| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สุตฺตนิปาตปาฬิ • Suttanipātapāḷi |
ปารายนานุคีติคาถา
Pārāyanānugītigāthā
๑๑๓๗.
1137.
‘‘ปารายนมนุคายิสฺสํ, (อิจฺจายสฺมา ปิงฺคิโย)
‘‘Pārāyanamanugāyissaṃ, (iccāyasmā piṅgiyo)
ยถาทฺทกฺขิ ตถากฺขาสิ, วิมโล ภูริเมธโส;
Yathāddakkhi tathākkhāsi, vimalo bhūrimedhaso;
๑๑๓๘.
1138.
‘‘ปหีนมลโมหสฺส , มานมกฺขปฺปหายิโน;
‘‘Pahīnamalamohassa , mānamakkhappahāyino;
หนฺทาหํ กิตฺตยิสฺสามิ, คิรํ วณฺณูปสญฺหิตํฯ
Handāhaṃ kittayissāmi, giraṃ vaṇṇūpasañhitaṃ.
๑๑๓๙.
1139.
‘‘ตโมนุโท พุโทฺธ สมนฺตจกฺขุ, โลกนฺตคู สพฺพภวาติวโตฺต;
‘‘Tamonudo buddho samantacakkhu, lokantagū sabbabhavātivatto;
อนาสโว สพฺพทุกฺขปหีโน, สจฺจวฺหโย พฺรเหฺม อุปาสิโต เมฯ
Anāsavo sabbadukkhapahīno, saccavhayo brahme upāsito me.
๑๑๔๐.
1140.
‘‘ทิโช ยถา กุพฺพนกํ ปหาย, พหุปฺผลํ กานนมาวเสยฺย;
‘‘Dijo yathā kubbanakaṃ pahāya, bahupphalaṃ kānanamāvaseyya;
เอวํ ปหํ อปฺปทเสฺส ปหาย, มโหทธิํ หํโสริว อชฺฌปโตฺตฯ
Evaṃ pahaṃ appadasse pahāya, mahodadhiṃ haṃsoriva ajjhapatto.
๑๑๔๑.
1141.
‘‘เยเม ปุเพฺพ วิยากํสุ, หุรํ โคตมสาสนา;
‘‘Yeme pubbe viyākaṃsu, huraṃ gotamasāsanā;
อิจฺจาสิ อิติ ภวิสฺสติ;
Iccāsi iti bhavissati;
สพฺพํ ตํ อิติหิติหํ, สพฺพํ ตํ ตกฺกวฑฺฒนํฯ
Sabbaṃ taṃ itihitihaṃ, sabbaṃ taṃ takkavaḍḍhanaṃ.
๑๑๔๒.
1142.
‘‘เอโก ตมนุทาสิโน, ชุติมา โส ปภงฺกโร;
‘‘Eko tamanudāsino, jutimā so pabhaṅkaro;
โคตโม ภูริปญฺญาโณ, โคตโม ภูริเมธโสฯ
Gotamo bhūripaññāṇo, gotamo bhūrimedhaso.
๑๑๔๓.
1143.
‘‘โย เม ธมฺมมเทเสสิ, สนฺทิฎฺฐิกมกาลิกํ;
‘‘Yo me dhammamadesesi, sandiṭṭhikamakālikaṃ;
ตณฺหกฺขยมนีติกํ , ยสฺส นตฺถิ อุปมา กฺวจิ’’ฯ
Taṇhakkhayamanītikaṃ , yassa natthi upamā kvaci’’.
๑๑๔๔.
1144.
‘‘กิํนุ ตมฺหา วิปฺปวสสิ, มุหุตฺตมปิ ปิงฺคิย;
‘‘Kiṃnu tamhā vippavasasi, muhuttamapi piṅgiya;
โคตมา ภูริปญฺญาณา, โคตมา ภูริเมธสาฯ
Gotamā bhūripaññāṇā, gotamā bhūrimedhasā.
๑๑๔๕.
1145.
