| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / បញ្ចបករណ-អដ្ឋកថា • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
៥. បរិភោគមយបុញ្ញកថាវណ្ណនា
5. Paribhogamayapuññakathāvaṇṇanā
៤៨៣. ឥទានិ បរិភោគមយបុញ្ញកថា នាម ហោតិ។ តត្ថ ‘‘តេសំ ទិវា ច រត្តោ ច, សទា បុញ្ញំ បវឌ្ឍតី’’តិ (សំ. និ. ១.៤៧) ច ‘‘យស្ស ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ ចីវរំ បរិភុញ្ជមានោ’’តិ (អ. និ. ៤.៥១) ច ឯវមាទីនិ សុត្តានិ អយោនិសោ គហេត្វា យេសំ បរិភោគមយំ នាម បុញ្ញំ អត្ថី’’តិ លទ្ធិ, សេយ្យថាបិ រាជគិរិកសិទ្ធត្ថិកសម្មិតិយានំ; តេ សន្ធាយ បរិភោគមយន្តិ បុច្ឆា សកវាទិស្ស, បដិញ្ញា ឥតរស្ស។ អថ នំ ‘‘បុញ្ញំ នាម ផស្សាទយោ កុសលា ធម្មា, ន តតោ បរំ, តស្មា ផស្សាទីហិ តេ វឌ្ឍិតព្ព’’ន្តិ ចោទេតុំ បរិភោគមយោ ផស្សោតិអាទិ អារទ្ធំ។ តំ សព្ពំ ឥតរេន តេសំ អវឌ្ឍនតោ បដិក្ខិត្តំ។ លតាវិយាតិអាទីនិ ‘‘កិរិយាយ វា ភាវនាយ វា វិនាបិ យថា លតាទីនិ សយមេវ វឌ្ឍន្តិ, កិំ តេ ឯវំ វឌ្ឍន្តី’’តិ ចោទនត្ថំ វុត្តានិ។ តថា បនស្ស អវឌ្ឍនតោ ន ហេវាតិ បដិក្ខិត្តំ។
483. Idāni paribhogamayapuññakathā nāma hoti. Tattha ‘‘tesaṃ divā ca ratto ca, sadā puññaṃ pavaḍḍhatī’’ti (saṃ. ni. 1.47) ca ‘‘yassa bhikkhave, bhikkhu cīvaraṃ paribhuñjamāno’’ti (a. ni. 4.51) ca evamādīni suttāni ayoniso gahetvā yesaṃ paribhogamayaṃ nāma puññaṃ atthī’’ti laddhi, seyyathāpi rājagirikasiddhatthikasammitiyānaṃ; te sandhāya paribhogamayanti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Atha naṃ ‘‘puññaṃ nāma phassādayo kusalā dhammā, na tato paraṃ, tasmā phassādīhi te vaḍḍhitabba’’nti codetuṃ paribhogamayo phassotiādi āraddhaṃ. Taṃ sabbaṃ itarena tesaṃ avaḍḍhanato paṭikkhittaṃ. Latāviyātiādīni ‘‘kiriyāya vā bhāvanāya vā vināpi yathā latādīni sayameva vaḍḍhanti, kiṃ te evaṃ vaḍḍhantī’’ti codanatthaṃ vuttāni. Tathā panassa avaḍḍhanato na hevāti paṭikkhittaṃ.
៤៨៤. ន សមន្នាហរតីតិ បញ្ហេ បដិគ្គាហកានំ បរិភោគេន បុរិមចេតនា វឌ្ឍតិ, ឯវំ តំ ហោតិ បុញ្ញន្តិ លទ្ធិវសេន បដិជានាតិ។ តតោ អនាវដ្ដេន្តស្សាតិអាទីហិ បុដ្ឋោ ទាយកស្ស ចាគចេតនំ សន្ធាយ បដិក្ខិបតិ។ តត្ថ អនាវដ្ដេន្តស្សាតិ ទានចេតនាយ បុរេចារិកេន អាវជ្ជនេន ភវង្គំ អនាវដ្ដេន្តស្ស អបរិវដ្ដេន្តស្ស។ អនាភោគស្សាតិ និរាភោគស្ស។ អសមន្នាហរន្តស្សាតិ ន សមន្នាហរន្តស្ស។ អាវជ្ជនញ្ហិ ភវង្គំ វិច្ឆិន្ទិត្វា អត្តនោ គតមគ្គេ ឧប្បជ្ជមានំ ទានចេតនំ សមន្នាហរតិ នាម។ ឯវំកិច្ចេន ឥមិនា ចិត្តេន អសមន្នាហរន្តស្ស បុញ្ញំ ហោតីតិ បុច្ឆតិ។ អមនសិករោន្តស្សាតិ មនំ អករោន្តស្ស។ អាវជ្ជនេន ហិ តទនន្តរំ ឧប្បជ្ជមានំ មនំ ករោតិ នាម។ ឯវំ អករោន្តស្សាតិ អត្ថោ។ ឧបយោគវចនស្មិញ្ហិ ឯតំ ភុម្មំ។ អចេតយន្តស្សាតិ ចេតនំ អនុប្បាទេន្តស្ស។ អបត្ថេន្តស្សាតិ បត្ថនាសង្ខាតំ កុសលច្ឆន្ទំ អករោន្តស្ស។ អប្បណិទហន្តស្សាតិ ទានចេតនាវសេន ចិត្តំ អដ្ឋបេន្តស្សាតិ អត្ថោ។ ននុ អាវដ្ដេន្តស្សាតិ វារេ អាភោគស្សាតិ អាភោគវតោ។ អថ វា អាភោគា អស្ស, អាភោគស្ស វា អនន្តរំ តំ បុញ្ញំ ហោតីតិ អត្ថោ។
