Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / បរិវារ-អដ្ឋកថា • Parivāra-aṭṭhakathā

    បារាជិកាទិអាបត្តិវណ្ណនា

    Pārājikādiāpattivaṇṇanā

    ៣៣៩. ឯវំ បុច្ឆានុក្កមេន សព្ពបញ្ហេ វិស្សជ្ជេត្វា ឥទានិ ‘‘អាបត្តិក្ខន្ធា ច ភវន្តិ សត្តា’’តិ ឯត្ថ សង្គហិតអាបត្តិក្ខន្ធានំ បច្ចេកំ និព្ពចនមត្តំ ទស្សេន្តោ បារាជិកន្តិអាទិមាហ។ តត្ថ បារាជិកន្តិ គាថាយ អយមត្ថោ – យទិទំ បុគ្គលាបត្តិសិក្ខាបទបារាជិកេសុ អាបត្តិបារាជិកំ នាម វុត្តំ, តំ អាបជ្ជន្តោ បុគ្គលោ យស្មា បរាជិតោ បរាជយមាបន្នោ សទ្ធម្មា ចុតោ បរទ្ធោ ភដ្ឋោ និរង្កតោ ច ហោតិ, អនិហតេ តស្មិំ បុគ្គលេ បុន ឧបោសថប្បវារណាទិភេទោ សំវាសោ នត្ថិ។ តេនេតំ ឥតិ វុច្ចតីតិ តេន ការណេន ឯតំ អាបត្តិបារាជិកន្តិ វុច្ចតិ។ អយញ្ហេត្ថ សង្ខេបត្ថោ – យស្មា បរាជិតោ ហោតិ តេន, តស្មា ឯតំ បារាជិកន្តិ វុច្ចតិ។

    339. Evaṃ pucchānukkamena sabbapañhe vissajjetvā idāni ‘‘āpattikkhandhā ca bhavanti sattā’’ti ettha saṅgahitaāpattikkhandhānaṃ paccekaṃ nibbacanamattaṃ dassento pārājikantiādimāha. Tattha pārājikanti gāthāya ayamattho – yadidaṃ puggalāpattisikkhāpadapārājikesu āpattipārājikaṃ nāma vuttaṃ, taṃ āpajjanto puggalo yasmā parājito parājayamāpanno saddhammā cuto paraddho bhaṭṭho niraṅkato ca hoti, anihate tasmiṃ puggale puna uposathappavāraṇādibhedo saṃvāso natthi. Tenetaṃ iti vuccatīti tena kāraṇena etaṃ āpattipārājikanti vuccati. Ayañhettha saṅkhepattho – yasmā parājito hoti tena, tasmā etaṃ pārājikanti vuccati.

    ទុតិយគាថាយបិ ព្យញ្ជនំ អនាទិយិត្វា អត្ថមត្តមេវ ទស្សេតុំ សង្ឃោវ ទេតិ បរិវាសន្តិអាទិ វុត្តំ។ អយំ បនេត្ថ អត្ថោ – ឥមំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិត្វា វុដ្ឋាតុកាមស្ស យំ តំ អាបត្តិវុដ្ឋានំ តស្ស អាទិម្ហិ ចេវ បរិវាសទានត្ថាយ អាទិតោ សេសេ មជ្ឈេ មានត្តទានត្ថាយ មូលាយបដិកស្សនេន វា សហ មានត្តទានត្ថាយ, អវសានេ អព្ភានត្ថាយ ច សង្ឃោ ឥច្ឆិតព្ពោ, ន ហេត្ថ ឯកម្បិ កម្មំ វិនា សង្ឃេន សក្កា កាតុន្តិ សង្ឃោ, អាទិម្ហិ ចេវ សេសេ ច ឥច្ឆិតព្ពោ អស្សាតិ សង្ឃាទិសេសោ

    Dutiyagāthāyapi byañjanaṃ anādiyitvā atthamattameva dassetuṃ saṅghova deti parivāsantiādi vuttaṃ. Ayaṃ panettha attho – imaṃ āpattiṃ āpajjitvā vuṭṭhātukāmassa yaṃ taṃ āpattivuṭṭhānaṃ tassa ādimhi ceva parivāsadānatthāya ādito sese majjhe mānattadānatthāya mūlāyapaṭikassanena vā saha mānattadānatthāya, avasāne abbhānatthāya ca saṅgho icchitabbo, na hettha ekampi kammaṃ vinā saṅghena sakkā kātunti saṅgho, ādimhi ceva sese ca icchitabbo assāti saṅghādiseso.

