| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ကင္ခာဝိတရဏီ-အဘိနဝ-ဋီကာ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
ပာရာဇိကနိဂမနဝဏ္ဏနာ
Pārājikanigamanavaṇṇanā
ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ ဘိက္ခုပာတိမောက္ခေ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌပာရာဇိကပရိဒီပနမေဝာတိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာနံ စတုန္နံ ပာရာဇိကာနံ ပရိဒီပနဝစနမေဝ။ အဝဓာရဏံ ပန န အညေသမ္ပီတိ ဒသ္သနတ္ထံ။ တေနာဟ ‘‘သမောဓာနေတ္ဝာ ပနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ သမောဓာနေတ္ဝာတိ တတ္ထ တတ္ထ အာဂတာနိ ဧတ္ထေဝ သမောဒဟိတ္ဝာ, ပက္ခိပိတ္ဝာ ရာသိံ ကတ္ဝာတိ အတ္ထော။ ပာဠိယံ အာဂတာနီတိ ဥဒ္ဒေသပာဠိယံ အာဂတာနိ ။ ဘိက္ခုနီနံ အသာဓာရဏာနိ စတ္တာရီတိ ဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလိကာ, ဝဇ္ဇပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာ, ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တိကာ, အဋ္ဌဝတ္ထုကာတိ ဣမာနိ ဘိက္ခုနီနံ ဘိက္ခူဟိ အသာဓာရဏာနိ စတ္တာရိ။ ပဏ္ဍကာဒီနဉ္ဟိ ဧကာဒသန္နံ အဘဗ္ဗဘာဝော ပာရာဇိကာပတ္တိသဒိသတ္တာ ပာရာဇိကောတိ အာဟ ‘‘ဧကာဒသန္န’’န္တိအာဒိ။ အဘဗ္ဗဘာဝသင္ခာတေဟီတိ ဝတ္ထုဝိပန္နတာဒိနာ ပဗ္ဗဇ္ဇူပသမ္ပဒာယ နအရဟဘာဝသင္ခာတေဟိ။ ပဏ္ဍကတိရစ္ဆာနဂတဥဘတောဗ္ယဉ္ဇနကာ (ပာရာ. အဋ္ဌ. ၂.၂၃၃) ဟိ တယော ဝတ္ထုဝိပန္နာ အဟေတုကပ္ပဋိသန္ဓိကာ, တေသံ သဂ္ဂော အဝာရိတော, မဂ္ဂော ပန ဝာရိတော။ အဘဗ္ဗာ ဟိ တေ မဂ္ဂပ္ပဋိလာဘာယ ဝတ္ထုဝိပန္နတ္တာ။ ပဗ္ဗဇ္ဇာပိ နေသံ ပဋိက္ခိတ္တာ, တသ္မာ တေပိ ပာရာဇိကာဝ။ ထေယ္ယသံဝာသကော, တိတ္ထိယပက္ကန္တကော, မာတုဃာတကော, ပိတုဃာတကော, အရဟန္တဃာတကော, ဘိက္ခုနိဒူသကော, လောဟိတုပ္ပာဒကော, သင္ဃဘေဒကောတိ ဣမေ အဋ္ဌ အတ္တနော ကိရိယာယ ဝိပန္နတ္တာ အဘဗ္ဗဋ္ဌာနံ ပတ္တာတိ ပာရာဇိကာဝ။ တေသု ထေယ္ယသံဝာသကော, တိတ္ထိယပက္ကန္တကော, ဘိက္ခုနိဒူသကောတိ ဣမေသံ တိဏ္ဏံ သဂ္ဂော အဝာရိတော, မဂ္ဂော ပန ဝာရိတောဝ။ ဣတရေသံ ပဉ္စန္နံ ဥဘယမ္ပိ ဝာရိတံ။ တေ ဟိ အနန္တရာဝ နရကေ နိဗ္ဗတ္တနကသတ္တာ။ ယဒာ ဘိက္ခုနီ ဝိဗ္ဘမိတုကာမာ ဟုတ္ဝာ ကာသာဝမေဝ ဝာ ဂိဟိဝတ္ထံ ဝာ ဂိဟိနိဝာသနာကာရေန နိဝာသေတိ, တဒာ ပာရာဇိကမာပန္နာ နာမ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ဂိဟိဘာဝံ ပတ္ထယမာနာယာ’’တိအာဒိ။ သာ ဟိ အဇ္ဈာစာရဝီတိက္ကမံ အကတ္ဝာပိ ဧတ္တာဝတာ အသ္သမဏီ နာမ ဟောတိ။
