Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / தே²ரகா³தா²-அட்ட²கதா² • Theragāthā-aṭṭhakathā |
2. பாராபரியத்தே²ரகா³தா²வண்ணனா
2. Pārāpariyattheragāthāvaṇṇanā
ஸமணஸ்ஸ அஹு சிந்தாதிஆதி³கா ஆயஸ்மதோ பாராபரியத்தே²ரஸ்ஸ கா³தா². கா உப்பத்தி? அயம்பி புரிமபு³த்³தே⁴ஸு கதாதி⁴காரோ தத்த² தத்த² ப⁴வே விவட்டூபனிஸ்ஸயங் குஸலங் உபசினித்வா ஸுக³தீஸுயேவ ஸங்ஸரந்தோ இமஸ்மிங் பு³த்³து⁴ப்பாதே³ ஸாவத்தி²யங் அஞ்ஞதரஸ்ஸ ப்³ராஹ்மணமஹாஸாலஸ்ஸ புத்தோ ஹுத்வா நிப்³ப³த்தி. தஸ்ஸ வயப்பத்தஸ்ஸ கொ³த்தவஸேன பாராபரியோத்வேவ ஸமஞ்ஞா அஹோஸி. ஸோ தயோ வேதே³ உக்³க³ஹெத்வா ப்³ராஹ்மணஸிப்பேஸு நிப்ப²த்திங் க³தோ. ஏகதி³வஸங் ஸத்து² த⁴ம்மதே³ஸனாகாலே ஜேதவனவிஹாரங் க³ந்த்வா பரிஸபரியந்தே நிஸீதி³. ஸத்தா² தஸ்ஸ அஜ்ஜா²ஸயங் ஓலோகெத்வா இந்த்³ரியபா⁴வனாஸுத்தங் (ம॰ நி॰ 3.453) தே³ஸேஸி. ஸோ தங் ஸுத்வா படிலத்³த⁴ஸத்³தோ⁴ பப்³ப³ஜி. தங் ஸுத்தங் உக்³க³ஹெத்வா தத³த்த²மனுசிந்தேஸி. யதா² பன அனுசிந்தேஸி, ஸ்வாயமத்தோ² கா³தா²ஸு ஏவ ஆவி ப⁴விஸ்ஸதி. ஸோ ததா² அனுவிசிந்தெந்தோ ஆயதனமுகே²ன விபஸ்ஸனங் பட்ட²பெத்வா நசிரஸ்ஸேவ அரஹத்தங் பத்தோ. அபரபா⁴கே³ அத்தனா சிந்திதாகாரங் பகாஸெந்தோ –
Samaṇassa ahu cintātiādikā āyasmato pārāpariyattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacinitvā sugatīsuyeva saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ aññatarassa brāhmaṇamahāsālassa putto hutvā nibbatti. Tassa vayappattassa gottavasena pārāpariyotveva samaññā ahosi. So tayo vede uggahetvā brāhmaṇasippesu nipphattiṃ gato. Ekadivasaṃ satthu dhammadesanākāle jetavanavihāraṃ gantvā parisapariyante nisīdi. Satthā tassa ajjhāsayaṃ oloketvā indriyabhāvanāsuttaṃ (ma. ni. 3.453) desesi. So taṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbaji. Taṃ suttaṃ uggahetvā tadatthamanucintesi. Yathā pana anucintesi, svāyamattho gāthāsu eva āvi bhavissati. So tathā anuvicintento āyatanamukhena vipassanaṃ paṭṭhapetvā nacirasseva arahattaṃ patto. Aparabhāge attanā cintitākāraṃ pakāsento –
726.
726.
‘‘ஸமணஸ்ஸ அஹு சிந்தா, பாராபரியஸ்ஸ பி⁴க்கு²னோ;
‘‘Samaṇassa ahu cintā, pārāpariyassa bhikkhuno;
ஏககஸ்ஸ நிஸின்னஸ்ஸ, பவிவித்தஸ்ஸ ஜா²யினோ.
Ekakassa nisinnassa, pavivittassa jhāyino.
727.
727.
‘‘கிமானுபுப்³ப³ங் புரிஸோ, கிங் வதங் கிங் ஸமாசாரங்;
‘‘Kimānupubbaṃ puriso, kiṃ vataṃ kiṃ samācāraṃ;
அத்தனோ கிச்சகாரீஸ்ஸ, ந ச கஞ்சி விஹேட²யே.
Attano kiccakārīssa, na ca kañci viheṭhaye.
728.
728.
‘‘இந்த்³ரியானி மனுஸ்ஸானங், ஹிதாய அஹிதாய ச;
‘‘Indriyāni manussānaṃ, hitāya ahitāya ca;
அரக்கி²தானி அஹிதாய, ரக்கி²தானி ஹிதாய ச.
Arakkhitāni ahitāya, rakkhitāni hitāya ca.
729.
729.
‘‘இந்த்³ரியானேவ ஸாரக்க²ங், இந்த்³ரியானி ச கோ³பயங்;
‘‘Indriyāneva sārakkhaṃ, indriyāni ca gopayaṃ;
அத்தனோ கிச்சகாரீஸ்ஸ, ந ச கஞ்சி விஹேட²யே.
Attano kiccakārīssa, na ca kañci viheṭhaye.
730.
730.
‘‘சக்கு²ந்த்³ரியங் சே ரூபேஸு, க³ச்ச²ந்தங் அனிவாரயங்;
‘‘Cakkhundriyaṃ ce rūpesu, gacchantaṃ anivārayaṃ;
அனாதீ³னவத³ஸ்ஸாவீ, ஸோ து³க்கா² ந ஹி முச்சதி.
Anādīnavadassāvī, so dukkhā na hi muccati.
731.
731.
‘‘ஸோதிந்த்³ரியங் சே ஸத்³தே³ஸு, க³ச்ச²ந்தங் அனிவாரயங்;
‘‘Sotindriyaṃ ce saddesu, gacchantaṃ anivārayaṃ;
அனாதீ³னவத³ஸ்ஸாவீ, ஸோ து³க்கா² ந ஹி முச்சதி.
Anādīnavadassāvī, so dukkhā na hi muccati.
732.
732.
‘‘அனிஸ்ஸரணத³ஸ்ஸாவீ, க³ந்தே⁴ சே படிஸேவதி;
‘‘Anissaraṇadassāvī, gandhe ce paṭisevati;
ந ஸோ முச்சதி து³க்க²ம்ஹா, க³ந்தே⁴ஸு அதி⁴முச்சி²தோ.
Na so muccati dukkhamhā, gandhesu adhimucchito.
733.
733.
‘‘அம்பி³லங் மது⁴ரக்³க³ஞ்ச, தித்தகக்³க³மனுஸ்ஸரங்;
‘‘Ambilaṃ madhuraggañca, tittakaggamanussaraṃ;
ரஸதண்ஹாய க³தி⁴தோ, ஹத³யங் நாவபு³ஜ்ஜ²தி.
Rasataṇhāya gadhito, hadayaṃ nāvabujjhati.
734.
734.
‘‘ஸுபா⁴ன்யப்படிகூலானி , பொ²ட்ட²ப்³பா³னி அனுஸ்ஸரங்;
‘‘Subhānyappaṭikūlāni , phoṭṭhabbāni anussaraṃ;
ரத்தோ ராகா³தி⁴கரணங், விவித⁴ங் விந்த³தே து³க²ங்.
Ratto rāgādhikaraṇaṃ, vividhaṃ vindate dukhaṃ.
735.
735.
‘‘மனங் சேதேஹி த⁴ம்மேஹி, யோ ந ஸக்கோதி ரக்கி²துங்;
‘‘Manaṃ cetehi dhammehi, yo na sakkoti rakkhituṃ;
ததோ நங் து³க்க²மன்வேதி, ஸப்³பே³ஹேதேஹி பஞ்சஹி.
Tato naṃ dukkhamanveti, sabbehetehi pañcahi.
736.
736.
‘‘புப்³ப³லோஹிதஸம்புண்ணங், ப³ஹுஸ்ஸ குணபஸ்ஸ ச;
‘‘Pubbalohitasampuṇṇaṃ, bahussa kuṇapassa ca;
நரவீரகதங் வக்³கு³ங், ஸமுக்³க³மிவ சித்திதங்.
