| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಕಙ್ಖಾವಿತರಣೀ-ಅಭಿನವ-ಟೀಕಾ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
ಪಾರಾಜಿಕನಿಗಮನವಣ್ಣನಾ
Pārājikanigamanavaṇṇanā
ಇಧಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಭಿಕ್ಖುಪಾತಿಮೋಕ್ಖೇ। ಉದ್ದಿಟ್ಠಪಾರಾಜಿಕಪರಿದೀಪನಮೇವಾತಿ ಉದ್ದಿಟ್ಠಾನಂ ಚತುನ್ನಂ ಪಾರಾಜಿಕಾನಂ ಪರಿದೀಪನವಚನಮೇವ। ಅವಧಾರಣಂ ಪನ ನ ಅಞ್ಞೇಸಮ್ಪೀತಿ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಸಮೋಧಾನೇತ್ವಾ ಪನಾ’’ತಿಆದಿ। ತತ್ಥ ಸಮೋಧಾನೇತ್ವಾತಿ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಆಗತಾನಿ ಏತ್ಥೇವ ಸಮೋದಹಿತ್ವಾ, ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ರಾಸಿಂ ಕತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತಾನೀತಿ ಉದ್ದೇಸಪಾಳಿಯಂ ಆಗತಾನಿ । ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಅಸಾಧಾರಣಾನಿ ಚತ್ತಾರೀತಿ ಉಬ್ಭಜಾಣುಮಣ್ಡಲಿಕಾ, ವಜ್ಜಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದಿಕಾ, ಉಕ್ಖಿತ್ತಾನುವತ್ತಿಕಾ, ಅಟ್ಠವತ್ಥುಕಾತಿ ಇಮಾನಿ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಅಸಾಧಾರಣಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ। ಪಣ್ಡಕಾದೀನಞ್ಹಿ ಏಕಾದಸನ್ನಂ ಅಭಬ್ಬಭಾವೋ ಪಾರಾಜಿಕಾಪತ್ತಿಸದಿಸತ್ತಾ ಪಾರಾಜಿಕೋತಿ ಆಹ ‘‘ಏಕಾದಸನ್ನ’’ನ್ತಿಆದಿ। ಅಭಬ್ಬಭಾವಸಙ್ಖಾತೇಹೀತಿ ವತ್ಥುವಿಪನ್ನತಾದಿನಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜೂಪಸಮ್ಪದಾಯ ನಅರಹಭಾವಸಙ್ಖಾತೇಹಿ। ಪಣ್ಡಕತಿರಚ್ಛಾನಗತಉಭತೋಬ್ಯಞ್ಜನಕಾ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೨೩೩) ಹಿ ತಯೋ ವತ್ಥುವಿಪನ್ನಾ ಅಹೇತುಕಪ್ಪಟಿಸನ್ಧಿಕಾ, ತೇಸಂ ಸಗ್ಗೋ ಅವಾರಿತೋ, ಮಗ್ಗೋ ಪನ ವಾರಿತೋ। ಅಭಬ್ಬಾ ಹಿ ತೇ ಮಗ್ಗಪ್ಪಟಿಲಾಭಾಯ ವತ್ಥುವಿಪನ್ನತ್ತಾ। ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಪಿ ನೇಸಂ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಾ, ತಸ್ಮಾ ತೇಪಿ ಪಾರಾಜಿಕಾವ। ಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕೋ, ತಿತ್ಥಿಯಪಕ್ಕನ್ತಕೋ, ಮಾತುಘಾತಕೋ, ಪಿತುಘಾತಕೋ, ಅರಹನ್ತಘಾತಕೋ, ಭಿಕ್ಖುನಿದೂಸಕೋ, ಲೋಹಿತುಪ್ಪಾದಕೋ, ಸಙ್ಘಭೇದಕೋತಿ ಇಮೇ ಅಟ್ಠ ಅತ್ತನೋ ಕಿರಿಯಾಯ ವಿಪನ್ನತ್ತಾ ಅಭಬ್ಬಟ್ಠಾನಂ ಪತ್ತಾತಿ ಪಾರಾಜಿಕಾವ। ತೇಸು ಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕೋ, ತಿತ್ಥಿಯಪಕ್ಕನ್ತಕೋ, ಭಿಕ್ಖುನಿದೂಸಕೋತಿ ಇಮೇಸಂ ತಿಣ್ಣಂ ಸಗ್ಗೋ ಅವಾರಿತೋ, ಮಗ್ಗೋ ಪನ ವಾರಿತೋವ। ಇತರೇಸಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಉಭಯಮ್ಪಿ ವಾರಿತಂ। ತೇ ಹಿ ಅನನ್ತರಾವ ನರಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತನಕಸತ್ತಾ। ಯದಾ ಭಿಕ್ಖುನೀ ವಿಬ್ಭಮಿತುಕಾಮಾ ಹುತ್ವಾ ಕಾಸಾವಮೇವ ವಾ ಗಿಹಿವತ್ಥಂ ವಾ ಗಿಹಿನಿವಾಸನಾಕಾರೇನ ನಿವಾಸೇತಿ, ತದಾ ಪಾರಾಜಿಕಮಾಪನ್ನಾ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಗಿಹಿಭಾವಂ ಪತ್ಥಯಮಾನಾಯಾ’’ತಿಆದಿ। ಸಾ ಹಿ ಅಜ್ಝಾಚಾರವೀತಿಕ್ಕಮಂ ಅಕತ್ವಾಪಿ ಏತ್ತಾವತಾ ಅಸ್ಸಮಣೀ ನಾಮ ಹೋತಿ।
Idhāti imasmiṃ bhikkhupātimokkhe. Uddiṭṭhapārājikaparidīpanamevāti uddiṭṭhānaṃ catunnaṃ pārājikānaṃ paridīpanavacanameva. Avadhāraṇaṃ pana na aññesampīti dassanatthaṃ. Tenāha ‘‘samodhānetvā panā’’tiādi. Tattha samodhānetvāti tattha tattha āgatāni ettheva samodahitvā, pakkhipitvā rāsiṃ katvāti attho. Pāḷiyaṃ āgatānīti uddesapāḷiyaṃ āgatāni . Bhikkhunīnaṃ asādhāraṇāni cattārīti ubbhajāṇumaṇḍalikā, vajjappaṭicchādikā, ukkhittānuvattikā, aṭṭhavatthukāti imāni bhikkhunīnaṃ bhikkhūhi asādhāraṇāni cattāri. Paṇḍakādīnañhi ekādasannaṃ abhabbabhāvo pārājikāpattisadisattā pārājikoti āha ‘‘ekādasanna’’ntiādi. Abhabbabhāvasaṅkhātehīti vatthuvipannatādinā pabbajjūpasampadāya naarahabhāvasaṅkhātehi. Paṇḍakatiracchānagataubhatobyañjanakā (pārā. aṭṭha. 2.233) hi tayo vatthuvipannā ahetukappaṭisandhikā, tesaṃ saggo avārito, maggo pana vārito. Abhabbā hi te maggappaṭilābhāya vatthuvipannattā. Pabbajjāpi nesaṃ paṭikkhittā, tasmā tepi pārājikāva. Theyyasaṃvāsako, titthiyapakkantako, mātughātako, pitughātako, arahantaghātako, bhikkhunidūsako, lohituppādako, saṅghabhedakoti ime aṭṭha attano kiriyāya vipannattā abhabbaṭṭhānaṃ pattāti pārājikāva. Tesu theyyasaṃvāsako, titthiyapakkantako, bhikkhunidūsakoti imesaṃ tiṇṇaṃ saggo avārito, maggo pana vāritova. Itaresaṃ pañcannaṃ ubhayampi vāritaṃ. Te hi anantarāva narake nibbattanakasattā. Yadā bhikkhunī vibbhamitukāmā hutvā kāsāvameva vā gihivatthaṃ vā gihinivāsanākārena nivāseti, tadā pārājikamāpannā nāma hotīti āha ‘‘gihibhāvaṃ patthayamānāyā’’tiādi. Sā hi ajjhācāravītikkamaṃ akatvāpi ettāvatā assamaṇī nāma hoti.
