| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / กถาวตฺถุปาฬิ • Kathāvatthupāḷi |
๗. สตฺตมวโคฺค
7. Sattamavaggo
(๖๗) ๕. ปริโภคมยปุญฺญกถา
(67) 5. Paribhogamayapuññakathā
๔๘๓. ปริโภคมยํ ปุญฺญํ วฑฺฒตีติ? อามนฺตาฯ ปริโภคมโย ผโสฺส วฑฺฒติ, เวทนา วฑฺฒติ, สญฺญา วฑฺฒติ, เจตนา วฑฺฒติ, จิตฺตํ วฑฺฒติ, สทฺธา วฑฺฒติ, วีริยํ วฑฺฒติ, สติ วฑฺฒติ, สมาธิ วฑฺฒติ, ปญฺญา วฑฺฒตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
483. Paribhogamayaṃ puññaṃ vaḍḍhatīti? Āmantā. Paribhogamayo phasso vaḍḍhati, vedanā vaḍḍhati, saññā vaḍḍhati, cetanā vaḍḍhati, cittaṃ vaḍḍhati, saddhā vaḍḍhati, vīriyaṃ vaḍḍhati, sati vaḍḍhati, samādhi vaḍḍhati, paññā vaḍḍhatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
ปริโภคมยํ ปุญฺญํ วฑฺฒตีติ? อามนฺตาฯ ลตา วิย วฑฺฒติ, มาลุวา วิย วฑฺฒติ, รุโกฺข วิย วฑฺฒติ, ติณํ วิย วฑฺฒติ, มุญฺชปุโญฺช วิย วฑฺฒตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Paribhogamayaṃ puññaṃ vaḍḍhatīti? Āmantā. Latā viya vaḍḍhati, māluvā viya vaḍḍhati, rukkho viya vaḍḍhati, tiṇaṃ viya vaḍḍhati, muñjapuñjo viya vaḍḍhatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
๔๘๔. ปริโภคมยํ ปุญฺญํ วฑฺฒตีติ? อามนฺตาฯ ทายโก ทานํ ทตฺวา น สมนฺนาหรติ, โหติ ปุญฺญนฺติ? อามนฺตาฯ อนาวเฎฺฎนฺตสฺส 1 โหติ… อนาโภคสฺส โหติ… อสมนฺนาหรนฺตสฺส โหติ… อมนสิกโรนฺตสฺส โหติ… อเจตยนฺตสฺส โหติ… อปตฺถยนฺตสฺส โหติ… อปฺปณิทหนฺตสฺส โหตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… นนุ อาวเฎฺฎนฺตสฺส โหติ… อาโภคสฺส โหติ… สมนฺนาหรนฺตสฺส โหติ… มนสิกโรนฺตสฺส โหติ… เจตยนฺตสฺส โหติ… ปตฺถยนฺตสฺส โหติ… ปณิทหนฺตสฺส โหตีติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อาวเฎฺฎนฺตสฺส โหติ… อาโภคสฺส โหติ… สมนฺนาหรนฺตสฺส โหติ… มนสิกโรนฺตสฺส โหติ… เจตยนฺตสฺส โหติ… ปตฺถยนฺตสฺส โหติ… ปณิทหนฺตสฺส โหติ, โน จ วต เร วตฺตเพฺพ – ‘‘ปริโภคมยํ ปุญฺญํ วฑฺฒตี’’ติฯ
484. Paribhogamayaṃ puññaṃ vaḍḍhatīti? Āmantā. Dāyako dānaṃ datvā na samannāharati, hoti puññanti? Āmantā. Anāvaṭṭentassa 2 hoti… anābhogassa hoti… asamannāharantassa hoti… amanasikarontassa hoti… acetayantassa hoti… apatthayantassa hoti… appaṇidahantassa hotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… nanu āvaṭṭentassa hoti… ābhogassa hoti… samannāharantassa hoti… manasikarontassa hoti… cetayantassa hoti… patthayantassa hoti… paṇidahantassa hotīti? Āmantā. Hañci āvaṭṭentassa hoti… ābhogassa hoti… samannāharantassa hoti… manasikarontassa hoti… cetayantassa hoti… patthayantassa hoti… paṇidahantassa hoti, no ca vata re vattabbe – ‘‘paribhogamayaṃ puññaṃ vaḍḍhatī’’ti.
๔๘๕. ปริโภคมยํ ปุญฺญํ วฑฺฒตีติ? อามนฺตาฯ ทายโก ทานํ ทตฺวา กามวิตกฺกํ วิตเกฺกติ, พฺยาปาทวิตกฺกํ วิตเกฺกติ, วิหิํสาวิตกฺกํ วิตเกฺกติ , โหติ ปุญฺญนฺติ? อามนฺตาฯ ทฺวินฺนํ ผสฺสานํ…เป.… ทฺวินฺนํ จิตฺตานํ สโมธานํ โหตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… ทฺวินฺนํ ผสฺสานํ…เป.… ทฺวินฺนํ จิตฺตานํ สโมธานํ โหตีติ? อามนฺตาฯ กุสลากุสลา สาวชฺชานวชฺชา หีนปณีตา กณฺหสุกฺกสปฺปฎิภาคา ธมฺมา สมฺมุขีภาวํ อาคจฺฉนฺตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… กุสลากุสลา สาวชฺชานวชฺชา หีนปณีตา กณฺหสุกฺกสปฺปฎิภาคา ธมฺมา สมฺมุขีภาวํ อาคจฺฉนฺตีติ? อามนฺตาฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา – ‘‘จตฺตาริมานิ, ภิกฺขเว, สุวิทูรวิทูรานิ! กตมานิ จตฺตาริ? นภญฺจ, ภิกฺขเว, ปถวี จ – อิทํ ปฐมํ สุวิทูรวิทูรํฯ โอริมญฺจ, ภิกฺขเว, ตีรํ สมุทฺทสฺส ปาริมญฺจ ตีรํ – อิทํ ทุติยํ สุวิทูรวิทูรํฯ ยโต จ, ภิกฺขเว, เวโรจโน อพฺภุเทติ ยตฺถ จ อตฺถเมติ – อิทํ ตติยํ สุวิทูรวิทูรํฯ สตญฺจ, ภิกฺขเว, ธโมฺม อสตญฺจ ธโมฺม – อิทํ จตุตฺถํ สุวิทูรวิทูรํฯ อิมานิ โข, ภิกฺขเว, จตฺตาริ สุวิทูรวิทูรานีติฯ
485. Paribhogamayaṃ puññaṃ vaḍḍhatīti? Āmantā. Dāyako dānaṃ datvā kāmavitakkaṃ vitakketi, byāpādavitakkaṃ vitakketi, vihiṃsāvitakkaṃ vitakketi , hoti puññanti? Āmantā. Dvinnaṃ phassānaṃ…pe… dvinnaṃ cittānaṃ samodhānaṃ hotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… dvinnaṃ phassānaṃ…pe… dvinnaṃ cittānaṃ samodhānaṃ hotīti? Āmantā. Kusalākusalā sāvajjānavajjā hīnapaṇītā kaṇhasukkasappaṭibhāgā dhammā sammukhībhāvaṃ āgacchantīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… kusalākusalā sāvajjānavajjā hīnapaṇītā kaṇhasukkasappaṭibhāgā dhammā sammukhībhāvaṃ āgacchantīti? Āmantā. Nanu vuttaṃ bhagavatā – ‘‘cattārimāni, bhikkhave, suvidūravidūrāni! Katamāni cattāri? Nabhañca, bhikkhave, pathavī ca – idaṃ paṭhamaṃ suvidūravidūraṃ. Orimañca, bhikkhave, tīraṃ samuddassa pārimañca tīraṃ – idaṃ dutiyaṃ suvidūravidūraṃ. Yato ca, bhikkhave, verocano abbhudeti yattha ca atthameti – idaṃ tatiyaṃ suvidūravidūraṃ. Satañca, bhikkhave, dhammo asatañca dhammo – idaṃ catutthaṃ suvidūravidūraṃ. Imāni kho, bhikkhave, cattāri suvidūravidūrānīti.
‘‘นภญฺจ ทูเร ปถวี จ ทูเร,
‘‘Nabhañca dūre pathavī ca dūre,
ปารํ สมุทฺทสฺส ตทาหุ ทูเร;
Pāraṃ samuddassa tadāhu dūre;
ยโต จ เวโรจโน อพฺภุเทติ,
Yato ca verocano abbhudeti,
ปภงฺกโร ยตฺถ จ อตฺถเมติฯ
Pabhaṅkaro yattha ca atthameti.
‘‘ตโต หเว ทูรตรํ วทนฺติ,
‘‘Tato have dūrataraṃ vadanti,
สตญฺจ ธมฺมํ อสตญฺจ ธมฺมํ;
Satañca dhammaṃ asatañca dhammaṃ;
อพฺยายิโก โหติ สตํ สมาคโม,
Abyāyiko hoti sataṃ samāgamo,
ยาวมฺปิ ติเฎฺฐยฺย ตเถว โหติฯ
Yāvampi tiṭṭheyya tatheva hoti.
อเตฺถว สุตฺตโนฺตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ น วตฺตพฺพํ – ‘‘กุสลากุสลา สาวชฺชานวชฺชา หีนปณีตา กณฺหสุกฺกสปฺปฎิภาคา ธมฺมา สมฺมุขีภาวํ อาคจฺฉนฺตี’’ติฯ
Attheva suttantoti? Āmantā. Tena hi na vattabbaṃ – ‘‘kusalākusalā sāvajjānavajjā hīnapaṇītā kaṇhasukkasappaṭibhāgā dhammā sammukhībhāvaṃ āgacchantī’’ti.
๔๘๖. น วตฺตพฺพํ – ‘‘ปริโภคมยํ ปุญฺญํ วฑฺฒตี’’ติ? อามนฺตาฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา –
486. Na vattabbaṃ – ‘‘paribhogamayaṃ puññaṃ vaḍḍhatī’’ti? Āmantā. Nanu vuttaṃ bhagavatā –
‘‘อารามโรปา วนโรปา, เย ชนา เสตุการกา;
‘‘Ārāmaropā vanaropā, ye janā setukārakā;
ปปญฺจ อุทปานญฺจ, เย ททนฺติ อุปสฺสยํฯ
Papañca udapānañca, ye dadanti upassayaṃ.
‘‘เตสํ ทิวา จ รโตฺต จ, สทา ปุญฺญํ ปวฑฺฒติ;
‘‘Tesaṃ divā ca ratto ca, sadā puññaṃ pavaḍḍhati;
อเตฺถว สุตฺตโนฺตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ ปริโภคมยํ ปุญฺญํ วฑฺฒตีติฯ
Attheva suttantoti? Āmantā. Tena hi paribhogamayaṃ puññaṃ vaḍḍhatīti.
น วตฺตพฺพํ – ‘‘ปริโภคมยํ ปุญฺญํ วฑฺฒตี’’ติ? อามนฺตาฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา – ‘‘จตฺตาโรเม, ภิกฺขเว, ปุญฺญาภิสนฺทา กุสลาภิสนฺทา สุขสฺสาหารา โสวคฺคิกา สุขวิปากา สคฺคสํวตฺตนิกา อิฎฺฐาย กนฺตาย มนาปาย หิตาย สุขาย สํวตฺตนฺติ! กตเม จตฺตาโร? ยสฺส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ จีวรํ ปริภุญฺชมาโน อปฺปมาณํ เจโตสมาธิํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ, อปฺปมาโณ ตสฺส ปุญฺญาภิสโนฺท กุสลาภิสโนฺท สุขสฺสาหาโร โสวคฺคิโก สุขวิปาโก สคฺคสํวตฺตนิโก อิฎฺฐาย กนฺตาย มนาปาย หิตาย สุขาย สํวตฺตติฯ ยสฺส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปิณฺฑปาตํ ปริภุญฺชมาโน…เป.… เสนาสนํ ปริภุญฺชมาโน…เป.… คิลานปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารํ ปริภุญฺชมาโน อปฺปมาณํ เจโตสมาธิํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ, อปฺปมาโณ ตสฺส ปุญฺญาภิสโนฺท กุสลาภิสโนฺท สุขสฺสาหาโร โสวคฺคิโก สุขวิปาโก สคฺคสํวตฺตนิโก อิฎฺฐาย กนฺตาย มนาปาย หิตาย สุขาย สํวตฺตติฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, จตฺตาโร ปุญฺญาภิสนฺทา กุสลาภิสนฺทา สุขสฺสาหารา โสวคฺคิกา สุขวิปากา สคฺคสํวตฺตนิกา อิฎฺฐาย กนฺตาย มนาปาย หิตาย สุขาย สํวตฺตนฺตี’’ติ 9ฯ อเตฺถว สุตฺตโนฺตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ ปริโภคมยํ ปุญฺญํ วฑฺฒตีติฯ
Na vattabbaṃ – ‘‘paribhogamayaṃ puññaṃ vaḍḍhatī’’ti? Āmantā. Nanu vuttaṃ bhagavatā – ‘‘cattārome, bhikkhave, puññābhisandā kusalābhisandā sukhassāhārā sovaggikā sukhavipākā saggasaṃvattanikā iṭṭhāya kantāya manāpāya hitāya sukhāya saṃvattanti! Katame cattāro? Yassa, bhikkhave, bhikkhu cīvaraṃ paribhuñjamāno appamāṇaṃ cetosamādhiṃ upasampajja viharati, appamāṇo tassa puññābhisando kusalābhisando sukhassāhāro sovaggiko sukhavipāko saggasaṃvattaniko iṭṭhāya kantāya manāpāya hitāya sukhāya saṃvattati. Yassa, bhikkhave, bhikkhu piṇḍapātaṃ paribhuñjamāno…pe… senāsanaṃ paribhuñjamāno…pe… gilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ paribhuñjamāno appamāṇaṃ cetosamādhiṃ upasampajja viharati, appamāṇo tassa puññābhisando kusalābhisando sukhassāhāro sovaggiko sukhavipāko saggasaṃvattaniko iṭṭhāya kantāya manāpāya hitāya sukhāya saṃvattati. Ime kho, bhikkhave, cattāro puññābhisandā kusalābhisandā sukhassāhārā sovaggikā sukhavipākā saggasaṃvattanikā iṭṭhāya kantāya manāpāya hitāya sukhāya saṃvattantī’’ti 10. Attheva suttantoti? Āmantā. Tena hi paribhogamayaṃ puññaṃ vaḍḍhatīti.