‘‘โย เต ธมฺมมเทเสสิ, สนฺทิฎฺฐิกมกาลิกํ;
‘‘Yo te dhammamadesesi, sandiṭṭhikamakālikaṃ;
ตณฺหกฺขยมนีติกํ, ยสฺส นตฺถิ อุปมา กฺวจิ’’ฯ
Taṇhakkhayamanītikaṃ, yassa natthi upamā kvaci’’.
๑๑๔๖.
1146.
‘‘นาหํ ตมฺหา วิปฺปวสามิ, มุหุตฺตมปิ พฺราหฺมณ;
‘‘Nāhaṃ tamhā vippavasāmi, muhuttamapi brāhmaṇa;
โคตมา ภูริปญฺญาณา, โคตมา ภูริเมธสาฯ
Gotamā bhūripaññāṇā, gotamā bhūrimedhasā.
๑๑๔๗.
1147.
‘‘โย เม ธมฺมมเทเสสิ, สนฺทิฎฺฐิกมกาลิกํ;
‘‘Yo me dhammamadesesi, sandiṭṭhikamakālikaṃ;
ตณฺหกฺขยมนีติกํ, ยสฺส นตฺถิ อุปมา กฺวจิฯ
Taṇhakkhayamanītikaṃ, yassa natthi upamā kvaci.
๑๑๔๘.
1148.
‘‘ปสฺสามิ นํ มนสา จกฺขุนาว, รตฺตินฺทิวํ พฺราหฺมณ อปฺปมโตฺต;
‘‘Passāmi naṃ manasā cakkhunāva, rattindivaṃ brāhmaṇa appamatto;
นมสฺสมาโน วิวเสมิ รตฺติํ, เตเนว มญฺญามิ อวิปฺปวาสํฯ
Namassamāno vivasemi rattiṃ, teneva maññāmi avippavāsaṃ.
๑๑๔๙.
1149.
‘‘สทฺธา จ ปีติ จ มโน สติ จ, นาเปนฺติ เม โคตมสาสนมฺหา;
‘‘Saddhā ca pīti ca mano sati ca, nāpenti me gotamasāsanamhā;
ยํ ยํ ทิสํ วชติ ภูริปโญฺญ, ส เตน เตเนว นโตหมสฺมิฯ
Yaṃ yaṃ disaṃ vajati bhūripañño, sa tena teneva natohamasmi.
๑๑๕๐.
1150.
‘‘ชิณฺณสฺส เม ทุพฺพลถามกสฺส, เตเนว กาโย น ปเลติ ตตฺถ;
‘‘Jiṇṇassa me dubbalathāmakassa, teneva kāyo na paleti tattha;
สํกปฺปยนฺตาย 3 วชามิ นิจฺจํ, มโน หิ เม พฺราหฺมณ เตน ยุโตฺตฯ
Saṃkappayantāya 4 vajāmi niccaṃ, mano hi me brāhmaṇa tena yutto.
๑๑๕๑.
1151.
‘‘ปเงฺก สยาโน ปริผนฺทมาโน, ทีปา ทีปํ อุปปฺลวิํ 5;
‘‘Paṅke sayāno pariphandamāno, dīpā dīpaṃ upaplaviṃ 6;
อถทฺทสาสิํ สมฺพุทฺธํ, โอฆติณฺณมนาสวํ’’ฯ
Athaddasāsiṃ sambuddhaṃ, oghatiṇṇamanāsavaṃ’’.
๑๑๕๒.
1152.
‘‘ยถา อหู วกฺกลิ มุตฺตสโทฺธ, ภทฺราวุโธ อาฬวิ โคตโม จ;
‘‘Yathā ahū vakkali muttasaddho, bhadrāvudho āḷavi gotamo ca;
เอวเมว ตฺวมฺปิ ปมุญฺจสฺสุ สทฺธํ,
Evameva tvampi pamuñcassu saddhaṃ,
๑๑๕๓.
1153.
‘‘เอส ภิโยฺย ปสีทามิ, สุตฺวาน มุนิโน วโจ;
‘‘Esa bhiyyo pasīdāmi, sutvāna munino vaco;
วิวฎฺฎจฺฉโท สมฺพุโทฺธ, อขิโล ปฎิภานวาฯ
Vivaṭṭacchado sambuddho, akhilo paṭibhānavā.
