| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / កង្ខាវិតរណី-អភិនវ-ដីកា • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
បារាជិកនិគមនវណ្ណនា
Pārājikanigamanavaṇṇanā
ឥធាតិ ឥមស្មិំ ភិក្ខុបាតិមោក្ខេ។ ឧទ្ទិដ្ឋបារាជិកបរិទីបនមេវាតិ ឧទ្ទិដ្ឋានំ ចតុន្នំ បារាជិកានំ បរិទីបនវចនមេវ។ អវធារណំ បន ន អញ្ញេសម្បីតិ ទស្សនត្ថំ។ តេនាហ ‘‘សមោធានេត្វា បនា’’តិអាទិ។ តត្ថ សមោធានេត្វាតិ តត្ថ តត្ថ អាគតានិ ឯត្ថេវ សមោទហិត្វា, បក្ខិបិត្វា រាសិំ កត្វាតិ អត្ថោ។ បាឡិយំ អាគតានីតិ ឧទ្ទេសបាឡិយំ អាគតានិ ។ ភិក្ខុនីនំ អសាធារណានិ ចត្តារីតិ ឧព្ភជាណុមណ្ឌលិកា, វជ្ជប្បដិច្ឆាទិកា, ឧក្ខិត្តានុវត្តិកា, អដ្ឋវត្ថុកាតិ ឥមានិ ភិក្ខុនីនំ ភិក្ខូហិ អសាធារណានិ ចត្តារិ។ បណ្ឌកាទីនញ្ហិ ឯកាទសន្នំ អភព្ពភាវោ បារាជិកាបត្តិសទិសត្តា បារាជិកោតិ អាហ ‘‘ឯកាទសន្ន’’ន្តិអាទិ។ អភព្ពភាវសង្ខាតេហីតិ វត្ថុវិបន្នតាទិនា បព្ពជ្ជូបសម្បទាយ នអរហភាវសង្ខាតេហិ។ បណ្ឌកតិរច្ឆានគតឧភតោព្យញ្ជនកា (បារា. អដ្ឋ. ២.២៣៣) ហិ តយោ វត្ថុវិបន្នា អហេតុកប្បដិសន្ធិកា, តេសំ សគ្គោ អវារិតោ, មគ្គោ បន វារិតោ។ អភព្ពា ហិ តេ មគ្គប្បដិលាភាយ វត្ថុវិបន្នត្តា។ បព្ពជ្ជាបិ នេសំ បដិក្ខិត្តា, តស្មា តេបិ បារាជិកាវ។ ថេយ្យសំវាសកោ, តិត្ថិយបក្កន្តកោ, មាតុឃាតកោ, បិតុឃាតកោ, អរហន្តឃាតកោ, ភិក្ខុនិទូសកោ, លោហិតុប្បាទកោ, សង្ឃភេទកោតិ ឥមេ អដ្ឋ អត្តនោ កិរិយាយ វិបន្នត្តា អភព្ពដ្ឋានំ បត្តាតិ បារាជិកាវ។ តេសុ ថេយ្យសំវាសកោ, តិត្ថិយបក្កន្តកោ, ភិក្ខុនិទូសកោតិ ឥមេសំ តិណ្ណំ សគ្គោ អវារិតោ, មគ្គោ បន វារិតោវ។ ឥតរេសំ បញ្ចន្នំ ឧភយម្បិ វារិតំ។ តេ ហិ អនន្តរាវ នរកេ និព្ពត្តនកសត្តា។ យទា ភិក្ខុនី វិព្ភមិតុកាមា ហុត្វា កាសាវមេវ វា គិហិវត្ថំ វា គិហិនិវាសនាការេន និវាសេតិ, តទា បារាជិកមាបន្នា នាម ហោតីតិ អាហ ‘‘គិហិភាវំ បត្ថយមានាយា’’តិអាទិ។ សា ហិ អជ្ឈាចារវីតិក្កមំ អកត្វាបិ ឯត្តាវតា អស្សមណី នាម ហោតិ។
Idhāti imasmiṃ bhikkhupātimokkhe. Uddiṭṭhapārājikaparidīpanamevāti uddiṭṭhānaṃ catunnaṃ pārājikānaṃ paridīpanavacanameva. Avadhāraṇaṃ pana na aññesampīti dassanatthaṃ. Tenāha ‘‘samodhānetvā panā’’tiādi. Tattha samodhānetvāti tattha tattha āgatāni ettheva samodahitvā, pakkhipitvā rāsiṃ katvāti attho. Pāḷiyaṃ āgatānīti uddesapāḷiyaṃ āgatāni . Bhikkhunīnaṃ asādhāraṇāni cattārīti ubbhajāṇumaṇḍalikā, vajjappaṭicchādikā, ukkhittānuvattikā, aṭṭhavatthukāti imāni bhikkhunīnaṃ bhikkhūhi asādhāraṇāni cattāri. Paṇḍakādīnañhi ekādasannaṃ abhabbabhāvo pārājikāpattisadisattā pārājikoti āha ‘‘ekādasanna’’ntiādi. Abhabbabhāvasaṅkhātehīti vatthuvipannatādinā pabbajjūpasampadāya naarahabhāvasaṅkhātehi. Paṇḍakatiracchānagataubhatobyañjanakā (pārā. aṭṭha. 2.233) hi tayo vatthuvipannā ahetukappaṭisandhikā, tesaṃ saggo avārito, maggo pana vārito. Abhabbā hi te maggappaṭilābhāya vatthuvipannattā. Pabbajjāpi nesaṃ paṭikkhittā, tasmā tepi pārājikāva. Theyyasaṃvāsako, titthiyapakkantako, mātughātako, pitughātako, arahantaghātako, bhikkhunidūsako, lohituppādako, saṅghabhedakoti ime aṭṭha attano kiriyāya vipannattā abhabbaṭṭhānaṃ pattāti pārājikāva. Tesu theyyasaṃvāsako, titthiyapakkantako, bhikkhunidūsakoti imesaṃ tiṇṇaṃ saggo avārito, maggo pana vāritova. Itaresaṃ pañcannaṃ ubhayampi vāritaṃ. Te hi anantarāva narake nibbattanakasattā. Yadā bhikkhunī vibbhamitukāmā hutvā kāsāvameva vā gihivatthaṃ vā gihinivāsanākārena nivāseti, tadā pārājikamāpannā nāma hotīti āha ‘‘gihibhāvaṃ patthayamānāyā’’tiādi. Sā hi ajjhācāravītikkamaṃ akatvāpi ettāvatā assamaṇī nāma hoti.
ទីឃតាយ លម្ពមានំ អង្គជាតមេតស្សាតិ លម្ពី (សារត្ថ. ដី. ២.២៣៣)។ ន សោ ឯត្តាវតា បារាជិកោ, អថ ខោ យទា អនភិរតិយា បីឡិតោ អត្តនោ អង្គជាតំ មុខេ វា វច្ចមគ្គេ វា បវេសេតិ, តទា បារាជិកោ ហោតិ។ មុទុកតា បិដ្ឋិ ឯតស្សាតិ មុទុបិដ្ឋិកោ, កតបរិកម្មាយ មុទុកាយ បិដ្ឋិយា សមន្នាគតោ។ សោបិ យទា អនភិរតិយា បីឡិតោ អត្តនោ អង្គជាតំ អត្តនោ មុខមគ្គវច្ចមគ្គេសុ អញ្ញតរំ បវេសេតិ, តទា បារាជិកោ ហោតិ។ បរស្ស អង្គជាតំ មុខេន គណ្ហាតីតិ យោ អនភិរតិយា បីឡិតោ បរស្ស សុត្តស្ស វា បមត្តស្ស វា អង្គជាតំ មុខេន គណ្ហាតិ។ បរស្ស អង្គជាតេ អភិនិសីទតីតិ យោ អនភិរតិយា បីឡិតោ បរស្ស អង្គជាតំ កម្មនិយំ ទិស្វា អត្តនោ វច្ចមគ្គេន តស្សូបរិ និសីទតិ, តំ អត្តនោ វច្ចមគ្គំ បវេសេតីតិ អត្ថោ។ ឯតានិ ហិ ចត្តារិ យស្មា ឧភិន្នំ រាគវសេន សទិសភាវូបគតានំ ធម្មោ ‘‘មេថុនធម្មោ’’តិ វុច្ចតិ, តស្មា ឯកេន បរិយាយេន មេថុនធម្មំ អប្បដិសេវិត្វាយេវ កេវលំ មគ្គេន មគ្គប្បវេសនវសេន អាបជ្ជិតព្ពត្តា មេថុនធម្មបារាជិកស្ស អនុលោមេន្តីតិ ‘‘អនុលោមបារាជិកានី’’តិ វុច្ចន្តិ។
