| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / चूळनिद्देस-अट्ठकथा • Cūḷaniddesa-aṭṭhakathā |
१७. पारायनत्थुतिगाथानिद्देसवण्णना
17. Pārāyanatthutigāthāniddesavaṇṇanā
९३. इतो परं सङ्गीतिकारा देसनं थोमेन्ता ‘‘इदमवोच भगवा’’तिआदिमाहंसु। तत्थ इदमवोचाति इदं पारायनं अवोच। परिचारकसोळसानन्ति बावरिस्स परिचारकेन पिङ्गियेन सह सोळसानं, बुद्धस्स वा भगवतो परिचारकानं सोळसानन्ति परिचारकसोळसानं। ते एव च ब्राह्मणा तत्थ सोळससु दिसासु पुरतो च पच्छतो च वामपस्सतो च दक्खिणपस्सतो च छ छ योजना निसिन्ना उजुकेन द्वादसयोजनिका अहोसि। अज्झिट्ठोति याचितो।
93. Ito paraṃ saṅgītikārā desanaṃ thomentā ‘‘idamavoca bhagavā’’tiādimāhaṃsu. Tattha idamavocāti idaṃ pārāyanaṃ avoca. Paricārakasoḷasānanti bāvarissa paricārakena piṅgiyena saha soḷasānaṃ, buddhassa vā bhagavato paricārakānaṃ soḷasānanti paricārakasoḷasānaṃ. Te eva ca brāhmaṇā tattha soḷasasu disāsu purato ca pacchato ca vāmapassato ca dakkhiṇapassato ca cha cha yojanā nisinnā ujukena dvādasayojanikā ahosi. Ajjhiṭṭhoti yācito.
९४-९७. अत्थमञ्ञायाति पाळिअत्थमञ्ञाय। धम्ममञ्ञायाति पाळिमञ्ञाय। पारायनन्ति एवं इमस्स धम्मपरियायस्स अधिवचनं आरोपेत्वा तेसं ब्राह्मणानं नामानि कित्तयन्तो ‘‘अजितो…पे॰… बुद्धसेट्ठमुपागमु’’न्ति आहंसु। तत्थ सम्पन्नचरणन्ति निब्बानपदट्ठानभूतेन पातिमोक्खसीलादिना सम्पन्नं। इसिन्ति महेसिं।
94-97.Atthamaññāyāti pāḷiatthamaññāya. Dhammamaññāyāti pāḷimaññāya. Pārāyananti evaṃ imassa dhammapariyāyassa adhivacanaṃ āropetvā tesaṃ brāhmaṇānaṃ nāmāni kittayanto ‘‘ajito…pe… buddhaseṭṭhamupāgamu’’nti āhaṃsu. Tattha sampannacaraṇanti nibbānapadaṭṭhānabhūtena pātimokkhasīlādinā sampannaṃ. Isinti mahesiṃ.
निद्देसे उपागमिंसूति समीपं गमिंसु। उपसङ्कमिंसूति अविदूरट्ठानं गमिंसु। पयिरुपासिंसूति समीपे निसीदिंसु। परिपुच्छिंसूति परिपुच्छं आहरिंसु। परिगण्हिंसूति तुलयिंसु। ‘‘चोदयिंसू’’ति केचि।
Niddese upāgamiṃsūti samīpaṃ gamiṃsu. Upasaṅkamiṃsūti avidūraṭṭhānaṃ gamiṃsu. Payirupāsiṃsūti samīpe nisīdiṃsu. Paripucchiṃsūti paripucchaṃ āhariṃsu. Parigaṇhiṃsūti tulayiṃsu. ‘‘Codayiṃsū’’ti keci.
सीलाचारनिब्बत्तीति उत्तमसीलाचारनिब्बत्ति, मग्गेन निप्फन्नसीलन्ति अत्थो।
Sīlācāranibbattīti uttamasīlācāranibbatti, maggena nipphannasīlanti attho.
गम्भीरेति उत्तानभावपटिक्खेपवचनं। दुद्दसेति गम्भीरत्ता दुद्दसे, दुक्खेन दट्ठब्बे, न सक्का सुखेन दट्ठुं। दुद्दसत्ताव दुरनुबोधे, दुक्खेन अवबुज्झितब्बे, न सक्का सुखेन अवबुज्झितुं। सन्तेति निब्बुते। पणीतेति अतप्पके। इदं द्वयं लोकुत्तरमेव सन्धाय वुत्तं। अतक्कावचरेति तक्केन न अवचरितब्बे न ओगाहितब्बे ञाणेनेव अवचरितब्बे। निपुणेति सण्हे। पण्डितवेदनीयेति सम्मा पटिपन्नेहि पण्डितेहि वेदितब्बे।
Gambhīreti uttānabhāvapaṭikkhepavacanaṃ. Duddaseti gambhīrattā duddase, dukkhena daṭṭhabbe, na sakkā sukhena daṭṭhuṃ. Duddasattāva duranubodhe, dukkhena avabujjhitabbe, na sakkā sukhena avabujjhituṃ. Santeti nibbute. Paṇīteti atappake. Idaṃ dvayaṃ lokuttarameva sandhāya vuttaṃ. Atakkāvacareti takkena na avacaritabbe na ogāhitabbe ñāṇeneva avacaritabbe. Nipuṇeti saṇhe. Paṇḍitavedanīyeti sammā paṭipannehi paṇḍitehi veditabbe.
९८. तोसेसीति तुट्ठिं आपादेसि। वितोसेसीति विविधा तेसं सोमनस्सं उप्पादेसि। पसादेसीति तेसं चित्तप्पसादं अकासि । आराधेसीति आराधयि सिद्धिं पापेसि। अत्तमने अकासीति सोमनस्सवसेन सकमने अकासि।
98.Tosesīti tuṭṭhiṃ āpādesi. Vitosesīti vividhā tesaṃ somanassaṃ uppādesi. Pasādesīti tesaṃ cittappasādaṃ akāsi . Ārādhesīti ārādhayi siddhiṃ pāpesi. Attamane akāsīti somanassavasena sakamane akāsi.
९९. ततो परं ब्रह्मचरियमचरिंसूति मग्गब्रह्मचरियं अचरिंसु।
99. Tato paraṃ brahmacariyamacariṃsūti maggabrahmacariyaṃ acariṃsu.
१०१. तस्मा पारायनन्ति तस्स पारभूतस्स निब्बानस्स आयतनन्ति वुत्तं होति।
101.Tasmā pārāyananti tassa pārabhūtassa nibbānassa āyatananti vuttaṃ hoti.
सद्धम्मप्पज्जोतिकाय चूळनिद्देस-अट्ठकथाय
Saddhammappajjotikāya cūḷaniddesa-aṭṭhakathāya
पारायनत्थुतिगाथानिद्देसवण्णना निट्ठिता।
Pārāyanatthutigāthāniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / चूळनिद्देसपाळि • Cūḷaniddesapāḷi
१७. पारायनत्थुतिगाथा • 17. Pārāyanatthutigāthā
१७. पारायनत्थुतिगाथानिद्देसो • 17. Pārāyanatthutigāthāniddeso