๑๑๕๔.
1154.
ปญฺหานนฺตกโร สตฺถา, กงฺขีนํ ปฎิชานตํฯ
Pañhānantakaro satthā, kaṅkhīnaṃ paṭijānataṃ.
๑๑๕๕.
1155.
‘‘อสํหีรํ อสงฺกุปฺปํ, ยสฺส นตฺถิ อุปมา กฺวจิ;
‘‘Asaṃhīraṃ asaṅkuppaṃ, yassa natthi upamā kvaci;
อทฺธา คมิสฺสามิ น เมตฺถ กงฺขา, เอวํ มํ ธาเรหิ อธิมุตฺตจิตฺต’’นฺติฯ
Addhā gamissāmi na mettha kaṅkhā, evaṃ maṃ dhārehi adhimuttacitta’’nti.
ปารายนวโคฺค ปญฺจโม นิฎฺฐิโตฯ
Pārāyanavaggo pañcamo niṭṭhito.
สุตฺตุทฺทานํ –
Suttuddānaṃ –
๑.
1.
จุโนฺท ภโว ปุนเทว, วสโล จ กรณียญฺจ;
Cundo bhavo punadeva, vasalo ca karaṇīyañca;
เหมวโต อถ ยโกฺข, วิชยสุตฺตํ มุนิสุตฺตวรนฺติฯ
Hemavato atha yakkho, vijayasuttaṃ munisuttavaranti.
๒.
2.
ปฐมกฎฺฐวโร วรวโคฺค, ทฺวาทสสุตฺตธโร สุวิภโตฺต;
Paṭhamakaṭṭhavaro varavaggo, dvādasasuttadharo suvibhatto;
เทสิโต จกฺขุมตา วิมเลน, สุยฺยติ วคฺควโร อุรโคติฯ
Desito cakkhumatā vimalena, suyyati vaggavaro uragoti.
๓.
3.
รตนามคโนฺธ หิริมงฺคลนาโม, สุจิโลมกปิโล จ พฺราหฺมณธโมฺม;
Ratanāmagandho hirimaṅgalanāmo, sucilomakapilo ca brāhmaṇadhammo;
นาวา 13 กิํสีลอุฎฺฐหโน จ, ราหุโล จ ปุนปิ วงฺคีโสฯ
Nāvā 14 kiṃsīlauṭṭhahano ca, rāhulo ca punapi vaṅgīso.
๔.
4.
สมฺมาปริพฺพาชนีโยปิ เจตฺถ, ธมฺมิกสุตฺตวโร สุวิภโตฺต;
Sammāparibbājanīyopi cettha, dhammikasuttavaro suvibhatto;
จุทฺทสสุตฺตธโร ทุติยมฺหิ, จูฬกวคฺควโรติ ตมาหุฯ
Cuddasasuttadharo dutiyamhi, cūḷakavaggavaroti tamāhu.
๕.
5.
ปพฺพชฺชปธานสุภาสิตนาโม, ปูรฬาโส ปุนเทว มาโฆ จ;
Pabbajjapadhānasubhāsitanāmo, pūraḷāso punadeva māgho ca;
สภิยํ เกณิยเมว สลฺลนาโม, วาเสฎฺฐวโร กาลิโกปิ จฯ
Sabhiyaṃ keṇiyameva sallanāmo, vāseṭṭhavaro kālikopi ca.
๖.
6.
นาลกสุตฺตวโร สุวิภโตฺต, ตํ อนุปสฺสี ตถา ปุนเทว;
Nālakasuttavaro suvibhatto, taṃ anupassī tathā punadeva;
ทฺวาทสสุตฺตธโร ตติยมฺหิ, สุยฺยติ วคฺควโร มหานาโมฯ
Dvādasasuttadharo tatiyamhi, suyyati vaggavaro mahānāmo.
๗.
7.
