| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਸਿਕ੍ਖਾ-ਮੂਲਸਿਕ੍ਖਾ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
੧. ਪਾਰਾਜਿਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
1. Pārājikaniddesavaṇṇanā
੧. ਇਦਾਨਿ ਸਬ੍ਬਸਿਕ੍ਖਾਨਂ ਪਨ ਮੂਲਭੂਤਤ੍ਤਾ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾવ ਪਠਮਂ વੁਤ੍ਤਾ, ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਮਹਾਸਾવਜ੍ਜਤ੍ਤਾ, ਮੂਲਚ੍ਛੇਜ੍ਜવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਨਤੋ ਚ ਸਬ੍ਬਪਠਮਂ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤ੍ਯਾਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯੇ ਸਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪવੇਸਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਚੁਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਙ੍ਗਜਾਤਂ, ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿਮੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਏਕਤਿਲਬੀਜਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਙ੍ਗਜਾਤਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖੋ। ਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮਨੁਸ੍ਸਾਮਨੁਸ੍ਸਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾਨਂ વਸੇਨ ਤਿਸ੍ਸੋ ਇਤ੍ਥਿਯੋ, ਤਯੋ ਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕਾ, ਤਯੋ ਪਣ੍ਡਕਾ, ਤਯੋ ਪੁਰਿਸਾਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕવਤ੍ਥੁਭੂਤਾਨਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸਯਾ ਦ੍વਾਦਸ ਸਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤੇਸਂ વਚ੍ਚਪਸ੍ਸਾવਮੁਖਮਗ੍ਗવਸੇਨ ਤਯੋ ਮਗ੍ਗਾ। ਤਤ੍ਥ ਮਨੁਸ੍ਸਿਤ੍ਥਿਯਾ ਤਯੋ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਿਤ੍ਥਿਯਾ ਤਯੋ, ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਤਯੋਤਿ ਨવ , ਤਥਾ ਮਨੁਸ੍ਸੁਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕਾਦੀਨਂ। ਮਨੁਸ੍ਸਪਣ੍ਡਕਾਦੀਨਂ ਪਨ વਚ੍ਚਮੁਖਮਗ੍ਗવਸੇਨ ਦ੍વੇ ਦ੍વੇਤਿ ਛ, ਤਥਾ ਮਨੁਸ੍ਸਪੁਰਿਸਾਦੀਨਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ વਸੇਨ ਤਿਂਸ ਮਗ੍ਗਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਇਧ ‘‘ਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯੇ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯੇ, ਦ੍વਾਦਸਨ੍ਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਤੀਸੁ ਮਗ੍ਗੇਸੁ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਮਗ੍ਗੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਚੁਤੋਤਿ ਸਕ੍ਕਤ੍ਤਾ વਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਤ੍ਤਾ વਾ ਚੁਤਸਤ੍ਤੋ વਿਯ ਸਾਸਨਤੋ ਚੁਤੋ ਹੋਤਿ, ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
1. Idāni sabbasikkhānaṃ pana mūlabhūtattā adhisīlasikkhāva paṭhamaṃ vuttā, tatrāpi mahāsāvajjattā, mūlacchejjavasena pavattanato ca sabbapaṭhamaṃ pārājikaṃ jānitabbanti dassento ‘‘saṃ nimitta’’ntyādimāha. Tattha maggattaye saṃ nimittaṃ pavesanto bhikkhu cutoti attho. Saṃ nimittanti attano aṅgajātaṃ, sabbantimena paricchedena ekatilabījamattampi attano aṅgajātanti vuttaṃ hoti. Bhikkhūti anikkhittasikkho. Maggattayeti ettha manussāmanussatiracchānagatānaṃ vasena tisso itthiyo, tayo ubhatobyañjanakā, tayo paṇḍakā, tayo purisāti pārājikavatthubhūtānaṃ nimittānaṃ nissayā dvādasa sattā honti. Tesaṃ vaccapassāvamukhamaggavasena tayo maggā. Tattha manussitthiyā tayo, amanussitthiyā tayo, tiracchānagatitthiyā tayoti nava , tathā manussubhatobyañjanakādīnaṃ. Manussapaṇḍakādīnaṃ pana vaccamukhamaggavasena dve dveti cha, tathā manussapurisādīnanti sabbesaṃ vasena tiṃsa maggā honti. Te sabbe pariggahetvā idha ‘‘maggattaye’’ti vuttaṃ, tasmiṃ maggattaye, dvādasannaṃ sattānaṃ tīsu maggesu yattha katthaci maggeti attho. Cutoti sakkattā vā brahmattā vā cutasatto viya sāsanato cuto hoti, pārājiko hotīti attho.
