva imasmiṃ vane evarūpaṃ mittadubbhi kammaṃ karoti, attano jātāya dhītari vītikkamaṃ kātuṃ maññatīti attho. Sā kassa kandāmīti kassa rodāmi, ko me patiṭṭhā bhavissatīti dīpeti. Yo tāyitā so sahasaṃ karotīti yo mayhaṃ tāyitā rakkhitā avassayo bhavituṃ arahati, so pitāyeva sāhasikakammaṃ karotīti attho.
អថ នំ បិតា អស្សាសេត្វា ‘‘អម្ម, រក្ខិតត្តាសី’’តិ បុច្ឆិ។ ‘‘អាម, តាត រក្ខិតោ មេ អត្តា’’តិ។ សោ តំ ឃរំ នេត្វា មណ្ឌេត្វា មង្គលំ កត្វា បរកុលំ បេសេសិ។
Atha naṃ pitā assāsetvā ‘‘amma, rakkhitattāsī’’ti pucchi. ‘‘Āma, tāta rakkhito me attā’’ti. So taṃ gharaṃ netvā maṇḍetvā maṅgalaṃ katvā parakulaṃ pesesi.
សត្ថា ឥមំ ធម្មទេសនំ អាហរិត្វា សច្ចានិ បកាសេត្វា ជាតកំ សមោធានេសិ, សច្ចបរិយោសានេ ឧបាសកោ សោតាបត្តិផលេ បតិដ្ឋហិ។
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne upāsako sotāpattiphale patiṭṭhahi.
តទា បិតា ឯតរហិ បិតាវ, ធីតា ច ឯតរហិ ធីតាវ, តំ ការណំ បច្ចក្ខតោ ទិដ្ឋរុក្ខទេវតា បន អហមេវ អហោសិន្តិ។
Tadā pitā etarahi pitāva, dhītā ca etarahi dhītāva, taṃ kāraṇaṃ paccakkhato diṭṭharukkhadevatā pana ahameva ahosinti.
បណ្ណិកជាតកវណ្ណនា ទុតិយា។
Paṇṇikajātakavaṇṇanā dutiyā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / ខុទ្ទកនិកាយ • Khuddakanikāya / ជាតកបាឡិ • Jātakapāḷi / ១០២. បណ្ណិកជាតកំ • 102. Paṇṇikajātakaṃ