Naravīrakataṃ vagguṃ, samuggamiva cittitaṃ.
737.
737.
‘‘கடுகங் மது⁴ரஸ்ஸாத³ங், பியனிப³ந்த⁴னங் து³க²ங்;
‘‘Kaṭukaṃ madhurassādaṃ, piyanibandhanaṃ dukhaṃ;
கு²ரங்வ மது⁴னா லித்தங், உல்லிஹங் நாவபு³ஜ்ஜ²தி.
Khuraṃva madhunā littaṃ, ullihaṃ nāvabujjhati.
738.
738.
‘‘இத்தி²ரூபே இத்தி²ஸரே, பொ²ட்ட²ப்³பே³பி ச இத்தி²யா;
‘‘Itthirūpe itthisare, phoṭṭhabbepi ca itthiyā;
இத்தி²க³ந்தே⁴ஸு ஸாரத்தோ, விவித⁴ங் விந்த³தே து³க²ங்.
Itthigandhesu sāratto, vividhaṃ vindate dukhaṃ.
739.
739.
‘‘இத்தி²ஸோதானி ஸப்³பா³னி, ஸந்த³ந்தி பஞ்ச பஞ்சஸு;
‘‘Itthisotāni sabbāni, sandanti pañca pañcasu;
தேஸமாவரணங் காதுங், யோ ஸக்கோதி வீரியவா.
Tesamāvaraṇaṃ kātuṃ, yo sakkoti vīriyavā.
740.
740.
‘‘ஸோ அத்த²வா ஸோ த⁴ம்மட்டோ², ஸோ த³க்கோ² ஸோ விசக்க²ணோ;
‘‘So atthavā so dhammaṭṭho, so dakkho so vicakkhaṇo;
கரெய்ய ரமமானோபி, கிச்சங் த⁴ம்மத்த²ஸங்ஹிதங்.
Kareyya ramamānopi, kiccaṃ dhammatthasaṃhitaṃ.
741.
741.
‘‘அதோ² ஸீத³தி ஸஞ்ஞுத்தங், வஜ்ஜே கிச்சங் நிரத்த²கங்;
‘‘Atho sīdati saññuttaṃ, vajje kiccaṃ niratthakaṃ;
ந தங் கிச்சந்தி மஞ்ஞித்வா, அப்பமத்தோ விசக்க²ணோ.
Na taṃ kiccanti maññitvā, appamatto vicakkhaṇo.
742.
742.
‘‘யஞ்ச அத்தே²ன ஸஞ்ஞுத்தங், யா ச த⁴ம்மக³தா ரதி;
‘‘Yañca atthena saññuttaṃ, yā ca dhammagatā rati;
தங் ஸமாதா³ய வத்தேத², ஸா ஹி வே உத்தமா ரதி.
Taṃ samādāya vattetha, sā hi ve uttamā rati.
743.
743.
‘‘உச்சாவசேஹுபாயேஹி, பரேஸமபி⁴ஜிகீ³ஸதி;
‘‘Uccāvacehupāyehi, paresamabhijigīsati;
ஹந்த்வா வதி⁴த்வா அத² ஸோசயித்வா, ஆலோபதி ஸாஹஸா யோ பரேஸங்.
Hantvā vadhitvā atha socayitvā, ālopati sāhasā yo paresaṃ.
744.
744.
‘‘தச்ச²ந்தோ ஆணியா ஆணிங், நிஹந்தி ப³லவா யதா²;
‘‘Tacchanto āṇiyā āṇiṃ, nihanti balavā yathā;
இந்த்³ரியானிந்த்³ரியேஹேவ, நிஹந்தி குஸலோ ததா².
Indriyānindriyeheva, nihanti kusalo tathā.
745.
745.
‘‘ஸத்³த⁴ங் வீரியங் ஸமாதி⁴ஞ்ச, ஸதிபஞ்ஞஞ்ச பா⁴வயங்;
‘‘Saddhaṃ vīriyaṃ samādhiñca, satipaññañca bhāvayaṃ;
பஞ்ச பஞ்சஹி ஹந்த்வான, அனீகோ⁴ யாதி ப்³ராஹ்மணோ.
Pañca pañcahi hantvāna, anīgho yāti brāhmaṇo.
746.
746.
‘‘ஸோ அத்த²வா ஸோ த⁴ம்மட்டோ², கத்வா வாக்யானுஸாஸனிங்;
‘‘So atthavā so dhammaṭṭho, katvā vākyānusāsaniṃ;
ஸப்³பே³ன ஸப்³ப³ங் பு³த்³த⁴ஸ்ஸ, ஸோ நரோ ஸுக²மேத⁴தீ’’தி. – இமா கா³தா² அபா⁴ஸி;
Sabbena sabbaṃ buddhassa, so naro sukhamedhatī’’ti. – imā gāthā abhāsi;
தத்த² ஸமணஸ்ஸாதி பப்³ப³ஜிதஸ்ஸ. அஹூதி அஹோஸி. சிந்தாதி த⁴ம்மசிந்தா த⁴ம்மவிசாரணா. பாராபரியஸ்ஸாதி பாராபரகொ³த்தஸ்ஸ. ‘‘பாராசரியஸ்ஸா’’திபி பட²ந்தி. பி⁴க்கு²னோதி ஸங்ஸாரே ப⁴யங் இக்க²னஸீலஸ்ஸ. ஏககஸ்ஸாதி அஸஹாயஸ்ஸ, ஏதேன காயவிவேகங் த³ஸ்ஸேதி. பவிவித்தஸ்ஸாதி பவிவேகஹேதுனா கிலேஸானங் விக்க²ம்ப⁴னேன விவேகங் ஆரத்³த⁴ஸ்ஸ, ஏதேன சித்தவிவேகங் த³ஸ்ஸேதி. தேனாஹ ‘‘ஜா²யினோ’’தி. ஜா²யினோதி ஜா²யனஸீலஸ்ஸ, யோனிஸோமனஸிகாரேஸு யுத்தஸ்ஸாதி அத்தோ². ஸப்³ப³மேதங் தே²ரோ அத்தானங் பரங் விய கத்வா வத³தி.
Tattha samaṇassāti pabbajitassa. Ahūti ahosi. Cintāti dhammacintā dhammavicāraṇā. Pārāpariyassāti pārāparagottassa. ‘‘Pārācariyassā’’tipi paṭhanti. Bhikkhunoti saṃsāre bhayaṃ ikkhanasīlassa. Ekakassāti asahāyassa, etena kāyavivekaṃ dasseti. Pavivittassāti pavivekahetunā kilesānaṃ vikkhambhanena vivekaṃ āraddhassa, etena cittavivekaṃ dasseti. Tenāha ‘‘jhāyino’’ti. Jhāyinoti jhāyanasīlassa, yonisomanasikāresu yuttassāti attho. Sabbametaṃ thero attānaṃ paraṃ viya katvā vadati.
‘‘கிமானுபுப்³ப³’’ந்திஆதி³னா தங் சிந்தனங் த³ஸ்ஸேதி. தத்த² பட²மகா³தா²யங் தாவ கிமானுபுப்³ப³ந்தி அனுபுப்³ப³ங் அனுக்கமோ, அனுபுப்³ப³மேவ வக்க²மானேஸு வதஸமாசாரேஸு கோ அனுக்கமோ, கேன அனுக்கமேன தே படிபஜ்ஜிதப்³பா³தி அத்தோ². புரிஸோ கிங் வதங் கிங் ஸமாசாரந்தி அத்த²காமோ புரிஸோ ஸமாதி³யிதப்³ப³ட்டே²ன ‘‘வத’’ந்தி லத்³த⁴னாமங், கீதி³ஸங் ஸீலங் ஸமாசாரங், ஸமாசரந்தோ, அத்தனோ கிச்சகாரீ கத்தப்³ப³காரீ அஸ்ஸ, கஞ்சி ஸத்தங் ந ச விஹேட²யே, ந பா³தெ⁴ய்யாதி அத்தோ². அத்தனோ கிச்சங் நாம ஸமணத⁴ம்மோ, ஸங்கே²பதோ ஸீலஸமாதி⁴பஞ்ஞா, தங் ஸம்பாதெ³ந்தஸ்ஸ பரவிஹேட²னாய லேஸோபி நத்தி² தாய ஸதி ஸமணபா⁴வஸ்ஸேவ அபா⁴வதோ.
