Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පරිවාරපාළි • Parivārapāḷi |
නමො තස්ස භගවතො අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්ස
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
විනයපිටකෙ
Vinayapiṭake
පරිවාරපාළි
Parivārapāḷi
1. භික්ඛුවිභඞ්ගො
1. Bhikkhuvibhaṅgo
සොළසමහාවාරො
Soḷasamahāvāro
1. කත්ථපඤ්ඤත්තිවාරො
1. Katthapaññattivāro
1. පාරාජිකකණ්ඩං
1. Pārājikakaṇḍaṃ
1. යං තෙන භගවතා ජානතා පස්සතා අරහතා සම්මාසම්බුද්ධෙන පඨමං පාරාජිකං කත්ථ පඤ්ඤත්තං, කං ආරබ්භ, කිස්මිං වත්ථුස්මිං? අත්ථි තත්ථ පඤ්ඤත්ති, අනුපඤ්ඤත්ති, අනුප්පන්නපඤ්ඤත්ති? සබ්බත්ථපඤ්ඤත්ති, පදෙසපඤ්ඤත්ති? සාධාරණපඤ්ඤත්ති, අසාධාරණපඤ්ඤත්ති? එකතොපඤ්ඤත්ති, උභතොපඤ්ඤත්ති? පඤ්චන්නං පාතිමොක්ඛුද්දෙසානං කත්ථොගධං කත්ථ පරියාපන්නං? කතමෙන උද්දෙසෙන උද්දෙසං ආගච්ඡති? චතුන්නං විපත්තීනං කතමා විපත්ති? සත්තන්නං ආපත්තික්ඛන්ධානං කතමො ආපත්තික්ඛන්ධො? ඡන්නං ආපත්තිසමුට්ඨානානං කතිහි සමුට්ඨානෙහි සමුට්ඨාති? චතුන්නං අධිකරණානං කතමං අධිකරණං? සත්තන්නං සමථානං කතිහි සමථෙහි සම්මති? කො තත්ථ විනයො, කො තත්ථ අභිවිනයො? කිං තත්ථ පාතිමොක්ඛං, කිං තත්ථ අධිපාතිමොක්ඛං? කා විපත්ති? කා සම්පත්ති? කා පටිපත්ති? කති අත්ථවසෙ පටිච්ච භගවතා පඨමං පාරාජිකං පඤ්ඤත්තං? කෙ සික්ඛන්ති? කෙ සික්ඛිතසික්ඛා? කත්ථ ඨිතං? කෙ ධාරෙන්ති? කස්ස වචනං? කෙනාභතන්ති?
1. Yaṃ tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena paṭhamaṃ pārājikaṃ kattha paññattaṃ, kaṃ ārabbha, kismiṃ vatthusmiṃ? Atthi tattha paññatti, anupaññatti, anuppannapaññatti? Sabbatthapaññatti, padesapaññatti? Sādhāraṇapaññatti, asādhāraṇapaññatti? Ekatopaññatti, ubhatopaññatti? Pañcannaṃ pātimokkhuddesānaṃ katthogadhaṃ kattha pariyāpannaṃ? Katamena uddesena uddesaṃ āgacchati? Catunnaṃ vipattīnaṃ katamā vipatti? Sattannaṃ āpattikkhandhānaṃ katamo āpattikkhandho? Channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ katihi samuṭṭhānehi samuṭṭhāti? Catunnaṃ adhikaraṇānaṃ katamaṃ adhikaraṇaṃ? Sattannaṃ samathānaṃ katihi samathehi sammati? Ko tattha vinayo, ko tattha abhivinayo? Kiṃ tattha pātimokkhaṃ, kiṃ tattha adhipātimokkhaṃ? Kā vipatti? Kā sampatti? Kā paṭipatti? Kati atthavase paṭicca bhagavatā paṭhamaṃ pārājikaṃ paññattaṃ? Ke sikkhanti? Ke sikkhitasikkhā? Kattha ṭhitaṃ? Ke dhārenti? Kassa vacanaṃ? Kenābhatanti?
