Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പരിവാര-അട്ഠകഥാ • Parivāra-aṭṭhakathā

    പാരാജികാദിആപത്തിവണ്ണനാ

    Pārājikādiāpattivaṇṇanā

    ൩൩൯. ഏവം പുച്ഛാനുക്കമേന സബ്ബപഞ്ഹേ വിസ്സജ്ജേത്വാ ഇദാനി ‘‘ആപത്തിക്ഖന്ധാ ച ഭവന്തി സത്താ’’തി ഏത്ഥ സങ്ഗഹിതആപത്തിക്ഖന്ധാനം പച്ചേകം നിബ്ബചനമത്തം ദസ്സേന്തോ പാരാജികന്തിആദിമാഹ. തത്ഥ പാരാജികന്തി ഗാഥായ അയമത്ഥോ – യദിദം പുഗ്ഗലാപത്തിസിക്ഖാപദപാരാജികേസു ആപത്തിപാരാജികം നാമ വുത്തം, തം ആപജ്ജന്തോ പുഗ്ഗലോ യസ്മാ പരാജിതോ പരാജയമാപന്നോ സദ്ധമ്മാ ചുതോ പരദ്ധോ ഭട്ഠോ നിരങ്കതോ ച ഹോതി, അനിഹതേ തസ്മിം പുഗ്ഗലേ പുന ഉപോസഥപ്പവാരണാദിഭേദോ സംവാസോ നത്ഥി. തേനേതം ഇതി വുച്ചതീതി തേന കാരണേന ഏതം ആപത്തിപാരാജികന്തി വുച്ചതി. അയഞ്ഹേത്ഥ സങ്ഖേപത്ഥോ – യസ്മാ പരാജിതോ ഹോതി തേന, തസ്മാ ഏതം പാരാജികന്തി വുച്ചതി.

    339. Evaṃ pucchānukkamena sabbapañhe vissajjetvā idāni ‘‘āpattikkhandhā ca bhavanti sattā’’ti ettha saṅgahitaāpattikkhandhānaṃ paccekaṃ nibbacanamattaṃ dassento pārājikantiādimāha. Tattha pārājikanti gāthāya ayamattho – yadidaṃ puggalāpattisikkhāpadapārājikesu āpattipārājikaṃ nāma vuttaṃ, taṃ āpajjanto puggalo yasmā parājito parājayamāpanno saddhammā cuto paraddho bhaṭṭho niraṅkato ca hoti, anihate tasmiṃ puggale puna uposathappavāraṇādibhedo saṃvāso natthi. Tenetaṃ iti vuccatīti tena kāraṇena etaṃ āpattipārājikanti vuccati. Ayañhettha saṅkhepattho – yasmā parājito hoti tena, tasmā etaṃ pārājikanti vuccati.

    ദുതിയഗാഥായപി ബ്യഞ്ജനം അനാദിയിത്വാ അത്ഥമത്തമേവ ദസ്സേതും സങ്ഘോവ ദേതി പരിവാസന്തിആദി വുത്തം. അയം പനേത്ഥ അത്ഥോ – ഇമം ആപത്തിം ആപജ്ജിത്വാ വുട്ഠാതുകാമസ്സ യം തം ആപത്തിവുട്ഠാനം തസ്സ ആദിമ്ഹി ചേവ പരിവാസദാനത്ഥായ ആദിതോ സേസേ മജ്ഝേ മാനത്തദാനത്ഥായ മൂലായപടികസ്സനേന വാ സഹ മാനത്തദാനത്ഥായ, അവസാനേ അബ്ഭാനത്ഥായ ച സങ്ഘോ ഇച്ഛിതബ്ബോ, ന ഹേത്ഥ ഏകമ്പി കമ്മം വിനാ സങ്ഘേന സക്കാ കാതുന്തി സങ്ഘോ, ആദിമ്ഹി ചേവ സേസേ ച ഇച്ഛിതബ്ബോ അസ്സാതി സങ്ഘാദിസേസോ.