Idhāti imasmiṃ bhikkhupātimokkhe. Uddiṭṭhapārājikaparidīpanamevāti uddiṭṭhānaṃ catunnaṃ pārājikānaṃ paridīpanavacanameva. Avadhāraṇaṃ pana na aññesampīti dassanatthaṃ. Tenāha ‘‘samodhānetvā panā’’tiādi. Tattha samodhānetvāti tattha tattha āgatāni ettheva samodahitvā, pakkhipitvā rāsiṃ katvāti attho. Pāḷiyaṃ āgatānīti uddesapāḷiyaṃ āgatāni . Bhikkhunīnaṃ asādhāraṇāni cattārīti ubbhajāṇumaṇḍalikā, vajjappaṭicchādikā, ukkhittānuvattikā, aṭṭhavatthukāti imāni bhikkhunīnaṃ bhikkhūhi asādhāraṇāni cattāri. Paṇḍakādīnañhi ekādasannaṃ abhabbabhāvo pārājikāpattisadisattā pārājikoti āha ‘‘ekādasanna’’ntiādi. Abhabbabhāvasaṅkhātehīti vatthuvipannatādinā pabbajjūpasampadāya naarahabhāvasaṅkhātehi. Paṇḍakatiracchānagataubhatobyañjanakā (pārā. aṭṭha. 2.233) hi tayo vatthuvipannā ahetukappaṭisandhikā, tesaṃ saggo avārito, maggo pana vārito. Abhabbā hi te maggappaṭilābhāya vatthuvipannattā. Pabbajjāpi nesaṃ paṭikkhittā, tasmā tepi pārājikāva. Theyyasaṃvāsako, titthiyapakkantako, mātughātako, pitughātako, arahantaghātako, bhikkhunidūsako, lohituppādako, saṅghabhedakoti ime aṭṭha attano kiriyāya vipannattā abhabbaṭṭhānaṃ pattāti pārājikāva. Tesu theyyasaṃvāsako, titthiyapakkantako, bhikkhunidūsakoti imesaṃ tiṇṇaṃ saggo avārito, maggo pana vāritova. Itaresaṃ pañcannaṃ ubhayampi vāritaṃ. Te hi anantarāva narake nibbattanakasattā. Yadā bhikkhunī vibbhamitukāmā hutvā kāsāvameva vā gihivatthaṃ vā gihinivāsanākārena nivāseti, tadā pārājikamāpannā nāma hotīti āha ‘‘gihibhāvaṃ patthayamānāyā’’tiādi. Sā hi ajjhācāravītikkamaṃ akatvāpi ettāvatā assamaṇī nāma hoti.
ဒီဃတာယ လမ္ဗမာနံ အင္ဂဇာတမေတသ္သာတိ လမ္ဗီ (သာရတ္ထ. ဋီ. ၂.၂၃၃)။ န သော ဧတ္တာဝတာ ပာရာဇိကော, အထ ခော ယဒာ အနဘိရတိယာ ပီဠိတော အတ္တနော အင္ဂဇာတံ မုခေ ဝာ ဝစ္စမဂ္ဂေ ဝာ ပဝေသေတိ, တဒာ ပာရာဇိကော ဟောတိ။ မုဒုကတာ ပိဋ္ဌိ ဧတသ္သာတိ မုဒုပိဋ္ဌိကော, ကတပရိကမ္မာယ မုဒုကာယ ပိဋ္ဌိယာ သမန္နာဂတော။ သောပိ ယဒာ အနဘိရတိယာ ပီဠိတော အတ္တနော အင္ဂဇာတံ အတ္တနော မုခမဂ္ဂဝစ္စမဂ္ဂေသု အညတရံ ပဝေသေတိ, တဒာ ပာရာဇိကော ဟောတိ။ ပရသ္သ အင္ဂဇာတံ မုခေန ဂဏ္ဟာတီတိ ယော အနဘိရတိယာ ပီဠိတော ပရသ္သ သုတ္တသ္သ ဝာ ပမတ္တသ္သ ဝာ အင္ဂဇာတံ မုခေန ဂဏ္ဟာတိ။ ပရသ္သ အင္ဂဇာတေ အဘိနိသီဒတီတိ ယော အနဘိရတိယာ ပီဠိတော ပရသ္သ အင္ဂဇာတံ ကမ္မနိယံ ဒိသ္ဝာ အတ္တနော ဝစ္စမဂ္ဂေန တသ္သူပရိ နိသီဒတိ, တံ အတ္တနော ဝစ္စမဂ္ဂံ ပဝေသေတီတိ အတ္ထော။ ဧတာနိ ဟိ စတ္တာရိ ယသ္မာ ဥဘိန္နံ ရာဂဝသေန သဒိသဘာဝူပဂတာနံ ဓမ္မော ‘‘မေထုနဓမ္မော’’တိ ဝုစ္စတိ, တသ္မာ ဧကေန ပရိယာယေန မေထုနဓမ္မံ အပ္ပဋိသေဝိတ္ဝာယေဝ ကေဝလံ မဂ္ဂေန မဂ္ဂပ္ပဝေသနဝသေန အာပဇ္ဇိတဗ္ဗတ္တာ မေထုနဓမ္မပာရာဇိကသ္သ အနုလောမေန္တီတိ ‘‘အနုလောမပာရာဇိကာနီ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။