‘‘Kimānupubba’’ntiādinā taṃ cintanaṃ dasseti. Tattha paṭhamagāthāyaṃ tāva kimānupubbanti anupubbaṃ anukkamo, anupubbameva vakkhamānesu vatasamācāresu ko anukkamo, kena anukkamena te paṭipajjitabbāti attho. Puriso kiṃ vataṃ kiṃ samācāranti atthakāmo puriso samādiyitabbaṭṭhena ‘‘vata’’nti laddhanāmaṃ, kīdisaṃ sīlaṃ samācāraṃ, samācaranto, attano kiccakārī kattabbakārī assa, kañci sattaṃ na ca viheṭhaye, na bādheyyāti attho. Attano kiccaṃ nāma samaṇadhammo, saṅkhepato sīlasamādhipaññā, taṃ sampādentassa paraviheṭhanāya lesopi natthi tāya sati samaṇabhāvasseva abhāvato.
யதா²ஹ ப⁴க³வா – ‘‘ந ஹி பப்³ப³ஜிதோ பரூபகா⁴தீ, ந ஸமணோ ஹோதி பரங் விஹேட²யந்தோ’’தி (த⁴॰ ப॰ 184). எத்த² ச வதக்³க³ஹணேன வாரித்தஸீலங் க³ஹிதங், ஸமாசாரக்³க³ஹணேன ஸமாசரிதப்³ப³தோ சாரித்தஸீலேன ஸத்³தி⁴ங் ஜா²னவிபஸ்ஸனாதி³, தஸ்மா வாரித்தஸீலங் பதா⁴னங். தத்தா²பி ச யஸ்மா இந்த்³ரியஸங்வரே ஸித்³தே⁴ ஸப்³ப³ங் ஸீலங் ஸுரக்கி²தங், ஸுகோ³பிதமேவ ஹோதி, தஸ்மா இந்த்³ரியஸங்வரஸீலங் தாவ த³ஸ்ஸேதுகாமோ இந்த்³ரியானங் அரக்க²ணே ரக்க²ணே ச ஆதீ³னவானிஸங்ஸே விபா⁴வெந்தோ ‘‘இந்த்³ரியானி மனுஸ்ஸான’’ந்திஆதி³மாஹ. தத்த² இந்த்³ரியானீதி ரக்கி²தப்³ப³த⁴ம்மனித³ஸ்ஸனங், தஸ்மா சக்கா²தீ³னி ச² இந்த்³ரியானீதி வுத்தங் ஹோதி. மனுஸ்ஸானந்தி ரக்க²ணயொக்³யபுக்³க³லனித³ஸ்ஸனங். ஹிதாயாதி அத்தா²ய. அஹிதாயாதி அனத்தா²ய. ஹொந்தீதி வசனஸேஸோ. கத²ங் பன தானியேவ ஹிதாய ச அஹிதாய ஹொந்தீதி ஆஹ ‘‘ரக்கி²தானீ’’திஆதி³. தஸ்ஸத்தோ² – யஸ்ஸ சக்கா²தீ³னி இந்த்³ரியானி ஸதிகவாடேன அபிஹிதானி, தஸ்ஸ ரூபாதீ³ஸு அபி⁴ஜ்ஜா²தி³பாபத⁴ம்மபவத்தியா த்³வாரபா⁴வதோ அனத்தா²ய பிஹிதானி, தத³பா⁴வதோ அத்தா²ய ஸங்வத்தந்தீதி.
Yathāha bhagavā – ‘‘na hi pabbajito parūpaghātī, na samaṇo hoti paraṃ viheṭhayanto’’ti (dha. pa. 184). Ettha ca vataggahaṇena vārittasīlaṃ gahitaṃ, samācāraggahaṇena samācaritabbato cārittasīlena saddhiṃ jhānavipassanādi, tasmā vārittasīlaṃ padhānaṃ. Tatthāpi ca yasmā indriyasaṃvare siddhe sabbaṃ sīlaṃ surakkhitaṃ, sugopitameva hoti, tasmā indriyasaṃvarasīlaṃ tāva dassetukāmo indriyānaṃ arakkhaṇe rakkhaṇe ca ādīnavānisaṃse vibhāvento ‘‘indriyāni manussāna’’ntiādimāha. Tattha indriyānīti rakkhitabbadhammanidassanaṃ, tasmā cakkhādīni cha indriyānīti vuttaṃ hoti. Manussānanti rakkhaṇayogyapuggalanidassanaṃ. Hitāyāti atthāya. Ahitāyāti anatthāya. Hontīti vacanaseso. Kathaṃ pana tāniyeva hitāya ca ahitāya hontīti āha ‘‘rakkhitānī’’tiādi. Tassattho – yassa cakkhādīni indriyāni satikavāṭena apihitāni, tassa rūpādīsu abhijjhādipāpadhammapavattiyā dvārabhāvato anatthāya pihitāni, tadabhāvato atthāya saṃvattantīti.
இந்த்³ரியானேவ ஸாரக்க²ந்தி யஸ்மா இந்த்³ரியஸங்வரோ பரிபுண்ணோ ஸீலஸம்பத³ங் பரிபூரேதி, ஸீலஸம்பதா³ பரிபுண்ணா ஸமாதி⁴ஸம்பத³ங் பரிபூரேதி, ஸமாதி⁴ஸம்பதா³ பரிபுண்ணா பஞ்ஞாஸம்பத³ங் பரிபூரேதி, தஸ்மா இந்த்³ரியாரக்கா² அத்தஹிதபடிபத்தியாவ மூலந்தி த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘இந்த்³ரியானேவ ஸாரக்க²’’ந்தி. ஸதிபுப்³ப³ங்க³மேன ஆரக்கே²ன ஸங்ரக்க²ந்தோ யோனிஸோமனஸிகாரேன இந்த்³ரியானி ஏவ தாவ ஸம்மதே³வ ரக்க²ந்தோ, யதா² அகுஸலசோரா தேஹி தேஹி த்³வாரேஹி பவிஸித்வா சித்தஸந்தானே குஸலங் ப⁴ண்ட³ங் ந விலும்பந்தி, ததா² தானி பித³ஹந்தோதி அத்தோ². ஸாரக்க²ந்தி ச ஸங்-ஸத்³த³ஸ்ஸ ஸாபா⁴வங் கத்வா வுத்தங், ‘‘ஸாராகோ³’’திஆதீ³ஸு விய. ‘‘ஸங்ரக்க²’’ந்தி ச பாடோ². இந்த்³ரியானி ச கோ³பயந்தி தஸ்ஸேவ பரியாயவசனங், பரியாயவசனே பயோஜனங் நெத்திஅட்ட²கதா²யங் வுத்தனயேனேவ வேதி³தப்³ப³ங். ‘‘அத்தனோ கிச்சகாரீஸ்ஸா’’தி இமினா அத்தஹிதபடிபத்திங் த³ஸ்ஸேதி, ‘‘ந ச கஞ்சி விஹேட²யே’’தி இமினா பரஹிதபடிபத்திங், உப⁴யேனாபி வா அத்தஹிதபடிபத்திமேவ த³ஸ்ஸேதி பராவிஹேட²னஸ்ஸாபி அத்தஹிதபடிபத்திபா⁴வதோ. அத² வா பத³த்³வயேனபி அத்தஹிதபடிபத்திங் த³ஸ்ஸேதி புது²ஜ்ஜனஸ்ஸ ஸெக்க²ஸ்ஸ ச பரஹிதபடிபத்தியாபி அத்தஹிதபடிபத்திபா⁴வதோ.
