Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / པཱཙིཏྱཱདིཡོཛནཱཔཱལི༹ • Pācityādiyojanāpāḷi |
༣. པརམྤརབྷོཛནསིཀྑཱཔདཾ
3. Paramparabhojanasikkhāpadaṃ
༢༢༡. ཏཏིཡེ ‘‘ན ཁོ…པེ॰… ཀརོནྟཱི’’ཏིཔཱཋསྶ ཨཏྠསམྦནྡྷཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ ‘‘ཡེན ནིཡཱམེནཱ’’ཏིཨཱདི། ཏཏྠ ‘‘ཡེན ནིཡཱམེནཱ’’ཏིཨིམིནཱ ‘‘ཡཐཡིམེ མནུསྶཱ’’ཏི ཨེཏྠ ཡཐཱསདྡསྶ ཡཾསདྡཏྠབྷཱཝཾ དསྶེཏི། ཏེནཱཏི ཏེན ནིཡཱམེན། ཨིམིནཱ ཡཐཱསདྡསྶ ནིཡམནིདྡིཊྛབྷཱཝཾ དསྶེཏི། ‘‘ཉཱཡཏཱི’’ཏིཨིམིནཱ ཀིརིཡཱཔཱཋསེསཾ དསྶེཏི། ‘‘སཱསནཾ ཝཱ དཱནཾ ཝཱ’’ཏིཔདེཧི ཨིདཾསདྡསྶ ཨཏྠཾ དསྶེཏི། བུདྡྷཔྤམུཁེ སངྒྷེཏི སམྤདཱནཏྠེ ཙེཏཱནི བྷུམྨཝཙནཱནི, བུདྡྷཔྤམུཁསྶ སངྒྷསྶ དཱནཾ ཝཱཏི ཨཏྠོ། ‘‘པརིཏྟ’’ནྟིཨིམིནཱ ཨོརཀསདྡསྶ ཨཏྠཾ དསྶེཏི། ‘‘ལཱམཀ’’ནྟིཨིམིནཱ པརིཏྟསདྡསྶ པརིཝཱརཏྠཾ ནིཝཏྟེཏི། ཀིརོ ཨེཝ པཏིབྷཱཝེ ནིཡུཏྟོ ཀིརཔཏིཀོཏི ཨཏྠཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ ‘‘ཀིརཔཏིཀོཏི ཨེཏྠཱ’’ཏི ཨཱདི། སོཏི ཀིརཔཏིཀོ། ཀམྨཾ ཀཱརེཏཱིཏི སམྦནྡྷོ། ཨུཔཙཱརཝསེནཱཏི ཝོཧཱརཝསེན, ཨུཔལཀྑཎཝསེན, པདྷཱནཝསེན ཝཱཏི ཨཏྠོ། ན ཀེཝལཾ བདརཱཡེཝ, ཨཉྙེཔི པན བཧཱུ ཁཱདནཱིཡབྷོཛནཱིཡཱ པཊིཡཏྟཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ། བདརེན མིསྶོ བདརམིསྶོ, བདརསཱལ༹ཝོཏི ཨཱཧ ‘‘བདརསཱལ༹ཝེནཱ’’ཏི། བདརཙུཎྞེན མིསྶོ མདྷུསཀྑརཱདི ‘‘བདརསཱལ༹ཝོ’’ཏི ཝུཙྩཏི།
221. Tatiye ‘‘na kho…pe… karontī’’tipāṭhassa atthasambandhaṃ dassento āha ‘‘yena niyāmenā’’tiādi. Tattha ‘‘yena niyāmenā’’tiiminā ‘‘yathayime manussā’’ti ettha yathāsaddassa yaṃsaddatthabhāvaṃ dasseti. Tenāti tena niyāmena. Iminā yathāsaddassa niyamaniddiṭṭhabhāvaṃ dasseti. ‘‘Ñāyatī’’tiiminā kiriyāpāṭhasesaṃ dasseti. ‘‘Sāsanaṃ vā dānaṃ vā’’tipadehi idaṃsaddassa atthaṃ dasseti. Buddhappamukhe saṅgheti sampadānatthe cetāni bhummavacanāni, buddhappamukhassa saṅghassa dānaṃ vāti attho. ‘‘Paritta’’ntiiminā orakasaddassa atthaṃ dasseti. ‘‘Lāmaka’’ntiiminā parittasaddassa parivāratthaṃ nivatteti. Kiro eva patibhāve niyutto kirapatikoti atthaṃ dassento āha ‘‘kirapatikoti etthā’’ti ādi. Soti kirapatiko. Kammaṃ kāretīti sambandho. Upacāravasenāti vohāravasena, upalakkhaṇavasena, padhānavasena vāti attho. Na kevalaṃ badarāyeva, aññepi pana bahū khādanīyabhojanīyā paṭiyattāti adhippāyo. Badarena misso badaramisso, badarasāḷavoti āha ‘‘badarasāḷavenā’’ti. Badaracuṇṇena misso madhusakkharādi ‘‘badarasāḷavo’’ti vuccati.