Dīghatāya lambamānaṃ aṅgajātametassāti lambī (sārattha. ṭī. 2.233). Na so ettāvatā pārājiko, atha kho yadā anabhiratiyā pīḷito attano aṅgajātaṃ mukhe vā vaccamagge vā paveseti, tadā pārājiko hoti. Mudukatā piṭṭhi etassāti mudupiṭṭhiko, kataparikammāya mudukāya piṭṭhiyā samannāgato. Sopi yadā anabhiratiyā pīḷito attano aṅgajātaṃ attano mukhamaggavaccamaggesu aññataraṃ paveseti, tadā pārājiko hoti. Parassa aṅgajātaṃ mukhena gaṇhātīti yo anabhiratiyā pīḷito parassa suttassa vā pamattassa vā aṅgajātaṃ mukhena gaṇhāti. Parassa aṅgajāte abhinisīdatīti yo anabhiratiyā pīḷito parassa aṅgajātaṃ kammaniyaṃ disvā attano vaccamaggena tassūpari nisīdati, taṃ attano vaccamaggaṃ pavesetīti attho. Etāni hi cattāri yasmā ubhinnaṃ rāgavasena sadisabhāvūpagatānaṃ dhammo ‘‘methunadhammo’’ti vuccati, tasmā ekena pariyāyena methunadhammaṃ appaṭisevitvāyeva kevalaṃ maggena maggappavesanavasena āpajjitabbattā methunadhammapārājikassa anulomentīti ‘‘anulomapārājikānī’’ti vuccanti.
ဧတ္ထာဟ – မာတုဃာတကပိတုဃာတကအရဟန္တဃာတကာ တတိယပာရာဇိကံ အာပန္နာ, ဘိက္ခုနိဒူသကော, လမ္ဗိအာဒယော စတ္တာရော စ ပဌမပာရာဇိကံ အာပန္နာ ဧဝာတိ ကတ္ဝာ ကုတော စတုဝီသတီတိ (သာရတ္ထ. ဋီ. ၂.၂၃၃)? ဝုစ္စတေ – မာတုဃာတကာဒယော ဟိ စတ္တာရော ဣဓ အနုပသမ္ပန္နာ ဧဝ အဓိပ္ပေတာ, လမ္ဗိအာဒယော စတ္တာရော ကိဉ္စာပိ ပဌမပာရာဇိကေန သင္ဂဟိတာ, ယသ္မာ ပန ဧကေန ပရိယာယေန မေထုနဓမ္မံ အပ္ပဋိသေဝိနော ဟောန္တိ, တသ္မာ ဝိသုံ ဝုတ္တာတိ။ ဒုတိယဝိကပ္ပေ ကစ္စိတ္ထာတိ ဧတ္ထ ကစ္စိ အတ္ထာတိ ပဒစ္ဆေဒော ကာတဗ္ဗော။
Etthāha – mātughātakapitughātakaarahantaghātakā tatiyapārājikaṃ āpannā, bhikkhunidūsako, lambiādayo cattāro ca paṭhamapārājikaṃ āpannā evāti katvā kuto catuvīsatīti (sārattha. ṭī. 2.233)? Vuccate – mātughātakādayo hi cattāro idha anupasampannā eva adhippetā, lambiādayo cattāro kiñcāpi paṭhamapārājikena saṅgahitā, yasmā pana ekena pariyāyena methunadhammaṃ appaṭisevino honti, tasmā visuṃ vuttāti. Dutiyavikappe kaccitthāti ettha kacci atthāti padacchedo kātabbo.
ဣတိ ကင္ခာဝိတရဏိယာ ပာတိမောက္ခဝဏ္ဏနာယ
Iti kaṅkhāvitaraṇiyā pātimokkhavaṇṇanāya
ဝိနယတ္ထမဉ္ဇူသာယံ လီနတ္ထပ္ပကာသနိယံ
Vinayatthamañjūsāyaṃ līnatthappakāsaniyaṃ
ပာရာဇိကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Pārājikavaṇṇanā niṭṭhitā.