    Dutiyagāthāyapi byañjanaṃ anādiyitvā atthamattameva dassetuṃ saṅghova deti parivāsantiādi vuttaṃ. Ayaṃ panettha attho – imaṃ āpattiṃ āpajjitvā vuṭṭhātukāmassa yaṃ taṃ āpattivuṭṭhānaṃ tassa ādimhi ceva parivāsadānatthāya ādito sese majjhe mānattadānatthāya mūlāyapaṭikassanena vā saha mānattadānatthāya, avasāne abbhānatthāya ca saṅgho icchitabbo, na hettha ekampi kammaṃ vinā saṅghena sakkā kātunti saṅgho, ādimhi ceva sese ca icchitabbo assāti saṅghādiseso.

    തതിയഗാഥായ അനിയതോ ന നിയതോതി യസ്മാ ന നിയതോ, തസ്മാ അനിയതോ അയമാപത്തിക്ഖന്ധോതി അത്ഥോ. കിം കാരണാ ന നിയതോതി? അനേകംസികതം പദം, യസ്മാ ഇദം സിക്ഖാപദം അനേകംസേന കതന്തി അത്ഥോ. കഥം അനേകംസേന? തിണ്ണമഞ്ഞതരം ഠാനം, തിണ്ണം ധമ്മാനം അഞ്ഞതരേന കാരേതബ്ബോതി ഹി തത്ഥ വുത്തം, തസ്മാ ‘‘അനിയതോ’’തി പവുച്ചതി, സോ ആപത്തിക്ഖന്ധോ അനിയതോതി വുച്ചതി. യഥാ ച തിണ്ണം അഞ്ഞതരം ഠാനം, ഏവം ദ്വിന്നം ധമ്മാനം അഞ്ഞതരം ഠാനം യത്ഥ വുത്തം, സോപി അനിയതോ ഏവ.

    Tatiyagāthāya aniyato na niyatoti yasmā na niyato, tasmā aniyato ayamāpattikkhandhoti attho. Kiṃ kāraṇā na niyatoti? Anekaṃsikataṃpadaṃ, yasmā idaṃ sikkhāpadaṃ anekaṃsena katanti attho. Kathaṃ anekaṃsena? Tiṇṇamaññataraṃ ṭhānaṃ, tiṇṇaṃ dhammānaṃ aññatarena kāretabboti hi tattha vuttaṃ, tasmā ‘‘aniyato’’ti pavuccati, so āpattikkhandho aniyatoti vuccati. Yathā ca tiṇṇaṃ aññataraṃ ṭhānaṃ, evaṃ dvinnaṃ dhammānaṃ aññataraṃ ṭhānaṃ yattha vuttaṃ, sopi aniyato eva.

    ചതുത്ഥഗാഥായ അച്ചയോ തേന സമോ നത്ഥീതി ദേസനാഗാമിനീസു അച്ചയേസു തേന സമോ ഥൂലോ അച്ചയോ നത്ഥി, തേനേതം ഇതി വുച്ചതി; ഥൂലത്താ അച്ചയസ്സ ഏതം ഥുല്ലച്ചയന്തി വുച്ചതീതി അത്ഥോ.

    Catutthagāthāya accayo tena samo natthīti desanāgāminīsu accayesu tena samo thūlo accayo natthi, tenetaṃ iti vuccati; thūlattā accayassa etaṃ thullaccayanti vuccatīti attho.

    പഞ്ചമഗാഥായ നിസ്സജ്ജിത്വാന ദേസേതി തേനേതന്തി നിസ്സജ്ജിത്വാ ദേസേതബ്ബതോ നിസ്സഗ്ഗിയന്തി വുച്ചതീതി അത്ഥോ.

    Pañcamagāthāya nissajjitvāna deseti tenetanti nissajjitvā desetabbato nissaggiyanti vuccatīti attho.

    ഛട്ഠഗാഥായ പാതേതി കുസലം ധമ്മന്തി സഞ്ചിച്ച ആപജ്ജന്തസ്സ കുസലധമ്മസങ്ഖാതം കുസലചിത്തം പാതേതി, തസ്മാ പാതേതി ചിത്തന്തി പാചിത്തിയം. യം പന ചിത്തം പാതേതി, തം യസ്മാ അരിയമഗ്ഗം അപരജ്ഝതി, ചിത്തസമ്മോഹകാരണഞ്ച ഹോതി, തസ്മാ ‘‘അരിയമഗ്ഗം അപരജ്ഝതി, ചിത്തസമ്മോഹനട്ഠാന’’ന്തി ച വുത്തം.