กามคุหฎฺฐกทุฎฺฐกนามา , สุทฺธวโร ปรมฎฺฐกนาโม;
Kāmaguhaṭṭhakaduṭṭhakanāmā , suddhavaro paramaṭṭhakanāmo;
ชรา เมตฺติยวโร สุวิภโตฺต, ปสูรมาคณฺฑิยา ปุราเภโทฯ
Jarā mettiyavaro suvibhatto, pasūramāgaṇḍiyā purābhedo.
๘.
8.
กลหวิวาโท อุโภ วิยุหา จ, ตุวฎกอตฺตทณฺฑสาริปุตฺตา;
Kalahavivādo ubho viyuhā ca, tuvaṭakaattadaṇḍasāriputtā;
โสฬสสุตฺตธโร จตุตฺถมฺหิ, อฎฺฐกวคฺควโรติ ตมาหุฯ
Soḷasasuttadharo catutthamhi, aṭṭhakavaggavaroti tamāhu.
๙.
9.
มคเธ ชนปเท รมณีเย, เทสวเร กตปุญฺญนิเวเส;
Magadhe janapade ramaṇīye, desavare katapuññanivese;
ปาสาณกเจติยวเร สุวิภเตฺต, วสิ ภควา คณเสโฎฺฐฯ
Pāsāṇakacetiyavare suvibhatte, vasi bhagavā gaṇaseṭṭho.
๑๐.
10.
โสฬสพฺราหฺมณานํ กิร ปุโฎฺฐ, ปุจฺฉาย โสฬสปญฺหกมฺมิยา;
Soḷasabrāhmaṇānaṃ kira puṭṭho, pucchāya soḷasapañhakammiyā;
นิปฺปกาสยิ ธมฺมมทาสิฯ
Nippakāsayi dhammamadāsi.
๑๑.
11.
อตฺถปกาสกพฺยญฺชนปุณฺณํ, ธมฺมมเทเสสิ ปรเขมชนิยํ 17;
Atthapakāsakabyañjanapuṇṇaṃ, dhammamadesesi parakhemajaniyaṃ 18;
โลกหิตาย ชิโน ทฺวิปทโคฺค, สุตฺตวรํ พหุธมฺมวิจิตฺรํ;
Lokahitāya jino dvipadaggo, suttavaraṃ bahudhammavicitraṃ;
สพฺพกิเลสปโมจนเหตุํ, เทสยิ สุตฺตวรํ ทฺวิปทโคฺคฯ
Sabbakilesapamocanahetuṃ, desayi suttavaraṃ dvipadaggo.
๑๒.
12.
พฺยญฺชนมตฺถปทํ สมยุตฺตํ 19, อกฺขรสญฺญิตโอปมคาฬฺหํ;
Byañjanamatthapadaṃ samayuttaṃ 20, akkharasaññitaopamagāḷhaṃ;
โลกวิจารณญาณปภคฺคํ, เทสยิ สุตฺตวรํ ทฺวิปทโคฺคฯ
Lokavicāraṇañāṇapabhaggaṃ, desayi suttavaraṃ dvipadaggo.
๑๓.
13.
ราคมเล อมลํ วิมลคฺคํ, โทสมเล อมลํ วิมลคฺคํ;
Rāgamale amalaṃ vimalaggaṃ, dosamale amalaṃ vimalaggaṃ;
โมหมเล อมลํ วิมลคฺคํ, โลกวิจารณญาณปภคฺคํ;
Mohamale amalaṃ vimalaggaṃ, lokavicāraṇañāṇapabhaggaṃ;
เทสยิ สุตฺตวรํ ทฺวิปทโคฺคฯ
Desayi suttavaraṃ dvipadaggo.
๑๔.
14.
เกฺลสมเล อมลํ วิมลคฺคํ, ทุจฺจริตมเล อมลํ วิมลคฺคํ;
Klesamale amalaṃ vimalaggaṃ, duccaritamale amalaṃ vimalaggaṃ;
โลกวิจารณญาณปภคฺคํ, เทสยิ สุตฺตวรํ ทฺวิปทโคฺคฯ
Lokavicāraṇañāṇapabhaggaṃ, desayi suttavaraṃ dvipadaggo.