ਇਦਾਨਿ ਪવੇਸਨਂ ਨਾਮ ਨ ਕੇવਲਂ ਅਤ੍ਤੁਪਕ੍ਕਮੇਨੇવ ਹੋਤਿ, ਪਰੂਪਕ੍ਕਮੇਨਾਪਿ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਸੇવਨਚਿਤ੍ਤੇ ਸਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਪવੇਸਨਾ’’ਤ੍ਯਾਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪવੇਸਨਟ੍ਠਿਤਉਦ੍ਧਰਣਪવਿਟ੍ਠਕ੍ਖਣੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਖਣਂ ਚੇਪਿ ਸਾਦਿਯਂ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤੋ ਸਚੇਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਸੇવਨਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੋ, ਚੁਤੋ ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤਿ। ਯੋ ਪਨ ਸਬ੍ਬਸੋ ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤੋ ਆਸੀવਿਸਮੁਖਂ ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੁਂ ਪવਿਟ੍ਠਂ વਿਯ ਚ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਸੋ ਨਿਪ੍ਪਰਾਧੋ ਹੋਤਿ। ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਠਿਤਂ ਨਾਮ ਸੁਕ੍ਕવਿਸ੍ਸਟ੍ਠਿਸਮਯਪ੍ਪਤ੍ਤਂ। ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਂ।
Idāni pavesanaṃ nāma na kevalaṃ attupakkameneva hoti, parūpakkamenāpi hoti, tatthāpi sevanacitte sati pārājiko hotīti dassanatthaṃ ‘‘pavesanā’’tyādi vuttaṃ. Tassattho – yo bhikkhu pavesanaṭṭhitauddharaṇapaviṭṭhakkhaṇesu aññataraṃ khaṇaṃ cepi sādiyaṃ sādiyanto sacepi tasmiṃ khaṇe sevanacittaṃ upaṭṭhāpento, cuto pārājiko hoti. Yo pana sabbaso asādiyanto āsīvisamukhaṃ aṅgārakāsuṃ paviṭṭhaṃ viya ca maññati, so nipparādho hoti. Ettha pana ṭhitaṃ nāma sukkavissaṭṭhisamayappattaṃ. Paṭhamapārājikaṃ.
੨-੭. ਇਦਾਨਿ ਦੁਤਿਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਦਿਨ੍ਨਂ ਮਾਨੁਸਂ ਭਣ੍ਡ’’ਨ੍ਤ੍ਯਾਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਦਿਨ੍ਨਂ ਮਾਨੁਸਂ ਗਰੁਕਂ ਭਣ੍ਡਂ ਪਞ੍ਚવੀਸਾવਹਾਰੇਸੁ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਅવਹਾਰੇਨ ਆਦਿਯਨ੍ਤੋ ਚੁਤੋ ਭવੇਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਅਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਸਸ੍ਸਾਮਿਕਂ ਭਣ੍ਡਂ, ਤਂ ਤੇਹਿ ਸਾਮਿਕੇਹਿ ਕਾਯੇਨ વਾ વਾਚਾਯ વਾ ਨ ਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਅਦਿਨ੍ਨਂ, ਅਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਂ ਅਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਰਕ੍ਖਿਤਂ ਗੋਪਿਤਂ ਮਮਾਯਿਤਂ ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ। ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸ ਇਦਨ੍ਤਿ ਮਾਨੁਸਂ, ਮਨੁਸ੍ਸਸਨ੍ਤਕਂ, ‘‘ਭਣ੍ਡ’’ਨ੍ਤਿਮਿਨਾ ਤੁਲ੍ਯਾਧਿਕਰਣਂ । ਥੇਯ੍ਯਾਯੇਕੇਨਾਤਿ ਥੇਯ੍ਯਾਯ ਏਕੇਨ, ਏਕੇਨ ਅવਹਾਰੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਲਿਙ੍ਗਭੇਦਂ ਕਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਂ। ‘‘ਥੇਯ੍ਯਾ ਕੇਨਚੀ’’ਤਿ વਾ ਪਾਠੋ। ਤਤ੍ਥ ਥੇਨੋਤਿ ਚੋਰੋ, ਥੇਨਸ੍ਸ ਭਾવੋ ਥੇਯ੍ਯਾ, ਕਰਣਤ੍ਥੇ ਚੇਤਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤવਚਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਕੇਨਚਿ ਥੇਯ੍ਯੇਨ ਅવਹਾਰੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ ਆਦਿਯਨ੍ਤੋ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ। ਪਞ੍ਚવੀਸਾવਹਾਰੇਸੂਤਿ ਪਞ੍ਚਪਞ੍ਚਕੇ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚવੀਸਤਿ ਅવਹਾਰਾ। ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਪਞ੍ਚਕਾਨਿ ਨਾਮ ਨਾਨਾਭਣ੍ਡਪਞ੍ਚਕਂ ਏਕਭਣ੍ਡਪਞ੍ਚਕਂ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਪਞ੍ਚਕਂ ਪੁਬ੍ਬਪ੍ਪਯੋਗਪਞ੍ਚਕਂ ਥੇਯ੍ਯਾવਹਾਰਪਞ੍ਚਕਨ੍ਤਿ।
2-7. Idāni dutiyaṃ dassetuṃ ‘‘adinnaṃ mānusaṃ bhaṇḍa’’ntyādimāha. Tattha yo bhikkhu adinnaṃ mānusaṃ garukaṃ bhaṇḍaṃ pañcavīsāvahāresu yena kenaci avahārena ādiyanto cuto bhaveti sambandho. Adinnanti yaṃ kiñci parapariggahitaṃ sassāmikaṃ bhaṇḍaṃ, taṃ tehi sāmikehi kāyena vā vācāya vā na dinnanti adinnaṃ, anissaṭṭhaṃ apariccattaṃ rakkhitaṃ gopitaṃ mamāyitaṃ parapariggahitaṃ. Manussassa idanti mānusaṃ, manussasantakaṃ, ‘‘bhaṇḍa’’ntiminā tulyādhikaraṇaṃ . Theyyāyekenāti theyyāya ekena, ekena avahārenāti attho. Liṅgabhedaṃ katvā vuttaṃ. ‘‘Theyyā kenacī’’ti vā pāṭho. Tattha thenoti coro, thenassa bhāvo theyyā, karaṇatthe cetaṃ paccattavacanaṃ, tasmā kenaci theyyena avahārenāti attho. Ādiyanti ādiyanto gaṇhanto. Pañcavīsāvahāresūti pañcapañcake samodhānetvā pañcavīsati avahārā. Tattha pañcapañcakāni nāma nānābhaṇḍapañcakaṃ ekabhaṇḍapañcakaṃ sāhatthikapañcakaṃ pubbappayogapañcakaṃ theyyāvahārapañcakanti.