Indriyānevasārakkhanti yasmā indriyasaṃvaro paripuṇṇo sīlasampadaṃ paripūreti, sīlasampadā paripuṇṇā samādhisampadaṃ paripūreti, samādhisampadā paripuṇṇā paññāsampadaṃ paripūreti, tasmā indriyārakkhā attahitapaṭipattiyāva mūlanti dassento āha ‘‘indriyāneva sārakkha’’nti. Satipubbaṅgamena ārakkhena saṃrakkhanto yonisomanasikārena indriyāni eva tāva sammadeva rakkhanto, yathā akusalacorā tehi tehi dvārehi pavisitvā cittasantāne kusalaṃ bhaṇḍaṃ na vilumpanti, tathā tāni pidahantoti attho. Sārakkhanti ca saṃ-saddassa sābhāvaṃ katvā vuttaṃ, ‘‘sārāgo’’tiādīsu viya. ‘‘Saṃrakkha’’nti ca pāṭho. Indriyāni ca gopayanti tasseva pariyāyavacanaṃ, pariyāyavacane payojanaṃ nettiaṭṭhakathāyaṃ vuttanayeneva veditabbaṃ. ‘‘Attano kiccakārīssā’’ti iminā attahitapaṭipattiṃ dasseti, ‘‘na ca kañci viheṭhaye’’ti iminā parahitapaṭipattiṃ, ubhayenāpi vā attahitapaṭipattimeva dasseti parāviheṭhanassāpi attahitapaṭipattibhāvato. Atha vā padadvayenapi attahitapaṭipattiṃ dasseti puthujjanassa sekkhassa ca parahitapaṭipattiyāpi attahitapaṭipattibhāvato.
ஏவங் ரக்கி²தானி இந்த்³ரியானி ஹிதாய ஹொந்தீதி வோதா³னபக்க²ங் ஸங்கே²பேனேவ த³ஸ்ஸெத்வா, அரக்கி²தானி அஹிதாய ஹொந்தீதி ஸங்கிலேஸபக்க²ங் பன விப⁴ஜித்வா த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘சக்கு²ந்த்³ரியங் சே’’திஆதி³மாஹ. தத்த² சக்கு²ந்த்³ரியங் சே ரூபேஸு, க³ச்ச²ந்தங் அனிவாரயங். அனாதீ³னவத³ஸ்ஸாவீதி யோ நீலபீதாதி³பே⁴தே³ஸு இட்டா²னிட்டே²ஸு ரூபாயதனேஸு க³ச்ச²ந்தங் யதா²ருசி பவத்தந்தங் சக்கு²ந்த்³ரியங் அனிவாரயங், அனிவாரயந்தோ அப்படிபா³ஹந்தோ ததா²பவத்தியங் ஆதீ³னவத³ஸ்ஸாவீ ந ஹோதி சே, தி³ட்ட²த⁴ம்மிகங் ஸம்பராயிகஞ்ச ஆதீ³னவங் தோ³ஸங் ந பஸ்ஸதி சே . ‘‘க³ச்ச²ந்தங் நிவாரயே அனிஸ்ஸரணத³ஸ்ஸாவீ’’தி ச பாடோ². தத்த² யோ ‘‘தி³ட்டே² தி³ட்ட²மத்தங் ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி (ஸங்॰ நி॰ 4.95) வுத்தவிதி⁴னா தி³ட்ட²மத்தேயேவ ட²த்வா ஸதிஸம்பஜஞ்ஞவஸேன ரூபாயதனே பவத்தமானோ தத்த² நிஸ்ஸரணத³ஸ்ஸாவீ நாம. வுத்தவிபரியாயேன அனிஸ்ஸரணத³ஸ்ஸாவீ த³ட்ட²ப்³போ³. ஸோ து³க்கா² ந ஹி முச்சதீதி ஸோ ஏவரூபோ புக்³க³லோ வட்டது³க்க²தோ ந முச்சதேவ. எத்த² ச சக்கு²ந்த்³ரியஸ்ஸ அனிவாரணங் நாம யதா² தேன த்³வாரேன அபி⁴ஜ்ஜா²த³யோ பாபத⁴ம்மா அன்வாஸ்ஸவெய்யுங், ததா² பவத்தனங், தங் பன அத்த²தோ ஸதிஸம்பஜஞ்ஞஸ்ஸ அனுட்டா²பனங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். ஸேஸிந்த்³ரியேஸுபி ஏஸேவ நயோ. அதி⁴முச்சி²தோதி அதி⁴முத்ததண்ஹாய முச்ச²ங் ஆபன்னோ. அம்பி³லந்தி அம்பி³லரஸங். மது⁴ரக்³க³ந்தி மது⁴ரரஸகொட்டா²ஸங். ததா² தித்தகக்³க³ங். அனுஸ்ஸரந்தி அஸ்ஸாத³வஸேன தங் தங் ரஸங் அனுவிசிந்தெந்தோ. க³ந்தி²தோதி ரஸதண்ஹாய தஸ்மிங் தஸ்மிங் ரஸே க³ந்தி²தோ ப³ந்தோ⁴. ‘‘க³தி⁴தோ’’தி ச பட²ந்தி, கே³த⁴ங் ஆபன்னோதி அத்தோ². ஹத³யங் நாவபு³ஜ்ஜ²தீதி ‘‘து³க்க²ஸ்ஸந்தங் கரிஸ்ஸாமீ’’தி பப்³ப³ஜ்ஜாதி³க்க²ணே உப்பன்னங் சித்தங் ந ஜானாதி ந ஸல்லக்கே²தி , ஸாஸனஸ்ஸ ஹத³யங் அப்³ப⁴ந்தரங் அனவஜ்ஜத⁴ம்மானங் ஸம்மத்³த³னரஸதண்ஹாய க³தி⁴தோ நாவபு³ஜ்ஜ²தி ந ஜானாதி, ந படிபஜ்ஜதீதி அத்தோ².
Evaṃ rakkhitāni indriyāni hitāya hontīti vodānapakkhaṃ saṅkhepeneva dassetvā, arakkhitāni ahitāya hontīti saṃkilesapakkhaṃ pana vibhajitvā dassento ‘‘cakkhundriyaṃ ce’’tiādimāha. Tattha cakkhundriyaṃ ce rūpesu, gacchantaṃ anivārayaṃ. Anādīnavadassāvīti yo nīlapītādibhedesu iṭṭhāniṭṭhesu rūpāyatanesu gacchantaṃ yathāruci pavattantaṃ cakkhundriyaṃ anivārayaṃ, anivārayanto appaṭibāhanto tathāpavattiyaṃ ādīnavadassāvī na hoti ce, diṭṭhadhammikaṃ samparāyikañca ādīnavaṃ dosaṃ na passati ce . ‘‘Gacchantaṃ nivāraye anissaraṇadassāvī’’ti ca pāṭho. Tattha yo ‘‘diṭṭhe diṭṭhamattaṃ bhavissatī’’ti (saṃ. ni. 4.95) vuttavidhinā diṭṭhamatteyeva ṭhatvā satisampajaññavasena rūpāyatane pavattamāno tattha nissaraṇadassāvī nāma. Vuttavipariyāyena anissaraṇadassāvī daṭṭhabbo. So dukkhā na hi muccatīti so evarūpo puggalo vaṭṭadukkhato na muccateva. Ettha ca cakkhundriyassa anivāraṇaṃ nāma yathā tena dvārena abhijjhādayo pāpadhammā anvāssaveyyuṃ, tathā pavattanaṃ, taṃ pana atthato satisampajaññassa anuṭṭhāpanaṃ daṭṭhabbaṃ. Sesindriyesupi eseva nayo. Adhimucchitoti adhimuttataṇhāya mucchaṃ āpanno. Ambilanti ambilarasaṃ. Madhuragganti madhurarasakoṭṭhāsaṃ. Tathā tittakaggaṃ. Anussaranti assādavasena taṃ taṃ rasaṃ anuvicintento. Ganthitoti rasataṇhāya tasmiṃ tasmiṃ rase ganthito bandho. ‘‘Gadhito’’ti ca paṭhanti, gedhaṃ āpannoti attho. Hadayaṃ nāvabujjhatīti ‘‘dukkhassantaṃ karissāmī’’ti pabbajjādikkhaṇe uppannaṃ cittaṃ na jānāti na sallakkheti , sāsanassa hadayaṃ abbhantaraṃ anavajjadhammānaṃ sammaddanarasataṇhāya gadhito nāvabujjhati na jānāti, na paṭipajjatīti attho.
ஸுபா⁴னீதி ஸுந்த³ரானி. அப்படிகூலானீதி மனோரமானி, இட்டா²னி. பொ²ட்ட²ப்³பா³னீதி உபாதி³ண்ணானுபாதி³ண்ணப்பபே⁴தே³ ப²ஸ்ஸே. ரத்தோதி ரஜ்ஜனஸபா⁴வேன ராகே³ன ரத்தோ. ராகா³தி⁴கரணந்தி ராக³ஹேது. விவித⁴ங் விந்த³தே து³க²ந்தி ராக³பரிளாஹாதி³வஸேன தி³ட்ட²த⁴ம்மிகஞ்ச நிரயஸந்தாபாதி³வஸேன அபி⁴ஸம்பராயஞ்ச நானப்பகாரங் து³க்க²ங் படிலப⁴தி.
