| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಹಾನಿದ್ದೇಸಪಾಳಿ • Mahāniddesapāḷi |
೫. ಪರಮಟ್ಠಕಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸೋ
5. Paramaṭṭhakasuttaniddeso
ಅಥ ಪರಮಟ್ಠಕಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸಂ ವಕ್ಖತಿ –
Atha paramaṭṭhakasuttaniddesaṃ vakkhati –
೩೧.
31.
ಪರಮನ್ತಿ ದಿಟ್ಠೀಸು ಪರಿಬ್ಬಸಾನೋ, ಯದುತ್ತರಿಂ ಕುರುತೇ ಜನ್ತು ಲೋಕೇ।
Paramantidiṭṭhīsu paribbasāno, yaduttariṃ kurute jantu loke;
ಹೀನಾತಿ ಅಞ್ಞೇ ತತೋ ಸಬ್ಬಮಾಹ, ತಸ್ಮಾ ವಿವಾದಾನಿ ಅವೀತಿವತ್ತೋ॥
Hīnāti aññe tato sabbamāha, tasmā vivādāni avītivatto.
ಪರಮನ್ತಿ ದಿಟ್ಠೀಸು ಪರಿಬ್ಬಸಾನೋತಿ। ಸನ್ತೇಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ದಿಟ್ಠಿಗತಿಕಾ। ತೇ ದ್ವಾಸಟ್ಠಿಯಾ ದಿಟ್ಠಿಗತಾನಂ ಅಞ್ಞತರಞ್ಞತರಂ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ‘‘ಇದಂ ಪರಮಂ ಅಗ್ಗಂ ಸೇಟ್ಠಂ ವಿಸಿಟ್ಠಂ ಪಾಮೋಕ್ಖಂ ಉತ್ತಮಂ ಪವರ’’ನ್ತಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಪರಾಮಸಿತ್ವಾ ಅಭಿನಿವಿಸಿತ್ವಾ ಸಕಾಯ ಸಕಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ವಸನ್ತಿ ಪವಸನ್ತಿ ಆವಸನ್ತಿ ಪರಿವಸನ್ತಿ। ಯಥಾ ಆಗಾರಿಕಾ ವಾ ಘರೇಸು ವಸನ್ತಿ, ಸಾಪತ್ತಿಕಾ ವಾ ಆಪತ್ತೀಸು ವಸನ್ತಿ, ಸಕಿಲೇಸಾ ವಾ ಕಿಲೇಸೇಸು ವಸನ್ತಿ; ಏವಮೇವ ಸನ್ತೇಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ದಿಟ್ಠಿಗತಿಕಾ। ತೇ ದ್ವಾಸಟ್ಠಿಯಾ ದಿಟ್ಠಿಗತಾನಂ ಅಞ್ಞತರಞ್ಞತರಂ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ‘‘ಇದಂ ಪರಮಂ ಅಗ್ಗಂ ಸೇಟ್ಠಂ ವಿಸಿಟ್ಠಂ ಪಾಮೋಕ್ಖಂ ಉತ್ತಮಂ ಪವರ’’ನ್ತಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಪರಾಮಸಿತ್ವಾ ಅಭಿನಿವಿಸಿತ್ವಾ ಸಕಾಯ ಸಕಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ವಸನ್ತಿ ಪವಸನ್ತಿ 1 ಆವಸನ್ತಿ ಪರಿವಸನ್ತೀತಿ – ಪರಮನ್ತಿ ದಿಟ್ಠೀಸು ಪರಿಬ್ಬಸಾನೋ।
Paramanti diṭṭhīsu paribbasānoti. Santeke samaṇabrāhmaṇā diṭṭhigatikā. Te dvāsaṭṭhiyā diṭṭhigatānaṃ aññataraññataraṃ diṭṭhigataṃ ‘‘idaṃ paramaṃ aggaṃ seṭṭhaṃ visiṭṭhaṃ pāmokkhaṃ uttamaṃ pavara’’nti gahetvā uggahetvā gaṇhitvā parāmasitvā abhinivisitvā sakāya sakāya diṭṭhiyā vasanti pavasanti āvasanti parivasanti. Yathā āgārikā vā gharesu vasanti, sāpattikā vā āpattīsu vasanti, sakilesā vā kilesesu vasanti; evameva santeke samaṇabrāhmaṇā diṭṭhigatikā. Te dvāsaṭṭhiyā diṭṭhigatānaṃ aññataraññataraṃ diṭṭhigataṃ ‘‘idaṃ paramaṃ aggaṃ seṭṭhaṃ visiṭṭhaṃ pāmokkhaṃ uttamaṃ pavara’’nti gahetvā uggahetvā gaṇhitvā parāmasitvā abhinivisitvā sakāya sakāya diṭṭhiyā vasanti pavasanti 2 āvasanti parivasantīti – paramanti diṭṭhīsu paribbasāno.
ಯದುತ್ತರಿಂ ಕುರುತೇ ಜನ್ತು ಲೋಕೇತಿ। ಯದನ್ತಿ ಯಂ। ಉತ್ತರಿಂ ಕುರುತೇತಿ ಉತ್ತರಿಂ ಕರೋತಿ, ಅಗ್ಗಂ ಸೇಟ್ಠಂ ವಿಸಿಟ್ಠಂ ಪಾಮೋಕ್ಖಂ ಉತ್ತಮಂ ಪವರಂ ಕರೋತಿ ‘‘ಅಯಂ ಸತ್ಥಾ ಸಬ್ಬಞ್ಞೂ’’ತಿ ಉತ್ತರಿಂ ಕರೋತಿ, ಅಗ್ಗಂ ಸೇಟ್ಠಂ ವಿಸಿಟ್ಠಂ ಪಾಮೋಕ್ಖಂ ಉತ್ತಮಂ ಪವರಂ ಕರೋತಿ। ‘‘ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ…, ಅಯಂ ಗಣೋ ಸುಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ…, ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಿ ಭದ್ದಿಕಾ…, ಅಯಂ ಪಟಿಪದಾ ಸುಪಞ್ಞತ್ತಾ…, ಅಯಂ ಮಗ್ಗೋ ನಿಯ್ಯಾನಿಕೋ’’ತಿ ಉತ್ತರಿಂ ಕರೋತಿ, ಅಗ್ಗಂ ಸೇಟ್ಠಂ ವಿಸಿಟ್ಠಂ ಪಾಮೋಕ್ಖಂ ಉತ್ತಮಂ ಪವರಂ ಕರೋತಿ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತಿ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇತಿ। ಜನ್ತೂತಿ ಸತ್ತೋ ನರೋ…ಪೇ॰… ಮನುಜೋ। ಲೋಕೇತಿ ಅಪಾಯಲೋಕೇ…ಪೇ॰… ಆಯತನಲೋಕೇತಿ – ಯದುತ್ತರಿಂ ಕುರುತೇ ಜನ್ತು ಲೋಕೇ।
Yaduttariṃkurute jantu loketi. Yadanti yaṃ. Uttariṃ kuruteti uttariṃ karoti, aggaṃ seṭṭhaṃ visiṭṭhaṃ pāmokkhaṃ uttamaṃ pavaraṃ karoti ‘‘ayaṃ satthā sabbaññū’’ti uttariṃ karoti, aggaṃ seṭṭhaṃ visiṭṭhaṃ pāmokkhaṃ uttamaṃ pavaraṃ karoti. ‘‘Ayaṃ dhammo svākkhāto…, ayaṃ gaṇo suppaṭipanno…, ayaṃ diṭṭhi bhaddikā…, ayaṃ paṭipadā supaññattā…, ayaṃ maggo niyyāniko’’ti uttariṃ karoti, aggaṃ seṭṭhaṃ visiṭṭhaṃ pāmokkhaṃ uttamaṃ pavaraṃ karoti nibbatteti abhinibbatteti. Jantūti satto naro…pe… manujo. Loketi apāyaloke…pe… āyatanaloketi – yaduttariṃ kurute jantu loke.
ಹೀನಾತಿ ಅಞ್ಞೇ ತತೋ ಸಬ್ಬಮಾಹಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಧಮ್ಮಕ್ಖಾನಂ ಗಣಂ ದಿಟ್ಠಿಂ ಪಟಿಪದಂ ಮಗ್ಗಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇ ಪರಪ್ಪವಾದೇ ಖಿಪತಿ ಉಕ್ಖಿಪತಿ ಪರಿಕ್ಖಿಪತಿ। ‘‘ಸೋ ಸತ್ಥಾ ನ ಸಬ್ಬಞ್ಞೂ, ಧಮ್ಮೋ ನ ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ, ಗಣೋ ನ ಸುಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ, ದಿಟ್ಠಿ ನ ಭದ್ದಿಕಾ, ಪಟಿಪದಾ ನ ಸುಪಞ್ಞತ್ತಾ, ಮಗ್ಗೋ ನ ನಿಯ್ಯಾನಿಕೋ, ನತ್ಥೇತ್ಥ ಸುದ್ಧಿ ವಾ ವಿಸುದ್ಧಿ ವಾ ಪರಿಸುದ್ಧಿ ವಾ ಮುತ್ತಿ ವಾ ವಿಮುತ್ತಿ ವಾ ಪರಿಮುತ್ತಿ ವಾ, ನತ್ಥೇತ್ಥ ಸುಜ್ಝನ್ತಿ ವಾ ವಿಸುಜ್ಝನ್ತಿ ವಾ ಪರಿಸುಜ್ಝನ್ತಿ ವಾ ಮುಚ್ಚನ್ತಿ ವಾ ವಿಮುಚ್ಚನ್ತಿ ವಾ ಪರಿಮುಚ್ಚನ್ತಿ ವಾ, ಹೀನಾ ನಿಹೀನಾ ಓಮಕಾ ಲಾಮಕಾ ಛತುಕ್ಕಾ ಪರಿತ್ತಾ’’ತಿ ಏವಮಾಹ ಏವಂ ಕಥೇತಿ ಏವಂ ಭಣತಿ ಏವಂ ದೀಪಯತಿ ಏವಂ ವೋಹರತೀತಿ – ಹೀನಾತಿ ಅಞ್ಞೇ ತತೋ ಸಬ್ಬಮಾಹ।
Hīnāti aññe tato sabbamāhāti attano satthāraṃ dhammakkhānaṃ gaṇaṃ diṭṭhiṃ paṭipadaṃ maggaṃ ṭhapetvā sabbe parappavāde khipati ukkhipati parikkhipati. ‘‘So satthā na sabbaññū, dhammo na svākkhāto, gaṇo na suppaṭipanno, diṭṭhi na bhaddikā, paṭipadā na supaññattā, maggo na niyyāniko, natthettha suddhi vā visuddhi vā parisuddhi vā mutti vā vimutti vā parimutti vā, natthettha sujjhanti vā visujjhanti vā parisujjhanti vā muccanti vā vimuccanti vā parimuccanti vā, hīnā nihīnā omakā lāmakā chatukkā parittā’’ti evamāha evaṃ katheti evaṃ bhaṇati evaṃ dīpayati evaṃ voharatīti – hīnāti aññe tato sabbamāha.
ತಸ್ಮಾ ವಿವಾದಾನಿ ಅವೀತಿವತ್ತೋತಿ। ತಸ್ಮಾತಿ ತಂಕಾರಣಾ ತಂಹೇತು ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ತಂನಿದಾನಾ। ವಿವಾದಾನೀತಿ ದಿಟ್ಠಿಕಲಹಾನಿ ದಿಟ್ಠಿಭಣ್ಡನಾನಿ ದಿಟ್ಠಿವಿಗ್ಗಹಾನಿ ದಿಟ್ಠಿವಿವಾದಾನಿ ದಿಟ್ಠಿಮೇಧಗಾನಿ ಚ। ಅವೀತಿವತ್ತೋತಿ ಅನತಿಕ್ಕನ್ತೋ ಅಸಮತಿಕ್ಕನ್ತೋ ಅವೀತಿವತ್ತೋತಿ – ತಸ್ಮಾ ವಿವಾದಾನಿ ಅವೀತಿವತ್ತೋ।
Tasmā vivādāni avītivattoti. Tasmāti taṃkāraṇā taṃhetu tappaccayā taṃnidānā. Vivādānīti diṭṭhikalahāni diṭṭhibhaṇḍanāni diṭṭhiviggahāni diṭṭhivivādāni diṭṭhimedhagāni ca. Avītivattoti anatikkanto asamatikkanto avītivattoti – tasmā vivādāni avītivatto.
ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ಪರಮನ್ತಿ ದಿಟ್ಠೀಸು ಪರಿಬ್ಬಸಾನೋ, ಯದುತ್ತರಿಂ ಕುರುತೇ ಜನ್ತು ಲೋಕೇ।
‘‘Paramanti diṭṭhīsu paribbasāno, yaduttariṃ kurute jantu loke;
ಹೀನಾತಿ ಅಞ್ಞೇ ತತೋ ಸಬ್ಬಮಾಹ, ತಸ್ಮಾ ವಿವಾದಾನಿ ಅವೀತಿವತ್ತೋ’’ತಿ॥
Hīnāti aññe tato sabbamāha, tasmā vivādāni avītivatto’’ti.