    តតិយគាថាយ អនិយតោ ន និយតោតិ យស្មា ន និយតោ, តស្មា អនិយតោ អយមាបត្តិក្ខន្ធោតិ អត្ថោ។ កិំ ការណា ន និយតោតិ? អនេកំសិកតំ បទំ, យស្មា ឥទំ សិក្ខាបទំ អនេកំសេន កតន្តិ អត្ថោ។ កថំ អនេកំសេន? តិណ្ណមញ្ញតរំ ឋានំ, តិណ្ណំ ធម្មានំ អញ្ញតរេន ការេតព្ពោតិ ហិ តត្ថ វុត្តំ, តស្មា ‘‘អនិយតោ’’តិ បវុច្ចតិ, សោ អាបត្តិក្ខន្ធោ អនិយតោតិ វុច្ចតិ។ យថា ច តិណ្ណំ អញ្ញតរំ ឋានំ, ឯវំ ទ្វិន្នំ ធម្មានំ អញ្ញតរំ ឋានំ យត្ថ វុត្តំ, សោបិ អនិយតោ ឯវ។

    Tatiyagāthāya aniyato na niyatoti yasmā na niyato, tasmā aniyato ayamāpattikkhandhoti attho. Kiṃ kāraṇā na niyatoti? Anekaṃsikataṃpadaṃ, yasmā idaṃ sikkhāpadaṃ anekaṃsena katanti attho. Kathaṃ anekaṃsena? Tiṇṇamaññataraṃ ṭhānaṃ, tiṇṇaṃ dhammānaṃ aññatarena kāretabboti hi tattha vuttaṃ, tasmā ‘‘aniyato’’ti pavuccati, so āpattikkhandho aniyatoti vuccati. Yathā ca tiṇṇaṃ aññataraṃ ṭhānaṃ, evaṃ dvinnaṃ dhammānaṃ aññataraṃ ṭhānaṃ yattha vuttaṃ, sopi aniyato eva.

    ចតុត្ថគាថាយ អច្ចយោ តេន សមោ នត្ថីតិ ទេសនាគាមិនីសុ អច្ចយេសុ តេន សមោ ថូលោ អច្ចយោ នត្ថិ, តេនេតំ ឥតិ វុច្ចតិ; ថូលត្តា អច្ចយស្ស ឯតំ ថុល្លច្ចយន្តិ វុច្ចតីតិ អត្ថោ។

    Catutthagāthāya accayo tena samo natthīti desanāgāminīsu accayesu tena samo thūlo accayo natthi, tenetaṃ iti vuccati; thūlattā accayassa etaṃ thullaccayanti vuccatīti attho.

    បញ្ចមគាថាយ និស្សជ្ជិត្វាន ទេសេតិ តេនេតន្តិ និស្សជ្ជិត្វា ទេសេតព្ពតោ និស្សគ្គិយន្តិ វុច្ចតីតិ អត្ថោ។

    Pañcamagāthāya nissajjitvāna deseti tenetanti nissajjitvā desetabbato nissaggiyanti vuccatīti attho.

    ឆដ្ឋគាថាយ បាតេតិ កុសលំ ធម្មន្តិ សញ្ចិច្ច អាបជ្ជន្តស្ស កុសលធម្មសង្ខាតំ កុសលចិត្តំ បាតេតិ, តស្មា បាតេតិ ចិត្តន្តិ បាចិត្តិយំ។ យំ បន ចិត្តំ បាតេតិ, តំ យស្មា អរិយមគ្គំ អបរជ្ឈតិ, ចិត្តសម្មោហការណញ្ច ហោតិ, តស្មា ‘‘អរិយមគ្គំ អបរជ្ឈតិ, ចិត្តសម្មោហនដ្ឋាន’’ន្តិ ច វុត្តំ។

    Chaṭṭhagāthāya pāteti kusalaṃ dhammanti sañcicca āpajjantassa kusaladhammasaṅkhātaṃ kusalacittaṃ pāteti, tasmā pāteti cittanti pācittiyaṃ. Yaṃ pana cittaṃ pāteti, taṃ yasmā ariyamaggaṃ aparajjhati, cittasammohakāraṇañca hoti, tasmā ‘‘ariyamaggaṃ aparajjhati, cittasammohanaṭṭhāna’’nti ca vuttaṃ.