ದೀಘತಾಯ ಲಮ್ಬಮಾನಂ ಅಙ್ಗಜಾತಮೇತಸ್ಸಾತಿ ಲಮ್ಬೀ (ಸಾರತ್ಥ॰ ಟೀ॰ ೨.೨೩೩)। ನ ಸೋ ಏತ್ತಾವತಾ ಪಾರಾಜಿಕೋ, ಅಥ ಖೋ ಯದಾ ಅನಭಿರತಿಯಾ ಪೀಳಿತೋ ಅತ್ತನೋ ಅಙ್ಗಜಾತಂ ಮುಖೇ ವಾ ವಚ್ಚಮಗ್ಗೇ ವಾ ಪವೇಸೇತಿ, ತದಾ ಪಾರಾಜಿಕೋ ಹೋತಿ। ಮುದುಕತಾ ಪಿಟ್ಠಿ ಏತಸ್ಸಾತಿ ಮುದುಪಿಟ್ಠಿಕೋ, ಕತಪರಿಕಮ್ಮಾಯ ಮುದುಕಾಯ ಪಿಟ್ಠಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ। ಸೋಪಿ ಯದಾ ಅನಭಿರತಿಯಾ ಪೀಳಿತೋ ಅತ್ತನೋ ಅಙ್ಗಜಾತಂ ಅತ್ತನೋ ಮುಖಮಗ್ಗವಚ್ಚಮಗ್ಗೇಸು ಅಞ್ಞತರಂ ಪವೇಸೇತಿ, ತದಾ ಪಾರಾಜಿಕೋ ಹೋತಿ। ಪರಸ್ಸ ಅಙ್ಗಜಾತಂ ಮುಖೇನ ಗಣ್ಹಾತೀತಿ ಯೋ ಅನಭಿರತಿಯಾ ಪೀಳಿತೋ ಪರಸ್ಸ ಸುತ್ತಸ್ಸ ವಾ ಪಮತ್ತಸ್ಸ ವಾ ಅಙ್ಗಜಾತಂ ಮುಖೇನ ಗಣ್ಹಾತಿ। ಪರಸ್ಸ ಅಙ್ಗಜಾತೇ ಅಭಿನಿಸೀದತೀತಿ ಯೋ ಅನಭಿರತಿಯಾ ಪೀಳಿತೋ ಪರಸ್ಸ ಅಙ್ಗಜಾತಂ ಕಮ್ಮನಿಯಂ ದಿಸ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಚ್ಚಮಗ್ಗೇನ ತಸ್ಸೂಪರಿ ನಿಸೀದತಿ, ತಂ ಅತ್ತನೋ ವಚ್ಚಮಗ್ಗಂ ಪವೇಸೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏತಾನಿ ಹಿ ಚತ್ತಾರಿ ಯಸ್ಮಾ ಉಭಿನ್ನಂ ರಾಗವಸೇನ ಸದಿಸಭಾವೂಪಗತಾನಂ ಧಮ್ಮೋ ‘‘ಮೇಥುನಧಮ್ಮೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ತಸ್ಮಾ ಏಕೇನ ಪರಿಯಾಯೇನ ಮೇಥುನಧಮ್ಮಂ ಅಪ್ಪಟಿಸೇವಿತ್ವಾಯೇವ ಕೇವಲಂ ಮಗ್ಗೇನ ಮಗ್ಗಪ್ಪವೇಸನವಸೇನ ಆಪಜ್ಜಿತಬ್ಬತ್ತಾ ಮೇಥುನಧಮ್ಮಪಾರಾಜಿಕಸ್ಸ ಅನುಲೋಮೇನ್ತೀತಿ ‘‘ಅನುಲೋಮಪಾರಾಜಿಕಾನೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ।
Dīghatāya lambamānaṃ aṅgajātametassāti lambī (sārattha. ṭī. 2.233). Na so ettāvatā pārājiko, atha kho yadā anabhiratiyā pīḷito attano aṅgajātaṃ mukhe vā vaccamagge vā paveseti, tadā pārājiko hoti. Mudukatā piṭṭhi etassāti mudupiṭṭhiko, kataparikammāya mudukāya piṭṭhiyā samannāgato. Sopi yadā anabhiratiyā pīḷito attano aṅgajātaṃ attano mukhamaggavaccamaggesu aññataraṃ paveseti, tadā pārājiko hoti. Parassa aṅgajātaṃ mukhena gaṇhātīti yo anabhiratiyā pīḷito parassa suttassa vā pamattassa vā aṅgajātaṃ mukhena gaṇhāti. Parassa aṅgajāte abhinisīdatīti yo anabhiratiyā pīḷito parassa aṅgajātaṃ kammaniyaṃ disvā attano vaccamaggena tassūpari nisīdati, taṃ attano vaccamaggaṃ pavesetīti attho. Etāni hi cattāri yasmā ubhinnaṃ rāgavasena sadisabhāvūpagatānaṃ dhammo ‘‘methunadhammo’’ti vuccati, tasmā ekena pariyāyena methunadhammaṃ appaṭisevitvāyeva kevalaṃ maggena maggappavesanavasena āpajjitabbattā methunadhammapārājikassa anulomentīti ‘‘anulomapārājikānī’’ti vuccanti.