೩೨.
32.
ಯದತ್ತನೀ ಪಸ್ಸತಿ ಆನಿಸಂಸಂ, ದಿಟ್ಠೇ ಸುತೇ ಸೀಲವತೇ ಮುತೇ ವಾ।
Yadattanīpassati ānisaṃsaṃ, diṭṭhe sute sīlavate mute vā;
ತದೇವ ಸೋ ತತ್ಥ ಸಮುಗ್ಗಹಾಯ, ನಿಹೀನತೋ ಪಸ್ಸತಿ ಸಬ್ಬಮಞ್ಞಂ॥
Tadeva so tattha samuggahāya, nihīnato passati sabbamaññaṃ.
ಯದತ್ತನೀ ಪಸ್ಸತಿ ಆನಿಸಂಸಂ, ದಿಟ್ಠೇ ಸುತೇ ಸೀಲವತೇ ಮುತೇ ವಾತಿ। ಯದತ್ತನೀತಿ ಯಂ ಅತ್ತನಿ। ಅತ್ತಾ ವುಚ್ಚತಿ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ। ಅತ್ತನೋ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ದ್ವೇ ಆನಿಸಂಸೇ ಪಸ್ಸತಿ – ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕಞ್ಚ ಆನಿಸಂಸಂ, ಸಮ್ಪರಾಯಿಕಞ್ಚ ಆನಿಸಂಸಂ। ಕತಮೋ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕೋ ಆನಿಸಂಸೋ? ಯಂದಿಟ್ಠಿಕೋ ಸತ್ಥಾ ಹೋತಿ, ತಂದಿಟ್ಠಿಕಾ ಸಾವಕಾ ಹೋನ್ತಿ। ತಂದಿಟ್ಠಿಕಂ ಸತ್ಥಾರಂ ಸಾವಕಾ ಸಕ್ಕರೋನ್ತಿ ಗರುಂ ಕರೋನ್ತಿ ಮಾನೇನ್ತಿ ಪೂಜೇನ್ತಿ, ಲಭತಿ ಚ ತತೋನಿದಾನಂ ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತಸೇನಾಸನಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಂ। ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕೋ ಆನಿಸಂಸೋ। ಕತಮೋ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸಮ್ಪರಾಯಿಕೋ ಆನಿಸಂಸೋ? ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಿ ಅಲಂ ನಾಗತ್ತಾಯ ವಾ ಸುಪಣ್ಣತ್ತಾಯ ವಾ ಯಕ್ಖತ್ತಾಯ ವಾ ಅಸುರತ್ತಾಯ ವಾ ಗನ್ಧಬ್ಬತ್ತಾಯ ವಾ ಮಹಾರಾಜತ್ತಾಯ ವಾ ಇನ್ದತ್ತಾಯ ವಾ ಬ್ರಹ್ಮತ್ತಾಯ ವಾ ದೇವತ್ತಾಯ ವಾ; ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಿ ಅಲಂ ಸುದ್ಧಿಯಾ ವಿಸುದ್ಧಿಯಾ ಪರಿಸುದ್ಧಿಯಾ ಮುತ್ತಿಯಾ ವಿಮುತ್ತಿಯಾ ಪರಿಮುತ್ತಿಯಾ; ಇಮಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸುಜ್ಝನ್ತಿ ವಿಸುಜ್ಝನ್ತಿ ಪರಿಸುಜ್ಝನ್ತಿ ಮುಚ್ಚನ್ತಿ ವಿಮುಚ್ಚನ್ತಿ ಪರಿಮುಚ್ಚನ್ತಿ; ಇಮಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸುಜ್ಝಿಸ್ಸಾಮಿ ವಿಸುಜ್ಝಿಸ್ಸಾಮಿ ಪರಿಸುಜ್ಝಿಸ್ಸಾಮಿ ಮುಚ್ಚಿಸ್ಸಾಮಿ ವಿಮುಚ್ಚಿಸ್ಸಾಮಿ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಸ್ಸಾಮಿ ಆಯತಿಂ ಫಲಪಾಟಿಕಙ್ಖೀ ಹೋತಿ। ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸಮ್ಪರಾಯಿಕೋ ಆನಿಸಂಸೋ। ಅತ್ತನೋ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಇಮೇ ದ್ವೇ ಆನಿಸಂಸೇ ಪಸ್ಸತಿ, ದಿಟ್ಠಸುದ್ಧಿಯಾಪಿ ದ್ವೇ ಆನಿಸಂಸೇ ಪಸ್ಸತಿ, ಸುತಸುದ್ಧಿಯಾಪಿ ದ್ವೇ ಆನಿಸಂಸೇ ಪಸ್ಸತಿ, ಸೀಲಸುದ್ಧಿಯಾಪಿ ದ್ವೇ ಆನಿಸಂಸೇ ಪಸ್ಸತಿ, ವತಸುದ್ಧಿಯಾಪಿ ದ್ವೇ ಆನಿಸಂಸೇ ಪಸ್ಸತಿ, ಮುತಸುದ್ಧಿಯಾಪಿ ದ್ವೇ ಆನಿಸಂಸೇ ಪಸ್ಸತಿ – ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕಞ್ಚ ಆನಿಸಂಸಂ ಸಮ್ಪರಾಯಿಕಞ್ಚ ಆನಿಸಂಸಂ। ಕತಮೋ ಮುತಸುದ್ಧಿಯಾ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕೋ ಆನಿಸಂಸೋ? ಯಂದಿಟ್ಠಿಕೋ ಸತ್ಥಾ ಹೋತಿ ತಂದಿಟ್ಠಿಕಾ ಸಾವಕಾ ಹೋನ್ತಿ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ಮುತಸುದ್ಧಿಯಾ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕೋ ಆನಿಸಂಸೋ। ಕತಮೋ ಮುತಸುದ್ಧಿಯಾ ಸಮ್ಪರಾಯಿಕೋ ಆನಿಸಂಸೋ? ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಿ ಅಲಂ ನಾಗತ್ತಾಯ ವಾ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ಮುತಸುದ್ಧಿಯಾ ಸಮ್ಪರಾಯಿಕೋ ಆನಿಸಂಸೋ। ಮುತಸುದ್ಧಿಯಾಪಿ ಇಮೇ ದ್ವೇ ಆನಿಸಂಸೇ ಪಸ್ಸತಿ ದಕ್ಖತಿ ಓಲೋಕೇತಿ ನಿಜ್ಝಾಯತಿ ಉಪಪರಿಕ್ಖತೀತಿ – ಯದತ್ತನೀ ಪಸ್ಸತಿ ಆನಿಸಂಸಂ ದಿಟ್ಠೇ ಸುತೇ ಸೀಲವತೇ ಮುತೇ ವಾ।
Yadattanīpassati ānisaṃsaṃ, diṭṭhe sute sīlavate mute vāti. Yadattanīti yaṃ attani. Attā vuccati diṭṭhigataṃ. Attano diṭṭhiyā dve ānisaṃse passati – diṭṭhadhammikañca ānisaṃsaṃ, samparāyikañca ānisaṃsaṃ. Katamo diṭṭhiyā diṭṭhadhammiko ānisaṃso? Yaṃdiṭṭhiko satthā hoti, taṃdiṭṭhikā sāvakā honti. Taṃdiṭṭhikaṃ satthāraṃ sāvakā sakkaronti garuṃ karonti mānenti pūjenti, labhati ca tatonidānaṃ cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ. Ayaṃ diṭṭhiyā diṭṭhadhammiko ānisaṃso. Katamo diṭṭhiyā samparāyiko ānisaṃso? Ayaṃ diṭṭhi alaṃ nāgattāya vā supaṇṇattāya vā yakkhattāya vā asurattāya vā gandhabbattāya vā mahārājattāya vā indattāya vā brahmattāya vā devattāya vā; ayaṃ diṭṭhi alaṃ suddhiyā visuddhiyā parisuddhiyā muttiyā vimuttiyā parimuttiyā; imāya diṭṭhiyā sujjhanti visujjhanti parisujjhanti muccanti vimuccanti parimuccanti; imāya diṭṭhiyā sujjhissāmi visujjhissāmi parisujjhissāmi muccissāmi vimuccissāmi parimuccissāmi āyatiṃ phalapāṭikaṅkhī hoti. Ayaṃ diṭṭhiyā samparāyiko ānisaṃso. Attano diṭṭhiyā ime dve ānisaṃse passati, diṭṭhasuddhiyāpi dve ānisaṃse passati, sutasuddhiyāpi dve ānisaṃse passati, sīlasuddhiyāpi dve ānisaṃse passati, vatasuddhiyāpi dve ānisaṃse passati, mutasuddhiyāpi dve ānisaṃse passati – diṭṭhadhammikañca ānisaṃsaṃ samparāyikañca ānisaṃsaṃ. Katamo mutasuddhiyā diṭṭhadhammiko ānisaṃso? Yaṃdiṭṭhiko satthā hoti taṃdiṭṭhikā sāvakā honti…pe… ayaṃ mutasuddhiyā diṭṭhadhammiko ānisaṃso. Katamo mutasuddhiyā samparāyiko ānisaṃso? Ayaṃ diṭṭhi alaṃ nāgattāya vā…pe… ayaṃ mutasuddhiyā samparāyiko ānisaṃso. Mutasuddhiyāpi ime dve ānisaṃse passati dakkhati oloketi nijjhāyati upaparikkhatīti – yadattanī passati ānisaṃsaṃ diṭṭhe sute sīlavate mute vā.
ತದೇವ ಸೋ ತತ್ಥ ಸಮುಗ್ಗಹಾಯಾತಿ। ತದೇವಾತಿ ತಂ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ। ತತ್ಥಾತಿ ಸಕಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸಕಾಯ ಖನ್ತಿಯಾ ಸಕಾಯ ರುಚಿಯಾ ಸಕಾಯ ಲದ್ಧಿಯಾ। ಸಮುಗ್ಗಹಾಯಾತಿ ಇದಂ ಪರಮಂ ಅಗ್ಗಂ ಸೇಟ್ಠಂ ವಿಸಿಟ್ಠಂ ಪಾಮೋಕ್ಖಂ ಉತ್ತಮಂ ಪವರನ್ತಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಪರಾಮಸಿತ್ವಾ ಅಭಿನಿವಿಸಿತ್ವಾತಿ – ತದೇವ ಸೋ ತತ್ಥ ಸಮುಗ್ಗಹಾಯ।
Tadeva so tattha samuggahāyāti. Tadevāti taṃ diṭṭhigataṃ. Tatthāti sakāya diṭṭhiyā sakāya khantiyā sakāya ruciyā sakāya laddhiyā. Samuggahāyāti idaṃ paramaṃ aggaṃ seṭṭhaṃ visiṭṭhaṃ pāmokkhaṃ uttamaṃ pavaranti gahetvā uggahetvā gaṇhitvā parāmasitvā abhinivisitvāti – tadeva so tattha samuggahāya.
ನಿಹೀನತೋ ಪಸ್ಸತಿ ಸಬ್ಬಮಞ್ಞನ್ತಿ। ಅಞ್ಞಂ ಸತ್ಥಾರಂ ಧಮ್ಮಕ್ಖಾನಂ ಗಣಂ ದಿಟ್ಠಿಂ ಪಟಿಪದಂ ಮಗ್ಗಂ ಹೀನತೋ ನಿಹೀನತೋ ಓಮಕತೋ ಲಾಮಕತೋ ಛತುಕ್ಕತೋ ಪರಿತ್ತತೋ ದಿಸ್ಸತಿ ಪಸ್ಸತಿ ದಕ್ಖತಿ ಓಲೋಕೇತಿ ನಿಜ್ಝಾಯತಿ ಉಪಪರಿಕ್ಖತೀತಿ – ನಿಹೀನತೋ ಪಸ್ಸತಿ ಸಬ್ಬಮಞ್ಞಂ।
Nihīnatopassati sabbamaññanti. Aññaṃ satthāraṃ dhammakkhānaṃ gaṇaṃ diṭṭhiṃ paṭipadaṃ maggaṃ hīnato nihīnato omakato lāmakato chatukkato parittato dissati passati dakkhati oloketi nijjhāyati upaparikkhatīti – nihīnato passati sabbamaññaṃ.
ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ಯದತ್ತನೀ ಪಸ್ಸತಿ ಆನಿಸಂಸಂ, ದಿಟ್ಠೇ ಸುತೇ ಸೀಲವತೇ ಮುತೇ ವಾ।
‘‘Yadattanī passati ānisaṃsaṃ, diṭṭhe sute sīlavate mute vā;
ತದೇವ ಸೋ ತತ್ಥ ಸಮುಗ್ಗಹಾಯ, ನಿಹೀನತೋ ಪಸ್ಸತಿ ಸಬ್ಬಮಞ್ಞ’’ನ್ತಿ॥
Tadeva so tattha samuggahāya, nihīnato passati sabbamañña’’nti.