2. යං තෙන භගවතා ජානතා පස්සතා අරහතා සම්මාසම්බුද්ධෙන පඨමං පාරාජිකං කත්ථ පඤ්ඤත්තන්ති? වෙසාලියං පඤ්ඤත්තං. කං ආරබ්භාති? සුදින්නං කලන්දපුත්තං ආරබ්භ. කිස්මිං වත්ථුස්මින්ති? සුදින්නො කලන්දපුත්තො පුරාණදුතියිකාය මෙථුනං ධම්මං පටිසෙවි, තස්මිං වත්ථුස්මිං. අත්ථි තත්ථ පඤ්ඤත්ති, අනුපඤ්ඤත්ති, අනුප්පන්නපඤ්ඤත්තීති? එකා පඤ්ඤත්ති, ද්වෙ අනුපඤ්ඤත්තියො. අනුප්පන්නපඤ්ඤත්ති තස්මිං නත්ථි. සබ්බත්ථපඤ්ඤත්ති, පදෙසපඤ්ඤත්තීති? සබ්බත්ථපඤ්ඤත්ති. සාධාරණපඤ්ඤත්ති, අසාධාරණපඤ්ඤත්තීති? සාධාරණපඤ්ඤත්ති. එකතොපඤ්ඤත්ති, උභතොපඤ්ඤත්තීති? උභතොපඤ්ඤත්ති. පඤ්චන්නං පාතිමොක්ඛුද්දෙසානං කත්ථොගධං කත්ථ පරියාපන්නන්ති? නිදානොගධං, නිදානපරියාපන්නං. කතමෙන උද්දෙසෙන උද්දෙසං ආගච්ඡතීති? දුතියෙන උද්දෙසෙන උද්දෙසං ආගච්ඡති. චතුන්නං විපත්තීනං කතමා විපත්තීති? සීලවිපත්ති. සත්තන්නං ආපත්තික්ඛන්ධානං කතමො ආපත්තික්ඛන්ධොති? පාරාජිකාපත්තික්ඛන්ධො. ඡන්නං ආපත්තිසමුට්ඨානානං කතිහි සමුට්ඨානෙහි සමුට්ඨාතීති? එකෙන සමුට්ඨානෙන සමුට්ඨාති – කායතො ච චිත්තතො ච සමුට්ඨාති, න වාචතො. චතුන්නං අධිකරණානං කතමං අධිකරණන්ති? ආපත්තාධිකරණං. සත්තන්නං සමථානං කතිහි සමථෙහි සම්මතීති? ද්වීහි සමථෙහි සම්මති – සම්මුඛාවිනයෙන ච පටිඤ්ඤාතකරණෙන ච. කො තත්ථ විනයො, කො තත්ථ අභිවිනයොති? පඤ්ඤත්ති විනයො, විභත්ති අභිවිනයො. කිං තත්ථ පාතිමොක්ඛං, කිං තත්ථ අධිපාතිමොක්ඛන්ති? පඤ්ඤත්ති පාතිමොක්ඛං, විභත්ති අධිපාතිමොක්ඛං. කා විපත්තීති? අසංවරො විපත්ති. කා සම්පත්තීති? සංවරො සම්පත්ති. කා පටිපත්තීති? න එවරූපං කරිස්සාමීති යාවජීවං ආපාණකොටිකං සමාදාය සික්ඛති සික්ඛාපදෙසු. 1 කති අත්ථවසෙ පටිච්ච භගවතා පඨමං පාරාජිකං පඤ්ඤත්තන්ති? දස අත්ථවසෙ පටිච්ච භගවතා පඨමං පාරාජිකං පඤ්ඤත්තං – සඞ්ඝසුට්ඨුතාය, සඞ්ඝඵාසුතාය, දුම්මඞ්කූනං පුග්ගලානං නිග්ගහාය, පෙසලානං භික්ඛූනං ඵාසුවිහාරාය, දිට්ඨධම්මිකානං ආසවානං සංවරාය, සම්පරායිකානං ආසවානං පටිඝාතාය, අප්පසන්නානං පසාදාය, පසන්නානං භිය්යොභාවාය, සද්ධම්මට්ඨිතියා, විනයානුග්ගහාය. කෙ සික්ඛන්තීති? සෙක්ඛා ච පුථුජ්ජනකල්යාණකා ච සික්ඛන්ති. කෙ සික්ඛිතසික්ඛාති? අරහන්තො සික්ඛිතසික්ඛා . කත්ථ ඨිතන්ති? සික්ඛාකාමෙසු ඨිතං. කෙ ධාරෙන්තීති? යෙසං වත්තති තෙ ධාරෙන්ති. කස්ස වචනන්ති? භගවතො වචනං අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්ස. කෙනාභතන්ති? පරම්පරාභතං –