    បាដិទេសនីយគាថាសុ ‘‘គារយ្ហំ អាវុសោ ធម្មំ អាបជ្ជិ’’ន្តិ វុត្តគារយ្ហភាវការណទស្សនត្ថមេវ ភិក្ខុ អញ្ញាតកោ សន្តោតិអាទិ វុត្តំ។ បដិទេសេតព្ពតោ បន សា អាបត្តិ បាដិទេសនីយាតិ វុច្ចតិ។

    Pāṭidesanīyagāthāsu ‘‘gārayhaṃ āvuso dhammaṃ āpajji’’nti vuttagārayhabhāvakāraṇadassanatthameva bhikkhu aññātako santotiādi vuttaṃ. Paṭidesetabbato pana sā āpatti pāṭidesanīyāti vuccati.

    ទុក្កដគាថាយ អបរទ្ធំ វិរទ្ធញ្ច ខលិតន្តិ សព្ពមេតំ ‘‘យញ្ច ទុក្កដ’’ន្តិ ឯត្ថ វុត្តស្ស ទុក្កដស្ស បរិយាយវចនំ។ យញ្ហិ ទុដ្ឋុ កតំ វិរូបំ វា កតំ, តំ ទុក្កដំ។ តំ បនេតំ យថា សត្ថារា វុត្តំ; ឯវំ អកតត្តា អបរទ្ធំ, កុសលំ វិរជ្ឈិត្វា បវត្តត្តា វិរទ្ធំ, អរិយវត្តបដិបទំ អនារុឡ្ហត្តា ខលិតំ។ យំ មនុស្សោ ករេតិ ឥទំ បនស្ស ឱបម្មនិទស្សនំ។ តស្សត្ថោ – យថា ហិ យំ លោកេ មនុស្សោ អាវិ វា យទិ វា រហោ បាបំ ករោតិ, តំ ទុក្កដន្តិ បវេទេន្តិ; ឯវមិទម្បិ ពុទ្ធប្បដិកុដ្ឋេន លាមកភាវេន បាបំ, តស្មា ទុក្កដន្តិ វេទិតព្ពំ។

    Dukkaṭagāthāya aparaddhaṃ viraddhañca khalitanti sabbametaṃ ‘‘yañca dukkaṭa’’nti ettha vuttassa dukkaṭassa pariyāyavacanaṃ. Yañhi duṭṭhu kataṃ virūpaṃ vā kataṃ, taṃ dukkaṭaṃ. Taṃ panetaṃ yathā satthārā vuttaṃ; evaṃ akatattā aparaddhaṃ, kusalaṃ virajjhitvā pavattattā viraddhaṃ, ariyavattapaṭipadaṃ anāruḷhattā khalitaṃ. Yaṃ manusso kareti idaṃ panassa opammanidassanaṃ. Tassattho – yathā hi yaṃ loke manusso āvi vā yadi vā raho pāpaṃ karoti, taṃ dukkaṭanti pavedenti; evamidampi buddhappaṭikuṭṭhena lāmakabhāvena pāpaṃ, tasmā dukkaṭanti veditabbaṃ.