೩೩.
33.
ತಂ ವಾಪಿ 3 ಗನ್ಥಂ ಕುಸಲಾ ವದನ್ತಿ, ಯಂ ನಿಸ್ಸಿತೋ ಪಸ್ಸತಿ ಹೀನಮಞ್ಞಂ।
Taṃ vāpi4ganthaṃ kusalā vadanti, yaṃ nissito passati hīnamaññaṃ;
ತಸ್ಮಾ ಹಿ ದಿಟ್ಠಂ ವ ಸುತಂ ಮುತಂ ವಾ, ಸೀಲಬ್ಬತಂ ಭಿಕ್ಖು ನ ನಿಸ್ಸಯೇಯ್ಯ॥
Tasmā hi diṭṭhaṃ va sutaṃ mutaṃ vā, sīlabbataṃ bhikkhu na nissayeyya.
ತಂ ವಾಪಿ ಗನ್ಥಂ ಕುಸಲಾ ವದನ್ತೀತಿ। ಕುಸಲಾತಿ ಯೇ ತೇ ಖನ್ಧಕುಸಲಾ ಧಾತುಕುಸಲಾ ಆಯತನಕುಸಲಾ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದಕುಸಲಾ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಕುಸಲಾ ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನಕುಸಲಾ ಇದ್ಧಿಪಾದಕುಸಲಾ ಇನ್ದ್ರಿಯಕುಸಲಾ ಬಲಕುಸಲಾ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಕುಸಲಾ ಮಗ್ಗಕುಸಲಾ ಫಲಕುಸಲಾ ನಿಬ್ಬಾನಕುಸಲಾ, ತೇ ಕುಸಲಾ ಏವಂ ವದನ್ತಿ – ‘‘ಗನ್ಥೋ ಏಸೋ, ಲಗ್ಗನಂ ಏತಂ, ಬನ್ಧನಂ ಏತಂ, ಪಲಿಬೋಧೋ ಏಸೋ’’ತಿ। ಏವಂ ವದನ್ತಿ ಏವಂ ಕಥೇನ್ತಿ ಏವಂ ಭಣನ್ತಿ ಏವಂ ದೀಪಯನ್ತಿ ಏವಂ ವೋಹರನ್ತೀತಿ – ತಂ ವಾಪಿ ಗನ್ಥಂ ಕುಸಲಾ ವದನ್ತಿ।
Taṃ vāpi ganthaṃ kusalā vadantīti. Kusalāti ye te khandhakusalā dhātukusalā āyatanakusalā paṭiccasamuppādakusalā satipaṭṭhānakusalā sammappadhānakusalā iddhipādakusalā indriyakusalā balakusalā bojjhaṅgakusalā maggakusalā phalakusalā nibbānakusalā, te kusalā evaṃ vadanti – ‘‘gantho eso, lagganaṃ etaṃ, bandhanaṃ etaṃ, palibodho eso’’ti. Evaṃ vadanti evaṃ kathenti evaṃ bhaṇanti evaṃ dīpayanti evaṃ voharantīti – taṃ vāpi ganthaṃ kusalā vadanti.
ಯಂ ನಿಸ್ಸಿತೋ ಪಸ್ಸತಿ ಹೀನಮಞ್ಞನ್ತಿ। ಯಂ ನಿಸ್ಸಿತೋತಿ ಯಂ ಸತ್ಥಾರಂ ಧಮ್ಮಕ್ಖಾನಂ ಗಣಂ ದಿಟ್ಠಿಂ ಪಟಿಪದಂ ಮಗ್ಗಂ ನಿಸ್ಸಿತೋ ಸನ್ನಿಸ್ಸಿತೋ ಅಲ್ಲೀನೋ ಉಪಗತೋ ಅಜ್ಝೋಸಿತೋ ಅಧಿಮುತ್ತೋ। ಪಸ್ಸತಿ ಹೀನಮಞ್ಞನ್ತಿ ಅಞ್ಞಂ ಸತ್ಥಾರಂ ಧಮ್ಮಕ್ಖಾನಂ ಗಣಂ ದಿಟ್ಠಿಂ ಪಟಿಪದಂ ಮಗ್ಗಂ ಹೀನತೋ ನಿಹೀನತೋ ಓಮಕತೋ ಲಾಮಕತೋ ಛತುಕ್ಕತೋ ಪರಿತ್ತತೋ ದಿಸ್ಸತಿ ಪಸ್ಸತಿ ದಕ್ಖತಿ ಓಲೋಕೇತಿ ನಿಜ್ಝಾಯತಿ ಉಪನಿಜ್ಝಾಯತಿ ಉಪಪರಿಕ್ಖತೀತಿ – ಯಂ ನಿಸ್ಸಿತೋ ಪಸ್ಸತಿ ಹೀನಮಞ್ಞಂ।
Yaṃ nissito passati hīnamaññanti. Yaṃ nissitoti yaṃ satthāraṃ dhammakkhānaṃ gaṇaṃ diṭṭhiṃ paṭipadaṃ maggaṃ nissito sannissito allīno upagato ajjhosito adhimutto. Passati hīnamaññanti aññaṃ satthāraṃ dhammakkhānaṃ gaṇaṃ diṭṭhiṃ paṭipadaṃ maggaṃ hīnato nihīnato omakato lāmakato chatukkato parittato dissati passati dakkhati oloketi nijjhāyati upanijjhāyati upaparikkhatīti – yaṃ nissito passati hīnamaññaṃ.
ತಸ್ಮಾ ಹಿ ದಿಟ್ಠಂ ವ ಸುತಂ ಮುತಂ ವಾ, ಸೀಲಬ್ಬತಂ ಭಿಕ್ಖು ನ ನಿಸ್ಸಯೇಯ್ಯಾತಿ। ತಸ್ಮಾತಿ ತಸ್ಮಾ ತಂಕಾರಣಾ ತಂಹೇತು ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ತಂನಿದಾನಾ ದಿಟ್ಠಂ ವಾ ದಿಟ್ಠಸುದ್ಧಿಂ ವಾ ಸುತಂ ವಾ ಸುತಸುದ್ಧಿಂ ವಾ ಮುತಂ ವಾ ಮುತಸುದ್ಧಿಂ ವಾ ಸೀಲಂ ವಾ ಸೀಲಸುದ್ಧಿಂ ವಾ ವತಂ ವಾ ವತಸುದ್ಧಿಂ ವಾ ನ ನಿಸ್ಸಯೇಯ್ಯ ನ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ ನ ಪರಾಮಸೇಯ್ಯ ನಾಭಿನಿವೇಸೇಯ್ಯಾತಿ – ತಸ್ಮಾ ಹಿ ದಿಟ್ಠಂ ವ ಸುತಂ ಮುತಂ ವಾ ಸೀಲಬ್ಬತಂ ಭಿಕ್ಖು ನ ನಿಸ್ಸಯೇಯ್ಯ।
Tasmā hi diṭṭhaṃ va sutaṃ mutaṃ vā, sīlabbataṃ bhikkhu na nissayeyyāti. Tasmāti tasmā taṃkāraṇā taṃhetu tappaccayā taṃnidānā diṭṭhaṃ vā diṭṭhasuddhiṃ vā sutaṃ vā sutasuddhiṃ vā mutaṃ vā mutasuddhiṃ vā sīlaṃ vā sīlasuddhiṃ vā vataṃ vā vatasuddhiṃ vā na nissayeyya na gaṇheyya na parāmaseyya nābhiniveseyyāti – tasmā hi diṭṭhaṃ va sutaṃ mutaṃ vā sīlabbataṃ bhikkhu na nissayeyya.
ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ತಂ ವಾಪಿ ಗನ್ಥಂ ಕುಸಲಾ ವದನ್ತಿ, ಯಂ ನಿಸ್ಸಿತೋ ಪಸ್ಸತಿ ಹೀನಮಞ್ಞಂ।
‘‘Taṃ vāpi ganthaṃ kusalā vadanti, yaṃ nissito passati hīnamaññaṃ;
ತಸ್ಮಾ ಹಿ ದಿಟ್ಠಂ ವ ಸುತಂ ಮುತಂ ವಾ, ಸೀಲಬ್ಬತಂ ಭಿಕ್ಖು ನ ನಿಸ್ಸಯೇಯ್ಯಾ’’ತಿ॥
Tasmā hi diṭṭhaṃ va sutaṃ mutaṃ vā, sīlabbataṃ bhikkhu na nissayeyyā’’ti.
೩೪.
34.
ದಿಟ್ಠಿಮ್ಪಿ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ನ ಕಪ್ಪಯೇಯ್ಯ, ಞಾಣೇನ ವಾ ಸೀಲವತೇನ ವಾಪಿ।
Diṭṭhimpilokasmiṃ na kappayeyya, ñāṇena vā sīlavatena vāpi;
ಸಮೋತಿ ಅತ್ತಾನಮನೂಪನೇಯ್ಯ, ಹೀನೋ ನ ಮಞ್ಞೇಥ ವಿಸೇಸಿ ವಾಪಿ॥
Samoti attānamanūpaneyya, hīno na maññetha visesi vāpi.
ದಿಟ್ಠಿಮ್ಪಿ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ನ ಕಪ್ಪಯೇಯ್ಯ, ಞಾಣೇನ ವಾ ಸೀಲವತೇನ ವಾಪೀತಿ। ಅಟ್ಠಸಮಾಪತ್ತಿಞಾಣೇನ ವಾ ಪಞ್ಚಾಭಿಞ್ಞಾಞಾಣೇನ ವಾ ಮಿಚ್ಛಾಞಾಣೇನ ವಾ, ಸೀಲೇನ ವಾ ವತೇನ ವಾ ಸೀಲಬ್ಬತೇನ ವಾ , ದಿಟ್ಠಿಂ ನ ಕಪ್ಪಯೇಯ್ಯ ನ ಜನೇಯ್ಯ ನ ಸಞ್ಜನೇಯ್ಯ ನ ನಿಬ್ಬತ್ತೇಯ್ಯ ನ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇಯ್ಯ। ಲೋಕಸ್ಮಿನ್ತಿ ಅಪಾಯಲೋಕೇ…ಪೇ॰… ಆಯತನಲೋಕೇತಿ – ದಿಟ್ಠಿಮ್ಪಿ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ನ ಕಪ್ಪಯೇಯ್ಯ ಞಾಣೇನ ವಾ ಸೀಲವತೇನ ವಾಪಿ।
Diṭṭhimpi lokasmiṃ na kappayeyya, ñāṇena vā sīlavatena vāpīti. Aṭṭhasamāpattiñāṇena vā pañcābhiññāñāṇena vā micchāñāṇena vā, sīlena vā vatena vā sīlabbatena vā , diṭṭhiṃ na kappayeyya na janeyya na sañjaneyya na nibbatteyya na abhinibbatteyya. Lokasminti apāyaloke…pe… āyatanaloketi – diṭṭhimpi lokasmiṃ na kappayeyya ñāṇena vā sīlavatena vāpi.
ಸಮೋತಿ ಅತ್ತಾನಮನೂಪನೇಯ್ಯಾತಿ। ಸದಿಸೋಹಮಸ್ಮೀತಿ ಅತ್ತಾನಂ ನ ಉಪನೇಯ್ಯ ಜಾತಿಯಾ ವಾ ಗೋತ್ತೇನ ವಾ ಕೋಲಪುತ್ತಿಯೇನ ವಾ ವಣ್ಣಪೋಕ್ಖರತಾಯ ವಾ ಧನೇನ ವಾ ಅಜ್ಝೇನೇನ ವಾ ಕಮ್ಮಾಯತನೇನ ವಾ ಸಿಪ್ಪಾಯತನೇನ ವಾ ವಿಜ್ಜಾಟ್ಠಾನೇನ ವಾ ಸುತೇನ ವಾ ಪಟಿಭಾನೇನ ವಾ ಅಞ್ಞತರಞ್ಞತರೇನ ವಾ ವತ್ಥುನಾತಿ – ಸಮೋತಿ ಅತ್ತಾನಮನೂಪನೇಯ್ಯ।
Samoti attānamanūpaneyyāti. Sadisohamasmīti attānaṃ na upaneyya jātiyā vā gottena vā kolaputtiyena vā vaṇṇapokkharatāya vā dhanena vā ajjhenena vā kammāyatanena vā sippāyatanena vā vijjāṭṭhānena vā sutena vā paṭibhānena vā aññataraññatarena vā vatthunāti – samoti attānamanūpaneyya.