Subhānīti sundarāni. Appaṭikūlānīti manoramāni, iṭṭhāni. Phoṭṭhabbānīti upādiṇṇānupādiṇṇappabhede phasse. Rattoti rajjanasabhāvena rāgena ratto. Rāgādhikaraṇanti rāgahetu. Vividhaṃ vindate dukhanti rāgapariḷāhādivasena diṭṭhadhammikañca nirayasantāpādivasena abhisamparāyañca nānappakāraṃ dukkhaṃ paṭilabhati.
மனங் சேதேஹீதி மனஞ்ச ஏதேஹி ரூபாரம்மணாதீ³ஹி த⁴ம்மாரம்மணப்பபே⁴தே³ஹி ச. நந்தி புக்³க³லங். ஸப்³பே³ஹீதி ஸப்³பே³ஹி பஞ்சஹிபி. இத³ங் வுத்தங் ஹோதி – யோ புக்³க³லோ மனங், மனொத்³வாரங், ஏதேஹி யதா²வுத்தேஹி ரூபாதீ³ஹி பஞ்சஹி த⁴ம்மேஹி த⁴ம்மாரம்மணப்பபே⁴த³தோ ச. தத்த² பவத்தனகபாபகம்மனிவாரணேன ரக்கி²துங், கோ³பிதுங் ந ஸக்கோதி, ததோ தஸ்ஸ அரக்க²ணதோ நங் புக்³க³லங் தங்னிமித்தங் து³க்க²ங் அன்வேதி, அனுக³ச்ச²தி, அனுக³ச்ச²ந்தஞ்ச ஏதேஹி பஞ்சஹிபி ரூபாரம்மணாதீ³ஹி ச²ட்டா²ரம்மணேன ஸத்³தி⁴ங் ஸப்³பே³ஹிபி ஆரம்மணப்பச்சயபூ⁴தேஹி அனுக³ச்ச²தீதி. எத்த² சக்கு²ந்த்³ரியங், ஸோதிந்த்³ரியஞ்ச அஸம்பத்தக்³கா³ஹிபா⁴வதோ ‘‘க³ச்ச²ந்தங் அனிவாரய’’ந்தி வுத்தங் இதரங் ஸம்பத்தக்³கா³ஹீதி ‘‘க³ந்தே⁴ சே படிஸேவதீ’’திஆதி³னா வுத்தங். தத்தா²பி ச ரஸதண்ஹா ச பொ²ட்ட²ப்³ப³தண்ஹா ச ஸத்தானங் விஸேஸதோ ப³லவதீதி ‘‘ரஸதண்ஹாய க³தி⁴தோ, பொ²ட்ட²ப்³பா³னி அனுஸ்ஸரந்தோதி’’ வுத்தந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங்.
Manaṃ cetehīti manañca etehi rūpārammaṇādīhi dhammārammaṇappabhedehi ca. Nanti puggalaṃ. Sabbehīti sabbehi pañcahipi. Idaṃ vuttaṃ hoti – yo puggalo manaṃ, manodvāraṃ, etehi yathāvuttehi rūpādīhi pañcahi dhammehi dhammārammaṇappabhedato ca. Tattha pavattanakapāpakammanivāraṇena rakkhituṃ, gopituṃ na sakkoti, tato tassa arakkhaṇato naṃ puggalaṃ taṃnimittaṃ dukkhaṃ anveti, anugacchati, anugacchantañca etehi pañcahipi rūpārammaṇādīhi chaṭṭhārammaṇena saddhiṃ sabbehipi ārammaṇappaccayabhūtehi anugacchatīti. Ettha cakkhundriyaṃ, sotindriyañca asampattaggāhibhāvato ‘‘gacchantaṃ anivāraya’’nti vuttaṃ itaraṃ sampattaggāhīti ‘‘gandhe ce paṭisevatī’’tiādinā vuttaṃ. Tatthāpi ca rasataṇhā ca phoṭṭhabbataṇhā ca sattānaṃ visesato balavatīti ‘‘rasataṇhāya gadhito, phoṭṭhabbāni anussarantoti’’ vuttanti daṭṭhabbaṃ.
ஏவங் அகு³த்தத்³வாரஸ்ஸ புக்³க³லஸ்ஸ ச²ஹி த்³வாரேஹி ச²ஸுபி ஆரம்மணேஸு அஸங்வரனிமித்தங் உப்பஜ்ஜனகது³க்க²ங் த³ஸ்ஸெத்வா ஸ்வாயமஸங்வரோ யஸ்மா ஸரீரஸபா⁴வானவபோ³தே⁴ன ஹோதி, தஸ்மா ஸரீரஸபா⁴வங் விசினந்தோ ‘‘புப்³ப³லோஹிதஸம்புண்ண’’ந்திஆதி³னா கா³தா²த்³வயமாஹ. தஸ்ஸத்தோ² – ஸரீரங் நாமேதங் புப்³பே³ன லோஹிதேன ச ஸம்புண்ணங் ப⁴ரிதங் அஞ்ஞேன ச பித்தஸெம்ஹாதி³னா ப³ஹுனா குணபேன, தயித³ங் நரவீரேன நரேஸு சே²கேன ஸிப்பாசரியேன கதங் வக்³கு³ மட்ட²ங் லாகா²பரிகம்மாதி³னா சித்திதங், அந்தோ பன கூ³தா²தி³அஸுசிப⁴ரிதங் ஸமுக்³க³ங் விய ச²விமத்தமனோஹரங் பா³லஜனஸம்மோஹங் து³க்க²ஸபா⁴வதாய நிரயாதி³து³க்க²தாபனதோ ச கடுகங், பரிகப்பஸம்ப⁴வேன அமூலகேன அஸ்ஸாத³மத்தேன மது⁴ரதாய மது⁴ரஸ்ஸாத³ங், ததோ ஏவ பியபா⁴வனிப³ந்த⁴னேன பியனிப³ந்த⁴னங், து³ஸ்ஸஹதாய அப்பதீததாய ச து³க²ங், ஈதி³ஸே ஸரீரே அஸ்ஸாத³லோபே⁴ன மஹாது³க்க²ங் பச்சனுபு⁴ய்யமானங் அனவபு³ஜ்ஜ²ந்தோ லோகோ மது⁴ரகி³த்³தோ⁴ கு²ரதா⁴ராலேஹகபுரிஸோ விய த³ட்ட²ப்³போ³தி.
Evaṃ aguttadvārassa puggalassa chahi dvārehi chasupi ārammaṇesu asaṃvaranimittaṃ uppajjanakadukkhaṃ dassetvā svāyamasaṃvaro yasmā sarīrasabhāvānavabodhena hoti, tasmā sarīrasabhāvaṃ vicinanto ‘‘pubbalohitasampuṇṇa’’ntiādinā gāthādvayamāha. Tassattho – sarīraṃ nāmetaṃ pubbena lohitena ca sampuṇṇaṃ bharitaṃ aññena ca pittasemhādinā bahunā kuṇapena, tayidaṃ naravīrena naresu chekena sippācariyena kataṃ vaggu maṭṭhaṃ lākhāparikammādinā cittitaṃ, anto pana gūthādiasucibharitaṃ samuggaṃ viya chavimattamanoharaṃ bālajanasammohaṃ dukkhasabhāvatāya nirayādidukkhatāpanato ca kaṭukaṃ, parikappasambhavena amūlakena assādamattena madhuratāya madhurassādaṃ, tato eva piyabhāvanibandhanena piyanibandhanaṃ, dussahatāya appatītatāya ca dukhaṃ, īdise sarīre assādalobhena mahādukkhaṃ paccanubhuyyamānaṃ anavabujjhanto loko madhuragiddho khuradhārālehakapuriso viya daṭṭhabboti.