    ទុព្ភាសិតគាថាយ ទុព្ភាសិតំ ទុរាភដ្ឋន្តិ ទុដ្ឋុ អាភដ្ឋំ ភាសិតំ លបិតន្តិ ទុរាភដ្ឋំ។ យំ ទុរាភដ្ឋំ, តំ ទុព្ភាសិតន្តិ អត្ថោ។ កិញ្ច ភិយ្យោ? សំកិលិដ្ឋញ្ច យំ បទំ, សំកិលិដ្ឋំ យស្មា តំ បទំ ហោតីតិ អត្ថោ។ តថា យញ្ច វិញ្ញូ គរហន្តិ, យស្មា ច នំ វិញ្ញូ គរហន្តីតិ អត្ថោ។ តេនេតំ ឥតិ វុច្ចតីតិ តេន សំកិលិដ្ឋភាវេន ច វិញ្ញុគរហនេនាបិ ច ឯតំ ឥតិ វុច្ចតិ; ‘‘ទុព្ភាសិត’’ន្តិ ឯវំ វុច្ចតីតិ អត្ថោ។

    Dubbhāsitagāthāya dubbhāsitaṃ durābhaṭṭhanti duṭṭhu ābhaṭṭhaṃ bhāsitaṃ lapitanti durābhaṭṭhaṃ. Yaṃ durābhaṭṭhaṃ, taṃ dubbhāsitanti attho. Kiñca bhiyyo? Saṃkiliṭṭhañca yaṃ padaṃ, saṃkiliṭṭhaṃ yasmā taṃ padaṃ hotīti attho. Tathā yañca viññū garahanti, yasmā ca naṃ viññū garahantīti attho. Tenetaṃ iti vuccatīti tena saṃkiliṭṭhabhāvena ca viññugarahanenāpi ca etaṃ iti vuccati; ‘‘dubbhāsita’’nti evaṃ vuccatīti attho.

    សេខិយគាថាយ ‘‘អាទិ ចេតំ ចរណញ្ចា’’តិអាទិនា នយេន សេខស្ស សន្តកភាវំ ទីបេតិ។ តស្មា សេខស្ស ឥទំ សេខិយន្តិ អយមេត្ថ សង្ខេបត្ថោ។ ឥទំ ‘‘គរុកលហុកញ្ចាបី’’តិអាទិបញ្ហេហិ អសង្គហិតស្ស ‘‘ហន្ទ វាក្យំ សុណោម តេ’’តិ ឥមិនា បន អាយាចនវចនេន សង្គហិតស្ស អត្ថស្ស ទីបនត្ថំ វុត្តន្តិ វេទិតព្ពំ។

    Sekhiyagāthāya ‘‘ādi cetaṃ caraṇañcā’’tiādinā nayena sekhassa santakabhāvaṃ dīpeti. Tasmā sekhassa idaṃ sekhiyanti ayamettha saṅkhepattho. Idaṃ ‘‘garukalahukañcāpī’’tiādipañhehi asaṅgahitassa ‘‘handa vākyaṃ suṇoma te’’ti iminā pana āyācanavacanena saṅgahitassa atthassa dīpanatthaṃ vuttanti veditabbaṃ.

    ឆន្នមតិវស្សតីតិអាទិម្ហិបិ ឯសេវ នយោ។ តត្ថ ឆន្នមតិវស្សតីតិ គេហំ តាវ តិណាទីហិ អច្ឆន្នំ អតិវស្សតិ។ ឥទំ បន អាបត្តិសង្ខាតំ គេហំ ឆន្នំ អតិវស្សតិ; មូលាបត្តិញ្ហិ ឆាទេន្តោ អញ្ញំ នវំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ។ វិវដំ នាតិវស្សតីតិ គេហំ តាវ អវិវដំ សុច្ឆន្នំ នាតិវស្សតិ។ ឥទំ បន អាបត្តិសង្ខាតំ គេហំ វិវដំ នាតិវស្សតិ; មូលាបត្តិញ្ហិ វិវរន្តោ ទេសនាគាមិនិំ ទេសេត្វា វុដ្ឋានគាមិនិតោ វុដ្ឋហិត្វា សុទ្ធន្តេ បតិដ្ឋាតិ។ អាយតិំ សំវរន្តោ អញ្ញំ អាបត្តិំ នាបជ្ជតិ។ តស្មា ឆន្នំ វិវរេថាតិ តេន ការណេន ទេសនាគាមិនិំ ទេសេន្តោ វុដ្ឋានគាមិនិតោ ច វុដ្ឋហន្តោ ឆន្នំ វិវរេថ។ ឯវំ តំ នាតិវស្សតីតិ ឯវញ្ចេតំ វិវដំ នាតិវស្សតីតិ អត្ថោ។