༢༢༢. ཨུདྡྷཾ སཱུརོ ཨུགྒཏོ ཨསྨིཾ ཀཱལེཏི ཨུསྶཱུརོཏི ཝུཏྟེ ཨཏིདིཝཱཀཱལོཏི ཨཱཧ ‘‘ཨཏིདིཝཱ’’ཏི།
222. Uddhaṃ sūro uggato asmiṃ kāleti ussūroti vutte atidivākāloti āha ‘‘atidivā’’ti.
༢༢༦. ཨཡཾ བྷཏྟཝིཀཔྤནཱ ནཱམ ཝཊྚཏཱིཏི ཡོཛནཱ། པཉྩསུ སཧདྷམྨིཀེསཱུཏི ནིདྡྷཱརཎསམུདཱཡོ, ཨིཏྠནྣཱམསྶཱཏི སམྦནྡྷོ། ཡདི པན སམྨུཁཱཔི ཝིཀཔྤིཏུཾ ཝཊྚཏི, ཏདཱ ཨཏྟནཱ སཧ ཋིཏསྶ བྷགཝཏོ ཀསྨཱ ན ཝིཀཔྤེཏཱིཏི ཨཱཧ ‘‘སཱ ཙཱཡ’’ནྟིཨཱདི། སཱ ཨཡཾ ཝིཀཔྤནཱ སངྒཧིཏཱཏི སམྦནྡྷོ། ཀསྨཱ བྷགཝཏོ ཝིཀཔྤེཏུཾ ན ཝཊྚཏཱིཏི ཨཱཧ ‘‘བྷགཝཏི ཧཱི’’ཏིཨཱདི། ཧཱིཏི སཙྩཾ, ཡསྨཱ ཝཱ། སངྒྷེན ཀཏནྟི སམྦནྡྷོ།
226. Ayaṃ bhattavikappanā nāma vaṭṭatīti yojanā. Pañcasu sahadhammikesūti niddhāraṇasamudāyo, itthannāmassāti sambandho. Yadi pana sammukhāpi vikappituṃ vaṭṭati, tadā attanā saha ṭhitassa bhagavato kasmā na vikappetīti āha ‘‘sā cāya’’ntiādi. Sā ayaṃ vikappanā saṅgahitāti sambandho. Kasmā bhagavato vikappetuṃ na vaṭṭatīti āha ‘‘bhagavati hī’’tiādi. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Saṅghena katanti sambandho.