    Chaṭṭhagāthāya pāteti kusalaṃ dhammanti sañcicca āpajjantassa kusaladhammasaṅkhātaṃ kusalacittaṃ pāteti, tasmā pāteti cittanti pācittiyaṃ. Yaṃ pana cittaṃ pāteti, taṃ yasmā ariyamaggaṃ aparajjhati, cittasammohakāraṇañca hoti, tasmā ‘‘ariyamaggaṃ aparajjhati, cittasammohanaṭṭhāna’’nti ca vuttaṃ.

    പാടിദേസനീയഗാഥാസു ‘‘ഗാരയ്ഹം ആവുസോ ധമ്മം ആപജ്ജി’’ന്തി വുത്തഗാരയ്ഹഭാവകാരണദസ്സനത്ഥമേവ ഭിക്ഖു അഞ്ഞാതകോ സന്തോതിആദി വുത്തം. പടിദേസേതബ്ബതോ പന സാ ആപത്തി പാടിദേസനീയാതി വുച്ചതി.

    Pāṭidesanīyagāthāsu ‘‘gārayhaṃ āvuso dhammaṃ āpajji’’nti vuttagārayhabhāvakāraṇadassanatthameva bhikkhu aññātako santotiādi vuttaṃ. Paṭidesetabbato pana sā āpatti pāṭidesanīyāti vuccati.

    ദുക്കടഗാഥായ അപരദ്ധം വിരദ്ധഞ്ച ഖലിതന്തി സബ്ബമേതം ‘‘യഞ്ച ദുക്കട’’ന്തി ഏത്ഥ വുത്തസ്സ ദുക്കടസ്സ പരിയായവചനം. യഞ്ഹി ദുട്ഠു കതം വിരൂപം വാ കതം, തം ദുക്കടം. തം പനേതം യഥാ സത്ഥാരാ വുത്തം; ഏവം അകതത്താ അപരദ്ധം, കുസലം വിരജ്ഝിത്വാ പവത്തത്താ വിരദ്ധം, അരിയവത്തപടിപദം അനാരുള്ഹത്താ ഖലിതം. യം മനുസ്സോ കരേതി ഇദം പനസ്സ ഓപമ്മനിദസ്സനം. തസ്സത്ഥോ – യഥാ ഹി യം ലോകേ മനുസ്സോ ആവി വാ യദി വാ രഹോ പാപം കരോതി, തം ദുക്കടന്തി പവേദേന്തി; ഏവമിദമ്പി ബുദ്ധപ്പടികുട്ഠേന ലാമകഭാവേന പാപം, തസ്മാ ദുക്കടന്തി വേദിതബ്ബം.

    Dukkaṭagāthāya aparaddhaṃ viraddhañca khalitanti sabbametaṃ ‘‘yañca dukkaṭa’’nti ettha vuttassa dukkaṭassa pariyāyavacanaṃ. Yañhi duṭṭhu kataṃ virūpaṃ vā kataṃ, taṃ dukkaṭaṃ. Taṃ panetaṃ yathā satthārā vuttaṃ; evaṃ akatattā aparaddhaṃ, kusalaṃ virajjhitvā pavattattā viraddhaṃ, ariyavattapaṭipadaṃ anāruḷhattā khalitaṃ. Yaṃ manusso kareti idaṃ panassa opammanidassanaṃ. Tassattho – yathā hi yaṃ loke manusso āvi vā yadi vā raho pāpaṃ karoti, taṃ dukkaṭanti pavedenti; evamidampi buddhappaṭikuṭṭhena lāmakabhāvena pāpaṃ, tasmā dukkaṭanti veditabbaṃ.