ಹೀನೋ ನ ಮಞ್ಞೇಥ ವಿಸೇಸಿ ವಾಪೀತಿ। ಹೀನೋಹಮಸ್ಮೀತಿ ಅತ್ತಾನಂ ನ ಉಪನೇಯ್ಯ ಜಾತಿಯಾ ವಾ ಗೋತ್ತೇನ ವಾ…ಪೇ॰… ಅಞ್ಞತರಞ್ಞತರೇನ ವಾ ವತ್ಥುನಾ। ಸೇಯ್ಯೋಹಮಸ್ಮೀತಿ ಅತ್ತಾನಂ ನ ಉಪನೇಯ್ಯ ಜಾತಿಯಾ ವಾ ಗೋತ್ತೇನ ವಾ…ಪೇ॰… ಅಞ್ಞತರಞ್ಞತರೇನ ವಾ ವತ್ಥುನಾತಿ – ಹೀನೋ ನ ಮಞ್ಞೇಥ ವಿಸೇಸಿ ವಾಪಿ।
Hīno na maññetha visesi vāpīti. Hīnohamasmīti attānaṃ na upaneyya jātiyā vā gottena vā…pe… aññataraññatarena vā vatthunā. Seyyohamasmīti attānaṃ na upaneyya jātiyā vā gottena vā…pe… aññataraññatarena vā vatthunāti – hīno na maññetha visesi vāpi.
ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ದಿಟ್ಠಿಮ್ಪಿ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ನ ಕಪ್ಪಯೇಯ್ಯ, ಞಾಣೇನ ವಾ ಸೀಲವತೇನ ವಾಪಿ।
‘‘Diṭṭhimpi lokasmiṃ na kappayeyya, ñāṇena vā sīlavatena vāpi;
ಸಮೋತಿ ಅತ್ತಾನಮನೂಪನೇಯ್ಯ, ಹೀನೋ ನ ಮಞ್ಞೇಥ ವಿಸೇಸಿ ವಾಪೀ’’ತಿ॥
Samoti attānamanūpaneyya, hīno na maññetha visesi vāpī’’ti.
೩೫.
35.
ಅತ್ತಂ ಪಹಾಯ ಅನುಪಾದಿಯಾನೋ, ಞಾಣೇನಪಿ ಸೋ ನಿಸ್ಸಯಂ ನೋ ಕರೋತಿ।
Attaṃ pahāya anupādiyāno, ñāṇenapi so nissayaṃ no karoti;
ಸ ವೇ ವಿಯತ್ತೇಸು ನ ವಗ್ಗಸಾರೀ, ದಿಟ್ಠಿಮ್ಪಿ ಸೋ ನ ಪಚ್ಚೇತಿ ಕಿಞ್ಚಿ॥
Sa ve viyattesu na vaggasārī, diṭṭhimpi so na pacceti kiñci.
ಅತ್ತಂ ಪಹಾಯ ಅನುಪಾದಿಯಾನೋತಿ। ಅತ್ತಂ ಪಹಾಯಾತಿ ಅತ್ತದಿಟ್ಠಿಂ ಪಹಾಯ। ಅತ್ತಂ ಪಹಾಯಾತಿ ಗಾಹಂ 5 ಪಹಾಯ। ಅತ್ತಂ ಪಹಾಯಾತಿ ತಣ್ಹಾವಸೇನ ದಿಟ್ಠಿವಸೇನ ಗಹಿತಂ ಪರಾಮಟ್ಠಂ ಅಭಿನಿವಿಟ್ಠಂ ಅಜ್ಝೋಸಿತಂ ಅಧಿಮುತ್ತಂ ಪಹಾಯ ಪಜಹಿತ್ವಾ ವಿನೋದೇತ್ವಾ ಬ್ಯನ್ತಿಂ ಕರಿತ್ವಾ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇತ್ವಾತಿ – ಅತ್ತಂ ಪಹಾಯ। ಅನುಪಾದಿಯಾನೋತಿ ಚತೂಹಿ ಉಪಾದಾನೇಹಿ ಅನುಪಾದಿಯಮಾನೋ ಅಗಣ್ಹಮಾನೋ ಅಪರಾಮಾಸಮಾನೋ ಅನಭಿನಿವಿಸಮಾನೋತಿ – ಅತ್ತಂ ಪಹಾಯ ಅನುಪಾದಿಯಾನೋ।
Attaṃ pahāya anupādiyānoti. Attaṃ pahāyāti attadiṭṭhiṃ pahāya. Attaṃ pahāyāti gāhaṃ 6 pahāya. Attaṃ pahāyāti taṇhāvasena diṭṭhivasena gahitaṃ parāmaṭṭhaṃ abhiniviṭṭhaṃ ajjhositaṃ adhimuttaṃ pahāya pajahitvā vinodetvā byantiṃ karitvā anabhāvaṃ gametvāti – attaṃ pahāya. Anupādiyānoti catūhi upādānehi anupādiyamāno agaṇhamāno aparāmāsamāno anabhinivisamānoti – attaṃ pahāya anupādiyāno.
ಞಾಣೇನಪಿ ಸೋ ನಿಸ್ಸಯಂ ನೋ ಕರೋತೀತಿ ಅಟ್ಠಸಮಾಪತ್ತಿಞಾಣೇನ ವಾ ಪಞ್ಚಾಭಿಞ್ಞಾಞಾಣೇನ ವಾ ಮಿಚ್ಛಾಞಾಣೇನ ವಾ ತಣ್ಹಾನಿಸ್ಸಯಂ ವಾ ದಿಟ್ಠಿನಿಸ್ಸಯಂ ವಾ ನ ಕರೋತಿ ನ ಜನೇತಿ ನ ಸಞ್ಜನೇತಿ ನ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತಿ ನ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇತೀತಿ – ಞಾಣೇನಪಿ ಸೋ ನಿಸ್ಸಯಂ ನೋ ಕರೋತಿ।
Ñāṇenapi so nissayaṃ no karotīti aṭṭhasamāpattiñāṇena vā pañcābhiññāñāṇena vā micchāñāṇena vā taṇhānissayaṃ vā diṭṭhinissayaṃ vā na karoti na janeti na sañjaneti na nibbatteti na abhinibbattetīti – ñāṇenapi so nissayaṃ no karoti.
ಸ ವೇ ವಿಯತ್ತೇಸು ನ ವಗ್ಗಸಾರೀತಿ ಸ ವೇ ವಿಯತ್ತೇಸು ಭಿನ್ನೇಸು ದ್ವೇಜ್ಝಾಪನ್ನೇಸು ದ್ವೇಳ್ಹಕಜಾತೇಸು ನಾನಾದಿಟ್ಠಿಕೇಸು ನಾನಾಖನ್ತಿಕೇಸು ನಾನಾರುಚಿಕೇಸು ನಾನಾಲದ್ಧಿಕೇಸು ನಾನಾದಿಟ್ಠಿನಿಸ್ಸಯಂ ನಿಸ್ಸಿತೇಸು ಛನ್ದಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛನ್ತೇಸು ದೋಸಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛನ್ತೇಸು ಮೋಹಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛನ್ತೇಸು ಭಯಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛನ್ತೇಸು ನ ಛನ್ದಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛತಿ ನ ದೋಸಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛತಿ ನ ಮೋಹಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛತಿ ನ ಭಯಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛತಿ ನ ರಾಗವಸೇನ ಗಚ್ಛತಿ ನ ದೋಸವಸೇನ ಗಚ್ಛತಿ ನ ಮೋಹವಸೇನ ಗಚ್ಛತಿ ನ ಮಾನವಸೇನ ಗಚ್ಛತಿ ನ ದಿಟ್ಠಿವಸೇನ ಗಚ್ಛತಿ ನ ಉದ್ಧಚ್ಚವಸೇನ ಗಚ್ಛತಿ ನ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾವಸೇನ ಗಚ್ಛತಿ ನ ಅನುಸಯವಸೇನ ಗಚ್ಛತಿ ನ ವಗ್ಗೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಯಾಯತಿ ನಿಯ್ಯತಿ ವುಯ್ಹತಿ ಸಂಹರೀಯತೀತಿ – ಸ ವೇ ವಿಯತ್ತೇಸು ನ ವಗ್ಗಸಾರೀ।
Save viyattesu na vaggasārīti sa ve viyattesu bhinnesu dvejjhāpannesu dveḷhakajātesu nānādiṭṭhikesu nānākhantikesu nānārucikesu nānāladdhikesu nānādiṭṭhinissayaṃ nissitesu chandāgatiṃ gacchantesu dosāgatiṃ gacchantesu mohāgatiṃ gacchantesu bhayāgatiṃ gacchantesu na chandāgatiṃ gacchati na dosāgatiṃ gacchati na mohāgatiṃ gacchati na bhayāgatiṃ gacchati na rāgavasena gacchati na dosavasena gacchati na mohavasena gacchati na mānavasena gacchati na diṭṭhivasena gacchati na uddhaccavasena gacchati na vicikicchāvasena gacchati na anusayavasena gacchati na vaggehi dhammehi yāyati niyyati vuyhati saṃharīyatīti – sa ve viyattesu na vaggasārī.
ದಿಟ್ಠಿಮ್ಪಿ ಸೋ ನ ಪಚ್ಚೇತಿ ಕಿಞ್ಚೀತಿ। ತಸ್ಸ ದ್ವಾಸಟ್ಠಿ ದಿಟ್ಠಿಗತಾನಿ ಪಹೀನಾನಿ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ನಾನಿ ವೂಪಸನ್ತಾನಿ ಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧಾನಿ ಅಭಬ್ಬುಪ್ಪತ್ತಿಕಾನಿ ಞಾಣಗ್ಗಿನಾ ದಡ್ಢಾನಿ। ಸೋ ಕಿಞ್ಚಿ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ನ ಪಚ್ಚೇತಿ ನ ಪಚ್ಚಾಗಚ್ಛತೀತಿ – ದಿಟ್ಠಿಮ್ಪಿ ಸೋ ನ ಪಚ್ಚೇತಿ ಕಿಞ್ಚಿ।
Diṭṭhimpiso na pacceti kiñcīti. Tassa dvāsaṭṭhi diṭṭhigatāni pahīnāni samucchinnāni vūpasantāni paṭipassaddhāni abhabbuppattikāni ñāṇagginā daḍḍhāni. So kiñci diṭṭhigataṃ na pacceti na paccāgacchatīti – diṭṭhimpi so na pacceti kiñci.
ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ಅತ್ತಂ ಪಹಾಯ ಅನುಪಾದಿಯಾನೋ, ಞಾಣೇನಪಿ ಸೋ ನಿಸ್ಸಯಂ ನೋ ಕರೋತಿ।
‘‘Attaṃ pahāya anupādiyāno, ñāṇenapi so nissayaṃ no karoti;
ಸ ವೇ ವಿಯತ್ತೇಸು ನ ವಗ್ಗಸಾರೀ, ದಿಟ್ಠಿಮ್ಪಿ ಸೋ ನ ಪಚ್ಚೇತಿ ಕಿಞ್ಚೀ’’ತಿ॥
Sa ve viyattesu na vaggasārī, diṭṭhimpi so na pacceti kiñcī’’ti.
೩೬.
36.
ಯಸ್ಸೂಭಯನ್ತೇ ಪಣಿಧೀಧ ನತ್ಥಿ, ಭವಾಭವಾಯ ಇಧ ವಾ ಹುರಂ ವಾ।
Yassūbhayantepaṇidhīdha natthi, bhavābhavāya idha vā huraṃ vā;
ನಿವೇಸನಾ ತಸ್ಸ ನ ಸನ್ತಿ ಕೇಚಿ, ಧಮ್ಮೇಸು ನಿಚ್ಛೇಯ್ಯ ಸಮುಗ್ಗಹೀತಂ॥
Nivesanātassa na santi keci, dhammesu niccheyya samuggahītaṃ.
ಯಸ್ಸೂಭಯನ್ತೇ ಪಣಿಧೀಧ ನತ್ಥಿ, ಭವಾಭವಾಯ ಇಧ ವಾ ಹುರಂ ವಾತಿ ಯಸ್ಸಾತಿ ಅರಹತೋ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ। ಅನ್ತೋತಿ 7 ಫಸ್ಸೋ ಏಕೋ ಅನ್ತೋ, ಫಸ್ಸಸಮುದಯೋ ದುತಿಯೋ ಅನ್ತೋ; ಅತೀತೋ ಏಕೋ ಅನ್ತೋ, ಅನಾಗತೋ ದುತಿಯೋ ಅನ್ತೋ; ಸುಖಾ ವೇದನಾ ಏಕೋ ಅನ್ತೋ, ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ ದುತಿಯೋ ಅನ್ತೋ; ನಾಮಂ ಏಕೋ ಅನ್ತೋ, ರೂಪಂ ದುತಿಯೋ ಅನ್ತೋ; ಛ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾನಿ ಆಯತನಾನಿ ಏಕೋ ಅನ್ತೋ, ಛ ಬಾಹಿರಾನಿ ಆಯತನಾನಿ ದುತಿಯೋ ಅನ್ತೋ; ಸಕ್ಕಾಯೋ ಏಕೋ ಅನ್ತೋ, ಸಕ್ಕಾಯಸಮುದಯೋ ದುತಿಯೋ ಅನ್ತೋ। ಪಣಿಧಿ ವುಚ್ಚತಿ ತಣ್ಹಾ। ಯೋ ರಾಗೋ ಸಾರಾಗೋ…ಪೇ॰… ಅಭಿಜ್ಝಾ ಲೋಭೋ ಅಕುಸಲಮೂಲಂ।
Yassūbhayante paṇidhīdha natthi, bhavābhavāya idha vā huraṃ vāti yassāti arahato khīṇāsavassa. Antoti 8 phasso eko anto, phassasamudayo dutiyo anto; atīto eko anto, anāgato dutiyo anto; sukhā vedanā eko anto, dukkhā vedanā dutiyo anto; nāmaṃ eko anto, rūpaṃ dutiyo anto; cha ajjhattikāni āyatanāni eko anto, cha bāhirāni āyatanāni dutiyo anto; sakkāyo eko anto, sakkāyasamudayo dutiyo anto. Paṇidhi vuccati taṇhā. Yo rāgo sārāgo…pe… abhijjhā lobho akusalamūlaṃ.