ಏತ್ಥಾಹ – ಮಾತುಘಾತಕಪಿತುಘಾತಕಅರಹನ್ತಘಾತಕಾ ತತಿಯಪಾರಾಜಿಕಂ ಆಪನ್ನಾ, ಭಿಕ್ಖುನಿದೂಸಕೋ, ಲಮ್ಬಿಆದಯೋ ಚತ್ತಾರೋ ಚ ಪಠಮಪಾರಾಜಿಕಂ ಆಪನ್ನಾ ಏವಾತಿ ಕತ್ವಾ ಕುತೋ ಚತುವೀಸತೀತಿ (ಸಾರತ್ಥ॰ ಟೀ॰ ೨.೨೩೩)? ವುಚ್ಚತೇ – ಮಾತುಘಾತಕಾದಯೋ ಹಿ ಚತ್ತಾರೋ ಇಧ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಾ ಏವ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ, ಲಮ್ಬಿಆದಯೋ ಚತ್ತಾರೋ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಪಠಮಪಾರಾಜಿಕೇನ ಸಙ್ಗಹಿತಾ, ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಏಕೇನ ಪರಿಯಾಯೇನ ಮೇಥುನಧಮ್ಮಂ ಅಪ್ಪಟಿಸೇವಿನೋ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ವಿಸುಂ ವುತ್ತಾತಿ। ದುತಿಯವಿಕಪ್ಪೇ ಕಚ್ಚಿತ್ಥಾತಿ ಏತ್ಥ ಕಚ್ಚಿ ಅತ್ಥಾತಿ ಪದಚ್ಛೇದೋ ಕಾತಬ್ಬೋ।
Etthāha – mātughātakapitughātakaarahantaghātakā tatiyapārājikaṃ āpannā, bhikkhunidūsako, lambiādayo cattāro ca paṭhamapārājikaṃ āpannā evāti katvā kuto catuvīsatīti (sārattha. ṭī. 2.233)? Vuccate – mātughātakādayo hi cattāro idha anupasampannā eva adhippetā, lambiādayo cattāro kiñcāpi paṭhamapārājikena saṅgahitā, yasmā pana ekena pariyāyena methunadhammaṃ appaṭisevino honti, tasmā visuṃ vuttāti. Dutiyavikappe kaccitthāti ettha kacci atthāti padacchedo kātabbo.
ಇತಿ ಕಙ್ಖಾವಿತರಣಿಯಾ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖವಣ್ಣನಾಯ
Iti kaṅkhāvitaraṇiyā pātimokkhavaṇṇanāya
ವಿನಯತ್ಥಮಞ್ಜೂಸಾಯಂ ಲೀನತ್ಥಪ್ಪಕಾಸನಿಯಂ
Vinayatthamañjūsāyaṃ līnatthappakāsaniyaṃ
ಪಾರಾಜಿಕವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Pārājikavaṇṇanā niṭṭhitā.