    ദുബ്ഭാസിതഗാഥായ ദുബ്ഭാസിതം ദുരാഭട്ഠന്തി ദുട്ഠു ആഭട്ഠം ഭാസിതം ലപിതന്തി ദുരാഭട്ഠം. യം ദുരാഭട്ഠം, തം ദുബ്ഭാസിതന്തി അത്ഥോ. കിഞ്ച ഭിയ്യോ? സംകിലിട്ഠഞ്ച യം പദം, സംകിലിട്ഠം യസ്മാ തം പദം ഹോതീതി അത്ഥോ. തഥാ യഞ്ച വിഞ്ഞൂ ഗരഹന്തി, യസ്മാ ച നം വിഞ്ഞൂ ഗരഹന്തീതി അത്ഥോ. തേനേതം ഇതി വുച്ചതീതി തേന സംകിലിട്ഠഭാവേന ച വിഞ്ഞുഗരഹനേനാപി ച ഏതം ഇതി വുച്ചതി; ‘‘ദുബ്ഭാസിത’’ന്തി ഏവം വുച്ചതീതി അത്ഥോ.

    Dubbhāsitagāthāya dubbhāsitaṃ durābhaṭṭhanti duṭṭhu ābhaṭṭhaṃ bhāsitaṃ lapitanti durābhaṭṭhaṃ. Yaṃ durābhaṭṭhaṃ, taṃ dubbhāsitanti attho. Kiñca bhiyyo? Saṃkiliṭṭhañca yaṃ padaṃ, saṃkiliṭṭhaṃ yasmā taṃ padaṃ hotīti attho. Tathā yañca viññū garahanti, yasmā ca naṃ viññū garahantīti attho. Tenetaṃ iti vuccatīti tena saṃkiliṭṭhabhāvena ca viññugarahanenāpi ca etaṃ iti vuccati; ‘‘dubbhāsita’’nti evaṃ vuccatīti attho.

    സേഖിയഗാഥായ ‘‘ആദി ചേതം ചരണഞ്ചാ’’തിആദിനാ നയേന സേഖസ്സ സന്തകഭാവം ദീപേതി. തസ്മാ സേഖസ്സ ഇദം സേഖിയന്തി അയമേത്ഥ സങ്ഖേപത്ഥോ. ഇദം ‘‘ഗരുകലഹുകഞ്ചാപീ’’തിആദിപഞ്ഹേഹി അസങ്ഗഹിതസ്സ ‘‘ഹന്ദ വാക്യം സുണോമ തേ’’തി ഇമിനാ പന ആയാചനവചനേന സങ്ഗഹിതസ്സ അത്ഥസ്സ ദീപനത്ഥം വുത്തന്തി വേദിതബ്ബം.

    Sekhiyagāthāya ‘‘ādi cetaṃ caraṇañcā’’tiādinā nayena sekhassa santakabhāvaṃ dīpeti. Tasmā sekhassa idaṃ sekhiyanti ayamettha saṅkhepattho. Idaṃ ‘‘garukalahukañcāpī’’tiādipañhehi asaṅgahitassa ‘‘handa vākyaṃ suṇoma te’’ti iminā pana āyācanavacanena saṅgahitassa atthassa dīpanatthaṃ vuttanti veditabbaṃ.

    ഛന്നമതിവസ്സതീതിആദിമ്ഹിപി ഏസേവ നയോ. തത്ഥ ഛന്നമതിവസ്സതീതി ഗേഹം താവ തിണാദീഹി അച്ഛന്നം അതിവസ്സതി. ഇദം പന ആപത്തിസങ്ഖാതം ഗേഹം ഛന്നം അതിവസ്സതി; മൂലാപത്തിഞ്ഹി ഛാദേന്തോ അഞ്ഞം നവം ആപത്തിം ആപജ്ജതി. വിവടം നാതിവസ്സതീതി ഗേഹം താവ അവിവടം സുച്ഛന്നം നാതിവസ്സതി. ഇദം പന ആപത്തിസങ്ഖാതം ഗേഹം വിവടം നാതിവസ്സതി; മൂലാപത്തിഞ്ഹി വിവരന്തോ ദേസനാഗാമിനിം ദേസേത്വാ വുട്ഠാനഗാമിനിതോ വുട്ഠഹിത്വാ സുദ്ധന്തേ പതിട്ഠാതി. ആയതിം സംവരന്തോ അഞ്ഞം ആപത്തിം നാപജ്ജതി. തസ്മാ ഛന്നം വിവരേഥാതി തേന കാരണേന ദേസനാഗാമിനിം ദേസേന്തോ വുട്ഠാനഗാമിനിതോ ച വുട്ഠഹന്തോ ഛന്നം വിവരേഥ. ഏവം തം നാതിവസ്സതീതി ഏവഞ്ചേതം വിവടം നാതിവസ്സതീതി അത്ഥോ.