2. Yaṃ tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena paṭhamaṃ pārājikaṃ kattha paññattanti? Vesāliyaṃ paññattaṃ. Kaṃ ārabbhāti? Sudinnaṃ kalandaputtaṃ ārabbha. Kismiṃ vatthusminti? Sudinno kalandaputto purāṇadutiyikāya methunaṃ dhammaṃ paṭisevi, tasmiṃ vatthusmiṃ. Atthi tattha paññatti, anupaññatti, anuppannapaññattīti? Ekā paññatti, dve anupaññattiyo. Anuppannapaññatti tasmiṃ natthi. Sabbatthapaññatti, padesapaññattīti? Sabbatthapaññatti. Sādhāraṇapaññatti, asādhāraṇapaññattīti? Sādhāraṇapaññatti. Ekatopaññatti, ubhatopaññattīti? Ubhatopaññatti. Pañcannaṃ pātimokkhuddesānaṃ katthogadhaṃ kattha pariyāpannanti? Nidānogadhaṃ, nidānapariyāpannaṃ. Katamena uddesena uddesaṃ āgacchatīti? Dutiyena uddesena uddesaṃ āgacchati. Catunnaṃ vipattīnaṃ katamā vipattīti? Sīlavipatti. Sattannaṃ āpattikkhandhānaṃ katamo āpattikkhandhoti? Pārājikāpattikkhandho. Channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ katihi samuṭṭhānehi samuṭṭhātīti? Ekena samuṭṭhānena samuṭṭhāti – kāyato ca cittato ca samuṭṭhāti, na vācato. Catunnaṃ adhikaraṇānaṃ katamaṃ adhikaraṇanti? Āpattādhikaraṇaṃ. Sattannaṃ samathānaṃ katihi samathehi sammatīti? Dvīhi samathehi sammati – sammukhāvinayena ca paṭiññātakaraṇena ca. Ko tattha vinayo, ko tattha abhivinayoti? Paññatti vinayo, vibhatti abhivinayo. Kiṃ tattha pātimokkhaṃ, kiṃ tattha adhipātimokkhanti? Paññatti pātimokkhaṃ, vibhatti adhipātimokkhaṃ. Kā vipattīti? Asaṃvaro vipatti. Kā sampattīti? Saṃvaro sampatti. Kā paṭipattīti? Na evarūpaṃ karissāmīti yāvajīvaṃ āpāṇakoṭikaṃ samādāya sikkhati sikkhāpadesu. 2 Kati atthavase paṭicca bhagavatā paṭhamaṃ pārājikaṃ paññattanti? Dasa atthavase paṭicca bhagavatā paṭhamaṃ pārājikaṃ paññattaṃ – saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya, dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāya, diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ āsavānaṃ paṭighātāya, appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya, saddhammaṭṭhitiyā, vinayānuggahāya. Ke sikkhantīti? Sekkhā ca puthujjanakalyāṇakā ca sikkhanti. Ke sikkhitasikkhāti? Arahanto sikkhitasikkhā . Kattha ṭhitanti? Sikkhākāmesu ṭhitaṃ. Ke dhārentīti? Yesaṃ vattati te dhārenti. Kassa vacananti? Bhagavato vacanaṃ arahato sammāsambuddhassa. Kenābhatanti? Paramparābhataṃ –
3.