ਤਤ੍ਥ ਸવਿਞ੍ਞਾਣਕਾવਿਞ੍ਞਾਣਕਮਿਸ੍ਸਕਭਣ੍ਡવਸੇਨ ਨਾਨਾਭਣ੍ਡਪਞ੍ਚਕਂ, ਸવਿਞ੍ਞਾਣਕਭਣ੍ਡવਸੇਨ ਏਕਭਣ੍ਡਪਞ੍ਚਕਂ। ਤਤ੍ਥ ਨਾਨਾਭਣ੍ਡવਸੇਨ ਤਾવ ਏવਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ – ਯੋ ਆਰਾਮਂ ਅਭਿਯੁਞ੍ਜਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ। ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ વਿਮਤਿਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸ। ਸਾਮਿਕੋ ‘‘ਨ ਮਯ੍ਹਂ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਧੁਰਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸ। ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਭਣ੍ਡਂ ਹਰਨ੍ਤੋ ਸੀਸੇ ਭਾਰਂ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤੋ ਆਮਸਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ। ਫਨ੍ਦਾਪੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸ। ਖਨ੍ਧਂ ਓਰੋਪੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸ। ਉਪਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਭਣ੍ਡਂ ‘‘ਦੇਹਿ ਮੇ ਭਣ੍ਡ’’ਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਮਾਨੋ ‘‘ਨਾਹਂ ਗਣ੍ਹਾਮੀ’’ਤਿ ਭਣਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ। ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ વਿਮਤਿਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸ। ਸਾਮਿਕੋ ‘‘ਨ ਮਯ੍ਹਂ ਦਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਧੁਰਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸ। ‘‘ਸਹਭਣ੍ਡਹਾਰਕਂ ਨੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਠਮਂ ਪਾਦਂ ਸਙ੍ਕਾਮੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸ। ਦੁਤਿਯਂ ਪਾਦਂ ਸਙ੍ਕਾਮੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸ। ਥਲਟ੍ਠਂ ਭਣ੍ਡਂ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤੋ ਆਮਸਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ। ਫਨ੍ਦਾਪੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸ। ਠਾਨਾ ਚਾવੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸ। ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਨਾਨਾਭਣ੍ਡવਸੇਨ ਯੋਜਨਾ। ਏਕਭਣ੍ਡવਸੇਨ ਪਨ ਸਸ੍ਸਾਮਿਕਂ ਦਾਸਂ વਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਂ વਾ ਯਥਾવੁਤ੍ਤੇਨ ਅਭਿਯੋਗਾਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਆਦਿਯਤਿ વਾ ਹਰਤਿ વਾ ਅવਹਰਤਿ વਾ ਇਰਿਯਾਪਥਂ ਕੋਪੇਤਿ વਾ ਠਾਨਾ ਚਾવੇਤਿ વਾਤਿ। ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਏਕਭਣ੍ਡવਸੇਨ ਯੋਜਨਾ।
Tattha saviññāṇakāviññāṇakamissakabhaṇḍavasena nānābhaṇḍapañcakaṃ, saviññāṇakabhaṇḍavasena ekabhaṇḍapañcakaṃ. Tattha nānābhaṇḍavasena tāva evaṃ veditabbo – yo ārāmaṃ abhiyuñjati, āpatti dukkaṭassa. Sāmikassa vimatiṃ uppādeti, āpatti thullaccayassa. Sāmiko ‘‘na mayhaṃ bhavissatī’’ti dhuraṃ nikkhipati, āpatti pārājikassa. Aññassa bhaṇḍaṃ haranto sīse bhāraṃ theyyacitto āmasati, āpatti dukkaṭassa. Phandāpeti, āpatti thullaccayassa. Khandhaṃ oropeti, āpatti pārājikassa. Upanikkhittaṃ bhaṇḍaṃ ‘‘dehi me bhaṇḍa’’nti vuccamāno ‘‘nāhaṃ gaṇhāmī’’ti bhaṇati, āpatti dukkaṭassa. Sāmikassa vimatiṃ uppādeti, āpatti thullaccayassa. Sāmiko ‘‘na mayhaṃ dassatī’’ti dhuraṃ nikkhipati, āpatti pārājikassa. ‘‘Sahabhaṇḍahārakaṃ nessāmī’’ti paṭhamaṃ pādaṃ saṅkāmeti, āpatti thullaccayassa. Dutiyaṃ pādaṃ saṅkāmeti, āpatti pārājikassa. Thalaṭṭhaṃ bhaṇḍaṃ theyyacitto āmasati, āpatti dukkaṭassa. Phandāpeti, āpatti thullaccayassa. Ṭhānā cāveti, āpatti pārājikassa. Ayamettha nānābhaṇḍavasena yojanā. Ekabhaṇḍavasena pana sassāmikaṃ dāsaṃ vā tiracchānaṃ vā yathāvuttena abhiyogādinā nayena ādiyati vā harati vā avaharati vā iriyāpathaṃ kopeti vā ṭhānā cāveti vāti. Ayamettha ekabhaṇḍavasena yojanā.