๑๕.
15.
อาสวพนฺธนโยคากิเลสํ, นีวรณานิ จ ตีณิ มลานิ;
Āsavabandhanayogākilesaṃ, nīvaraṇāni ca tīṇi malāni;
ตสฺส กิเลสปโมจนเหตุํ, เทสยิ สุตฺตวรํ ทฺวิปทโคฺคฯ
Tassa kilesapamocanahetuṃ, desayi suttavaraṃ dvipadaggo.
๑๖.
16.
นิมฺมลสพฺพกิเลสปนูทํ, ราควิราคมเนชมโสกํ;
Nimmalasabbakilesapanūdaṃ, rāgavirāgamanejamasokaṃ;
สนฺตปณีตสุทุทฺทสธมฺมํ, เทสยิ สุตฺตวรํ ทฺวิปทโคฺคฯ
Santapaṇītasududdasadhammaṃ, desayi suttavaraṃ dvipadaggo.
๑๗.
17.
ราคญฺจ โทสกมภญฺชิตสนฺตํ 21, โยนิจตุคฺคติปญฺจวิญฺญาณํ;
Rāgañca dosakamabhañjitasantaṃ 22, yonicatuggatipañcaviññāṇaṃ;
ตณฺหารตจฺฉทนตาณลตาปโมกฺขํ 23, เทสยิ สุตฺตวรํ ทฺวิปทโคฺคฯ
Taṇhāratacchadanatāṇalatāpamokkhaṃ 24, desayi suttavaraṃ dvipadaggo.
๑๘.
18.
คมฺภีรทุทฺทสสณฺหนิปุณํ, ปณฺฑิตเวทนิยํ นิปุณตฺถํ;
Gambhīraduddasasaṇhanipuṇaṃ, paṇḍitavedaniyaṃ nipuṇatthaṃ;
โลกวิจารณญาณปภคฺคํ, เทสยิ สุตฺตวรํ ทฺวิปทโคฺคฯ
Lokavicāraṇañāṇapabhaggaṃ, desayi suttavaraṃ dvipadaggo.
๑๙.
19.
นวงฺคกุสุมมาลคีเวยฺยํ, อินฺทฺริยฌานวิโมกฺขวิภตฺตํ;
Navaṅgakusumamālagīveyyaṃ, indriyajhānavimokkhavibhattaṃ;
อฎฺฐงฺคมคฺคธรํ วรยานํ, เทสยิ สุตฺตวรํ ทฺวิปทโคฺคฯ
Aṭṭhaṅgamaggadharaṃ varayānaṃ, desayi suttavaraṃ dvipadaggo.
๒๐.
20.
โสมุปมํ วิมลํ ปริสุทฺธํ, อณฺณวมูปมรตนสุจิตฺตํ;
Somupamaṃ vimalaṃ parisuddhaṃ, aṇṇavamūpamaratanasucittaṃ;
ปุปฺผสมํ รวิมูปมเตชํ, เทสยิ สุตฺตวรํ ทฺวิปทโคฺคฯ
Pupphasamaṃ ravimūpamatejaṃ, desayi suttavaraṃ dvipadaggo.
๒๑.
21.
เขมสิวํ สุขสีตลสนฺตํ, มจฺจุตตาณปรํ ปรมตฺถํ;
Khemasivaṃ sukhasītalasantaṃ, maccutatāṇaparaṃ paramatthaṃ;
ตสฺส สุนิพฺพุตทสฺสนเหตุํ, เทสยิ สุตฺตวรํ ทฺวิปทโคฺคติฯ
Tassa sunibbutadassanahetuṃ, desayi suttavaraṃ dvipadaggoti.
สุตฺตนิปาตปาฬิ นิฎฺฐิตาฯ
Suttanipātapāḷi niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / สุตฺตนิปาต-อฎฺฐกถา • Suttanipāta-aṭṭhakathā / ปารายนานุคีติคาถาวณฺณนา • Pārāyanānugītigāthāvaṇṇanā
