Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi |
౩. పరమ్పరభోజనసిక్ఖాపదం
3. Paramparabhojanasikkhāpadaṃ
౨౨౧. తతియే ‘‘న ఖో…పే॰… కరోన్తీ’’తిపాఠస్స అత్థసమ్బన్ధం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘యేన నియామేనా’’తిఆది. తత్థ ‘‘యేన నియామేనా’’తిఇమినా ‘‘యథయిమే మనుస్సా’’తి ఏత్థ యథాసద్దస్స యంసద్దత్థభావం దస్సేతి. తేనాతి తేన నియామేన. ఇమినా యథాసద్దస్స నియమనిద్దిట్ఠభావం దస్సేతి. ‘‘ఞాయతీ’’తిఇమినా కిరియాపాఠసేసం దస్సేతి. ‘‘సాసనం వా దానం వా’’తిపదేహి ఇదంసద్దస్స అత్థం దస్సేతి. బుద్ధప్పముఖే సఙ్ఘేతి సమ్పదానత్థే చేతాని భుమ్మవచనాని, బుద్ధప్పముఖస్స సఙ్ఘస్స దానం వాతి అత్థో. ‘‘పరిత్త’’న్తిఇమినా ఓరకసద్దస్స అత్థం దస్సేతి. ‘‘లామక’’న్తిఇమినా పరిత్తసద్దస్స పరివారత్థం నివత్తేతి. కిరో ఏవ పతిభావే నియుత్తో కిరపతికోతి అత్థం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘కిరపతికోతి ఏత్థా’’తి ఆది. సోతి కిరపతికో. కమ్మం కారేతీతి సమ్బన్ధో. ఉపచారవసేనాతి వోహారవసేన, ఉపలక్ఖణవసేన, పధానవసేన వాతి అత్థో. న కేవలం బదరాయేవ, అఞ్ఞేపి పన బహూ ఖాదనీయభోజనీయా పటియత్తాతి అధిప్పాయో. బదరేన మిస్సో బదరమిస్సో, బదరసాళవోతి ఆహ ‘‘బదరసాళవేనా’’తి. బదరచుణ్ణేన మిస్సో మధుసక్ఖరాది ‘‘బదరసాళవో’’తి వుచ్చతి.
221. Tatiye ‘‘na kho…pe… karontī’’tipāṭhassa atthasambandhaṃ dassento āha ‘‘yena niyāmenā’’tiādi. Tattha ‘‘yena niyāmenā’’tiiminā ‘‘yathayime manussā’’ti ettha yathāsaddassa yaṃsaddatthabhāvaṃ dasseti. Tenāti tena niyāmena. Iminā yathāsaddassa niyamaniddiṭṭhabhāvaṃ dasseti. ‘‘Ñāyatī’’tiiminā kiriyāpāṭhasesaṃ dasseti. ‘‘Sāsanaṃ vā dānaṃ vā’’tipadehi idaṃsaddassa atthaṃ dasseti. Buddhappamukhe saṅgheti sampadānatthe cetāni bhummavacanāni, buddhappamukhassa saṅghassa dānaṃ vāti attho. ‘‘Paritta’’ntiiminā orakasaddassa atthaṃ dasseti. ‘‘Lāmaka’’ntiiminā parittasaddassa parivāratthaṃ nivatteti. Kiro eva patibhāve niyutto kirapatikoti atthaṃ dassento āha ‘‘kirapatikoti etthā’’ti ādi. Soti kirapatiko. Kammaṃ kāretīti sambandho. Upacāravasenāti vohāravasena, upalakkhaṇavasena, padhānavasena vāti attho. Na kevalaṃ badarāyeva, aññepi pana bahū khādanīyabhojanīyā paṭiyattāti adhippāyo. Badarena misso badaramisso, badarasāḷavoti āha ‘‘badarasāḷavenā’’ti. Badaracuṇṇena misso madhusakkharādi ‘‘badarasāḷavo’’ti vuccati.
౨౨౨. ఉద్ధం సూరో ఉగ్గతో అస్మిం కాలేతి ఉస్సూరోతి వుత్తే అతిదివాకాలోతి ఆహ ‘‘అతిదివా’’తి.
