Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / കങ്ഖാവിതരണീ-അഭിനവ-ടീകാ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
൩. പരമ്പരഭോജനസിക്ഖാപദവണ്ണനാ
3. Paramparabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ഗണഭോജനേ വുത്തനയേനേവാതി ഭിക്ഖും ഉപസങ്കമിത്വാ ‘‘തുമ്ഹേ, ഭന്തേ, ഓദനേന നിമന്തേമി, ഓദനം മേ ഗണ്ഹഥാ’’തിആദിനാ (പാചി॰ അട്ഠ॰ ൨൧൭-൨൧൮) നയേന യേന കേനചി വേവചനേന വാ ഭാസന്തരേന വാ പഞ്ചന്നം ഭോജനാനം അഞ്ഞതരസ്സ നാമം ഗഹേത്വാ നിമന്തേതീതി വുത്തേനേവ നയേന . നിമന്തിതസ്സാതി അകപ്പിയനിമന്തനേന നിമന്തിതസ്സ. അവികപ്പേത്വാതി സമ്മുഖാസമ്മുഖവസേന അവികപ്പേത്വാ, അപരിച്ചജിത്വാതി അത്ഥോ. അയഞ്ഹി ഭത്തവികപ്പനാ നാമ സമ്മുഖാപരമ്മുഖാപി വട്ടതി. തേനാഹ ‘‘യോ ഭിക്ഖു പഞ്ചസു സഹധമ്മികേസൂ’’തിആദി.
Gaṇabhojane vuttanayenevāti bhikkhuṃ upasaṅkamitvā ‘‘tumhe, bhante, odanena nimantemi, odanaṃ me gaṇhathā’’tiādinā (pāci. aṭṭha. 217-218) nayena yena kenaci vevacanena vā bhāsantarena vā pañcannaṃ bhojanānaṃ aññatarassa nāmaṃ gahetvā nimantetīti vutteneva nayena . Nimantitassāti akappiyanimantanena nimantitassa. Avikappetvāti sammukhāsammukhavasena avikappetvā, apariccajitvāti attho. Ayañhi bhattavikappanā nāma sammukhāparammukhāpi vaṭṭati. Tenāha ‘‘yo bhikkhu pañcasu sahadhammikesū’’tiādi.
അഞ്ഞത്ര നിമന്തനഭോജനവത്ഥുസ്മിന്തി അഞ്ഞത്ര പഠമം നിമന്തിതാ ഹുത്വാ അഞ്ഞസ്മിം നിമന്തനേ ഭുഞ്ജനവത്ഥുസ്മിം. യദി തിവിധാ അനുപഞ്ഞത്തി, അഥ കസ്മാ പരിവാരേ ‘‘ചതസ്സോ അനുപഞ്ഞത്തിയോ’’തി വുത്തന്തി ആഹ ‘‘പരിവാരേ പനാ’’തിആദി. വികപ്പനമ്പി ഗഹേത്വാതി വികപ്പനാനുജാനനമ്പി അനുപഞ്ഞത്തിസമാനന്തി അനുപഞ്ഞത്തിഭാവേന ഗഹേത്വാ. ഏകസംസട്ഠാനീതി ഏകസ്മിം മിസ്സിതാനി. ഇദം വുത്തം ഹോതി (പാചി॰ അട്ഠ॰ ൨൨൯) – ദ്വേ തീണി കുലാനി നിമന്തേത്വാ ഏകസ്മിം ഠാനേ നിസീദാപേത്വാ ഇതോ ചിതോ ച ആഹരിത്വാ ഭത്തം ആകിരന്തി, സൂപബ്യഞ്ജനം ആകിരന്തി, ഏകമിസ്സകം ഹോതി, ഏത്ഥ അനാപത്തീതി. സചേ പന മൂലനിമന്തനം ഹേട്ഠാ ഹോതി, പച്ഛിമം പച്ഛിമം ഉപരി, തം ഉപരിതോ പട്ഠായ ഭുഞ്ജന്തസ്സ ആപത്തി. ഹത്ഥം പന അന്തോ പവേസേത്വാ പഠമനിമന്തനതോ ഏകമ്പി കബളം ഉദ്ധരിത്വാ ഭുത്തകാലതോ പട്ഠായ യഥാ തഥാ വാ ഭുഞ്ജന്തസ്സ അനാപത്തി. ദ്വേ തീണി നിമന്തനാനി ഏകതോ വാ കത്വാ ഭുഞ്ജതീതി ദ്വേ തീണി നിമന്തനാനി ഏകതോ പക്ഖിപിത്വാ മിസ്സേത്വാ ഏകം കത്വാ ഭുഞ്ജതീതി അത്ഥോ. ‘‘സകലേന ഗാമേന വാ’’തിആദീസു സകലേന ഗാമേന ഏകതോ ഹുത്വാ നിമന്തിതസ്സേവ യത്ഥ കത്ഥചി ഭുഞ്ജതോ അനാപത്തി. പൂഗേപി ഏസേവ നയോ. നിമന്തിയമാനോ വാ ‘‘ഭിക്ഖം ഗഹേസ്സാമീ’’തി വദതീതി ‘‘ഭത്തം ഗണ്ഹാ’’തി നിമന്തിയമാനോ ‘‘ന മയ്ഹം തവ ഭത്തേന അത്ഥോ, ഭിക്ഖം ഗഹേസ്സാമീ’’തി ഭണതി. കിരിയാകിരിയന്തി ഏത്ഥ ഭോജനം കിരിയം, അവികപ്പനം അകിരിയം.
Aññatra nimantanabhojanavatthusminti aññatra paṭhamaṃ nimantitā hutvā aññasmiṃ nimantane bhuñjanavatthusmiṃ. Yadi tividhā anupaññatti, atha kasmā parivāre ‘‘catasso anupaññattiyo’’ti vuttanti āha ‘‘parivāre panā’’tiādi. Vikappanampi gahetvāti vikappanānujānanampi anupaññattisamānanti anupaññattibhāvena gahetvā. Ekasaṃsaṭṭhānīti ekasmiṃ missitāni. Idaṃ vuttaṃ hoti (pāci. aṭṭha. 229) – dve tīṇi kulāni nimantetvā ekasmiṃ ṭhāne nisīdāpetvā ito cito ca āharitvā bhattaṃ ākiranti, sūpabyañjanaṃ ākiranti, ekamissakaṃ hoti, ettha anāpattīti. Sace pana mūlanimantanaṃ heṭṭhā hoti, pacchimaṃ pacchimaṃ upari, taṃ uparito paṭṭhāya bhuñjantassa āpatti. Hatthaṃ pana anto pavesetvā paṭhamanimantanato ekampi kabaḷaṃ uddharitvā bhuttakālato paṭṭhāya yathā tathā vā bhuñjantassa anāpatti. Dve tīṇi nimantanāni ekato vā katvā bhuñjatīti dve tīṇi nimantanāni ekato pakkhipitvā missetvā ekaṃ katvā bhuñjatīti attho. ‘‘Sakalena gāmena vā’’tiādīsu sakalena gāmena ekato hutvā nimantitasseva yattha katthaci bhuñjato anāpatti. Pūgepi eseva nayo. Nimantiyamāno vā ‘‘bhikkhaṃ gahessāmī’’ti vadatīti ‘‘bhattaṃ gaṇhā’’ti nimantiyamāno ‘‘na mayhaṃ tava bhattena attho, bhikkhaṃ gahessāmī’’ti bhaṇati. Kiriyākiriyanti ettha bhojanaṃ kiriyaṃ, avikappanaṃ akiriyaṃ.
പരമ്പരഭോജനസിക്ഖാപദവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Paramparabhojanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.