ಭವಾಭವಾಯಾತಿ ಭವಾಭವಾಯ ಕಮ್ಮಭವಾಯ ಪುನಬ್ಭವಾಯ ಕಾಮಭವಾಯ, ಕಮ್ಮಭವಾಯ ಕಾಮಭವಾಯ ಪುನಬ್ಭವಾಯ ರೂಪಭವಾಯ, ಕಮ್ಮಭವಾಯ ರೂಪಭವಾಯ ಪುನಬ್ಭವಾಯ ಅರೂಪಭವಾಯ, ಕಮ್ಮಭವಾಯ ಅರೂಪಭವಾಯ ಪುನಬ್ಭವಾಯ ಪುನಪ್ಪುನಭವಾಯ ಪುನಪ್ಪುನಗತಿಯಾ ಪುನಪ್ಪುನಉಪಪತ್ತಿಯಾ ಪುನಪ್ಪುನಪಟಿಸನ್ಧಿಯಾ ಪುನಪ್ಪುನಅತ್ತಭಾವಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿಯಾ। ಇಧಾತಿ ಸಕತ್ತಭಾವೋ, ಹುರಾತಿ ಪರತ್ತಭಾವೋ; ಇಧಾತಿ ಸಕರೂಪವೇದನಾಸಞ್ಞಾಸಙ್ಖಾರವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಹುರಾತಿ ಪರರೂಪವೇದನಾಸಞ್ಞಾಸಙ್ಖಾರವಿಞ್ಞಾಣಂ; ಇಧಾತಿ ಛ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾನಿ ಆಯತನಾನಿ, ಹುರಾತಿ ಛ ಬಾಹಿರಾನಿ ಆಯತನಾನಿ; ಇಧಾತಿ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೋ, ಹುರಾತಿ ದೇವಲೋಕೋ ; ಇಧಾತಿ ಕಾಮಧಾತು, ಹುರಾತಿ ರೂಪಧಾತು ಅರೂಪಧಾತು; ಇಧಾತಿ ಕಾಮಧಾತು ರೂಪಧಾತು। ಹುರಾತಿ ಅರೂಪಧಾತು। ಯಸ್ಸೂಭಯನ್ತೇ ಪಣಿಧೀಧ ನತ್ಥಿ ಭವಾಭವಾಯ ಇಧ ವಾ ಹುರಂ ವಾತಿ। ಯಸ್ಸ ಉಭೋ ಅನ್ತೇ ಚ ಭವಾಭವಾಯ ಚ ಇಧ ಹುರಞ್ಚ ಪಣಿಧಿ ತಣ್ಹಾ ನತ್ಥಿ ನ ಸನ್ತಿ ನ ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತಿ ನುಪಲಬ್ಭನ್ತಿ, ಪಹೀನಾ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ನಾ ವೂಪಸನ್ತಾ ಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧಾ ಅಭಬ್ಬುಪ್ಪತ್ತಿಕಾ ಞಾಣಗ್ಗಿನಾ ದಡ್ಢಾತಿ – ಯಸ್ಸೂಭಯನ್ತೇ ಪಣಿಧೀಧ ನತ್ಥಿ ಭವಾಭವಾಯ ಇಧ ವಾ ಹುರಂ ವಾ।
Bhavābhavāyāti bhavābhavāya kammabhavāya punabbhavāya kāmabhavāya, kammabhavāya kāmabhavāya punabbhavāya rūpabhavāya, kammabhavāya rūpabhavāya punabbhavāya arūpabhavāya, kammabhavāya arūpabhavāya punabbhavāya punappunabhavāya punappunagatiyā punappunaupapattiyā punappunapaṭisandhiyā punappunaattabhāvābhinibbattiyā. Idhāti sakattabhāvo, hurāti parattabhāvo; idhāti sakarūpavedanāsaññāsaṅkhāraviññāṇaṃ, hurāti pararūpavedanāsaññāsaṅkhāraviññāṇaṃ; idhāti cha ajjhattikāni āyatanāni, hurāti cha bāhirāni āyatanāni; idhāti manussaloko, hurāti devaloko ; idhāti kāmadhātu, hurāti rūpadhātu arūpadhātu; idhāti kāmadhātu rūpadhātu. Hurāti arūpadhātu. Yassūbhayante paṇidhīdha natthi bhavābhavāya idha vā huraṃ vāti. Yassa ubho ante ca bhavābhavāya ca idha hurañca paṇidhi taṇhā natthi na santi na saṃvijjanti nupalabbhanti, pahīnā samucchinnā vūpasantā paṭipassaddhā abhabbuppattikā ñāṇagginā daḍḍhāti – yassūbhayante paṇidhīdha natthi bhavābhavāya idha vā huraṃ vā.
ನಿವೇಸನಾ ತಸ್ಸ ನ ಸನ್ತಿ ಕೇಚೀತಿ। ನಿವೇಸನಾತಿ ದ್ವೇ ನಿವೇಸನಾ – ತಣ್ಹಾನಿವೇಸನಾ ಚ ದಿಟ್ಠಿನಿವೇಸನಾ ಚ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ತಣ್ಹಾನಿವೇಸನಾ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಿನಿವೇಸನಾ। ತಸ್ಸಾತಿ ಅರಹತೋ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ। ನಿವೇಸನಾ ತಸ್ಸ ನ ಸನ್ತಿ ಕೇಚೀತಿ ನಿವೇಸನಾ ತಸ್ಸ ನ ಸನ್ತಿ ಕೇಚಿ ನತ್ಥಿ ನ ಸನ್ತಿ ನ ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತಿ ನುಪಲಬ್ಭನ್ತಿ, ಪಹೀನಾ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ನಾ ವೂಪಸನ್ತಾ ಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧಾ ಅಭಬ್ಬುಪ್ಪತ್ತಿಕಾ ಞಾಣಗ್ಗಿನಾ ದಡ್ಢಾತಿ – ನಿವೇಸನಾ ತಸ್ಸ ನ ಸನ್ತಿ ಕೇಚಿ।
Nivesanā tassa na santi kecīti. Nivesanāti dve nivesanā – taṇhānivesanā ca diṭṭhinivesanā ca…pe… ayaṃ taṇhānivesanā…pe… ayaṃ diṭṭhinivesanā. Tassāti arahato khīṇāsavassa. Nivesanā tassa na santi kecīti nivesanā tassa na santi keci natthi na santi na saṃvijjanti nupalabbhanti, pahīnā samucchinnā vūpasantā paṭipassaddhā abhabbuppattikā ñāṇagginā daḍḍhāti – nivesanā tassa na santi keci.
ಧಮ್ಮೇಸು ನಿಚ್ಛೇಯ್ಯ ಸಮುಗ್ಗಹೀತನ್ತಿ। ಧಮ್ಮೇಸೂತಿ ದ್ವಾಸಟ್ಠಿಯಾ ದಿಟ್ಠಿಗತೇಸು। ನಿಚ್ಛೇಯ್ಯಾತಿ ನಿಚ್ಛಿನಿತ್ವಾ ವಿನಿಚ್ಛಿನಿತ್ವಾ ವಿಚಿನಿತ್ವಾ ಪವಿಚಿನಿತ್ವಾ ತುಲಯಿತ್ವಾ ತೀರಯಿತ್ವಾ ವಿಭಾವಯಿತ್ವಾ ವಿಭೂತಂ ಕತ್ವಾ। ಸಮುಗ್ಗಹೀತನ್ತಿ ಓಧಿಗ್ಗಾಹೋ ಬಿಲಗ್ಗಾಹೋ ವರಗ್ಗಾಹೋ ಕೋಟ್ಠಾಸಗ್ಗಾಹೋ ಉಚ್ಚಯಗ್ಗಾಹೋ ಸಮುಚ್ಚಯಗ್ಗಾಹೋ, ‘‘ಇದಂ ಸಚ್ಚಂ ತಚ್ಛಂ ತಥಂ ಭೂತಂ ಯಾಥಾವಂ ಅವಿಪರೀತ’’ನ್ತಿ ಗಹಿತಂ ಪರಾಮಟ್ಠಂ ಅಭಿನಿವಿಟ್ಠಂ ಅಜ್ಝೋಸಿತಂ ಅಧಿಮುತ್ತಂ ನತ್ಥಿ ನ ಸನ್ತಿ ನ ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತಿ ನುಪಲಬ್ಭನ್ತಿ, ಪಹೀನಂ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ನಂ ವೂಪಸನ್ತಂ ಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧಂ ಅಭಬ್ಬುಪ್ಪತ್ತಿಕಂ ಞಾಣಗ್ಗಿನಾ ದಡ್ಢನ್ತಿ – ಧಮ್ಮೇಸು ನಿಚ್ಛೇಯ್ಯ ಸಮುಗ್ಗಹೀತಂ।
Dhammesu niccheyya samuggahītanti. Dhammesūti dvāsaṭṭhiyā diṭṭhigatesu. Niccheyyāti nicchinitvā vinicchinitvā vicinitvā pavicinitvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā. Samuggahītanti odhiggāho bilaggāho varaggāho koṭṭhāsaggāho uccayaggāho samuccayaggāho, ‘‘idaṃ saccaṃ tacchaṃ tathaṃ bhūtaṃ yāthāvaṃ aviparīta’’nti gahitaṃ parāmaṭṭhaṃ abhiniviṭṭhaṃ ajjhositaṃ adhimuttaṃ natthi na santi na saṃvijjanti nupalabbhanti, pahīnaṃ samucchinnaṃ vūpasantaṃ paṭipassaddhaṃ abhabbuppattikaṃ ñāṇagginā daḍḍhanti – dhammesu niccheyya samuggahītaṃ.
ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ಯಸ್ಸೂಭಯನ್ತೇ ಪಣಿಧೀಧ ನತ್ಥಿ, ಭವಾಭವಾಯ ಇಧ ವಾ ಹುರಂ ವಾ।
‘‘Yassūbhayante paṇidhīdha natthi, bhavābhavāya idha vā huraṃ vā;
ನಿವೇಸನಾ ತಸ್ಸ ನ ಸನ್ತಿ ಕೇಚಿ, ಧಮ್ಮೇಸು ನಿಚ್ಛೇಯ್ಯ ಸಮುಗ್ಗಹೀತ’’ನ್ತಿ॥
Nivesanā tassa na santi keci, dhammesu niccheyya samuggahīta’’nti.
೩೭.
37.
ತಸ್ಸೀಧ ದಿಟ್ಠೇ ವ ಸುತೇ ಮುತೇ ವಾ, ಪಕಪ್ಪಿತಾ ನತ್ಥಿ ಅಣೂಪಿ ಸಞ್ಞಾ।
Tassīdha diṭṭhe va sute mute vā, pakappitā natthi aṇūpi saññā;
ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ದಿಟ್ಠಿಮನಾದಿಯಾನಂ, ಕೇನೀಧ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ವಿಕಪ್ಪಯೇಯ್ಯ॥
Taṃ brāhmaṇaṃ diṭṭhimanādiyānaṃ, kenīdha lokasmiṃ vikappayeyya.
