Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปริวารปาฬิ • Parivārapāḷi |
๕. ปาราชิกาทิอาปตฺติ
5. Pārājikādiāpatti
๓๓๙.
339.
‘ปาราชิก’นฺติ ยํ วุตฺตํ, ตํ สุโณหิ ยถาตถํ;
‘Pārājika’nti yaṃ vuttaṃ, taṃ suṇohi yathātathaṃ;
จุโต ปรโทฺธ ภโฎฺฐ จ, สทฺธมฺมา หิ นิรงฺกโต;
Cuto paraddho bhaṭṭho ca, saddhammā hi niraṅkato;
สํวาโสปิ ตหิํ นตฺถิ, เตเนตํ อิติ วุจฺจติฯ
Saṃvāsopi tahiṃ natthi, tenetaṃ iti vuccati.
‘สงฺฆาทิเสโส’ติ ยํ วุตฺตํ, ตํ สุโณหิ ยถาตถํ;
‘Saṅghādiseso’ti yaṃ vuttaṃ, taṃ suṇohi yathātathaṃ;
สโงฺฆว เทติ ปริวาสํ, มูลาย ปฎิกสฺสติ;
Saṅghova deti parivāsaṃ, mūlāya paṭikassati;
มานตฺตํ เทติ อเพฺภติ, เตเนตํ อิติ วุจฺจติฯ
Mānattaṃ deti abbheti, tenetaṃ iti vuccati.
‘อนิยโต’ติ ยํ วุตฺตํ, ตํ สุโณหิ ยถาตถํ;
‘Aniyato’ti yaṃ vuttaṃ, taṃ suṇohi yathātathaṃ;
อนิยโต น นิยโต, อเนกํสิกตํ ปทํ;
Aniyato na niyato, anekaṃsikataṃ padaṃ;
ติณฺณมญฺญตรํ ฐานํ, ‘อนิยโต’ติ ปวุจฺจติฯ
Tiṇṇamaññataraṃ ṭhānaṃ, ‘aniyato’ti pavuccati.
‘ถุลฺลจฺจย’นฺติ ยํ วุตฺตํ, ตํ สุโณหิ ยถาตถํ;
‘Thullaccaya’nti yaṃ vuttaṃ, taṃ suṇohi yathātathaṃ;
เอกสฺส มูเล โย เทเสติ, โย จ ตํ ปฎิคณฺหติ;
Ekassa mūle yo deseti, yo ca taṃ paṭigaṇhati;
อจฺจโย เตน สโม นตฺถิ, เตเนตํ อิติ วุจฺจติฯ
Accayo tena samo natthi, tenetaṃ iti vuccati.
‘นิสฺสคฺคิย’นฺติ ยํ วุตฺตํ, ตํ สุโณหิ ยถาตถํ;
‘Nissaggiya’nti yaṃ vuttaṃ, taṃ suṇohi yathātathaṃ;
สงฺฆมเชฺฌ คณมเชฺฌ, เอกเสฺสว จ เอกโต;
Saṅghamajjhe gaṇamajjhe, ekasseva ca ekato;
นิสฺสชฺชิตฺวาน เทเสติ, เตเนตํ อิติ วุจฺจติฯ
Nissajjitvāna deseti, tenetaṃ iti vuccati.
‘ปาจิตฺติย’นฺติ ยํ วุตฺตํ, ตํ สุโณหิ ยถาตถํ;
‘Pācittiya’nti yaṃ vuttaṃ, taṃ suṇohi yathātathaṃ;
ปาเตติ กุสลํ ธมฺมํ, อริยมคฺคํ อปรชฺฌติ;
Pāteti kusalaṃ dhammaṃ, ariyamaggaṃ aparajjhati;
จิตฺตสํโมหนฎฺฐานํ, เตเนตํ อิติ วุจฺจติฯ
Cittasaṃmohanaṭṭhānaṃ, tenetaṃ iti vuccati.
‘ปาฎิเทสนีย’นฺติ ยํ วุตฺตํ, ตํ สุโณหิ ยถาตถํ;
‘Pāṭidesanīya’nti yaṃ vuttaṃ, taṃ suṇohi yathātathaṃ;
ภิกฺขุ อญฺญาตโก สโนฺต, กิจฺฉา ลทฺธาย โภชนํ;
Bhikkhu aññātako santo, kicchā laddhāya bhojanaṃ;
สามํ คเหตฺวา ภุเญฺชยฺย, ‘คารยฺห’นฺติ ปวุจฺจติฯ
Sāmaṃ gahetvā bhuñjeyya, ‘gārayha’nti pavuccati.
นิมนฺตนาสุ ภุญฺชนฺตา ฉนฺทาย, โวสาสติ ตตฺถ ภิกฺขุนิํ;
Nimantanāsu bhuñjantā chandāya, vosāsati tattha bhikkhuniṃ;
อนิวาเรตฺวา ตหิํ ภุเญฺช, คารยฺหนฺติ ปวุจฺจติฯ
Anivāretvā tahiṃ bhuñje, gārayhanti pavuccati.
อคิลาโน ตหิํ ภุเญฺช, คารยฺหนฺติ ปวุจฺจติฯ
Agilāno tahiṃ bhuñje, gārayhanti pavuccati.