Dīghatāya lambamānaṃ aṅgajātametassāti lambī (sārattha. ṭī. 2.233). Na so ettāvatā pārājiko, atha kho yadā anabhiratiyā pīḷito attano aṅgajātaṃ mukhe vā vaccamagge vā paveseti, tadā pārājiko hoti. Mudukatā piṭṭhi etassāti mudupiṭṭhiko, kataparikammāya mudukāya piṭṭhiyā samannāgato. Sopi yadā anabhiratiyā pīḷito attano aṅgajātaṃ attano mukhamaggavaccamaggesu aññataraṃ paveseti, tadā pārājiko hoti. Parassa aṅgajātaṃ mukhena gaṇhātīti yo anabhiratiyā pīḷito parassa suttassa vā pamattassa vā aṅgajātaṃ mukhena gaṇhāti. Parassa aṅgajāte abhinisīdatīti yo anabhiratiyā pīḷito parassa aṅgajātaṃ kammaniyaṃ disvā attano vaccamaggena tassūpari nisīdati, taṃ attano vaccamaggaṃ pavesetīti attho. Etāni hi cattāri yasmā ubhinnaṃ rāgavasena sadisabhāvūpagatānaṃ dhammo ‘‘methunadhammo’’ti vuccati, tasmā ekena pariyāyena methunadhammaṃ appaṭisevitvāyeva kevalaṃ maggena maggappavesanavasena āpajjitabbattā methunadhammapārājikassa anulomentīti ‘‘anulomapārājikānī’’ti vuccanti.
ឯត្ថាហ – មាតុឃាតកបិតុឃាតកអរហន្តឃាតកា តតិយបារាជិកំ អាបន្នា, ភិក្ខុនិទូសកោ, លម្ពិអាទយោ ចត្តារោ ច បឋមបារាជិកំ អាបន្នា ឯវាតិ កត្វា កុតោ ចតុវីសតីតិ (សារត្ថ. ដី. ២.២៣៣)? វុច្ចតេ – មាតុឃាតកាទយោ ហិ ចត្តារោ ឥធ អនុបសម្បន្នា ឯវ អធិប្បេតា, លម្ពិអាទយោ ចត្តារោ កិញ្ចាបិ បឋមបារាជិកេន សង្គហិតា, យស្មា បន ឯកេន បរិយាយេន មេថុនធម្មំ អប្បដិសេវិនោ ហោន្តិ, តស្មា វិសុំ វុត្តាតិ។ ទុតិយវិកប្បេ កច្ចិត្ថាតិ ឯត្ថ កច្ចិ អត្ថាតិ បទច្ឆេទោ កាតព្ពោ។
Etthāha – mātughātakapitughātakaarahantaghātakā tatiyapārājikaṃ āpannā, bhikkhunidūsako, lambiādayo cattāro ca paṭhamapārājikaṃ āpannā evāti katvā kuto catuvīsatīti (sārattha. ṭī. 2.233)? Vuccate – mātughātakādayo hi cattāro idha anupasampannā eva adhippetā, lambiādayo cattāro kiñcāpi paṭhamapārājikena saṅgahitā, yasmā pana ekena pariyāyena methunadhammaṃ appaṭisevino honti, tasmā visuṃ vuttāti. Dutiyavikappe kaccitthāti ettha kacci atthāti padacchedo kātabbo.
ឥតិ កង្ខាវិតរណិយា បាតិមោក្ខវណ្ណនាយ
Iti kaṅkhāvitaraṇiyā pātimokkhavaṇṇanāya
វិនយត្ថមញ្ជូសាយំ លីនត្ថប្បកាសនិយំ
Vinayatthamañjūsāyaṃ līnatthappakāsaniyaṃ
បារាជិកវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Pārājikavaṇṇanā niṭṭhitā.