3.
උපාලි දාසකො චෙව, සොණකො සිග්ගවො තථා;
Upāli dāsako ceva, soṇako siggavo tathā;
භද්දනාමො ච පණ්ඩිතො.
Bhaddanāmo ca paṇḍito.
එතෙ නාගා මහාපඤ්ඤා, ජම්බුදීපා ඉධාගතා;
Ete nāgā mahāpaññā, jambudīpā idhāgatā;
විනයං තෙ වාචයිංසු, පිටකං තම්බපණ්ණියා.
Vinayaṃ te vācayiṃsu, piṭakaṃ tambapaṇṇiyā.
නිකායෙ පඤ්ච වාචෙසුං, සත්ත චෙව පකරණෙ;
Nikāye pañca vācesuṃ, satta ceva pakaraṇe;
තතො අරිට්ඨො මෙධාවී, තිස්සදත්තො ච පණ්ඩිතො.
Tato ariṭṭho medhāvī, tissadatto ca paṇḍito.
විසාරදො කාළසුමනො, ථෙරො ච දීඝනාමකො;
Visārado kāḷasumano, thero ca dīghanāmako;
දීඝසුමනො ච පණ්ඩිතො.
Dīghasumano ca paṇḍito.
පුනදෙව 11 කාළසුමනො, නාගත්ථෙරො ච බුද්ධරක්ඛිතො;
Punadeva 12 kāḷasumano, nāgatthero ca buddharakkhito;
පුනදෙව සුමනො මෙධාවී, විනයෙ ච විසාරදො;
Punadeva sumano medhāvī, vinaye ca visārado;
බහුස්සුතො චූළනාගො, ගජොව දුප්පධංසියො.
Bahussuto cūḷanāgo, gajova duppadhaṃsiyo.
තස්ස සිස්සො මහාපඤ්ඤො ඛෙමනාමො තිපෙටකො.
Tassa sisso mahāpañño khemanāmo tipeṭako.
දීපෙ තාරකරාජාව පඤ්ඤාය අතිරොචථ;
Dīpe tārakarājāva paññāya atirocatha;
උපතිස්සො ච මෙධාවී, ඵුස්සදෙවො මහාකථී.
Upatisso ca medhāvī, phussadevo mahākathī.
පුනදෙව සුමනො මෙධාවී, පුප්ඵනාමො බහුස්සුතො;
Punadeva sumano medhāvī, pupphanāmo bahussuto;
මහාකථී මහාසිවො, පිටකෙ සබ්බත්ථ කොවිදො.
Mahākathī mahāsivo, piṭake sabbattha kovido.
පුනදෙව උපාලි මෙධාවී, විනයෙ ච විසාරදො;
Punadeva upāli medhāvī, vinaye ca visārado;
මහානාගො මහාපඤ්ඤො, සද්ධම්මවංසකොවිදො.
Mahānāgo mahāpañño, saddhammavaṃsakovido.
පුනදෙව අභයො මෙධාවී, පිටකෙ සබ්බත්ථ කොවිදො;
Punadeva abhayo medhāvī, piṭake sabbattha kovido;
තිස්සත්ථෙරො ච මෙධාවී, විනයෙ ච විසාරදො.
Tissatthero ca medhāvī, vinaye ca visārado.
තස්ස සිස්සො මහාපඤ්ඤො, පුප්ඵනාමො බහුස්සුතො;
Tassa sisso mahāpañño, pupphanāmo bahussuto;
සාසනං අනුරක්ඛන්තො, ජම්බුදීපෙ පතිට්ඨිතො.
Sāsanaṃ anurakkhanto, jambudīpe patiṭṭhito.