222. Uddhaṃ sūro uggato asmiṃ kāleti ussūroti vutte atidivākāloti āha ‘‘atidivā’’ti.
౨౨౬. అయం భత్తవికప్పనా నామ వట్టతీతి యోజనా. పఞ్చసు సహధమ్మికేసూతి నిద్ధారణసముదాయో, ఇత్థన్నామస్సాతి సమ్బన్ధో. యది పన సమ్ముఖాపి వికప్పితుం వట్టతి, తదా అత్తనా సహ ఠితస్స భగవతో కస్మా న వికప్పేతీతి ఆహ ‘‘సా చాయ’’న్తిఆది. సా అయం వికప్పనా సఙ్గహితాతి సమ్బన్ధో. కస్మా భగవతో వికప్పేతుం న వట్టతీతి ఆహ ‘‘భగవతి హీ’’తిఆది. హీతి సచ్చం, యస్మా వా. సఙ్ఘేన కతన్తి సమ్బన్ధో.
226. Ayaṃ bhattavikappanā nāma vaṭṭatīti yojanā. Pañcasu sahadhammikesūti niddhāraṇasamudāyo, itthannāmassāti sambandho. Yadi pana sammukhāpi vikappituṃ vaṭṭati, tadā attanā saha ṭhitassa bhagavato kasmā na vikappetīti āha ‘‘sā cāya’’ntiādi. Sā ayaṃ vikappanā saṅgahitāti sambandho. Kasmā bhagavato vikappetuṃ na vaṭṭatīti āha ‘‘bhagavati hī’’tiādi. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Saṅghena katanti sambandho.
౨౨౯. ‘‘ద్వే తయో నిమన్తనే’’తిపదాని లిఙ్గవిపల్లాసానీతి ఆహ ‘‘ద్వే తీణి నిమన్తనానీ’’తి. నిమన్తితబ్బో ఏతేహీతి నిమన్తనాని భోజనాని భుఞ్జతీతి సమ్బన్ధో. ద్వే తీణి కులాని ఆకిరన్తీతి యోజనా. సూపబ్యఞ్జనన్తి సూపో చ బ్యఞ్జనఞ్చ సూపబ్యఞ్జనం. అనాపత్తి ఏకతో మిస్సితత్తాతి అధిప్పాయో. మూలనిమన్తనన్తి పఠమనిమన్తనం భోజనం. అన్తోతి హేట్ఠా. ఏకమ్పి కబళన్తి ఏకమ్పి ఆలోపం. యథా తథా వాతి యేన వా తేన వా ఆకారేన. తత్థాతి తస్మిం భోజనే. రసం వాతి ఖీరతో అఞ్ఞం రసం వా. యేన ఖీరరసేన అజ్ఝోత్థతం భత్తం ఏకరసం హోతి, తం ఖీరం వా తం రసం వా ఆకిరన్తీతి యోజనా. యంసద్దో హి ఉత్తరవాక్యే ఠితో పుబ్బవాక్యే తంసద్దం అవగమయతి. ఖీరేన సంసట్ఠం భత్తం ఖీరభత్తం. ఏవం రసభత్తం. అఞ్ఞేపీతి ఖీరభత్తరసభత్తదాయకతో అఞ్ఞేపి. అనాపత్తి భత్తేన అమిస్సితత్తాతి అధిప్పాయో. ‘‘భుఞ్జన్తేనా’’తిపదం ‘‘భుఞ్జితు’’న్తిపదే భావకత్తా. సప్పిపాయాసేపీతి సప్పినా చ పాయాసేన చ కతే భత్తేపి.
229. ‘‘Dve tayo nimantane’’tipadāni liṅgavipallāsānīti āha ‘‘dve tīṇi nimantanānī’’ti. Nimantitabbo etehīti nimantanāni bhojanāni bhuñjatīti sambandho. Dve tīṇi kulāni ākirantīti yojanā. Sūpabyañjananti sūpo ca byañjanañca sūpabyañjanaṃ. Anāpatti ekato missitattāti adhippāyo. Mūlanimantananti paṭhamanimantanaṃ bhojanaṃ. Antoti heṭṭhā. Ekampi kabaḷanti ekampi ālopaṃ. Yathā tathā vāti yena vā tena vā ākārena. Tatthāti tasmiṃ bhojane. Rasaṃ vāti khīrato aññaṃ rasaṃ vā. Yena khīrarasena ajjhotthataṃ bhattaṃ ekarasaṃ hoti, taṃ khīraṃ vā taṃ rasaṃ vā ākirantīti yojanā. Yaṃsaddo hi uttaravākye ṭhito pubbavākye taṃsaddaṃ avagamayati. Khīrena saṃsaṭṭhaṃ bhattaṃ khīrabhattaṃ. Evaṃ rasabhattaṃ. Aññepīti khīrabhattarasabhattadāyakato aññepi. Anāpatti bhattena amissitattāti adhippāyo. ‘‘Bhuñjantenā’’tipadaṃ ‘‘bhuñjitu’’ntipade bhāvakattā. Sappipāyāsepīti sappinā ca pāyāsena ca kate bhattepi.