๔๘๗. ปริโภคมยํ ปุญฺญํ วฑฺฒตีติ? อามนฺตาฯ ทายโก ทานํ เทติ, ปฎิคฺคาหโก ปฎิคฺคเหตฺวา น ปริภุญฺชติ ฉเฑฺฑติ วิสฺสเชฺชติ, โหติ ปุญฺญนฺติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ ทายโก ทานํ เทติ, ปฎิคฺคาหโก ปฎิคฺคเหตฺวา น ปริภุญฺชติ ฉเฑฺฑติ วิสฺสเชฺชติ, โหติ ปุญฺญํ; โน จ วต เร วตฺตเพฺพ – ‘‘ปริโภคมยํ ปุญฺญํ วฑฺฒตี’’ติฯ
487. Paribhogamayaṃ puññaṃ vaḍḍhatīti? Āmantā. Dāyako dānaṃ deti, paṭiggāhako paṭiggahetvā na paribhuñjati chaḍḍeti vissajjeti, hoti puññanti? Āmantā. Hañci dāyako dānaṃ deti, paṭiggāhako paṭiggahetvā na paribhuñjati chaḍḍeti vissajjeti, hoti puññaṃ; no ca vata re vattabbe – ‘‘paribhogamayaṃ puññaṃ vaḍḍhatī’’ti.
ปริโภคมยํ ปุญฺญํ วฑฺฒตีติ? อามนฺตาฯ ทายโก ทานํ เทติ, ปฎิคฺคาหเก ปฎิคฺคหิเต ราชาโน วา หรนฺติ, โจรา วา หรนฺติ, อคฺคิ วา ทหติ, อุทกํ วา วหติ, อปฺปิยา วา ทายาทา หรนฺติ, โหติ ปุญฺญนฺติ? อามนฺตา ฯ หญฺจิ ทายโก ทานํ เทติ, ปฎิคฺคาหเก ปฎิคฺคหิเต ราชาโน วา หรนฺติ, โจรา วา หรนฺติ, อคฺคิ วา ทหติ, อุทกํ วา วหติ, อปฺปิยา วา ทายาทา หรนฺติ, โหติ ปุญฺญํ; โน จ วต เร วตฺตเพฺพ – ‘‘ปริโภคมยํ ปุญฺญํ วฑฺฒตี’’ติฯ
Paribhogamayaṃ puññaṃ vaḍḍhatīti? Āmantā. Dāyako dānaṃ deti, paṭiggāhake paṭiggahite rājāno vā haranti, corā vā haranti, aggi vā dahati, udakaṃ vā vahati, appiyā vā dāyādā haranti, hoti puññanti? Āmantā . Hañci dāyako dānaṃ deti, paṭiggāhake paṭiggahite rājāno vā haranti, corā vā haranti, aggi vā dahati, udakaṃ vā vahati, appiyā vā dāyādā haranti, hoti puññaṃ; no ca vata re vattabbe – ‘‘paribhogamayaṃ puññaṃ vaḍḍhatī’’ti.
ปริโภคมยปุญฺญกถา นิฎฺฐิตาฯ
Paribhogamayapuññakathā niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / อภิธมฺมปิฎก (อฎฺฐกถา) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ปญฺจปกรณ-อฎฺฐกถา • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ๕. ปริโภคมยปุญฺญกถาวณฺณนา • 5. Paribhogamayapuññakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-มูลฎีกา • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ๕. ปริโภคมยปุญฺญกถาวณฺณนา • 5. Paribhogamayapuññakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-อนุฎีกา • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ๕. ปริโภคมยปุญฺญกถาวณฺณนา • 5. Paribhogamayapuññakathāvaṇṇanā