චූළාභයො ච මෙධාවී, විනයෙ ච විසාරදො;
Cūḷābhayo ca medhāvī, vinaye ca visārado;
තිස්සත්ථෙරො ච මෙධාවී, සද්ධම්මවංසකොවිදො.
Tissatthero ca medhāvī, saddhammavaṃsakovido.
සිවත්ථෙරො ච මෙධාවී, විනයෙ සබ්බත්ථ කොවිදො.
Sivatthero ca medhāvī, vinaye sabbattha kovido.
එතෙ නාගා මහාපඤ්ඤා, විනයඤ්ඤූ මග්ගකොවිදා;
Ete nāgā mahāpaññā, vinayaññū maggakovidā;
විනයං දීපෙ පකාසෙසුං, පිටකං තම්බපණ්ණියාති.
Vinayaṃ dīpe pakāsesuṃ, piṭakaṃ tambapaṇṇiyāti.
4. යං තෙන භගවතා ජානතා පස්සතා අරහතා සම්මාසම්බුද්ධෙන දුතියං පාරාජිකං කත්ථ පඤ්ඤත්තන්ති? රාජගහෙ පඤ්ඤත්තං. කං ආරබ්භාති? ධනියං කුම්භකාරපුත්තං ආරබ්භ. කිස්මිං වත්ථුස්මින්ති? ධනියො කුම්භකාරපුත්තො රඤ්ඤො දාරූනි අදින්නං ආදියි, තස්මිං වත්ථුස්මිං. එකා පඤ්ඤත්ති, එකා අනුපඤ්ඤත්ති. ඡන්නං ආපත්තිසමුට්ඨානානං කතිහි සමුට්ඨානෙහි සමුට්ඨාතීති? තීහි සමුට්ඨානෙහි සමුට්ඨාති – සියා කායතො ච චිත්තතො ච සමුට්ඨාති , න වාචතො; සියා වාචතො ච චිත්තතො ච සමුට්ඨාති, න කායතො; සියා කායතො ච වාචතො ච චිත්තතො ච සමුට්ඨාති…පෙ.….
4. Yaṃ tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena dutiyaṃ pārājikaṃ kattha paññattanti? Rājagahe paññattaṃ. Kaṃ ārabbhāti? Dhaniyaṃ kumbhakāraputtaṃ ārabbha. Kismiṃ vatthusminti? Dhaniyo kumbhakāraputto rañño dārūni adinnaṃ ādiyi, tasmiṃ vatthusmiṃ. Ekā paññatti, ekā anupaññatti. Channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ katihi samuṭṭhānehi samuṭṭhātīti? Tīhi samuṭṭhānehi samuṭṭhāti – siyā kāyato ca cittato ca samuṭṭhāti , na vācato; siyā vācato ca cittato ca samuṭṭhāti, na kāyato; siyā kāyato ca vācato ca cittato ca samuṭṭhāti…pe….
5. තතියං පාරාජිකං කත්ථ පඤ්ඤත්තන්ති? වෙසාලියං පඤ්ඤත්තං. කං ආරබ්භාති? සම්බහුලෙ භික්ඛූ ආරබ්භ. කිස්මිං වත්ථුස්මින්ති? සම්බහුලා භික්ඛූ අඤ්ඤමඤ්ඤං ජීවිතා වොරොපෙසුං, තස්මිං වත්ථුස්මිං. එකා පඤ්ඤත්ති, එකා අනුපඤ්ඤත්ති. ඡන්නං ආපත්තිසමුට්ඨානානං කතිහි සමුට්ඨානෙහි සමුට්ඨාතීති? තීහි සමුට්ඨානෙහි සමුට්ඨාති – සියා කායතො ච චිත්තතො ච සමුට්ඨාති, න වාචතො; සියා වාචතො ච චිත්තතො ච සමුට්ඨාති, න කායතො; සියා කායතො ච වාචතො ච චිත්තතො ච සමුට්ඨාති…පෙ.….