ತಸ್ಸೀಧ ದಿಟ್ಠೇ ವ ಸುತೇ ಮುತೇ ವಾ, ಪಕಪ್ಪಿತಾ ನತ್ಥಿ ಅಣೂಪಿ ಸಞ್ಞಾತಿ। ತಸ್ಸಾತಿ ಅರಹತೋ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ। ತಸ್ಸ ದಿಟ್ಠೇ ವಾ ದಿಟ್ಠಸುದ್ಧಿಯಾ ವಾ ಸುತೇ ವಾ ಸುತಸುದ್ಧಿಯಾ ವಾ ಮುತೇ ವಾ ಮುತಸುದ್ಧಿಯಾ ವಾ ಸಞ್ಞಾಪುಬ್ಬಙ್ಗಮತಾ ಸಞ್ಞಾವಿಕಪ್ಪಯೇಯ್ಯತಾ ಸಞ್ಞಾವಿಗ್ಗಹೇನ ಸಞ್ಞಾಯ ಉಟ್ಠಪಿತಾ ಸಮುಟ್ಠಪಿತಾ ಕಪ್ಪಿತಾ ಪಕಪ್ಪಿತಾ ಸಙ್ಖತಾ ಅಭಿಸಙ್ಖತಾ ಸಣ್ಠಪಿತಾ, ದಿಟ್ಠಿ ನತ್ಥಿ ನ ಸನ್ತಿ ನ ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತಿ ನುಪಲಬ್ಭನ್ತಿ, ಪಹೀನಾ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ನಾ ವೂಪಸನ್ತಾ ಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧಾ ಅಭಬ್ಬುಪ್ಪತ್ತಿಕಾ ಞಾಣಗ್ಗಿನಾ ದಡ್ಢಾತಿ – ತಸ್ಸೀಧ ದಿಟ್ಠೇ ವ ಸುತೇ ಮುತೇ ವಾ ಪಕಪ್ಪಿತಾ ನತ್ಥಿ ಅಣೂಪಿ ಸಞ್ಞಾ।
Tassīdhadiṭṭhe va sute mute vā, pakappitā natthi aṇūpi saññāti. Tassāti arahato khīṇāsavassa. Tassa diṭṭhe vā diṭṭhasuddhiyā vā sute vā sutasuddhiyā vā mute vā mutasuddhiyā vā saññāpubbaṅgamatā saññāvikappayeyyatā saññāviggahena saññāya uṭṭhapitā samuṭṭhapitā kappitā pakappitā saṅkhatā abhisaṅkhatā saṇṭhapitā, diṭṭhi natthi na santi na saṃvijjanti nupalabbhanti, pahīnā samucchinnā vūpasantā paṭipassaddhā abhabbuppattikā ñāṇagginā daḍḍhāti – tassīdha diṭṭhe va sute mute vā pakappitā natthi aṇūpi saññā.
ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ದಿಟ್ಠಿಮನಾದಿಯಾನನ್ತಿ। ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋತಿ ಸತ್ತನ್ನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಬಾಹಿತತ್ತಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ – ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿ ಬಾಹಿತಾ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ಅಸಿತೋ ತಾದಿ ಪವುಚ್ಚತೇ ಸ ಬ್ರಹ್ಮಾ। ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ದಿಟ್ಠಿಮನಾದಿಯಾನನ್ತಿ। ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ದಿಟ್ಠಿಮನಾದಿಯನ್ತಂ ಅಗಣ್ಹನ್ತಂ ಅಪರಾಮಸನ್ತಂ ಅನಭಿನಿವೇಸನ್ತನ್ತಿ – ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ದಿಟ್ಠಿಮನಾದಿಯಾನಂ।
Taṃ brāhmaṇaṃ diṭṭhimanādiyānanti. Brāhmaṇoti sattannaṃ dhammānaṃ bāhitattā brāhmaṇo – sakkāyadiṭṭhi bāhitā hoti…pe… asito tādi pavuccate sa brahmā. Taṃ brāhmaṇaṃ diṭṭhimanādiyānanti. Taṃ brāhmaṇaṃ diṭṭhimanādiyantaṃ agaṇhantaṃ aparāmasantaṃ anabhinivesantanti – taṃ brāhmaṇaṃ diṭṭhimanādiyānaṃ.
ಕೇನೀಧ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ವಿಕಪ್ಪಯೇಯ್ಯಾತಿ। ಕಪ್ಪಾತಿ ದ್ವೇ ಕಪ್ಪಾ – ತಣ್ಹಾಕಪ್ಪೋ ಚ ದಿಟ್ಠಿಕಪ್ಪೋ ಚ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ತಣ್ಹಾಕಪ್ಪೋ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಿಕಪ್ಪೋ। ತಸ್ಸ ತಣ್ಹಾಕಪ್ಪೋ ಪಹೀನೋ, ದಿಟ್ಠಿಕಪ್ಪೋ ಪಟಿನಿಸ್ಸಟ್ಠೋ। ತಣ್ಹಾಕಪ್ಪಸ್ಸ ಪಹೀನತ್ತಾ, ದಿಟ್ಠಿಕಪ್ಪಸ್ಸ ಪಟಿನಿಸ್ಸಟ್ಠತ್ತಾ ಕೇನ ರಾಗೇನ ಕಪ್ಪೇಯ್ಯ ಕೇನ ದೋಸೇನ ಕಪ್ಪೇಯ್ಯ ಕೇನ ಮೋಹೇನ ಕಪ್ಪೇಯ್ಯ ಕೇನ ಮಾನೇನ ಕಪ್ಪೇಯ್ಯ ಕಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಕಪ್ಪೇಯ್ಯ ಕೇನ ಉದ್ಧಚ್ಚೇನ ಕಪ್ಪೇಯ್ಯ ಕಾಯ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಯ ಕಪ್ಪೇಯ್ಯ ಕೇಹಿ ಅನುಸಯೇಹಿ ಕಪ್ಪೇಯ್ಯ – ರತ್ತೋತಿ ವಾ ದುಟ್ಠೋತಿ ವಾ ಮೂಳ್ಹೋತಿ ವಾ ವಿನಿಬದ್ಧೋತಿ ವಾ ಪರಾಮಟ್ಠೋತಿ ವಾ ವಿಕ್ಖೇಪಗತೋತಿ ವಾ ಅನಿಟ್ಠಙ್ಗತೋತಿ ವಾ ಥಾಮಗತೋತಿ ವಾ। ತೇ ಅಭಿಸಙ್ಖಾರಾ ಪಹೀನಾ। ಅಭಿಸಙ್ಖಾರಾನಂ ಪಹೀನತ್ತಾ ಗತಿಯೋ ಕೇನ ಕಪ್ಪೇಯ್ಯ – ನೇರಯಿಕೋತಿ ವಾ ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಕೋತಿ ವಾ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯಿಕೋತಿ ವಾ ಮನುಸ್ಸೋತಿ ವಾ ದೇವೋತಿ ವಾ ರೂಪೀತಿ ವಾ ಅರೂಪೀತಿ ವಾ ಸಞ್ಞೀತಿ ವಾ ಅಸಞ್ಞೀತಿ ವಾ ನೇವಸಞ್ಞೀನಾಸಞ್ಞೀತಿ ವಾ। ಸೋ ಹೇತು ನತ್ಥಿ ಪಚ್ಚಯೋ ನತ್ಥಿ ಕಾರಣಂ ನತ್ಥಿ, ಯೇನ ಕಪ್ಪೇಯ್ಯ ವಿಕಪ್ಪೇಯ್ಯ ವಿಕಪ್ಪಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯ। ಲೋಕಸ್ಮಿನ್ತಿ ಅಪಾಯಲೋಕೇ…ಪೇ॰… ಆಯತನಲೋಕೇತಿ – ಕೇನೀಧ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ವಿಕಪ್ಪಯೇಯ್ಯ।
Kenīdha lokasmiṃ vikappayeyyāti. Kappāti dve kappā – taṇhākappo ca diṭṭhikappo ca…pe… ayaṃ taṇhākappo…pe… ayaṃ diṭṭhikappo. Tassa taṇhākappo pahīno, diṭṭhikappo paṭinissaṭṭho. Taṇhākappassa pahīnattā, diṭṭhikappassa paṭinissaṭṭhattā kena rāgena kappeyya kena dosena kappeyya kena mohena kappeyya kena mānena kappeyya kāya diṭṭhiyā kappeyya kena uddhaccena kappeyya kāya vicikicchāya kappeyya kehi anusayehi kappeyya – rattoti vā duṭṭhoti vā mūḷhoti vā vinibaddhoti vā parāmaṭṭhoti vā vikkhepagatoti vā aniṭṭhaṅgatoti vā thāmagatoti vā. Te abhisaṅkhārā pahīnā. Abhisaṅkhārānaṃ pahīnattā gatiyo kena kappeyya – nerayikoti vā tiracchānayonikoti vā pettivisayikoti vā manussoti vā devoti vā rūpīti vā arūpīti vā saññīti vā asaññīti vā nevasaññīnāsaññīti vā. So hetu natthi paccayo natthi kāraṇaṃ natthi, yena kappeyya vikappeyya vikappaṃ āpajjeyya. Lokasminti apāyaloke…pe… āyatanaloketi – kenīdha lokasmiṃ vikappayeyya.
ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ತಸ್ಸೀಧ ದಿಟ್ಠೇ ವ ಸುತೇ ಮುತೇ ವಾ, ಪಕಪ್ಪಿತಾ ನತ್ಥಿ ಅಣೂಪಿ ಸಞ್ಞಾ।
‘‘Tassīdha diṭṭhe va sute mute vā, pakappitā natthi aṇūpi saññā;
ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ದಿಟ್ಠಿಮನಾದಿಯಾನಂ, ಕೇನೀಧ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ವಿಕಪ್ಪಯೇಯ್ಯಾ’’ತಿ॥
Taṃ brāhmaṇaṃ diṭṭhimanādiyānaṃ, kenīdha lokasmiṃ vikappayeyyā’’ti.
೩೮.
38.
ನ ಕಪ್ಪಯನ್ತಿ ನ ಪುರೇಕ್ಖರೋನ್ತಿ, ಧಮ್ಮಾಪಿ ತೇಸಂ ನ ಪಟಿಚ್ಛಿತಾಸೇ।
Nakappayanti na purekkharonti, dhammāpi tesaṃ na paṭicchitāse;
ನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸೀಲವತೇನ ನೇಯ್ಯೋ, ಪಾರಙ್ಗತೋ ನ ಪಚ್ಚೇತಿ ತಾದೀ॥
Na brāhmaṇo sīlavatena neyyo, pāraṅgato na pacceti tādī.