இதா³னி ஏதே சக்கா²தீ³னங் கோ³சரபூ⁴தா ரூபாத³யோ வுத்தா, தே விஸேஸதோ புரிஸஸ்ஸ இத்தி²படிப³த்³தா⁴ கமனீயாதி தத்த² ஸங்வரோ காதப்³போ³தி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘இத்தி²ரூபே’’திஆதி³மாஹ. தத்த² இத்தி²ரூபேதி இத்தி²யா சதுஸமுட்டா²னிகரூபாயதனஸங்கா²தே வண்ணே. அபி ச யோ கோசி இத்தி²யா நிவத்த²ஸ்ஸ அலங்காரஸ்ஸ வா க³ந்த⁴வண்ணகாதீ³னங் வா பிளந்த⁴னமாலானங் வா காயபடிப³த்³தோ⁴ வண்ணோ புரிஸஸ்ஸ சக்கு²விஞ்ஞாணஸ்ஸ ஆரம்மணபா⁴வாய உபகப்பதி, ஸப்³ப³மேதங் ‘‘இத்தி²ரூப’’ந்த்வேவ வேதி³தப்³ப³ங். இத்தி²ஸரேதி இத்தி²யா கீ³தலபிதஹஸிதருதி³தஸத்³தே³. அபி ச இத்தி²யா நிவத்த²வத்த²ஸ்ஸபி அலங்கதஅலங்காரஸ்ஸபி இத்தி²பயோக³னிப்பா²தி³தா வேணுவீணாஸங்க²பணவாதீ³னம்பி ஸத்³தா³ இத⁴ இத்தி²ஸரக்³க³ஹணேன க³ஹிதாதி வேதி³தப்³பா³. ஸப்³போ³பேஸோ புரிஸஸ்ஸ சித்தங் ஆகட்³ட⁴தீதி. ‘‘இத்தி²ரஸே’’தி பன பாளியா சதுஸமுட்டா²னிகரஸாயதனவஸேன வுத்தங். இத்தி²யா கிங்காரபடிஸ்ஸாவிதாதி³வஸேன அஸ்ஸவரஸோ சேவ பரிபோ⁴க³ரஸோ ச இத்தி²ரஸோதி ஏகே. யோ பன இத்தி²யா ஒட்ட²மங்ஸஸம்மக்கி²தகே²ளாதி³ரஸோ, யோ ச தாய புரிஸஸ்ஸ தி³ன்னயாகு³ப⁴த்தாதீ³னங் ரஸோ, ஸப்³போ³பேஸோ ‘‘இத்தி²ரஸோ’’த்வேவ வேதி³தப்³போ³. பொ²ட்ட²ப்³பே³பி ச இத்தி²யா காயஸம்ப²ஸ்ஸோ, இத்தி²ஸரீராரூள்ஹானங் வத்தா²லங்காரமாலாதீ³னங் ப²ஸ்ஸோ ‘‘இத்தி²பொ²ட்ட²ப்³போ³’’த்வேவ வேதி³தப்³போ³. எத்த² ச யேஸங் இத்தி²ரூபே இத்தி²ஸரேதி பாளி, தேஸங் அபி-ஸத்³தே³ன இத்தி²ரஸஸங்க³ஹோ த³ட்ட²ப்³போ³. இத்தி²க³ந்தே⁴ஸூதி இத்தி²யா சதுஸமுட்டா²னிகக³ந்தா⁴யதனேஸு. இத்தி²யா ஸரீரக³ந்தோ⁴ நாம து³க்³க³ந்தோ⁴. ஏகச்சா ஹி இத்தீ² அஸ்ஸக³ந்தி⁴னீ ஹோதி, ஏகச்சா மெண்ட³க³ந்தி⁴னீ, ஏகச்சா ஸேத³க³ந்தி⁴னீ, ஏகச்சா ஸோணிதக³ந்தி⁴னீ, ததா²பி தாஸு அந்த⁴பா³லோ ரஜ்ஜதேவ. சக்கவத்தினோ பன இத்தி²ரதனஸ்ஸ காயதோ சந்த³னக³ந்தோ⁴ வாயதி, முக²தோ உப்பலக³ந்தோ⁴, அயங் ந ஸப்³பா³ஸங் ஹோதீதி, இத்தி²யா ஸரீரே ஆரூள்ஹோ ஆக³ந்துகோ அனுலிம்பனாதி³க³ந்தோ⁴ ‘‘இத்தி²க³ந்தோ⁴’’தி வேதி³தப்³போ³. ஸாரத்தோதி ஸுட்டு² ரத்தோ க³தி⁴தோ முச்சி²தோ, இத³ங் பன பத³ங் ‘‘இத்தி²ரூபே’’திஆதீ³ஸுபி யோஜேதப்³ப³ங். விவித⁴ங் விந்த³தே து³க²ந்தி இத்தி²ரூபாதீ³ஸு ஸராக³னிமித்தங் தி³ட்ட²த⁴ம்மிகங் வத⁴ப³ந்த⁴னாதி³வஸேன ஸம்பராயிகங் பஞ்சவித⁴ப³ந்த⁴னாதி³வஸேன நானப்பகாரங் து³க்க²ங் படிலப⁴தி.
Idāni ete cakkhādīnaṃ gocarabhūtā rūpādayo vuttā, te visesato purisassa itthipaṭibaddhā kamanīyāti tattha saṃvaro kātabboti dassento ‘‘itthirūpe’’tiādimāha. Tattha itthirūpeti itthiyā catusamuṭṭhānikarūpāyatanasaṅkhāte vaṇṇe. Api ca yo koci itthiyā nivatthassa alaṅkārassa vā gandhavaṇṇakādīnaṃ vā piḷandhanamālānaṃ vā kāyapaṭibaddho vaṇṇo purisassa cakkhuviññāṇassa ārammaṇabhāvāya upakappati, sabbametaṃ ‘‘itthirūpa’’ntveva veditabbaṃ. Itthisareti itthiyā gītalapitahasitaruditasadde. Api ca itthiyā nivatthavatthassapi alaṅkataalaṅkārassapi itthipayoganipphāditā veṇuvīṇāsaṅkhapaṇavādīnampi saddā idha itthisaraggahaṇena gahitāti veditabbā. Sabbopeso purisassa cittaṃ ākaḍḍhatīti. ‘‘Itthirase’’ti pana pāḷiyā catusamuṭṭhānikarasāyatanavasena vuttaṃ. Itthiyā kiṃkārapaṭissāvitādivasena assavaraso ceva paribhogaraso ca itthirasoti eke. Yo pana itthiyā oṭṭhamaṃsasammakkhitakheḷādiraso, yo ca tāya purisassa dinnayāgubhattādīnaṃ raso, sabbopeso ‘‘itthiraso’’tveva veditabbo. Phoṭṭhabbepi ca itthiyā kāyasamphasso, itthisarīrārūḷhānaṃ vatthālaṅkāramālādīnaṃ phasso ‘‘itthiphoṭṭhabbo’’tveva veditabbo. Ettha ca yesaṃ itthirūpe itthisareti pāḷi, tesaṃ api-saddena itthirasasaṅgaho daṭṭhabbo. Itthigandhesūti itthiyā catusamuṭṭhānikagandhāyatanesu. Itthiyā sarīragandho nāma duggandho. Ekaccā hi itthī assagandhinī hoti, ekaccā meṇḍagandhinī, ekaccā sedagandhinī, ekaccā soṇitagandhinī, tathāpi tāsu andhabālo rajjateva. Cakkavattino pana itthiratanassa kāyato candanagandho vāyati, mukhato uppalagandho, ayaṃ na sabbāsaṃ hotīti, itthiyā sarīre ārūḷho āgantuko anulimpanādigandho ‘‘itthigandho’’ti veditabbo. Sārattoti suṭṭhu ratto gadhito mucchito, idaṃ pana padaṃ ‘‘itthirūpe’’tiādīsupi yojetabbaṃ. Vividhaṃ vindate dukhanti itthirūpādīsu sarāganimittaṃ diṭṭhadhammikaṃ vadhabandhanādivasena samparāyikaṃ pañcavidhabandhanādivasena nānappakāraṃ dukkhaṃ paṭilabhati.