తస్సాతి మహాఉపాసకస్స. ఆపత్తీతి చ వట్టతీతి చ ద్విన్నం అట్ఠకథావాదానం యుత్తభావం మహాపచ్చరివాదేన దస్సేతుం వుత్తం ‘‘మహాపచ్చరియ’’న్తిఆది. ద్వే అట్ఠకథావాదా హి సన్ధాయభాసితమత్తమేవ విసేసా, అత్థతో పన ఏకా. మహాపచ్చరియం వుత్తన్తి సమ్బన్ధో. ఏకోవాతి కుమ్భియా ఏకోవ. పరమ్పరభోజనన్తి పరస్స పరస్స భోజనం . నిమన్తితమ్హాతి అహం నిమన్తితో అమ్హి ననూతి అత్థో. ఆపుచ్ఛిత్వాపీతి మహాఉపాసకం ఆపుచ్ఛిత్వాపి.
Tassāti mahāupāsakassa. Āpattīti ca vaṭṭatīti ca dvinnaṃ aṭṭhakathāvādānaṃ yuttabhāvaṃ mahāpaccarivādena dassetuṃ vuttaṃ ‘‘mahāpaccariya’’ntiādi. Dve aṭṭhakathāvādā hi sandhāyabhāsitamattameva visesā, atthato pana ekā. Mahāpaccariyaṃ vuttanti sambandho. Ekovāti kumbhiyā ekova. Paramparabhojananti parassa parassa bhojanaṃ . Nimantitamhāti ahaṃ nimantito amhi nanūti attho. Āpucchitvāpīti mahāupāsakaṃ āpucchitvāpi.
సోతి అనుమోదకో భిక్ఖు. తన్తి భిక్ఖుం. అఞ్ఞోతి అఞ్ఞతరో. కిన్తి కస్మా. నిమన్తితత్తాతి నిమన్తితభావతో.
Soti anumodako bhikkhu. Tanti bhikkhuṃ. Aññoti aññataro. Kinti kasmā. Nimantitattāti nimantitabhāvato.
సకలేన గామేన నిమన్తితోపి ఏకతో హుత్వావ నిమన్తితస్స కప్పతి, న విసుం విసున్తి ఆహ ‘‘ఏకతో హుత్వా’’తి. పూగేపీతి సమాదపేత్వా పుఞ్ఞం కరోన్తానం సమూహేపి. ‘‘నిమన్తియమానో’’తిపదస్స నిమన్తనాకారం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘భత్తం గణ్హా’’తి. యదగ్గేనాతి యం అగ్గేన యేన కోట్ఠాసేనాతి అత్థో. ద్వీసు థేరవాదేసు మహాసుమత్థేరవాదోవ యుత్తోతి సో పచ్ఛా వుత్తోతి. తతియం.
Sakalena gāmena nimantitopi ekato hutvāva nimantitassa kappati, na visuṃ visunti āha ‘‘ekato hutvā’’ti. Pūgepīti samādapetvā puññaṃ karontānaṃ samūhepi. ‘‘Nimantiyamāno’’tipadassa nimantanākāraṃ dassento āha ‘‘bhattaṃ gaṇhā’’ti. Yadaggenāti yaṃ aggena yena koṭṭhāsenāti attho. Dvīsu theravādesu mahāsumattheravādova yuttoti so pacchā vuttoti. Tatiyaṃ.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావిభఙ్గ • Mahāvibhaṅga / ౪. భోజనవగ్గో • 4. Bhojanavaggo
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావిభఙ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ౩. పరమ్పరభోజనసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 3. Paramparabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ౩. పరమ్పరభోజనసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 3. Paramparabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / ౩. పరమ్పరభోజనసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 3. Paramparabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / ౩. పరమ్పరభోజనసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 3. Paramparabhojanasikkhāpadavaṇṇanā