ਪਞ੍ਚ ਅવਹਾਰਾ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕੋ ਆਣਤ੍ਤਿਕੋ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯੋ ਅਤ੍ਥਸਾਧਕੋ ਧੁਰਨਿਕ੍ਖੇਪੋਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕੋ ਨਾਮ ਪਰਸ੍ਸ ਭਣ੍ਡਂ ਸਹਤ੍ਥਾ ਅવਹਰਤਿ। ਆਣਤ੍ਤਿਕੋ ਨਾਮ ‘‘ਅਸੁਕਸ੍ਸ ਭਣ੍ਡਂ ਅવਹਰਾ’’ਤਿ ਅਞ੍ਞਂ ਆਣਾਪੇਤਿ। ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯੋ ਨਾਮ ਅਨ੍ਤੋਸੁਙ੍ਕਘਾਤੇ ਠਿਤੋ ਬਹਿਸੁਙ੍ਕਘਾਤਂ ਪਾਤੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸ। ਅਤ੍ਥਸਾਧਕੋ ਨਾਮ ‘‘ਅਸੁਕਂ ਭਣ੍ਡਂ ਯਦਾ ਸਕ੍ਕੋਸਿ, ਤਦਾ ਅવਹਰਾ’’ਤਿ ਆਣਾਪੇਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਸਚੇ ਪਰੋ ਅਨਨ੍ਤਰਾਯਿਕੋ ਹੁਤ੍વਾ ਤਂ ਅવਹਰਤਿ, ਆਣਾਪਕੋ ਆਣਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇਯੇવ ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਅવਹਾਰਕੋ ਪਨ ਅવਹਟਕਾਲੇ, ਅਯਂ ਅਤ੍ਥਸਾਧਕੋ। ਧੁਰਨਿਕ੍ਖੇਪੋ ਪਨ ਉਪਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਭਣ੍ਡવਸੇਨ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਇਦਂ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਪਞ੍ਚਕਂ।
Pañca avahārā sāhatthiko āṇattiko nissaggiyo atthasādhako dhuranikkhepoti. Tattha sāhatthiko nāma parassa bhaṇḍaṃ sahatthā avaharati. Āṇattiko nāma ‘‘asukassa bhaṇḍaṃ avaharā’’ti aññaṃ āṇāpeti. Nissaggiyo nāma antosuṅkaghāte ṭhito bahisuṅkaghātaṃ pāteti, āpatti pārājikassa. Atthasādhako nāma ‘‘asukaṃ bhaṇḍaṃ yadā sakkosi, tadā avaharā’’ti āṇāpeti. Tattha sace paro anantarāyiko hutvā taṃ avaharati, āṇāpako āṇattikkhaṇeyeva pārājiko hoti, avahārako pana avahaṭakāle, ayaṃ atthasādhako. Dhuranikkhepo pana upanikkhittabhaṇḍavasena veditabboti idaṃ sāhatthikapañcakaṃ.
ਅਪਰੇਪਿ ਪਞ੍ਚ ਅવਹਾਰਾ ਪੁਬ੍ਬਪ੍ਪਯੋਗੋ ਸਹਪ੍ਪਯੋਗੋ ਸਂવਿਧਾવਹਾਰੋ ਸਙ੍ਕੇਤਕਮ੍ਮਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਆਣਤ੍ਤਿવਸੇਨ ਪੁਬ੍ਬਪ੍ਪਯੋਗੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਠਾਨਾਚਾવਨવਸੇਨ ਸਹਪ੍ਪਯੋਗੋ। ਸਂવਿਧਾવਹਾਰੋ ਨਾਮ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਅਮੁਕਂ ਨਾਮ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ, ਛਦਨਂ વਾ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ, ਸਨ੍ਧਿਂ વਾ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਭਣ੍ਡਂ ਹਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਸਂવਿਦਹਿਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤੇਸੁ ਏਕੋ ਭਣ੍ਡਂ ਅવਹਰਤਿ, ਤਸ੍ਸੁਦ੍ਧਾਰੇ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਾਰਾਜਿਕਂ। ਸਙ੍ਕੇਤਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਸਞ੍ਜਾਨਨਕਮ੍ਮਂ ਕਾਲਪਰਿਚ੍ਛੇਦવਸੇਨ ਸਞ੍ਞਾਕਰਣਂ। ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਅવਹਰਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ਅਜ੍ਜ વਾ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਅવਹਰਤੁ, ਸ੍વੇ વਾ ਅਨਾਗਤੇ ਸਂવਚ੍ਛਰੇ વਾ, ਨਤ੍ਥਿ વਿਸਙ੍ਕੇਤੋ, ਸਙ੍ਕੇਤਕਾਰਕਸ੍ਸ ਆਣਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ, ਇਤਰਸ੍ਸ ਠਾਨਾ ਚਾવਨੇਤਿ ਏવਂ ਆਪਤ੍ਤਿ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸ। ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਸਞ੍ਞੁਪ੍ਪਾਦਨਤ੍ਥਂ ਕਸ੍ਸਚਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਰਣਂ ਅਕ੍ਖਿਨਿਖਣਨਹਤ੍ਥਾਲਙ੍ਘਨਪਾਣਿਪ੍ਪਹਾਰਅਙ੍ਗੁਲਿਫੋਟਨਗੀવੁਨ੍ਨਾਮਨਉਕ੍ਕਾਸਨਾਦਿਨਾ ਅਨੇਕਪ੍ਪਕਾਰਂ। ਅવਹਾਰਕੋ ਆਣਾਪਕੇਨ ਯਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ ਕਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ‘‘ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਤਮੇવ ਅવਹਰਤਿ, ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਪਾਰਾਜਿਕਂ। ਯਂ ‘‘ਅવਹਰਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ‘‘ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਅਞ੍ਞਂ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਠਾਨੇ ਠਪਿਤਂ ਅવਹਰਤਿ, ਮੂਲਟ੍ਠਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। ਇਦਂ ਪੁਬ੍ਬਪ੍ਪਯੋਗਪਞ੍ਚਕਂ।
Aparepi pañca avahārā pubbappayogo sahappayogo saṃvidhāvahāro saṅketakammaṃ nimittakammanti. Tattha āṇattivasena pubbappayogo veditabbo, ṭhānācāvanavasena sahappayogo. Saṃvidhāvahāro nāma sambahulā bhikkhū ‘‘amukaṃ nāma gehaṃ gantvā, chadanaṃ vā bhinditvā, sandhiṃ vā chinditvā bhaṇḍaṃ harissāmā’’ti saṃvidahitvā gacchanti, tesu eko bhaṇḍaṃ avaharati, tassuddhāre sabbesaṃ pārājikaṃ. Saṅketakammaṃ nāma sañjānanakammaṃ kālaparicchedavasena saññākaraṇaṃ. Ettha ca ‘‘purebhattaṃ avaharā’’ti vutte ajja vā purebhattaṃ avaharatu, sve vā anāgate saṃvacchare vā, natthi visaṅketo, saṅketakārakassa āṇattikkhaṇe, itarassa ṭhānā cāvaneti evaṃ āpatti ubhinnaṃ pārājikassa. Nimittakammaṃ nāma saññuppādanatthaṃ kassaci nimittassa karaṇaṃ akkhinikhaṇanahatthālaṅghanapāṇippahāraaṅguliphoṭanagīvunnāmanaukkāsanādinā anekappakāraṃ. Avahārako āṇāpakena yaṃ nimittasaññaṃ katvā vuttaṃ, taṃ ‘‘eta’’nti maññamāno tameva avaharati, ubhinnaṃ pārājikaṃ. Yaṃ ‘‘avaharā’’ti vuttaṃ, taṃ ‘‘eta’’nti maññamāno aññaṃ tasmiṃyeva ṭhāne ṭhapitaṃ avaharati, mūlaṭṭhassa anāpatti. Idaṃ pubbappayogapañcakaṃ.
ਅਪਰੇਪਿ ਪਞ੍ਚ ਅવਹਾਰਾ ਥੇਯ੍ਯਾવਹਾਰੋ ਪਸਯ੍ਹਾવਹਾਰੋ ਪਰਿਕਪ੍ਪਾવਹਾਰੋ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾવਹਾਰੋ ਕੁਸਾવਹਾਰੋਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਕੂਟਮਾਨਕੂਟਕਹਾਪਣਾਦੀਹਿ વਞ੍ਚੇਤ੍વਾ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤਸ੍ਸੇવਂ ਗਣ੍ਹਤੋ ਅવਹਾਰੋ ਥੇਯ੍ਯਾવਹਾਰੋ। ਯੋ ਸਨ੍ਤਜ੍ਜੇਤ੍વਾ ਸਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤਕਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਯੋ વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤਬਲਿਤੋ ਚ ਅਧਿਕਂ ਬਲਕ੍ਕਾਰੇਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਰਾਜਰਾਜਮਹਾਮਤ੍ਤਾਦਯੋ વਿਯ, ਤਸ੍ਸੇવਂ ਗਣ੍ਹਤੋ ਅવਹਾਰੋ ਪਸਯ੍ਹਾવਹਾਰੋ। ਪਰਿਕਪ੍ਪੇਤ੍વਾ ਗਣ੍ਹਤੋ ਪਨਾવਹਾਰੋ ਪਰਿਕਪ੍ਪਾવਹਾਰੋ। ਸੋ ਦੁવਿਧੋ ਭਣ੍ਡੋਕਾਸਪਰਿਕਪ੍ਪવਸੇਨ। ਤਤ੍ਰ ਯੋ ‘‘ਸਾਟਕੋ ਚੇ, ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸੁਤ੍ਤਂ ਚੇ, ਨ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਰਿਕਪ੍ਪੇਤ੍વਾ ਅਨ੍ਧਕਾਰੇ ਪਸਿਬ੍ਬਕਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤਤ੍ਰ ਸਾਟਕੋ ਚੇ, ਉਦ੍ਧਾਰੇਯੇવ ਪਾਰਾਜਿਕਂ, ਸੁਤ੍ਤਂ ਚੇ ਹੋਤਿ, ਰਕ੍ਖਤਿ। ਅਯਂ ਭਣ੍ਡਪਰਿਕਪ੍ਪੋ ਨਾਮ। ਯੋ ਠਾਨਂ ਪਰਿਕਪ੍ਪੇਤ੍વਾ ਭਣ੍ਡਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਪਰਿਕਪ੍ਪਿਤਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮਤ੍ਤੇ ਪਾਰਾਜਿਕਂ। ਅਯਂ ਓਕਾਸਪਰਿਕਪ੍ਪੋ ਨਾਮ। ਏવਮਿਮੇਸਂ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਪਰਿਕਪ੍ਪਾਨਂ વਸੇਨ ਪਰਿਕਪ੍ਪੇਤ੍વਾ ਗਣ੍ਹਤੋ ਅવਹਾਰੋ ਪਰਿਕਪ੍ਪਾવਹਾਰੋ। ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ ਪਰਸ੍ਸ ਭਣ੍ਡਂ ਗਣ੍ਹਤੋ ਅવਹਾਰੋ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾવਹਾਰੋ ਨਾਮ। ਕੁਸਂ ਸਙ੍ਕਾਮੇਤ੍વਾ ਅવਹਰਣਂ ਕੁਸਾવਹਾਰੋ। ਯੋ ਕੁਸਂ ਪਾਤੇਤ੍વਾ ਚੀવਰੇ ਭਾਜਿਯਮਾਨੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸਸ੍ਸ ਸਮੀਪੇ ਠਿਤਂ ਅਪ੍ਪਗ੍ਘਤਰਂ વਾ ਮਹਗ੍ਘਤਰਂ વਾ ਸਮਸਮਂ વਾ ਪਰਸ੍ਸ ਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਦਿਸ੍વਾ ਸਚੇ ਪਠਮਤਰਂ ਪਰਕੋਟ੍ਠਾਸਤੋ ਕੁਸਦਣ੍ਡਕਂ ਉਦ੍ਧਰਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਪਾਤੇਤੁਕਾਮਤਾਯ ਉਦ੍ਧਾਰੇ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਪਾਤਨੇਪਿ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸਤੋ ਪਨ ਕੁਸਦਣ੍ਡਂ ਉਦ੍ਧਰਤਿ, ਉਦ੍ਧਾਰੇ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਤਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ ਪਰਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਪਾਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਤੋ ਮੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇ ਪਾਰਾਜਿਕਂ। ਅਯਂ ਕੁਸਾવਹਾਰੋ ਨਾਮਾਤਿ ਇਮੇਸੁ ਪਞ੍ਚવੀਸਾવਹਾਰੇਸੁ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਅવਹਾਰੇਨ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਭવੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Aparepi pañca avahārā theyyāvahāro pasayhāvahāro parikappāvahāro paṭicchannāvahāro kusāvahāroti. Tattha yo kūṭamānakūṭakahāpaṇādīhi vañcetvā gaṇhāti, tassevaṃ gaṇhato avahāro theyyāvahāro. Yo santajjetvā sayaṃ dassetvā tesaṃ santakaṃ gaṇhāti, yo vā attano pattabalito ca adhikaṃ balakkārena gaṇhāti rājarājamahāmattādayo viya, tassevaṃ gaṇhato avahāro pasayhāvahāro. Parikappetvā gaṇhato panāvahāro parikappāvahāro. So duvidho bhaṇḍokāsaparikappavasena. Tatra yo ‘‘sāṭako ce, gaṇhissāmi, suttaṃ ce, na gaṇhissāmī’’ti parikappetvā andhakāre pasibbakaṃ gaṇhāti, tatra sāṭako ce, uddhāreyeva pārājikaṃ, suttaṃ ce hoti, rakkhati. Ayaṃ bhaṇḍaparikappo nāma. Yo ṭhānaṃ parikappetvā bhaṇḍaṃ gaṇhāti, tassa taṃ parikappitaparicchedaṃ atikkantamatte pārājikaṃ. Ayaṃ okāsaparikappo nāma. Evamimesaṃ dvinnaṃ parikappānaṃ vasena parikappetvā gaṇhato avahāro parikappāvahāro. Paṭicchādetvā parassa bhaṇḍaṃ gaṇhato avahāro paṭicchannāvahāro nāma. Kusaṃ saṅkāmetvā avaharaṇaṃ kusāvahāro. Yo kusaṃ pātetvā cīvare bhājiyamāne attano koṭṭhāsassa samīpe ṭhitaṃ appagghataraṃ vā mahagghataraṃ vā samasamaṃ vā parassa koṭṭhāsaṃ disvā sace paṭhamataraṃ parakoṭṭhāsato kusadaṇḍakaṃ uddharati, attano koṭṭhāse pātetukāmatāya uddhāre rakkhati, pātanepi rakkhati, attano koṭṭhāsato pana kusadaṇḍaṃ uddharati, uddhāre rakkhati, taṃ uddharitvā parakoṭṭhāse pātentassa hatthato muttamatte pārājikaṃ. Ayaṃ kusāvahāro nāmāti imesu pañcavīsāvahāresu yena kenaci avahārena gaṇhanto pārājiko bhaveti attho.
ਗਰੁਕਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਮਾਸਕਂ। વੀਸਤਿਮਾਸਕੋ ਹਿ ਕਹਾਪਣੋ, ਕਹਾਪਣਸ੍ਸ ਚਤੁਤ੍ਥੋ ਭਾਗੋ ਪਾਦੋ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਞ੍ਚਮਾਸਕਂ વਾ ਪਾਦਂ વਾ ਗਰੁਕਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਤਤ੍ਥ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ વੀਹਯੋ ਗੁਞ੍ਜਾ, ਦ੍વੇ ਗੁਞ੍ਜਾ ਮਾਸਕੋ ਭવੇ’’ਤਿ વਚਨਤੋ વੀਹਿવਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸ વੀਹਯੋ ਦਸ ਗੁਞ੍ਜਾ ਪਞ੍ਚਮਾਸਕੋਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਯਂ ਪਨ ਸਾਮਣੇਰਸਿਕ੍ਖਾਯਂ ‘‘વੀਸਤਿવੀਹੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਨੇવ ਪਾਲ਼ਿਯਂ, ਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਅਤ੍ਥਿ, વੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਮੇਤਂ। ਦੁਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕਂ।
Garukanti pañcamāsakaṃ. Vīsatimāsako hi kahāpaṇo, kahāpaṇassa catuttho bhāgo pādo nāma, tasmā pañcamāsakaṃ vā pādaṃ vā garukanti veditabbaṃ. Tattha ‘‘cattāro vīhayo guñjā, dve guñjā māsako bhave’’ti vacanato vīhivasena cattālīsa vīhayo dasa guñjā pañcamāsakoti veditabbo. Yaṃ pana sāmaṇerasikkhāyaṃ ‘‘vīsativīhī’’ti vuttaṃ, taṃ neva pāḷiyaṃ, na aṭṭhakathāyaṃ atthi, vīmaṃsitabbametaṃ. Dutiyapārājikaṃ.
੮. ਇਦਾਨਿ ਤਤਿਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਮਨੁਸ੍ਸਪਾਣਂ ਪਾਣੋ’’ਤ੍ਯਾਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ‘‘ਮਨੁਸ੍ਸਪਾਣੋ’’ ਇਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤੋ વਧਕਚਿਤ੍ਤੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਪਾਣਂ ਜੀવਿਤਾ વਿਯੋਜੇਤਿ, ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਾਸਨਾ ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤੀਤਿ ਸਮੁਦਾਯਤ੍ਥੋ।
8. Idāni tatiyaṃ dassetuṃ ‘‘manussapāṇaṃ pāṇo’’tyādi vuttaṃ. Tattha yo bhikkhu ‘‘manussapāṇo’’ iti jānanto vadhakacittena manussapāṇaṃ jīvitā viyojeti, so bhikkhu sāsanā pārājiko hotīti samudāyattho.
ਮਨੁਸ੍ਸਪਾਣਨ੍ਤਿ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਸ੍ਮਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਹੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਤਿਪਰਿਤ੍ਤਂ ਕਲਲਰੂਪਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍વਾ ਪਕਤਿਯਾ વੀਸવਸ੍ਸਸਤਾਯੁਕਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯਾવ ਮਰਣਕਾਲਾ ਏਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ વੁਦ੍ਧਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਭਾવੋ, ਏਸੋ ਮਨੁਸ੍ਸਪਾਣੋ ਨਾਮ, ਏવਰੂਪਂ ਮਨੁਸ੍ਸਪਾਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਾਣੋਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਪਾਣੋ’’ ਇਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਂ ਜੀવਿਤਾ વੋਰੋਪੇਮੀ’’ਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤੋ। વਧਕਚੇਤਸਾਤਿ વਧਕਚਿਤ੍ਤੇਨ, ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤੇ ਕਰਣવਚਨਂ, વਧਕਚਿਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਮਰਣਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਹੁਤ੍વਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਜੀવਿਤਾਤਿ ਜੀવਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਤੋ। ਯੋਤਿ ਅਨਿਯਮવਚਨਂ। ਸੋਤਿ ਏਤੇਨ ਨਿਯਮਨਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। વਿਯੋਜੇਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਮਨੁਸ੍ਸવਿਗ੍ਗਹਂ ਕਲਲਕਾਲੇਪਿ ਤਾਪਨਮਦ੍ਦਨੇਹਿ વਾ ਭੇਸਜ੍ਜਸਮ੍ਪਦਾਨੇਨ વਾ ਤਤੋ વਾ ਉਦ੍ਧਮ੍ਪਿ ਤਦਨੁਰੂਪੇਨ ਉਪਕ੍ਕਮੇਨ ਜੀવਿਤਾ વਿਯੋਜੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਾਸਨਾਤਿ ਪਰਾਪੁਬ੍ਬਜਿਧਾਤੁਪ੍ਪਯੋਗੇ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕવਚਨਂ, ਤੇਨ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਰਾਜਿਤੋਤਿ ਪਰਾਜਯਮਾਪਨ੍ਨੋ। ਹੋਤੀਤਿ ਪਾਠਸੇਸੋ। ਤਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕਂ।
Manussapāṇanti mātukucchismiṃ paṭisandhicittena sahuppannaṃ atiparittaṃ kalalarūpaṃ ādiṃ katvā pakatiyā vīsavassasatāyukassa sattassa yāva maraṇakālā etthantare anupubbena vuddhippatto attabhāvo, eso manussapāṇo nāma, evarūpaṃ manussapāṇanti attho. Pāṇoti jānanti ‘‘pāṇo’’ iti jānanto ‘‘taṃ jīvitā voropemī’’ti jānanto. Vadhakacetasāti vadhakacittena, itthambhūte karaṇavacanaṃ, vadhakacitto hutvā maraṇādhippāyo hutvāti vuttaṃ hoti. Jīvitāti jīvitindriyato. Yoti aniyamavacanaṃ. Soti etena niyamanaṃ veditabbaṃ. Viyojetīti vuttappakāraṃ manussaviggahaṃ kalalakālepi tāpanamaddanehi vā bhesajjasampadānena vā tato vā uddhampi tadanurūpena upakkamena jīvitā viyojetīti attho. Sāsanāti parāpubbajidhātuppayoge nissakkavacanaṃ, tena satthusāsanatoti attho. Parājitoti parājayamāpanno. Hotīti pāṭhaseso. Tatiyapārājikaṃ.