இத்தி²ஸோதானி ஸப்³பா³னீதி இத்தி²யா ரூபாதி³ஆரம்மணானி ஸப்³பா³னி அனவஸேஸானி பஞ்ச தண்ஹாஸோதானி ஸந்த³ந்தி. பஞ்சஸூதி புரிஸஸ்ஸ பஞ்சஸு த்³வாரேஸு. தேஸந்தி தேஸங் பஞ்சன்னங் ஸோதானங். ஆவரணந்தி ஸங்வரணங், யதா² அஸங்வரோ ந உப்பஜ்ஜதி, ஏவங் ஸதிஸம்பஜஞ்ஞங் பச்சுபட்ட²பெத்வா ஸங்வரங் பவத்தேதுங் யோ ஸக்கோதி, ஸோ வீரியவா ஆரத்³த⁴வீரியோ அகுஸலானங் த⁴ம்மானங் பஹானாய குஸலானங் த⁴ம்மானங் உபஸம்பதா³யாதி அத்தோ².
Itthisotāni sabbānīti itthiyā rūpādiārammaṇāni sabbāni anavasesāni pañca taṇhāsotāni sandanti. Pañcasūti purisassa pañcasu dvāresu. Tesanti tesaṃ pañcannaṃ sotānaṃ. Āvaraṇanti saṃvaraṇaṃ, yathā asaṃvaro na uppajjati, evaṃ satisampajaññaṃ paccupaṭṭhapetvā saṃvaraṃ pavattetuṃ yo sakkoti, so vīriyavā āraddhavīriyo akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadāyāti attho.
ஏவங் ரூபாதி³கோ³சரே பப்³ப³ஜிதஸ்ஸ படிபத்திங் த³ஸ்ஸெத்வா இதா³னி க³ஹட்ட²ஸ்ஸ த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ஸோ அத்த²வா’’திஆதி³ வுத்தங். தத்த² ஸோ அத்த²வா ஸோ த⁴ம்மட்டோ², ஸோ த³க்கோ² ஸோ விசக்க²ணோதி ஸோ புக்³க³லோ இமஸ்மிங் லோகே அத்த²வா, பு³த்³தி⁴மா, த⁴ம்மே டி²தோ, த⁴ம்மே த³க்கோ², த⁴ம்மே சே²கோ, அனலஸோ வா விசக்க²ணோ இதி கத்தப்³ப³தாஸு குஸலோ நாம. கரெய்ய ரமமானோபி, கிச்சங் த⁴ம்மத்த²ஸங்ஹிதந்தி கே³ஹரதியா ரமமானோபி த⁴ம்மத்த²ஸங்ஹிதங் த⁴ம்மதோ அத்த²தோ ச அனபேதமேவ தங் தங் கத்தப்³ப³ங். அனுப்பன்னானங் போ⁴கா³னங் உப்பாத³னங், உப்பன்னானங் பரிபாலனங், பரிபோ⁴க³ஞ்ச கரெய்ய, அஞ்ஞமஞ்ஞங், அவிரோதே⁴ன, அஞ்ஞமஞ்ஞங், அபா³த⁴னேன, திவக்³க³த்த²ங் அனுயுஞ்ஜெய்யாதி அதி⁴ப்பாயோ . அயஞ்ச நயோ யேஸங் ஸம்மாபடிபத்திஅவிரோதே⁴ன திவக்³க³த்த²ஸ்ஸ வஸேன வத்ததி பி³ம்பி³ஸாரமஹாராஜாதீ³னங் விய, தேஸங் வஸேன வுத்தோ. ந யேஸங் கேஸஞ்சி வஸேனாதி த³ட்ட²ப்³ப³ங்.
Evaṃ rūpādigocare pabbajitassa paṭipattiṃ dassetvā idāni gahaṭṭhassa dassetuṃ ‘‘so atthavā’’tiādi vuttaṃ. Tattha so atthavā so dhammaṭṭho, so dakkho so vicakkhaṇoti so puggalo imasmiṃ loke atthavā, buddhimā, dhamme ṭhito, dhamme dakkho, dhamme cheko, analaso vā vicakkhaṇo iti kattabbatāsu kusalo nāma. Kareyya ramamānopi, kiccaṃ dhammatthasaṃhitanti geharatiyā ramamānopi dhammatthasaṃhitaṃ dhammato atthato ca anapetameva taṃ taṃ kattabbaṃ. Anuppannānaṃ bhogānaṃ uppādanaṃ, uppannānaṃ paripālanaṃ, paribhogañca kareyya, aññamaññaṃ, avirodhena, aññamaññaṃ, abādhanena, tivaggatthaṃ anuyuñjeyyāti adhippāyo . Ayañca nayo yesaṃ sammāpaṭipattiavirodhena tivaggatthassa vasena vattati bimbisāramahārājādīnaṃ viya, tesaṃ vasena vutto. Na yesaṃ kesañci vasenāti daṭṭhabbaṃ.
அதோ² ஸீத³தி ஸஞ்ஞுத்தந்தி யதி³ இத⁴லோகே ஸுபஸங்ஹிதங் தி³ட்ட²த⁴ம்மிகங் அத்த²ங் பரிக்³க³ஹெத்வா டி²தங். வஜ்ஜே கிச்சங் நிரத்த²கந்தி ஸம்பராயிகத்த²ரஹிதங் அனத்து²பஸங்ஹிதங் கிச்சங் ஸசேபி விஸ்ஸஜ்ஜெய்ய பரிச்சஜெய்ய. ந தங் கிச்சந்தி மஞ்ஞித்வா, அப்பமத்தோ விசக்க²ணோதி ஸதிஅவிப்பவாஸேன அப்பமத்தோ விசாரணபஞ்ஞாஸம்ப⁴வேன விசக்க²ணோ அனத்து²பஸங்ஹிதங், தங் கிச்சங் மயா ந காதப்³ப³ந்தி மஞ்ஞித்வா விவஜ்ஜெய்ய.
Atho sīdati saññuttanti yadi idhaloke supasaṃhitaṃ diṭṭhadhammikaṃ atthaṃ pariggahetvā ṭhitaṃ. Vajje kiccaṃ niratthakanti samparāyikattharahitaṃ anatthupasaṃhitaṃ kiccaṃ sacepi vissajjeyya pariccajeyya. Na taṃ kiccanti maññitvā, appamatto vicakkhaṇoti satiavippavāsena appamatto vicāraṇapaññāsambhavena vicakkhaṇo anatthupasaṃhitaṃ, taṃ kiccaṃ mayā na kātabbanti maññitvā vivajjeyya.
விவஜ்ஜெத்வா பன யஞ்ச அத்தே²ன ஸஞ்ஞுத்தங், யா ச த⁴ம்மக³தா ரதி. தங் ஸமாதா³ய வத்தேதா²தி யங்கிஞ்சி தி³ட்ட²த⁴ம்மிகஸம்பராயிகப்பபே⁴தே³ன அத்தே²ன ஹிதேன ஸங்யுத்தங் தது³ப⁴யஹிதாவஹங், யா ச அதி⁴குஸலத⁴ம்மக³தா ஸமத²விபஸ்ஸனாஸஹிதா ரதி, தது³ப⁴யங் ஸம்மா ஆதி³யித்வா பரிக்³க³ஹங் கத்வா வத்தெய்ய. ‘‘ஸப்³ப³ங் ரதிங் த⁴ம்மரதி ஜினாதீ’’தி (த⁴॰ ப॰ 354) வசனதோ ஸா ஹி ஏகங்ஸேன உத்தமத்த²ஸ்ஸ பாபனதோ உத்தமா ரதி நாம.
Vivajjetvā pana yañca atthena saññuttaṃ, yā ca dhammagatā rati. Taṃ samādāya vattethāti yaṃkiñci diṭṭhadhammikasamparāyikappabhedena atthena hitena saṃyuttaṃ tadubhayahitāvahaṃ, yā ca adhikusaladhammagatā samathavipassanāsahitā rati, tadubhayaṃ sammā ādiyitvā pariggahaṃ katvā vatteyya. ‘‘Sabbaṃ ratiṃ dhammarati jinātī’’ti (dha. pa. 354) vacanato sā hi ekaṃsena uttamatthassa pāpanato uttamā rati nāma.