    Channamativassatītiādimhipi eseva nayo. Tattha channamativassatīti gehaṃ tāva tiṇādīhi acchannaṃ ativassati. Idaṃ pana āpattisaṅkhātaṃ gehaṃ channaṃ ativassati; mūlāpattiñhi chādento aññaṃ navaṃ āpattiṃ āpajjati. Vivaṭaṃ nātivassatīti gehaṃ tāva avivaṭaṃ succhannaṃ nātivassati. Idaṃ pana āpattisaṅkhātaṃ gehaṃ vivaṭaṃ nātivassati; mūlāpattiñhi vivaranto desanāgāminiṃ desetvā vuṭṭhānagāminito vuṭṭhahitvā suddhante patiṭṭhāti. Āyatiṃ saṃvaranto aññaṃ āpattiṃ nāpajjati. Tasmā channaṃ vivarethāti tena kāraṇena desanāgāminiṃ desento vuṭṭhānagāminito ca vuṭṭhahanto channaṃ vivaretha. Evaṃ taṃ nātivassatīti evañcetaṃ vivaṭaṃ nātivassatīti attho.

    ഗതി മിഗാനം പവനന്തി അജ്ഝോകാസേ ബ്യഗ്ഘാദീഹി പരിപാതിയമാനാനം മിഗാനം പവനം രുക്ഖാദിഗഹനം അരഞ്ഞം ഗതി പടിസരണം ഹോതി, തം പത്വാ തേ അസ്സാസന്തി. ഏതേനേവ നയേന ആകാസോ പക്ഖീനം ഗതി. അവസ്സം ഉപഗമനട്ഠേന പന വിഭവോ ഗതി ധമ്മാനം, സബ്ബേസമ്പി സങ്ഖതധമ്മാനം വിനാസോവ തേസം ഗതി. ന ഹി തേ വിനാസം അഗച്ഛന്താ ഠാതും സക്കോന്തി. സുചിരമ്പി ഠത്വാ പന നിബ്ബാനം അരഹതോ ഗതി, ഖീണാസവസ്സ അരഹതോ അനുപാദിസേസനിബ്ബാനധാതു ഏകംസേന ഗതീതി അത്ഥോ.

    Gati migānaṃ pavananti ajjhokāse byagghādīhi paripātiyamānānaṃ migānaṃ pavanaṃ rukkhādigahanaṃ araññaṃ gati paṭisaraṇaṃ hoti, taṃ patvā te assāsanti. Eteneva nayena ākāso pakkhīnaṃ gati. Avassaṃ upagamanaṭṭhena pana vibhavo gati dhammānaṃ, sabbesampi saṅkhatadhammānaṃ vināsova tesaṃ gati. Na hi te vināsaṃ agacchantā ṭhātuṃ sakkonti. Sucirampi ṭhatvā pana nibbānaṃ arahato gati, khīṇāsavassa arahato anupādisesanibbānadhātu ekaṃsena gatīti attho.

    പഠമഗാഥാസങ്ഗണികവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Paṭhamagāthāsaṅgaṇikavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / പരിവാരപാളി • Parivārapāḷi / ൫. പാരാജികാദിആപത്തി • 5. Pārājikādiāpatti

    ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / അസാധാരണാദിവണ്ണനാ • Asādhāraṇādivaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / പാരാജികാദിആപത്തിവണ്ണനാ • Pārājikādiāpattivaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / പാരാജികാദിആപത്തിവണ്ണനാ • Pārājikādiāpattivaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi / പാരാജികാദിആപത്തിവണ്ണനാ • Pārājikādiāpattivaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact