| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / कङ्खावितरणी-अभिनव-टीका • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
३. परम्परभोजनसिक्खापदवण्णना
3. Paramparabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
गणभोजने वुत्तनयेनेवाति भिक्खुं उपसङ्कमित्वा ‘‘तुम्हे, भन्ते, ओदनेन निमन्तेमि, ओदनं मे गण्हथा’’तिआदिना (पाचि॰ अट्ठ॰ २१७-२१८) नयेन येन केनचि वेवचनेन वा भासन्तरेन वा पञ्चन्नं भोजनानं अञ्ञतरस्स नामं गहेत्वा निमन्तेतीति वुत्तेनेव नयेन । निमन्तितस्साति अकप्पियनिमन्तनेन निमन्तितस्स। अविकप्पेत्वाति सम्मुखासम्मुखवसेन अविकप्पेत्वा, अपरिच्चजित्वाति अत्थो। अयञ्हि भत्तविकप्पना नाम सम्मुखापरम्मुखापि वट्टति। तेनाह ‘‘यो भिक्खु पञ्चसु सहधम्मिकेसू’’तिआदि।
Gaṇabhojane vuttanayenevāti bhikkhuṃ upasaṅkamitvā ‘‘tumhe, bhante, odanena nimantemi, odanaṃ me gaṇhathā’’tiādinā (pāci. aṭṭha. 217-218) nayena yena kenaci vevacanena vā bhāsantarena vā pañcannaṃ bhojanānaṃ aññatarassa nāmaṃ gahetvā nimantetīti vutteneva nayena . Nimantitassāti akappiyanimantanena nimantitassa. Avikappetvāti sammukhāsammukhavasena avikappetvā, apariccajitvāti attho. Ayañhi bhattavikappanā nāma sammukhāparammukhāpi vaṭṭati. Tenāha ‘‘yo bhikkhu pañcasu sahadhammikesū’’tiādi.
अञ्ञत्र निमन्तनभोजनवत्थुस्मिन्ति अञ्ञत्र पठमं निमन्तिता हुत्वा अञ्ञस्मिं निमन्तने भुञ्जनवत्थुस्मिं। यदि तिविधा अनुपञ्ञत्ति, अथ कस्मा परिवारे ‘‘चतस्सो अनुपञ्ञत्तियो’’ति वुत्तन्ति आह ‘‘परिवारे पना’’तिआदि। विकप्पनम्पि गहेत्वाति विकप्पनानुजाननम्पि अनुपञ्ञत्तिसमानन्ति अनुपञ्ञत्तिभावेन गहेत्वा। एकसंसट्ठानीति एकस्मिं मिस्सितानि। इदं वुत्तं होति (पाचि॰ अट्ठ॰ २२९) – द्वे तीणि कुलानि निमन्तेत्वा एकस्मिं ठाने निसीदापेत्वा इतो चितो च आहरित्वा भत्तं आकिरन्ति, सूपब्यञ्जनं आकिरन्ति, एकमिस्सकं होति, एत्थ अनापत्तीति। सचे पन मूलनिमन्तनं हेट्ठा होति, पच्छिमं पच्छिमं उपरि, तं उपरितो पट्ठाय भुञ्जन्तस्स आपत्ति। हत्थं पन अन्तो पवेसेत्वा पठमनिमन्तनतो एकम्पि कबळं उद्धरित्वा भुत्तकालतो पट्ठाय यथा तथा वा भुञ्जन्तस्स अनापत्ति। द्वे तीणि निमन्तनानि एकतो वा कत्वा भुञ्जतीति द्वे तीणि निमन्तनानि एकतो पक्खिपित्वा मिस्सेत्वा एकं कत्वा भुञ्जतीति अत्थो। ‘‘सकलेन गामेन वा’’तिआदीसु सकलेन गामेन एकतो हुत्वा निमन्तितस्सेव यत्थ कत्थचि भुञ्जतो अनापत्ति। पूगेपि एसेव नयो। निमन्तियमानो वा ‘‘भिक्खं गहेस्सामी’’ति वदतीति ‘‘भत्तं गण्हा’’ति निमन्तियमानो ‘‘न मय्हं तव भत्तेन अत्थो, भिक्खं गहेस्सामी’’ति भणति। किरियाकिरियन्ति एत्थ भोजनं किरियं, अविकप्पनं अकिरियं।
Aññatra nimantanabhojanavatthusminti aññatra paṭhamaṃ nimantitā hutvā aññasmiṃ nimantane bhuñjanavatthusmiṃ. Yadi tividhā anupaññatti, atha kasmā parivāre ‘‘catasso anupaññattiyo’’ti vuttanti āha ‘‘parivāre panā’’tiādi. Vikappanampi gahetvāti vikappanānujānanampi anupaññattisamānanti anupaññattibhāvena gahetvā. Ekasaṃsaṭṭhānīti ekasmiṃ missitāni. Idaṃ vuttaṃ hoti (pāci. aṭṭha. 229) – dve tīṇi kulāni nimantetvā ekasmiṃ ṭhāne nisīdāpetvā ito cito ca āharitvā bhattaṃ ākiranti, sūpabyañjanaṃ ākiranti, ekamissakaṃ hoti, ettha anāpattīti. Sace pana mūlanimantanaṃ heṭṭhā hoti, pacchimaṃ pacchimaṃ upari, taṃ uparito paṭṭhāya bhuñjantassa āpatti. Hatthaṃ pana anto pavesetvā paṭhamanimantanato ekampi kabaḷaṃ uddharitvā bhuttakālato paṭṭhāya yathā tathā vā bhuñjantassa anāpatti. Dve tīṇi nimantanāni ekato vā katvā bhuñjatīti dve tīṇi nimantanāni ekato pakkhipitvā missetvā ekaṃ katvā bhuñjatīti attho. ‘‘Sakalena gāmena vā’’tiādīsu sakalena gāmena ekato hutvā nimantitasseva yattha katthaci bhuñjato anāpatti. Pūgepi eseva nayo. Nimantiyamāno vā ‘‘bhikkhaṃ gahessāmī’’ti vadatīti ‘‘bhattaṃ gaṇhā’’ti nimantiyamāno ‘‘na mayhaṃ tava bhattena attho, bhikkhaṃ gahessāmī’’ti bhaṇati. Kiriyākiriyanti ettha bhojanaṃ kiriyaṃ, avikappanaṃ akiriyaṃ.
परम्परभोजनसिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Paramparabhojanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