โย เจ อรเญฺญ วิหรโนฺต, สาสเงฺก สภยานเก;
Yo ce araññe viharanto, sāsaṅke sabhayānake;
อวิทิตํ ตหิํ ภุเญฺช, คารยฺหนฺติ ปวุจฺจติฯ
Aviditaṃ tahiṃ bhuñje, gārayhanti pavuccati.
ภิกฺขุนี อญฺญาติกา สนฺตา, ยํ ปเรสํ มมายิตํ;
Bhikkhunī aññātikā santā, yaṃ paresaṃ mamāyitaṃ;
สปฺปิ เตลํ มธุํ ผาณิตํ, มจฺฉมํสํ อโถ ขีรํ;
Sappi telaṃ madhuṃ phāṇitaṃ, macchamaṃsaṃ atho khīraṃ;
ทธิํ สยํ วิญฺญาเปยฺย ภิกฺขุนี, คารยฺหปตฺตา สุคตสฺส สาสเนฯ
Dadhiṃ sayaṃ viññāpeyya bhikkhunī, gārayhapattā sugatassa sāsane.
‘ทุกฺกฎ’นฺติ ยํ วุตฺตํ, ตํ สุโณหิ ยถาตถํ;
‘Dukkaṭa’nti yaṃ vuttaṃ, taṃ suṇohi yathātathaṃ;
อปรทฺธํ วิรทฺธญฺจ, ขลิตํ ยญฺจ ทุกฺกฎํฯ
Aparaddhaṃ viraddhañca, khalitaṃ yañca dukkaṭaṃ.
ยํ มนุโสฺส กเร ปาปํ, อาวิ วา ยทิ วา รโห;
Yaṃ manusso kare pāpaṃ, āvi vā yadi vā raho;
‘ทุกฺกฎ’นฺติ ปเวเทนฺติ, เตเนตํ อิติ วุจฺจติฯ
‘Dukkaṭa’nti pavedenti, tenetaṃ iti vuccati.
‘ทุพฺภาสิต’นฺติ ยํ วุตฺตํ, ตํ สุโณหิ ยถาตถํ;
‘Dubbhāsita’nti yaṃ vuttaṃ, taṃ suṇohi yathātathaṃ;
ทุพฺภาสิตํ ทุราภฎฺฐํ, สํกิลิฎฺฐญฺจ ยํ ปทํ;
Dubbhāsitaṃ durābhaṭṭhaṃ, saṃkiliṭṭhañca yaṃ padaṃ;
ยญฺจ วิญฺญู ครหนฺติ, เตเนตํ อิติ วุจฺจติฯ
Yañca viññū garahanti, tenetaṃ iti vuccati.
‘เสขิย’นฺติ ยํ วุตฺตํ, ตํ สุโณหิ ยถาตถํ;
‘Sekhiya’nti yaṃ vuttaṃ, taṃ suṇohi yathātathaṃ;
เสกฺขสฺส สิกฺขมานสฺส, อุชุมคฺคานุสาริโนฯ
Sekkhassa sikkhamānassa, ujumaggānusārino.
อาทิ เจตํ จรณญฺจ, มุขํ สญฺญมสํวโร;
Ādi cetaṃ caraṇañca, mukhaṃ saññamasaṃvaro;
สิกฺขา เอตาทิสี นตฺถิ, เตเนตํ อิติ วุจฺจติฯ
Sikkhā etādisī natthi, tenetaṃ iti vuccati.
ตสฺมา ฉนฺนํ วิวเรถ, เอวํ ตํ นาติวสฺสติฯ
Tasmā channaṃ vivaretha, evaṃ taṃ nātivassati.
คติ มิคานํ ปวนํ, อากาโส ปกฺขินํ คติ;
Gati migānaṃ pavanaṃ, ākāso pakkhinaṃ gati;
วิภโว คติ ธมฺมานํ, นิพฺพานํ อรหโต คตีติฯ
Vibhavo gati dhammānaṃ, nibbānaṃ arahato gatīti.
คาถาสงฺคณิกํฯ
Gāthāsaṅgaṇikaṃ.
ตสฺสุทฺทานํ –
Tassuddānaṃ –
สตฺตนคเรสุ ปญฺญตฺตา, วิปตฺติ จตุโรปิ จ;
Sattanagaresu paññattā, vipatti caturopi ca;
ภิกฺขูนํ ภิกฺขุนีนญฺจ, สาธารณา อสาธารณา;
Bhikkhūnaṃ bhikkhunīnañca, sādhāraṇā asādhāraṇā;
สาสนํ อนุคฺคหาย, คาถาสงฺคณิกํ อิทนฺติฯ
Sāsanaṃ anuggahāya, gāthāsaṅgaṇikaṃ idanti.
คาถาสงฺคณิกํ นิฎฺฐิตํฯ
Gāthāsaṅgaṇikaṃ niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ปริวาร-อฎฺฐกถา • Parivāra-aṭṭhakathā / ปาราชิกาทิอาปตฺติวณฺณนา • Pārājikādiāpattivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / อสาธารณาทิวณฺณนา • Asādhāraṇādivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / ปาราชิกาทิอาปตฺติวณฺณนา • Pārājikādiāpattivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / ปาราชิกาทิอาปตฺติวณฺณนา • Pārājikādiāpattivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / ปาราชิกาทิอาปตฺติวณฺณนา • Pārājikādiāpattivaṇṇanā