੯. ਇਦਾਨਿ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਝਾਨਾਦਿਭੇਦ’’ਨ੍ਤ੍ਯਾਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਞ੍ਞਾਪਦੇਸਞ੍ਚ ਅਧਿਮਾਨਞ੍ਚ વਜ੍ਜੇਤ੍વਾ ਹਦਯੇ ਅਸਨ੍ਤਂ ਝਾਨਾਦਿਭੇਦਂ ਧਮ੍ਮਂ ਮਨੁਸ੍ਸਜਾਤਿਕਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ વਦੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਞਾਤੇ ਸੋ ਤਤੋ ਸਾਸਨਾ ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਏવ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
9. Idāni catutthaṃ dassetuṃ ‘‘jhānādibheda’’ntyādi vuttaṃ. Tattha yo bhikkhu aññāpadesañca adhimānañca vajjetvā hadaye asantaṃ jhānādibhedaṃ dhammaṃ manussajātikassa sattassa vadeyya, tasmiṃ khaṇe ñāte so tato sāsanā pārājiko eva hotīti attho.
ਝਾਨਾਦਿਭੇਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਝਾਨਂ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਸਮਾਧਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ ਮਗ੍ਗਭਾવਨਾ ਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾ ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨਂ વਿਨੀવਰਣਤਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰੇ ਅਭਿਰਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ੧੯੮) ਏવਂ વੁਤ੍ਤਂ ਝਾਨਾਦਿਭੇਦਂ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਂ। ਹਦਯੇਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇ। ਅਸਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨਂ। ਅਞ੍ਞਾਪਦੇਸਨ੍ਤਿ ‘‘ਯੋ ਤੇ વਿਹਾਰੇ વਸਿ, ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਠਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਲਾਭੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਞ੍ਞਾਪਦੇਸਂ વਜ੍ਜੇਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। વਿਨਾਤਿ વਜ੍ਜਨਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ, ਤਸ੍ਸ વਜ੍ਜੇਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਧਿਮਾਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਧਿਗਤਾ ਮਯਾ’’ਤਿ ਏવਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਮਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਧਿਗਤੋ ਮਾਨੋਤਿ વਿਗ੍ਗਹੋ, ਤਂ ਅਧਿਮਾਨਂ વਜ੍ਜੇਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਮਨੁਸ੍ਸਜਾਤਿਸ੍ਸਾਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਜਾਤਿਕਸ੍ਸ, ਨ ਦੇવਬ੍ਰਹ੍ਮਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। વਦੇਯ੍ਯਾਤਿ ਆਰੋਚੇਯ੍ਯ। ਞਾਤਕ੍ਖਣੇਤਿ ਞਾਤੇ ਖਣੇਤਿ ਛੇਦੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਤੇਨਾਰੋਚਿਤਕ੍ਖਣੇ ਮਨੁਸ੍ਸਜਾਤਿਕੇਨ ਞਾਤੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤੇਨਾਤਿ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕੇ ਕਰਣવਚਨਂ, ਤਤੋ ਸਾਸਨਤੋ ਪਾਰਾਜਿਕੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਚਤੁਤ੍ਥਪਾਰਾਜਿਕਂ।
Jhānādibhedanti ‘‘jhānaṃ vimokkho samādhi samāpatti ñāṇadassanaṃ maggabhāvanā phalasacchikiriyā kilesappahānaṃ vinīvaraṇatā cittassa suññāgāre abhiratī’’ti (pārā. 198) evaṃ vuttaṃ jhānādibhedaṃ uttarimanussadhammaṃ. Hadayeti citte. Asantanti asaṃvijjamānaṃ. Aññāpadesanti ‘‘yo te vihāre vasi, so bhikkhu paṭhamassa jhānassa lābhī’’tiādinā nayena aññāpadesaṃ vajjetvāti attho. Vināti vajjanatthe nipāto, tassa vajjetvāti attho. Adhimānanti ‘‘adhigatā mayā’’ti evaṃ uppannaṃ mānanti attho. Adhigato mānoti viggaho, taṃ adhimānaṃ vajjetvāti attho. Manussajātissāti manussajātikassa, na devabrahmādīsu aññatarassāti attho. Vadeyyāti āroceyya. Ñātakkhaṇeti ñāte khaṇeti chedo, tasmiṃ tenārocitakkhaṇe manussajātikena ñāteti attho. Tenāti nissakke karaṇavacanaṃ, tato sāsanato pārājikoti attho. Catutthapārājikaṃ.
ਪਾਰਾਜਿਕਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Pārājikaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