5. Tatiyaṃ pārājikaṃ kattha paññattanti? Vesāliyaṃ paññattaṃ. Kaṃ ārabbhāti? Sambahule bhikkhū ārabbha. Kismiṃ vatthusminti? Sambahulā bhikkhū aññamaññaṃ jīvitā voropesuṃ, tasmiṃ vatthusmiṃ. Ekā paññatti, ekā anupaññatti. Channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ katihi samuṭṭhānehi samuṭṭhātīti? Tīhi samuṭṭhānehi samuṭṭhāti – siyā kāyato ca cittato ca samuṭṭhāti, na vācato; siyā vācato ca cittato ca samuṭṭhāti, na kāyato; siyā kāyato ca vācato ca cittato ca samuṭṭhāti…pe….
6. චතුත්ථං පාරාජිකං කත්ථ පඤ්ඤත්තන්ති? වෙසාලියං පඤ්ඤත්තං. කං ආරබ්භාති? වග්ගුමුදාතීරියෙ භික්ඛූ ආරබ්භ. කිස්මිං වත්ථුස්මින්ති? වග්ගුමුදාතීරියා භික්ඛූ ගිහීනං අඤ්ඤමඤ්ඤස්ස උත්තරිමනුස්සධම්මස්ස වණ්ණං භාසිංසු, තස්මිං වත්ථුස්මිං. එකා පඤ්ඤත්ති, එකා අනුපඤ්ඤත්ති. ඡන්නං ආපත්තිසමුට්ඨානානං කතිහි සමුට්ඨානෙහි සමුට්ඨාතීති? තීහි සමුට්ඨානෙහි සමුට්ඨාති – සියා කායතො ච චිත්තතො ච සමුට්ඨාති, න වාචතො; සියා වාචතො ච චිත්තතො ච සමුට්ඨාති, න කායතො; සියා කායතො ච වාචතො ච චිත්තතො ච සමුට්ඨාති…පෙ.….
6. Catutthaṃ pārājikaṃ kattha paññattanti? Vesāliyaṃ paññattaṃ. Kaṃ ārabbhāti? Vaggumudātīriye bhikkhū ārabbha. Kismiṃ vatthusminti? Vaggumudātīriyā bhikkhū gihīnaṃ aññamaññassa uttarimanussadhammassa vaṇṇaṃ bhāsiṃsu, tasmiṃ vatthusmiṃ. Ekā paññatti, ekā anupaññatti. Channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ katihi samuṭṭhānehi samuṭṭhātīti? Tīhi samuṭṭhānehi samuṭṭhāti – siyā kāyato ca cittato ca samuṭṭhāti, na vācato; siyā vācato ca cittato ca samuṭṭhāti, na kāyato; siyā kāyato ca vācato ca cittato ca samuṭṭhāti…pe….
චත්තාරො පාරාජිකා නිට්ඨිතා.
Cattāro pārājikā niṭṭhitā.
තස්සුද්දානං –
Tassuddānaṃ –
මෙථුනාදින්නාදානඤ්ච , මනුස්සවිග්ගහුත්තරි;
Methunādinnādānañca , manussaviggahuttari;
පාරාජිකානි චත්තාරි, ඡෙජ්ජවත්ථූ අසංසයාති.
Pārājikāni cattāri, chejjavatthū asaṃsayāti.
Footnotes:
Related texts:
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / පරිවාර-අට්ඨකථා • Parivāra-aṭṭhakathā / පඤ්ඤත්තිවාරවණ්ණනා • Paññattivāravaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / පඤ්ඤත්තිවාරවණ්ණනා • Paññattivāravaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / පඤ්ඤත්තිවාරවණ්ණනා • Paññattivāravaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / පඤ්ඤත්තිවාරවණ්ණනා • Paññattivāravaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / කතාපත්තිවාරාදිවණ්ණනා • Katāpattivārādivaṇṇanā