༢༢༩. ‘‘དྭེ ཏཡོ ནིམནྟནེ’’ཏིཔདཱནི ལིངྒཝིཔལླཱསཱནཱིཏི ཨཱཧ ‘‘དྭེ ཏཱིཎི ནིམནྟནཱནཱི’’ཏི། ནིམནྟིཏབྦོ ཨེཏེཧཱིཏི ནིམནྟནཱནི བྷོཛནཱནི བྷུཉྫཏཱིཏི སམྦནྡྷོ། དྭེ ཏཱིཎི ཀུལཱནི ཨཱཀིརནྟཱིཏི ཡོཛནཱ། སཱུཔབྱཉྫནནྟི སཱུཔོ ཙ བྱཉྫནཉྩ སཱུཔབྱཉྫནཾ། ཨནཱཔཏྟི ཨེཀཏོ མིསྶིཏཏྟཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ། མཱུལནིམནྟནནྟི པཋམནིམནྟནཾ བྷོཛནཾ། ཨནྟོཏི ཧེཊྛཱ། ཨེཀམྤི ཀབལ༹ནྟི ཨེཀམྤི ཨཱལོཔཾ། ཡཐཱ ཏཐཱ ཝཱཏི ཡེན ཝཱ ཏེན ཝཱ ཨཱཀཱརེན། ཏཏྠཱཏི ཏསྨིཾ བྷོཛནེ། རསཾ ཝཱཏི ཁཱིརཏོ ཨཉྙཾ རསཾ ཝཱ། ཡེན ཁཱིརརསེན ཨཛ྄ཛྷོཏྠཏཾ བྷཏྟཾ ཨེཀརསཾ ཧོཏི, ཏཾ ཁཱིརཾ ཝཱ ཏཾ རསཾ ཝཱ ཨཱཀིརནྟཱིཏི ཡོཛནཱ། ཡཾསདྡོ ཧི ཨུཏྟརཝཱཀྱེ ཋིཏོ པུབྦཝཱཀྱེ ཏཾསདྡཾ ཨཝགམཡཏི། ཁཱིརེན སཾསཊྛཾ བྷཏྟཾ ཁཱིརབྷཏྟཾ། ཨེཝཾ རསབྷཏྟཾ། ཨཉྙེཔཱིཏི ཁཱིརབྷཏྟརསབྷཏྟདཱཡཀཏོ ཨཉྙེཔི། ཨནཱཔཏྟི བྷཏྟེན ཨམིསྶིཏཏྟཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ། ‘‘བྷུཉྫནྟེནཱ’’ཏིཔདཾ ‘‘བྷུཉྫིཏུ’’ནྟིཔདེ བྷཱཝཀཏྟཱ། སཔྤིཔཱཡཱསེཔཱིཏི སཔྤིནཱ ཙ པཱཡཱསེན ཙ ཀཏེ བྷཏྟེཔི།
229. ‘‘Dve tayo nimantane’’tipadāni liṅgavipallāsānīti āha ‘‘dve tīṇi nimantanānī’’ti. Nimantitabbo etehīti nimantanāni bhojanāni bhuñjatīti sambandho. Dve tīṇi kulāni ākirantīti yojanā. Sūpabyañjananti sūpo ca byañjanañca sūpabyañjanaṃ. Anāpatti ekato missitattāti adhippāyo. Mūlanimantananti paṭhamanimantanaṃ bhojanaṃ. Antoti heṭṭhā. Ekampi kabaḷanti ekampi ālopaṃ. Yathā tathā vāti yena vā tena vā ākārena. Tatthāti tasmiṃ bhojane. Rasaṃ vāti khīrato aññaṃ rasaṃ vā. Yena khīrarasena ajjhotthataṃ bhattaṃ ekarasaṃ hoti, taṃ khīraṃ vā taṃ rasaṃ vā ākirantīti yojanā. Yaṃsaddo hi uttaravākye ṭhito pubbavākye taṃsaddaṃ avagamayati. Khīrena saṃsaṭṭhaṃ bhattaṃ khīrabhattaṃ. Evaṃ rasabhattaṃ. Aññepīti khīrabhattarasabhattadāyakato aññepi. Anāpatti bhattena amissitattāti adhippāyo. ‘‘Bhuñjantenā’’tipadaṃ ‘‘bhuñjitu’’ntipade bhāvakattā. Sappipāyāsepīti sappinā ca pāyāsena ca kate bhattepi.
ཏསྶཱཏི མཧཱཨུཔཱསཀསྶ། ཨཱཔཏྟཱིཏི ཙ ཝཊྚཏཱིཏི ཙ དྭིནྣཾ ཨཊྛཀཐཱཝཱདཱནཾ ཡུཏྟབྷཱཝཾ མཧཱཔཙྩརིཝཱདེན དསྶེཏུཾ ཝུཏྟཾ ‘‘མཧཱཔཙྩརིཡ’’ནྟིཨཱདི། དྭེ ཨཊྛཀཐཱཝཱདཱ ཧི སནྡྷཱཡབྷཱསིཏམཏྟམེཝ ཝིསེསཱ, ཨཏྠཏོ པན ཨེཀཱ། མཧཱཔཙྩརིཡཾ ཝུཏྟནྟི སམྦནྡྷོ། ཨེཀོཝཱཏི ཀུམྦྷིཡཱ ཨེཀོཝ། པརམྤརབྷོཛནནྟི པརསྶ པརསྶ བྷོཛནཾ ། ནིམནྟིཏམྷཱཏི ཨཧཾ ནིམནྟིཏོ ཨམྷི ནནཱུཏི ཨཏྠོ། ཨཱཔུཙྪིཏྭཱཔཱིཏི མཧཱཨུཔཱསཀཾ ཨཱཔུཙྪིཏྭཱཔི།
Tassāti mahāupāsakassa. Āpattīti ca vaṭṭatīti ca dvinnaṃ aṭṭhakathāvādānaṃ yuttabhāvaṃ mahāpaccarivādena dassetuṃ vuttaṃ ‘‘mahāpaccariya’’ntiādi. Dve aṭṭhakathāvādā hi sandhāyabhāsitamattameva visesā, atthato pana ekā. Mahāpaccariyaṃ vuttanti sambandho. Ekovāti kumbhiyā ekova. Paramparabhojananti parassa parassa bhojanaṃ . Nimantitamhāti ahaṃ nimantito amhi nanūti attho. Āpucchitvāpīti mahāupāsakaṃ āpucchitvāpi.
སོཏི ཨནུམོདཀོ བྷིཀྑུ། ཏནྟི བྷིཀྑུཾ། ཨཉྙོཏི ཨཉྙཏརོ། ཀིནྟི ཀསྨཱ། ནིམནྟིཏཏྟཱཏི ནིམནྟིཏབྷཱཝཏོ།
Soti anumodako bhikkhu. Tanti bhikkhuṃ. Aññoti aññataro. Kinti kasmā. Nimantitattāti nimantitabhāvato.
སཀལེན གཱམེན ནིམནྟིཏོཔི ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱཝ ནིམནྟིཏསྶ ཀཔྤཏི, ན ཝིསུཾ ཝིསུནྟི ཨཱཧ ‘‘ཨེཀཏོ ཧུཏྭཱ’’ཏི། པཱུགེཔཱིཏི སམཱདཔེཏྭཱ པུཉྙཾ ཀརོནྟཱནཾ སམཱུཧེཔི། ‘‘ནིམནྟིཡམཱནོ’’ཏིཔདསྶ ནིམནྟནཱཀཱརཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ ‘‘བྷཏྟཾ གཎྷཱ’’ཏི། ཡདགྒེནཱཏི ཡཾ ཨགྒེན ཡེན ཀོཊྛཱསེནཱཏི ཨཏྠོ། དྭཱིསུ ཐེརཝཱདེསུ མཧཱསུམཏྠེརཝཱདོཝ ཡུཏྟོཏི སོ པཙྪཱ ཝུཏྟོཏི། ཏཏིཡཾ།
Sakalena gāmena nimantitopi ekato hutvāva nimantitassa kappati, na visuṃ visunti āha ‘‘ekato hutvā’’ti. Pūgepīti samādapetvā puññaṃ karontānaṃ samūhepi. ‘‘Nimantiyamāno’’tipadassa nimantanākāraṃ dassento āha ‘‘bhattaṃ gaṇhā’’ti. Yadaggenāti yaṃ aggena yena koṭṭhāsenāti attho. Dvīsu theravādesu mahāsumattheravādova yuttoti so pacchā vuttoti. Tatiyaṃ.
Related texts:
ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / ཝིནཡཔིཊཀ • Vinayapiṭaka / མཧཱཝིབྷངྒ • Mahāvibhaṅga / ༤. བྷོཛནཝགྒོ • 4. Bhojanavaggo
ཨཊྛཀཐཱ • Aṭṭhakathā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཨཊྛཀཐཱ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / མཧཱཝིབྷངྒ-ཨཊྛཀཐཱ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ༣. པརམྤརབྷོཛནསིཀྑཱཔདཝཎྞནཱ • 3. Paramparabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / སཱརཏྠདཱིཔནཱི-ཊཱིཀཱ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ༣. པརམྤརབྷོཛནསིཀྑཱཔདཝཎྞནཱ • 3. Paramparabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ཝཛིརབུདྡྷི-ཊཱིཀཱ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ༣. པརམྤརབྷོཛནསིཀྑཱཔདཝཎྞནཱ • 3. Paramparabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ཝིམཏིཝིནོདནཱི-ཊཱིཀཱ • Vimativinodanī-ṭīkā / ༣. པརམྤརབྷོཛནསིཀྑཱཔདཝཎྞནཱ • 3. Paramparabhojanasikkhāpadavaṇṇanā