யங் பன காமரதிஸங்யுத்தங் கிச்சங் நிரத்த²கந்தி வுத்தங், தஸ்ஸா அனத்து²பஸங்ஹிதபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘உச்சாவசேஹீ’’திஆதி³ வுத்தங். தத்த² உச்சாவசேஹீதி மஹந்தேஹி சேவ கு²த்³த³கேஹி ச. உபாயேஹீதி நயேஹி. பரேஸமபி⁴ஜிகீ³ஸதீதி பரேஸங் ஸந்தகங் ஆஹரிதுங் இச்ச²தி, பரே வா ஸப்³ப³தா² ஹாபேதி, ஜினாபேதி பரங் ஹந்த்வா, வதி⁴த்வா அத² ஸோசயித்வா, ஆலோபதி ஸாஹஸா யோ பரேஸங். இத³ங் வுத்தங் ஹோதி – யோ புக்³க³லோ காமஹேது பரே ஹனந்தோ, கா⁴தெந்தோ, ஸோசெந்தோ ஸந்தி⁴ச்சே²த³ஸந்தி⁴ருஹனபஸய்ஹாவஹாராதீ³ஹி நானுபாயேஹி பரேஸங் ஸந்தகங் ஹரிதுங் வாயமந்தோ ஸாஹஸாகாரங் கரோதி, ஆலோபதி, ஜிகீ³ஸதி ஸாபதெய்யவஸேன பரே ஹாபேதி, தஸ்ஸ தங் கிச்சங் காமரதிஸன்னிஸ்ஸிதங் அனத்து²பஸங்ஹிதங் ஏகந்தனிஹீனந்தி. ஏதேன தப்படிபக்க²தோ த⁴ம்மக³தாய ரதியா ஏகங்ஸதோ உத்தமபா⁴வங்யேவ விபா⁴வேதி.
Yaṃ pana kāmaratisaṃyuttaṃ kiccaṃ niratthakanti vuttaṃ, tassā anatthupasaṃhitabhāvaṃ dassetuṃ ‘‘uccāvacehī’’tiādi vuttaṃ. Tattha uccāvacehīti mahantehi ceva khuddakehi ca. Upāyehīti nayehi. Paresamabhijigīsatīti paresaṃ santakaṃ āharituṃ icchati, pare vā sabbathā hāpeti, jināpeti paraṃ hantvā, vadhitvā atha socayitvā, ālopati sāhasā yo paresaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – yo puggalo kāmahetu pare hananto, ghātento, socento sandhicchedasandhiruhanapasayhāvahārādīhi nānupāyehi paresaṃ santakaṃ harituṃ vāyamanto sāhasākāraṃ karoti, ālopati, jigīsati sāpateyyavasena pare hāpeti, tassa taṃ kiccaṃ kāmaratisannissitaṃ anatthupasaṃhitaṃ ekantanihīnanti. Etena tappaṭipakkhato dhammagatāya ratiyā ekaṃsato uttamabhāvaṃyeva vibhāveti.
இதா³னி யங் ‘‘தேஸமாவரணங் காதுங் யோ ஸக்கோதீ’’தி இந்த்³ரியானங் ஆவரணங் வுத்தங், தங் உபாயேன ஸஹ விபா⁴வெந்தோ ‘‘தச்ச²ந்தோ ஆணியா ஆணிங் , நிஹந்தி ப³லவா யதா²’’தி ஆஹ. யதா² ப³லவா காயப³லேன, ஞாணப³லேன ச ஸமன்னாக³தோ தச்ச²கோ ருக்க²த³ண்ட³க³தங் ஆணிங் நீஹரிதுகாமோ ததோ ப³லவதிங் ஆணிங் கோடெந்தோ ததோ நீஹரதி, ததா² குஸலோ பி⁴க்கு² சக்கா²தீ³னி இந்த்³ரியானி விபஸ்ஸனாப³லேன நிஹந்துகாமோ இந்த்³ரியேஹி ஏவ நிஹந்தி.
Idāni yaṃ ‘‘tesamāvaraṇaṃ kātuṃ yo sakkotī’’ti indriyānaṃ āvaraṇaṃ vuttaṃ, taṃ upāyena saha vibhāvento ‘‘tacchanto āṇiyā āṇiṃ, nihanti balavā yathā’’ti āha. Yathā balavā kāyabalena, ñāṇabalena ca samannāgato tacchako rukkhadaṇḍagataṃ āṇiṃ nīharitukāmo tato balavatiṃ āṇiṃ koṭento tato nīharati, tathā kusalo bhikkhu cakkhādīni indriyāni vipassanābalena nihantukāmo indriyehi eva nihanti.
கதமேஹி பனாதி ஆஹ ‘‘ஸத்³த⁴’’ந்திஆதி³. தஸ்ஸத்தோ² – அதி⁴மொக்க²லக்க²ணங் ஸத்³த⁴ங், பக்³க³ஹலக்க²ணங் வீரியங், அவிக்கே²பலக்க²ணங் ஸமாதி⁴ங், உபட்டா²னலக்க²ணங் ஸதிங், த³ஸ்ஸனலக்க²ணங் பஞ்ஞந்தி இமானிபி விமுத்திபரிபாசகானி பஞ்சிந்த்³ரியானி பா⁴வெந்தோ வட்³டெ⁴ந்தோ ஏதேஹி பஞ்சஹி இந்த்³ரியேஹி சக்கா²தீ³னி பஞ்சிந்த்³ரியானி அனுனயபடிகா⁴தி³கிலேஸுப்பத்தியா த்³வாரபா⁴வவிஹனேன ஹந்த்வா, அரியமக்³கே³ன தது³பனிஸ்ஸயே கிலேஸே ஸமுச்சி²ந்தி³த்வா, ததோ ஏவ அனீகோ⁴ நித்³து³க்கோ² ப்³ராஹ்மணோ அனுபாதி³ஸேஸபரினிப்³பா³னமேவ யாதி உபக³ச்ச²தீதி.
Katamehi panāti āha ‘‘saddha’’ntiādi. Tassattho – adhimokkhalakkhaṇaṃ saddhaṃ, paggahalakkhaṇaṃ vīriyaṃ, avikkhepalakkhaṇaṃ samādhiṃ, upaṭṭhānalakkhaṇaṃ satiṃ, dassanalakkhaṇaṃ paññanti imānipi vimuttiparipācakāni pañcindriyāni bhāvento vaḍḍhento etehi pañcahi indriyehi cakkhādīni pañcindriyāni anunayapaṭighādikilesuppattiyā dvārabhāvavihanena hantvā, ariyamaggena tadupanissaye kilese samucchinditvā, tato eva anīgho niddukkho brāhmaṇo anupādisesaparinibbānameva yāti upagacchatīti.
ஸோ அத்த²வாதி ஸோ யதா²வுத்தோ ப்³ராஹ்மணோ உத்தமத்தே²ன ஸமன்னாக³தத்தா அத்த²வா, தங் ஸம்பாபகே த⁴ம்மே டி²தத்தா த⁴ம்மட்டோ². ஸப்³பே³ன ஸப்³ப³ங் அனவஸேஸேன விதி⁴னா அனவஸேஸங் பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ வாக்யபூ⁴தங் அனுஸாஸனிங் கத்வா யதா²னுஸிட்ட²ங் படிபஜ்ஜித்வா டி²தோ. ததோ ஏவ ஸோ நரோ உத்தமபுரிஸோ நிப்³பா³னஸுக²ஞ்ச ஏத⁴தி, ப்³ரூஹேதி, வட்³டே⁴தீதி.
So atthavāti so yathāvutto brāhmaṇo uttamatthena samannāgatattā atthavā, taṃ sampāpake dhamme ṭhitattā dhammaṭṭho. Sabbena sabbaṃ anavasesena vidhinā anavasesaṃ buddhassa bhagavato vākyabhūtaṃ anusāsaniṃ katvā yathānusiṭṭhaṃ paṭipajjitvā ṭhito. Tato eva so naro uttamapuriso nibbānasukhañca edhati, brūheti, vaḍḍhetīti.
ஏவங் தே²ரேன அத்தனோ சிந்திதாகாரவிபா⁴வனாவஸேன படிபத்தியா பகாஸிதத்தா இத³மேவ சஸ்ஸ அஞ்ஞாப்³யாகரணங் த³ட்ட²ப்³ப³ங்.
Evaṃ therena attano cintitākāravibhāvanāvasena paṭipattiyā pakāsitattā idameva cassa aññābyākaraṇaṃ daṭṭhabbaṃ.
பாராபரியத்தே²ரகா³தா²வண்ணனா நிட்டி²தா.
Pārāpariyattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / தே²ரகா³தா²பாளி • Theragāthāpāḷi / 2. பாராபரியத்தே²ரகா³தா² • 2. Pārāpariyattheragāthā