ನ ಕಪ್ಪಯನ್ತಿ ನ ಪುರೇಕ್ಖರೋನ್ತೀತಿ। ಕಪ್ಪಾತಿ ದ್ವೇ ಕಪ್ಪಾ – ತಣ್ಹಾಕಪ್ಪೋ ಚ ದಿಟ್ಠಿಕಪ್ಪೋ ಚ। ಕತಮೋ ತಣ್ಹಾಕಪ್ಪೋ? ಯಾವತಾ ತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಾತೇನ ಸೀಮಕತಂ ಮರಿಯಾದಿಕತಂ ಓಧಿಕತಂ ಪರಿಯನ್ತಕತಂ ಪರಿಗ್ಗಹಿತಂ ಮಮಾಯಿತಂ – ‘‘ಇದಂ ಮಮಂ, ಏತಂ ಮಮಂ, ಏತ್ತಕಂ ಮಮಂ, ಏತ್ತಾವತಾ ಮಮಂ, ಮಮ ರೂಪಾ ಸದ್ದಾ ಗನ್ಧಾ ರಸಾ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾ, ಅತ್ಥರಣಾ ಪಾವುರಣಾ ದಾಸಿದಾಸಾ 9 ಅಜೇಳಕಾ ಕುಕ್ಕುಟಸೂಕರಾ ಹತ್ಥಿಗವಾಸ್ಸವಳವಾ ಖೇತ್ತಂ ವತ್ಥು ಹಿರಞ್ಞಂ ಸುವಣ್ಣಂ ಗಾಮನಿಗಮರಾಜಧಾನಿಯೋ ರಟ್ಠಞ್ಚ ಜನಪದೋ ಚ ಕೋಸೋ ಚ ಕೋಟ್ಠಾಗಾರಞ್ಚ, ಕೇವಲಮ್ಪಿ ಮಹಾಪಥವಿಂ ತಣ್ಹಾವಸೇನ ಮಮಾಯತಿ, ಯಾವತಾ ಅಟ್ಠಸತತಣ್ಹಾವಿಚರಿತಂ – ಅಯಂ ತಣ್ಹಾಕಪ್ಪೋ। ಕತಮೋ ದಿಟ್ಠಿಕಪ್ಪೋ? ವೀಸತಿವತ್ಥುಕಾ ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿ, ದಸವತ್ಥುಕಾ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ, ದಸವತ್ಥುಕಾ ಅನ್ತಗ್ಗಾಹಿಕಾದಿಟ್ಠಿ, ಯಾ ಏವರೂಪಾ ದಿಟ್ಠಿ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ದಿಟ್ಠಿಗಹನಂ ದಿಟ್ಠಿಕನ್ತಾರಂ ದಿಟ್ಠಿವಿಸೂಕಾಯಿಕಂ ದಿಟ್ಠಿವಿಪ್ಫನ್ದಿತಂ ದಿಟ್ಠಿಸಞ್ಞೋಜನಂ ಗಾಹೋ ಪಟಿಗ್ಗಾಹೋ ಅಭಿನಿವೇಸೋ ಪರಾಮಾಸೋ ಕುಮ್ಮಗ್ಗೋ ಮಿಚ್ಛಾಪಥೋ ಮಿಚ್ಛತ್ತಂ ತಿತ್ಥಾಯತನಂ ವಿಪರಿಯಾಸಗ್ಗಾಹೋ 10 ವಿಪರೀತಗ್ಗಾಹೋ ವಿಪಲ್ಲಾಸಗ್ಗಾಹೋ ಮಿಚ್ಛಾಗಾಹೋ, ಅಯಾಥಾವಕಸ್ಮಿಂ ಯಾಥಾವಕನ್ತಿ ಗಾಹೋ, ಯಾವತಾ ದ್ವಾಸಟ್ಠಿ ದಿಟ್ಠಿಗತಾನಿ – ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಿಕಪ್ಪೋ। ತೇಸಂ ತಣ್ಹಾಕಪ್ಪೋ ಪಹೀನೋ, ದಿಟ್ಠಿಕಪ್ಪೋ ಪಟಿನಿಸ್ಸಟ್ಠೋ। ತಣ್ಹಾಕಪ್ಪಸ್ಸ ಪಹೀನತ್ತಾ, ದಿಟ್ಠಿಕಪ್ಪಸ್ಸ ಪಟಿನಿಸ್ಸಟ್ಠತ್ತಾ ತಣ್ಹಾಕಪ್ಪಂ ವಾ ದಿಟ್ಠಿಕಪ್ಪಂ ವಾ ನ ಕಪ್ಪೇನ್ತಿ ನ ಜನೇನ್ತಿ ನ ಸಞ್ಜನೇನ್ತಿ ನ ನಿಬ್ಬತ್ತೇನ್ತಿ ನ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇನ್ತೀತಿ – ನ ಕಪ್ಪಯನ್ತಿ।
Na kappayanti na purekkharontīti. Kappāti dve kappā – taṇhākappo ca diṭṭhikappo ca. Katamo taṇhākappo? Yāvatā taṇhāsaṅkhātena sīmakataṃ mariyādikataṃ odhikataṃ pariyantakataṃ pariggahitaṃ mamāyitaṃ – ‘‘idaṃ mamaṃ, etaṃ mamaṃ, ettakaṃ mamaṃ, ettāvatā mamaṃ, mama rūpā saddā gandhā rasā phoṭṭhabbā, attharaṇā pāvuraṇā dāsidāsā 11 ajeḷakā kukkuṭasūkarā hatthigavāssavaḷavā khettaṃ vatthu hiraññaṃ suvaṇṇaṃ gāmanigamarājadhāniyo raṭṭhañca janapado ca koso ca koṭṭhāgārañca, kevalampi mahāpathaviṃ taṇhāvasena mamāyati, yāvatā aṭṭhasatataṇhāvicaritaṃ – ayaṃ taṇhākappo. Katamo diṭṭhikappo? Vīsativatthukā sakkāyadiṭṭhi, dasavatthukā micchādiṭṭhi, dasavatthukā antaggāhikādiṭṭhi, yā evarūpā diṭṭhi diṭṭhigataṃ diṭṭhigahanaṃ diṭṭhikantāraṃ diṭṭhivisūkāyikaṃ diṭṭhivipphanditaṃ diṭṭhisaññojanaṃ gāho paṭiggāho abhiniveso parāmāso kummaggo micchāpatho micchattaṃ titthāyatanaṃ vipariyāsaggāho 12 viparītaggāho vipallāsaggāho micchāgāho, ayāthāvakasmiṃ yāthāvakanti gāho, yāvatā dvāsaṭṭhi diṭṭhigatāni – ayaṃ diṭṭhikappo. Tesaṃ taṇhākappo pahīno, diṭṭhikappo paṭinissaṭṭho. Taṇhākappassa pahīnattā, diṭṭhikappassa paṭinissaṭṭhattā taṇhākappaṃ vā diṭṭhikappaṃ vā na kappenti na janenti na sañjanenti na nibbattenti na abhinibbattentīti – na kappayanti.
ನ ಪುರೇಕ್ಖರೋನ್ತೀತಿ। ಪುರೇಕ್ಖಾರಾತಿ ದ್ವೇ ಪುರೇಕ್ಖಾರಾ – ತಣ್ಹಾಪುರೇಕ್ಖಾರೋ ಚ ದಿಟ್ಠಿಪುರೇಕ್ಖಾರೋ ಚ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ತಣ್ಹಾಪುರೇಕ್ಖಾರೋ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಿಪುರೇಕ್ಖಾರೋ। ತೇಸಂ ತಣ್ಹಾಪುರೇಕ್ಖಾರೋ ಪಹೀನೋ, ದಿಟ್ಠಿಪುರೇಕ್ಖಾರೋ ಪಟಿನಿಸ್ಸಟ್ಠೋ। ತಣ್ಹಾಪುರೇಕ್ಖಾರಸ್ಸ ಪಹೀನತ್ತಾ, ದಿಟ್ಠಿಪುರೇಕ್ಖಾರಸ್ಸ ಪಟಿನಿಸ್ಸಟ್ಠತ್ತಾ ನ ತಣ್ಹಂ ವಾ ನ ದಿಟ್ಠಿಂ ವಾ ಪುರತೋ ಕತ್ವಾ ಚರನ್ತಿ ನ ತಣ್ಹಾಧಜಾ ನ ತಣ್ಹಾಕೇತೂ ನ ತಣ್ಹಾಧಿಪತೇಯ್ಯಾ ನ ದಿಟ್ಠಿಧಜಾ ನ ದಿಟ್ಠಿಕೇತೂ ನ ದಿಟ್ಠಾಧಿಪತೇಯ್ಯಾ। ನ ತಣ್ಹಾಯ ವಾ ನ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ವಾ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ಚರನ್ತೀತಿ – ನ ಕಪ್ಪಯನ್ತಿ ನ ಪುರೇಕ್ಖರೋನ್ತಿ।
Na purekkharontīti. Purekkhārāti dve purekkhārā – taṇhāpurekkhāro ca diṭṭhipurekkhāro ca…pe… ayaṃ taṇhāpurekkhāro…pe… ayaṃ diṭṭhipurekkhāro. Tesaṃ taṇhāpurekkhāro pahīno, diṭṭhipurekkhāro paṭinissaṭṭho. Taṇhāpurekkhārassa pahīnattā, diṭṭhipurekkhārassa paṭinissaṭṭhattā na taṇhaṃ vā na diṭṭhiṃ vā purato katvā caranti na taṇhādhajā na taṇhāketū na taṇhādhipateyyā na diṭṭhidhajā na diṭṭhiketū na diṭṭhādhipateyyā. Na taṇhāya vā na diṭṭhiyā vā parivāretvā carantīti – na kappayanti na purekkharonti.
ಧಮ್ಮಾಪಿ ತೇಸಂ ನ ಪಟಿಚ್ಛಿತಾಸೇತಿ। ಧಮ್ಮಾ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ದ್ವಾಸಟ್ಠಿ ದಿಟ್ಠಿಗತಾನಿ। ತೇಸನ್ತಿ ತೇಸಂ ಅರಹನ್ತಾನಂ ಖೀಣಾಸವಾನಂ। ನ ಪಟಿಚ್ಛಿತಾಸೇತಿ ‘‘ಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’’ನ್ತಿ ನ ಪಟಿಚ್ಛಿತಾಸೇ। ‘‘ಅಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ… ಅನ್ತವಾ ಲೋಕೋ… ಅನನ್ತವಾ ಲೋಕೋ… ತಂ ಜೀವಂ ತಂ ಸರೀರಂ… ಅಞ್ಞಂ ಜೀವಂ ಅಞ್ಞಂ ಸರೀರಂ… ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ… ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ… ಹೋತಿ ಚ ನ ಚ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ… ನೇವ ಹೋತಿ ನ ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’’ನ್ತಿ ನ ಪಟಿಚ್ಛಿತಾಸೇತಿ – ಧಮ್ಮಾಪಿ ತೇಸಂ ನ ಪಟಿಚ್ಛಿತಾಸೇ।
Dhammāpitesaṃ na paṭicchitāseti. Dhammā vuccanti dvāsaṭṭhi diṭṭhigatāni. Tesanti tesaṃ arahantānaṃ khīṇāsavānaṃ. Na paṭicchitāseti ‘‘sassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’’nti na paṭicchitāse. ‘‘Asassato loko… antavā loko… anantavā loko… taṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ… aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīraṃ… hoti tathāgato paraṃ maraṇā… na hoti tathāgato paraṃ maraṇā… hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā… neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’’nti na paṭicchitāseti – dhammāpi tesaṃ na paṭicchitāse.
ನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸೀಲವತೇನ ನೇಯ್ಯೋತಿ। ನಾತಿ ಪಟಿಕ್ಖೇಪೋ। ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋತಿ ಸತ್ತನ್ನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಬಾಹಿತತ್ತಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ – ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿ ಬಾಹಿತಾ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ಅಸಿತೋ ತಾದಿ ವುಚ್ಚತೇ ಸ ಬ್ರಹ್ಮಾ । ನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸೀಲವತೇನ ನೇಯ್ಯೋತಿ। ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸೀಲೇನ ವಾ ವತೇನ ವಾ ಸೀಲಬ್ಬತೇನ ವಾ ನ ಯಾಯತಿ ನ ನಿಯ್ಯತಿ ನ ವುಯ್ಹತಿ ನ ಸಂಹರೀಯತೀತಿ – ನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸೀಲವತೇನ ನೇಯ್ಯೋ।
Na brāhmaṇo sīlavatena neyyoti. Nāti paṭikkhepo. Brāhmaṇoti sattannaṃ dhammānaṃ bāhitattā brāhmaṇo – sakkāyadiṭṭhi bāhitā hoti…pe… asito tādi vuccate sa brahmā . Na brāhmaṇo sīlavatena neyyoti. Brāhmaṇo sīlena vā vatena vā sīlabbatena vā na yāyati na niyyati na vuyhati na saṃharīyatīti – na brāhmaṇo sīlavatena neyyo.
ಪಾರಙ್ಗತೋ ನ ಪಚ್ಚೇತಿ ತಾದೀತಿ। ಪಾರಂ ವುಚ್ಚತಿ ಅಮತಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ। ಯೋ ಸೋ ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರಸಮಥೋ ಸಬ್ಬೂಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೋ ತಣ್ಹಕ್ಖಯೋ ವಿರಾಗೋ ನಿರೋಧೋ ನಿಬ್ಬಾನಂ। ಸೋ ಪಾರಙ್ಗತೋ ಪಾರಪ್ಪತ್ತೋ ಅನ್ತಗತೋ ಅನ್ತಪ್ಪತ್ತೋ ಕೋಟಿಗತೋ ಕೋಟಿಪ್ಪತ್ತೋ [ವಿತ್ಥಾರೋ] ಜಾತಿಮರಣಸಂಸಾರೋ, ನತ್ಥಿ ತಸ್ಸ ಪುನಬ್ಭವೋತಿ – ಪಾರಙ್ಗತೋ। ನ ಪಚ್ಚೇತೀತಿ ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗೇನ ಯೇ ಕಿಲೇಸಾ ಪಹೀನಾ, ತೇ ಕಿಲೇಸೇ ನ ಪುನೇತಿ ನ ಪಚ್ಚೇತಿ ನ ಪಚ್ಚಾಗಚ್ಛತಿ। ಸಕದಾಗಾಮಿಮಗ್ಗೇನ ಯೇ ಕಿಲೇಸಾ ಪಹೀನಾ, ತೇ ಕಿಲೇಸೇ ನ ಪುನೇತಿ ನ ಪಚ್ಚೇತಿ ನ ಪಚ್ಚಾಗಚ್ಛತಿ। ಅನಾಗಾಮಿಮಗ್ಗೇನ ಯೇ ಕಿಲೇಸಾ ಪಹೀನಾ, ತೇ ಕಿಲೇಸೇ ನ ಪುನೇತಿ ನ ಪಚ್ಚೇತಿ ನ ಪಚ್ಚಾಗಚ್ಛತಿ। ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗೇನ ಯೇ ಕಿಲೇಸಾ ಪಹೀನಾ, ತೇ ಕಿಲೇಸೇ ನ ಪುನೇತಿ ನ ಪಚ್ಚೇತಿ ನ ಪಚ್ಚಾಗಚ್ಛತೀತಿ – ಪಾರಙ್ಗತೋ ನ ಪಚ್ಚೇತಿ। ತಾದೀತಿ ಅರಹಾ ಪಞ್ಚಹಾಕಾರೇಹಿ ತಾದೀ – ಇಟ್ಠಾನಿಟ್ಠೇ ತಾದೀ, ಚತ್ತಾವೀತಿ ತಾದೀ, ತಿಣ್ಣಾವೀತಿ ತಾದೀ, ಮುತ್ತಾವೀತಿ ತಾದೀ, ತಂನಿದ್ದೇಸಾ ತಾದೀ।
Pāraṅgato na pacceti tādīti. Pāraṃ vuccati amataṃ nibbānaṃ. Yo so sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ. So pāraṅgato pārappatto antagato antappatto koṭigato koṭippatto [vitthāro] jātimaraṇasaṃsāro, natthi tassa punabbhavoti – pāraṅgato. Na paccetīti sotāpattimaggena ye kilesā pahīnā, te kilese na puneti na pacceti na paccāgacchati. Sakadāgāmimaggena ye kilesā pahīnā, te kilese na puneti na pacceti na paccāgacchati. Anāgāmimaggena ye kilesā pahīnā, te kilese na puneti na pacceti na paccāgacchati. Arahattamaggena ye kilesā pahīnā, te kilese na puneti na pacceti na paccāgacchatīti – pāraṅgato na pacceti. Tādīti arahā pañcahākārehi tādī – iṭṭhāniṭṭhe tādī, cattāvīti tādī, tiṇṇāvīti tādī, muttāvīti tādī, taṃniddesā tādī.
ಕಥಂ ಅರಹಾ ಇಟ್ಠಾನಿಟ್ಠೇ ತಾದೀ? ಅರಹಾ ಲಾಭೇಪಿ ತಾದೀ, ಅಲಾಭೇಪಿ ತಾದೀ, ಯಸೇಪಿ ತಾದೀ, ಅಯಸೇಪಿ ತಾದೀ, ಪಸಂಸಾಯಪಿ ತಾದೀ, ನಿನ್ದಾಯಪಿ ತಾದೀ, ಸುಖೇಪಿ ತಾದೀ, ದುಕ್ಖೇಪಿ ತಾದೀ। ಏಕಚ್ಚೇ ಬಾಹಂ 13 ಗನ್ಧೇನ ಲಿಮ್ಪೇಯ್ಯುಂ, ಏಕಚ್ಚೇ ಬಾಹಂ 14 ವಾಸಿಯಾ ತಚ್ಛೇಯ್ಯುಂ – ಅಮುಸ್ಮಿಂ ನತ್ಥಿ ರಾಗೋ, ಅಮುಸ್ಮಿಂ ನತ್ಥಿ ಪಟಿಘಂ, ಅನುನಯಪಟಿಘವಿಪ್ಪಹೀನೋ ಉಗ್ಘಾತಿನಿಘಾತಿವೀತಿವತ್ತೋ ಅನುರೋಧವಿರೋಧಸಮತಿಕ್ಕನ್ತೋ। ಏವಂ ಅರಹಾ ಇಟ್ಠಾನಿಟ್ಠೇ ತಾದೀ।
Kathaṃ arahā iṭṭhāniṭṭhe tādī? Arahā lābhepi tādī, alābhepi tādī, yasepi tādī, ayasepi tādī, pasaṃsāyapi tādī, nindāyapi tādī, sukhepi tādī, dukkhepi tādī. Ekacce bāhaṃ 15 gandhena limpeyyuṃ, ekacce bāhaṃ 16 vāsiyā taccheyyuṃ – amusmiṃ natthi rāgo, amusmiṃ natthi paṭighaṃ, anunayapaṭighavippahīno ugghātinighātivītivatto anurodhavirodhasamatikkanto. Evaṃ arahā iṭṭhāniṭṭhe tādī.
ಕಥಂ ಅರಹಾ ಚತ್ತಾವೀತಿ ತಾದೀ? ಅರಹತೋ ರಾಗೋ ಚತ್ತೋ ವನ್ತೋ ಮುತ್ತೋ ಪಹೀನೋ ಪಟಿನಿಸ್ಸಟ್ಠೋ। ದೋಸೋ…ಪೇ॰… ಮೋಹೋ… ಕೋಧೋ… ಉಪನಾಹೋ… ಮಕ್ಖೋ… ಪಳಾಸೋ… ಇಸ್ಸಾ… ಮಚ್ಛರಿಯಂ… ಮಾಯಾ… ಸಾಠೇಯ್ಯಂ… ಥಮ್ಭೋ… ಸಾರಮ್ಭೋ… ಮಾನೋ… ಅತಿಮಾನೋ… ಮದೋ… ಪಮಾದೋ… ಸಬ್ಬೇ ಕಿಲೇಸಾ… ಸಬ್ಬೇ ದುಚ್ಚರಿತಾ… ಸಬ್ಬೇ ದರಥಾ… ಸಬ್ಬೇ ಪರಿಳಾಹಾ… ಸಬ್ಬೇ ಸನ್ತಾಪಾ… ಸಬ್ಬಾಕುಸಲಾಭಿಸಙ್ಖಾರಾ ಚತ್ತಾ ವನ್ತಾ ಮುತ್ತಾ ಪಹೀನಾ ಪಟಿನಿಸ್ಸಟ್ಠಾ। ಏವಂ ಅರಹಾ ಚತ್ತಾವೀತಿ ತಾದೀ।
Kathaṃ arahā cattāvīti tādī? Arahato rāgo catto vanto mutto pahīno paṭinissaṭṭho. Doso…pe… moho… kodho… upanāho… makkho… paḷāso… issā… macchariyaṃ… māyā… sāṭheyyaṃ… thambho… sārambho… māno… atimāno… mado… pamādo… sabbe kilesā… sabbe duccaritā… sabbe darathā… sabbe pariḷāhā… sabbe santāpā… sabbākusalābhisaṅkhārā cattā vantā muttā pahīnā paṭinissaṭṭhā. Evaṃ arahā cattāvīti tādī.
ಕಥಂ ಅರಹಾ ತಿಣ್ಣಾವೀತಿ ತಾದೀ? ಅರಹಾ ಕಾಮೋಘಂ ತಿಣ್ಣೋ ಭವೋಘಂ ತಿಣ್ಣೋ ದಿಟ್ಠೋಘಂ ತಿಣ್ಣೋ ಅವಿಜ್ಜೋಘಂ ತಿಣ್ಣೋ ಸಬ್ಬಂ ಸಂಸಾರಪಥಂ ತಿಣ್ಣೋ ಉತ್ತಿಣ್ಣೋ ನಿತ್ತಿಣ್ಣೋ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೋ ಸಮತಿಕ್ಕನ್ತೋ ವೀತಿವತ್ತೋ । ಸೋ ವುಟ್ಠವಾಸೋ ಚಿಣ್ಣಚರಣೋ ಜಾತಿಮರಣಸಂಸಾರೋ, ನತ್ಥಿ ತಸ್ಸ ಪುನಬ್ಭವೋತಿ। ಏವಂ ಅರಹಾ ತಿಣ್ಣಾವೀತಿ ತಾದೀ।
Kathaṃ arahā tiṇṇāvīti tādī? Arahā kāmoghaṃ tiṇṇo bhavoghaṃ tiṇṇo diṭṭhoghaṃ tiṇṇo avijjoghaṃ tiṇṇo sabbaṃ saṃsārapathaṃ tiṇṇo uttiṇṇo nittiṇṇo atikkanto samatikkanto vītivatto . So vuṭṭhavāso ciṇṇacaraṇo jātimaraṇasaṃsāro, natthi tassa punabbhavoti. Evaṃ arahā tiṇṇāvīti tādī.
ಕಥಂ ಅರಹಾ ಮುತ್ತಾವೀತಿ ತಾದೀ? ಅರಹತೋ ರಾಗಾ ಚಿತ್ತಂ ಮುತ್ತಂ ವಿಮುತ್ತಂ ಸುವಿಮುತ್ತಂ, ದೋಸಾ ಚಿತ್ತಂ ಮುತ್ತಂ ವಿಮುತ್ತಂ ಸುವಿಮುತ್ತಂ, ಮೋಹಾ ಚಿತ್ತಂ ಮುತ್ತಂ ವಿಮುತ್ತಂ ಸುವಿಮುತ್ತಂ, ಕೋಧಾ…ಪೇ॰… ಉಪನಾಹಾ… ಮಕ್ಖಾ… ಪಳಾಸಾ… ಇಸ್ಸಾಯ… ಮಚ್ಛರಿಯಾ… ಮಾಯಾಯ… ಸಾಠೇಯ್ಯಾ… ಥಮ್ಭಾ… ಸಾರಮ್ಭಾ… ಮಾನಾ… ಅತಿಮಾನಾ… ಮದಾ… ಪಮಾದಾ… ಸಬ್ಬಕಿಲೇಸೇಹಿ… ಸಬ್ಬದುಚ್ಚರಿತೇಹಿ… ಸಬ್ಬದರಥೇಹಿ… ಸಬ್ಬಪರಿಳಾಹೇಹಿ… ಸಬ್ಬಸನ್ತಾಪೇಹಿ… ಸಬ್ಬಾಕುಸಲಾಭಿಸಙ್ಖಾರೇಹಿ ಚಿತ್ತಂ ಮುತ್ತಂ ವಿಮುತ್ತಂ ಸುವಿಮುತ್ತಂ। ಏವಂ ಅರಹಾ ಮುತ್ತಾವೀತಿ ತಾದೀ।
Kathaṃ arahā muttāvīti tādī? Arahato rāgā cittaṃ muttaṃ vimuttaṃ suvimuttaṃ, dosā cittaṃ muttaṃ vimuttaṃ suvimuttaṃ, mohā cittaṃ muttaṃ vimuttaṃ suvimuttaṃ, kodhā…pe… upanāhā… makkhā… paḷāsā… issāya… macchariyā… māyāya… sāṭheyyā… thambhā… sārambhā… mānā… atimānā… madā… pamādā… sabbakilesehi… sabbaduccaritehi… sabbadarathehi… sabbapariḷāhehi… sabbasantāpehi… sabbākusalābhisaṅkhārehi cittaṃ muttaṃ vimuttaṃ suvimuttaṃ. Evaṃ arahā muttāvīti tādī.
ಕಥಂ ಅರಹಾ ತಂನಿದ್ದೇಸಾ ತಾದೀ? ಅರಹಾ ಸೀಲೇ ಸತಿ ಸೀಲವಾತಿ ತಂನಿದ್ದೇಸಾ ತಾದೀ; ಸದ್ಧಾಯ ಸತಿ ಸದ್ಧೋತಿ ತಂನಿದ್ದೇಸಾ ತಾದೀ; ವೀರಿಯೇ ಸತಿ ವೀರಿಯವಾತಿ ತಂನಿದ್ದೇಸಾ ತಾದೀ; ಸತಿಯಾ ಸತಿ ಸತಿಮಾತಿ ತಂನಿದ್ದೇಸಾ ತಾದೀ; ಸಮಾಧಿಮ್ಹಿ ಸತಿ ಸಮಾಹಿತೋತಿ ತಂನಿದ್ದೇಸಾ ತಾದೀ; ಪಞ್ಞಾಯ ಸತಿ ಪಞ್ಞವಾತಿ ತಂನಿದ್ದೇಸಾ ತಾದೀ; ವಿಜ್ಜಾಯ ಸತಿ ತೇವಿಜ್ಜೋತಿ ತಂನಿದ್ದೇಸಾ ತಾದೀ; ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ಸತಿ ಛಳಭಿಞ್ಞೋತಿ ತಂನಿದ್ದೇಸಾ ತಾದೀ। ಏವಂ ಅರಹಾ ತಂನಿದ್ದೇಸಾ ತಾದೀತಿ – ಪಾರಙ್ಗತೋ ನ ಪಚ್ಚೇತಿ ತಾದೀ।
Kathaṃ arahā taṃniddesā tādī? Arahā sīle sati sīlavāti taṃniddesā tādī; saddhāya sati saddhoti taṃniddesā tādī; vīriye sati vīriyavāti taṃniddesā tādī; satiyā sati satimāti taṃniddesā tādī; samādhimhi sati samāhitoti taṃniddesā tādī; paññāya sati paññavāti taṃniddesā tādī; vijjāya sati tevijjoti taṃniddesā tādī; abhiññāya sati chaḷabhiññoti taṃniddesā tādī. Evaṃ arahā taṃniddesā tādīti – pāraṅgato na pacceti tādī.
ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ನ ಕಪ್ಪಯನ್ತಿ ನ ಪುರೇಕ್ಖರೋನ್ತಿ, ಧಮ್ಮಾಪಿ ತೇಸಂ ನ ಪಟಿಚ್ಛಿತಾಸೇ।
‘‘Na kappayanti na purekkharonti, dhammāpi tesaṃ na paṭicchitāse;
ನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸೀಲವತೇನ ನೇಯ್ಯೋ, ಪಾರಙ್ಗತೋ ನ ಪಚ್ಚೇತಿ ತಾದೀ’’ತಿ॥
Na brāhmaṇo sīlavatena neyyo, pāraṅgato na pacceti tādī’’ti.
ಪರಮಟ್ಠಕಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸೋ ಪಞ್ಚಮೋ।
Paramaṭṭhakasuttaniddeso pañcamo.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ಮಹಾನಿದ್ದೇಸ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāniddesa-aṭṭhakathā / ೫. ಪರಮಟ್ಠಕಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ • 5. Paramaṭṭhakasuttaniddesavaṇṇanā