    Channamativassatītiādimhipi eseva nayo. Tattha channamativassatīti gehaṃ tāva tiṇādīhi acchannaṃ ativassati. Idaṃ pana āpattisaṅkhātaṃ gehaṃ channaṃ ativassati; mūlāpattiñhi chādento aññaṃ navaṃ āpattiṃ āpajjati. Vivaṭaṃ nātivassatīti gehaṃ tāva avivaṭaṃ succhannaṃ nātivassati. Idaṃ pana āpattisaṅkhātaṃ gehaṃ vivaṭaṃ nātivassati; mūlāpattiñhi vivaranto desanāgāminiṃ desetvā vuṭṭhānagāminito vuṭṭhahitvā suddhante patiṭṭhāti. Āyatiṃ saṃvaranto aññaṃ āpattiṃ nāpajjati. Tasmā channaṃ vivarethāti tena kāraṇena desanāgāminiṃ desento vuṭṭhānagāminito ca vuṭṭhahanto channaṃ vivaretha. Evaṃ taṃ nātivassatīti evañcetaṃ vivaṭaṃ nātivassatīti attho.

    គតិ មិគានំ បវនន្តិ អជ្ឈោកាសេ ព្យគ្ឃាទីហិ បរិបាតិយមានានំ មិគានំ បវនំ រុក្ខាទិគហនំ អរញ្ញំ គតិ បដិសរណំ ហោតិ, តំ បត្វា តេ អស្សាសន្តិ។ ឯតេនេវ នយេន អាកាសោ បក្ខីនំ គតិ។ អវស្សំ ឧបគមនដ្ឋេន បន វិភវោ គតិ ធម្មានំ, សព្ពេសម្បិ សង្ខតធម្មានំ វិនាសោវ តេសំ គតិ។ ន ហិ តេ វិនាសំ អគច្ឆន្តា ឋាតុំ សក្កោន្តិ។ សុចិរម្បិ ឋត្វា បន និព្ពានំ អរហតោ គតិ, ខីណាសវស្ស អរហតោ អនុបាទិសេសនិព្ពានធាតុ ឯកំសេន គតីតិ អត្ថោ។

    Gati migānaṃ pavananti ajjhokāse byagghādīhi paripātiyamānānaṃ migānaṃ pavanaṃ rukkhādigahanaṃ araññaṃ gati paṭisaraṇaṃ hoti, taṃ patvā te assāsanti. Eteneva nayena ākāso pakkhīnaṃ gati. Avassaṃ upagamanaṭṭhena pana vibhavo gati dhammānaṃ, sabbesampi saṅkhatadhammānaṃ vināsova tesaṃ gati. Na hi te vināsaṃ agacchantā ṭhātuṃ sakkonti. Sucirampi ṭhatvā pana nibbānaṃ arahato gati, khīṇāsavassa arahato anupādisesanibbānadhātu ekaṃsena gatīti attho.

    បឋមគាថាសង្គណិកវណ្ណនា និដ្ឋិតា។

    Paṭhamagāthāsaṅgaṇikavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / វិនយបិដក • Vinayapiṭaka / បរិវារបាឡិ • Parivārapāḷi / ៥. បារាជិកាទិអាបត្តិ • 5. Pārājikādiāpatti

    ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / សារត្ថទីបនី-ដីកា • Sāratthadīpanī-ṭīkā / អសាធារណាទិវណ្ណនា • Asādhāraṇādivaṇṇanā

    ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វជិរពុទ្ធិ-ដីកា • Vajirabuddhi-ṭīkā / បារាជិកាទិអាបត្តិវណ្ណនា • Pārājikādiāpattivaṇṇanā

    ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វិមតិវិនោទនី-ដីកា • Vimativinodanī-ṭīkā / បារាជិកាទិអាបត្តិវណ្ណនា • Pārājikādiāpattivaṇṇanā

    ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / បាចិត្យាទិយោជនាបាឡិ • Pācityādiyojanāpāḷi / បារាជិកាទិអាបត្តិវណ្ណនា • Pārājikādiāpattivaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact