| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
១០. បរិព្ពាជកសុត្តវណ្ណនា
10. Paribbājakasuttavaṇṇanā
៣០. ទសមេ អភិញ្ញាតាតិ ឯទិសោ ច ឯទិសោ ចាតិ អភិលក្ខណវសេន ញាតា។ តេនាហ ‘‘ញាតា បាកដា’’តិ។ បដិសល្លានា វុដ្ឋិតោតិ ឯត្ថ បដិសល្លានន្តិ តេហិ តេហិ សទ្ធិវិហារិកអន្តេវាសិកឧបាសកាទិសត្តេហិ ចេវ រូបារម្មណាទិសង្ខារេហិ ច បដិនិវត្តិត្វា អបសក្កិត្វា សល្លីនំ និលីយនំ, ឯកីភាវោ បវិវេកោតិ វុត្តំ ហោតិ។ យោ តតោ វុដ្ឋិតោ, សោ បដិសល្លានា វុដ្ឋិតោ នាម ហោតិ។ ភគវា បន យស្មា បដិសល្លានា ឧត្តមតោ ផលសមាបត្តិតោ វុដ្ឋាសិ, តស្មា វុត្តំ ‘‘បដិសល្លានា វុដ្ឋិតោតិ ផលសមាបត្តិតោ វុដ្ឋិតោ’’តិ។ វត្ថុកាមេសូតិ រូបាទីសុ កិលេសកាមស្ស វត្ថុភូតេសុ កាមេសុ។ ពហលរាគន្តិ ថិរមូលទុម្មោចនីយតាហិ អជ្ឈោសានេន ពហលភូតំ កិលេសកាមំ ។ សការណាតិ យេហិ ការណេហិ បរេសំ វាទេ ទោសំ ទស្សេន្តិ, តេហិ ការណេហិ សការណា។ ន ហិ លក្ខណយុត្តេន ហេតុនា វិនា បរវាទេសុ ទោសំ ទស្សេតុំ សក្កា។
30. Dasame abhiññātāti ediso ca ediso cāti abhilakkhaṇavasena ñātā. Tenāha ‘‘ñātā pākaṭā’’ti. Paṭisallānā vuṭṭhitoti ettha paṭisallānanti tehi tehi saddhivihārikaantevāsikaupāsakādisattehi ceva rūpārammaṇādisaṅkhārehi ca paṭinivattitvā apasakkitvā sallīnaṃ nilīyanaṃ, ekībhāvo pavivekoti vuttaṃ hoti. Yo tato vuṭṭhito, so paṭisallānā vuṭṭhito nāma hoti. Bhagavā pana yasmā paṭisallānā uttamato phalasamāpattito vuṭṭhāsi, tasmā vuttaṃ ‘‘paṭisallānā vuṭṭhitoti phalasamāpattito vuṭṭhito’’ti. Vatthukāmesūti rūpādīsu kilesakāmassa vatthubhūtesu kāmesu. Bahalarāganti thiramūladummocanīyatāhi ajjhosānena bahalabhūtaṃ kilesakāmaṃ . Sakāraṇāti yehi kāraṇehi paresaṃ vāde dosaṃ dassenti, tehi kāraṇehi sakāraṇā. Na hi lakkhaṇayuttena hetunā vinā paravādesu dosaṃ dassetuṃ sakkā.
ឯវមាទីតិ ឯត្ថ អាទិសទ្ទេន ‘‘នត្ថិ ហេតុ នត្ថិ បច្ចយោ សត្តានំ សំកិលេសាយា’’តិ (ទី. និ. ១.១៦៨) ឯវមាទិំ សង្គណ្ហាតិ, តស្មា ឯវមាទិវាទិនោ ឯវំ ហេតុប្បដិក្ខេបវាទិនោតិ អត្ថោ។ ឯត្ថ ច នត្ថិកទិដ្ឋិ វិបាកំ បដិពាហតិ, អកិរិយទិដ្ឋិ កម្មំ បដិពាហតិ, អហេតុកទិដ្ឋិ ឧភយំ បដិពាហតិ។ តត្ថ កម្មំ បដិពាហន្តេន វិបាកោ បដិពាហិតោ ហោតិ, វិបាកំ បដិពាហន្តេនបិ កម្មំ បដិពាហិតំ។ ឥតិ សព្ពេបេតេ អត្ថតោ ឧភយបដិពាហកា អហេតុវាទា ចេវ អកិរិយវាទា ច នត្ថិកវាទា ច ហោន្តិ។
Evamādīti ettha ādisaddena ‘‘natthi hetu natthi paccayo sattānaṃ saṃkilesāyā’’ti (dī. ni. 1.168) evamādiṃ saṅgaṇhāti, tasmā evamādivādino evaṃ hetuppaṭikkhepavādinoti attho. Ettha ca natthikadiṭṭhi vipākaṃ paṭibāhati, akiriyadiṭṭhi kammaṃ paṭibāhati, ahetukadiṭṭhi ubhayaṃ paṭibāhati. Tattha kammaṃ paṭibāhantena vipāko paṭibāhito hoti, vipākaṃ paṭibāhantenapi kammaṃ paṭibāhitaṃ. Iti sabbepete atthato ubhayapaṭibāhakā ahetuvādā ceva akiriyavādā ca natthikavādā ca honti.
ឱក្កន្តនិយមាតិ ឱគាឡ្ហមិច្ឆត្តនិយមា។ សជ្ឈាយតីតិ តំ ទិដ្ឋិទីបកំ គន្ថំ ឧគ្គហេត្វា បឋតិ។ វីមំសតីតិ តស្ស អត្ថំ វិចារេតិ។ តស្សាតិអាទិ វីមំសនាការទស្សនំ។ តស្មិំ អារម្មណេតិ យថាបរិកប្បិតហេតុបច្ចយាភាវាទិកេ នត្ថិ ហេតូតិអាទិនយប្បវត្តាយ លទ្ធិយា អារម្មណេ។ មិច្ឆាសតិ សន្តិដ្ឋតីតិ ‘‘នត្ថិ ហេតូ’’តិអាទិវសេន អនុស្សវូបលទ្ធេ អត្ថេ តទាការបរិវិតក្កនេហិ សវិគ្គហេ វិយ សរូបតោ ចិត្តស្ស បច្ចុបដ្ឋិតេ ចិរកាលបរិចយេន ឯវមេតន្តិ និជ្ឈានក្ខមភាវូបគមនេន និជ្ឈានក្ខន្តិយា តថាគហិតេ បុនប្បុនំ តថេវ អាសេវន្តស្ស ពហុលីករោន្តស្ស មិច្ឆាវិតក្កេន សមានីយមានា មិច្ឆាវាយាមោបត្ថម្ភិតា អតំសភាវំ តំសភាវន្តិ គណ្ហន្តី មិច្ឆាសតីតិ លទ្ធនាមា តំលទ្ធិសហគតា តណ្ហា សន្តិដ្ឋតិ។ ចិត្តំ ឯកគ្គំ ហោតីតិ យថាវុត្តវិតក្កាទិបច្ចយលាភេន តស្មិំ អារម្មណេ អវដ្ឋិតតាយ អនេកគ្គតំ បហាយ ចិត្តំ ឯកគ្គំ អប្បិតំ វិយ ហោតិ មិច្ឆាសមាធិនា។ សោបិ ហិ បច្ចយវិសេសេន លទ្ធភាវនាពលោ កទាចិ សមាធានបដិរូបកិច្ចករោ ហោតិយេវ បហរណវិជ្ឈនាទីសុ វិយាតិ ទដ្ឋព្ពំ។
Okkantaniyamāti ogāḷhamicchattaniyamā. Sajjhāyatīti taṃ diṭṭhidīpakaṃ ganthaṃ uggahetvā paṭhati. Vīmaṃsatīti tassa atthaṃ vicāreti. Tassātiādi vīmaṃsanākāradassanaṃ. Tasmiṃārammaṇeti yathāparikappitahetupaccayābhāvādike natthi hetūtiādinayappavattāya laddhiyā ārammaṇe. Micchāsati santiṭṭhatīti ‘‘natthi hetū’’tiādivasena anussavūpaladdhe atthe tadākāraparivitakkanehi saviggahe viya sarūpato cittassa paccupaṭṭhite cirakālaparicayena evametanti nijjhānakkhamabhāvūpagamanena nijjhānakkhantiyā tathāgahite punappunaṃ tatheva āsevantassa bahulīkarontassa micchāvitakkena samānīyamānā micchāvāyāmopatthambhitā ataṃsabhāvaṃ taṃsabhāvanti gaṇhantī micchāsatīti laddhanāmā taṃladdhisahagatā taṇhā santiṭṭhati. Cittaṃ ekaggaṃ hotīti yathāvuttavitakkādipaccayalābhena tasmiṃ ārammaṇe avaṭṭhitatāya anekaggataṃ pahāya cittaṃ ekaggaṃ appitaṃ viya hoti micchāsamādhinā. Sopi hi paccayavisesena laddhabhāvanābalo kadāci samādhānapaṭirūpakiccakaro hotiyeva paharaṇavijjhanādīsu viyāti daṭṭhabbaṃ.
ជវនានិ ជវន្តីតិ អនេកក្ខត្តុំ តេនាការេន បុព្ពភាគិយេសុ ជវនវារេសុ បវត្តេសុ សព្ពបច្ឆិមេ ជវនវារេ សត្ត ជវនានិ ជវន្តិ។ បឋមជវនេ សតេកិច្ឆោ ហោតិ, តថា ទុតិយាទីសូតិ ធម្មសភាវទស្សនមេតំ, ន បន តស្មិំ ខណេ តេសំ សតេកិច្ឆភាវាបាទនំ កេនចិ សក្កា កាតុំ។ តត្ថាតិ តេសុ តីសុ មិច្ឆាទស្សនេសុ។ កោចិ ឯកំ ទស្សនំ ឱក្កមតីតិ យស្ស ឯកស្មិំយេវ អភិនិវេសោ អាសេវនា បវត្តា, សោ ឯកំយេវ ទស្សនំ ឱក្កមតិ។ យស្ស ទ្វីសុ តីសុបិ វា អភិនិវេសោ អាសេវនា បវត្តា, សោ ទ្វេ តីណិ ឱក្កមតិ។ ឯតេន យា បុព្ពេ ឧភយបដិពាហិកតាមុខេន បវត្តា អត្ថសិទ្ធា សព្ពទិដ្ឋិកា, សា បុព្ពភាគិយា, មិច្ឆានិយាមោក្កន្តិយា បន យថាសកំ បច្ចយសមុទាគមទិដ្ឋិតោ ភិន្នារម្មណានំ វិយ វិសេសាធិគមានំ ឯកជ្ឈំ អនុប្បត្តិយា អភិកិណ្ណា ឯវាតិ ទស្សេតិ។ ឯកស្មិំ ឱក្កន្តេបិ ទ្វីសុ តីសុ ឱក្កន្តេសុបិ និយតមិច្ឆាទិដ្ឋិកោវ ហោតីតិ ឥមិនា តិស្សន្នម្បិ ទិដ្ឋីនំ សមានផលតំ សមានពលញ្ច ទស្សេតិ។ តស្មា តិស្សោបិ ចេតនា ឯកស្ស ឧប្បន្នា អញ្ញមញ្ញំ អនុពលប្បទាយិកា ហោន្តិ។
Javanāni javantīti anekakkhattuṃ tenākārena pubbabhāgiyesu javanavāresu pavattesu sabbapacchime javanavāre satta javanāni javanti. Paṭhamajavane satekiccho hoti, tathā dutiyādīsūti dhammasabhāvadassanametaṃ, na pana tasmiṃ khaṇe tesaṃ satekicchabhāvāpādanaṃ kenaci sakkā kātuṃ. Tatthāti tesu tīsu micchādassanesu. Koci ekaṃ dassanaṃ okkamatīti yassa ekasmiṃyeva abhiniveso āsevanā pavattā, so ekaṃyeva dassanaṃ okkamati. Yassa dvīsu tīsupi vā abhiniveso āsevanā pavattā, so dve tīṇi okkamati. Etena yā pubbe ubhayapaṭibāhikatāmukhena pavattā atthasiddhā sabbadiṭṭhikā, sā pubbabhāgiyā, micchāniyāmokkantiyā pana yathāsakaṃ paccayasamudāgamadiṭṭhito bhinnārammaṇānaṃ viya visesādhigamānaṃ ekajjhaṃ anuppattiyā abhikiṇṇā evāti dasseti. Ekasmiṃ okkantepi dvīsu tīsu okkantesupi niyatamicchādiṭṭhikova hotīti iminā tissannampi diṭṭhīnaṃ samānaphalataṃ samānabalañca dasseti. Tasmā tissopi cetanā ekassa uppannā aññamaññaṃ anubalappadāyikā honti.
កិំ បនេស ឯតស្មិញ្ញេវ អត្តភាវេ និយតោ, ឧទាហុ អញ្ញស្មិម្បីតិ? ឯតស្មិញ្ញេវ និយតោ។ អកុសលញ្ហិ នាមេតំ អពលំ, ន កុសលំ វិយ មហាពលំ។ អញ្ញថា សម្មត្តនិយាមោ វិយ អច្ចន្តិកោ សិយា, អាសេវនវសេន បន ភវន្តរេបិ តំ តំ ទិដ្ឋិំ រោចេតិយេវ។ តេនេវាហ ‘‘វដ្ដខាណុកោ នាមេស សត្តោ’’តិ។ តស្មា ‘‘សកិំ និមុគ្គោ និមុគ្គោ ឯវ ពាលោ’’តិ វិយ វដ្ដខាណុជោតនា, យាទិសេហិ បន បច្ចយេហិ អយំ តំ ទស្សនំ ឱក្កន្តោ បុន កទាចិ មិច្ឆត្តនិយាមោ តប្បដិក្ខេបបច្ចយេ បដិច្ច តតោ សីសុក្ខេបនមស្ស ន ហោតីតិ ន វត្តព្ពំ។ តេន វុត្តំ ‘‘យេភុយ្យេនា’’តិ។ ឯទិសាតិ ‘‘ពុទ្ធានម្បិ អតេកិច្ឆា’’តិអាទិនា វុត្តសទិសា។
Kiṃ panesa etasmiññeva attabhāve niyato, udāhu aññasmimpīti? Etasmiññeva niyato. Akusalañhi nāmetaṃ abalaṃ, na kusalaṃ viya mahābalaṃ. Aññathā sammattaniyāmo viya accantiko siyā, āsevanavasena pana bhavantarepi taṃ taṃ diṭṭhiṃ rocetiyeva. Tenevāha ‘‘vaṭṭakhāṇuko nāmesa satto’’ti. Tasmā ‘‘sakiṃ nimuggo nimuggo eva bālo’’ti viya vaṭṭakhāṇujotanā, yādisehi pana paccayehi ayaṃ taṃ dassanaṃ okkanto puna kadāci micchattaniyāmo tappaṭikkhepapaccaye paṭicca tato sīsukkhepanamassa na hotīti na vattabbaṃ. Tena vuttaṃ ‘‘yebhuyyenā’’ti. Edisāti ‘‘buddhānampi atekicchā’’tiādinā vuttasadisā.
អត្តនោ និន្ទាភយេនាតិ ‘‘សម្មា ទិដ្ឋិញ្ច នាម តេ គរហន្តី’’តិអាទិនា អត្តនោ ឧបរិ បរេហិ វត្តព្ពនិន្ទាភយេន។ ឃដ្ដនភយេនាតិ តថា បរេសំ អបសាទនភយេន។ សហធម្មេន បរេន អត្តនោ ឧបរិ កាតព្ពនិគ្គហោ ឧបារម្ភោ, តតោ បរិត្តាសោ ឧបារម្ភភយំ។ តំ បន អត្ថតោ ឧបវាទភយំ ហោតីតិ អាហ ‘‘ឧបវាទភយេនា’’តិ។ បដិប្បស្សទ្ធិវសេន អភិជ្ឈា វិនយតិ ឯតេនាតិ អភិជ្ឈាវិនយោ, អរហត្តផលំ។ តេនាហ ‘‘អភិជ្ឈាវិនយោ វុច្ចតិ អរហត្ត’’ន្តិ។
Attanonindābhayenāti ‘‘sammā diṭṭhiñca nāma te garahantī’’tiādinā attano upari parehi vattabbanindābhayena. Ghaṭṭanabhayenāti tathā paresaṃ apasādanabhayena. Sahadhammena parena attano upari kātabbaniggaho upārambho, tato parittāso upārambhabhayaṃ. Taṃ pana atthato upavādabhayaṃ hotīti āha ‘‘upavādabhayenā’’ti. Paṭippassaddhivasena abhijjhā vinayati etenāti abhijjhāvinayo, arahattaphalaṃ. Tenāha ‘‘abhijjhāvinayo vuccati arahatta’’nti.
បរិព្ពាជកសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Paribbājakasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
ឧរុវេលវគ្គវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Uruvelavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ១០. បរិព្ពាជកសុត្តំ • 10. Paribbājakasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ១០. បរិព្ពាជកសុត្តវណ្ណនា • 10. Paribbājakasuttavaṇṇanā