484. Na samannāharatīti pañhe paṭiggāhakānaṃ paribhogena purimacetanā vaḍḍhati, evaṃ taṃ hoti puññanti laddhivasena paṭijānāti. Tato anāvaṭṭentassātiādīhi puṭṭho dāyakassa cāgacetanaṃ sandhāya paṭikkhipati. Tattha anāvaṭṭentassāti dānacetanāya purecārikena āvajjanena bhavaṅgaṃ anāvaṭṭentassa aparivaṭṭentassa. Anābhogassāti nirābhogassa. Asamannāharantassāti na samannāharantassa. Āvajjanañhi bhavaṅgaṃ vicchinditvā attano gatamagge uppajjamānaṃ dānacetanaṃ samannāharati nāma. Evaṃkiccena iminā cittena asamannāharantassa puññaṃ hotīti pucchati. Amanasikarontassāti manaṃ akarontassa. Āvajjanena hi tadanantaraṃ uppajjamānaṃ manaṃ karoti nāma. Evaṃ akarontassāti attho. Upayogavacanasmiñhi etaṃ bhummaṃ. Acetayantassāti cetanaṃ anuppādentassa. Apatthentassāti patthanāsaṅkhātaṃ kusalacchandaṃ akarontassa. Appaṇidahantassāti dānacetanāvasena cittaṃ aṭṭhapentassāti attho. Nanu āvaṭṭentassāti vāre ābhogassāti ābhogavato. Atha vā ābhogā assa, ābhogassa vā anantaraṃ taṃ puññaṃ hotīti attho.
៤៨៥. ទ្វិន្នំ ផស្សានន្តិអាទីសុបិ ឯកក្ខណេ ទាយកស្ស ទ្វិន្នំ ផស្សាទីនំ អភាវា បដិក្ខិបតិ, ទាយកស្ស ច បរិភុញ្ជន្តស្ស ចាតិ ឧភិន្នំ ផស្សាទយោ សន្ធាយ បដិជានាតិ។ អបិចស្ស បញ្ចន្នំ វិញ្ញាណានំ សមោធានំ ហោតីតិ លទ្ធិ, តស្សាបិ វសេន បដិជានាតិ។ អថ នំ សកវាទី បរិយាយស្ស ទ្វារំបិទហិត្វា ឧជុវិបច្ចនីកវសេន ចោទេតុំ កុសលាទិបញ្ហំ បុច្ឆតិ។ តត្រាបិ កុសលាកុសលានំ ឯកស្សេកក្ខណេ សម្បយោគាភាវំ សន្ធាយ បដិក្ខិបតិ។ បរិភោគមយំ បន ចិត្តវិប្បយុត្តំ ឧប្បជ្ជតីតិ លទ្ធិយា បដិជានាតិ។ អថ នំ សកវាទី សុត្តេន និគ្គណ្ហាតិ។
485. Dvinnaṃ phassānantiādīsupi ekakkhaṇe dāyakassa dvinnaṃ phassādīnaṃ abhāvā paṭikkhipati, dāyakassa ca paribhuñjantassa cāti ubhinnaṃ phassādayo sandhāya paṭijānāti. Apicassa pañcannaṃ viññāṇānaṃ samodhānaṃ hotīti laddhi, tassāpi vasena paṭijānāti. Atha naṃ sakavādī pariyāyassa dvāraṃpidahitvā ujuvipaccanīkavasena codetuṃ kusalādipañhaṃ pucchati. Tatrāpi kusalākusalānaṃ ekassekakkhaṇe sampayogābhāvaṃ sandhāya paṭikkhipati. Paribhogamayaṃ pana cittavippayuttaṃ uppajjatīti laddhiyā paṭijānāti. Atha naṃ sakavādī suttena niggaṇhāti.
៤៨៦. សុត្តសាធនេ អារាមរោបកាទីនំ អនុស្សរណបដិសង្ខរណាទិវសេន អន្តរន្តរា ឧប្បជ្ជមានំ បុញ្ញំ សន្ធាយ សទា បុញ្ញំ បវឌ្ឍតីតិ វុត្តំ។ អប្បមាណោ តស្ស បុញ្ញាភិសន្ទោតិ ឥទំ អប្បមាណវិហារិនោ ទិន្នបច្ចយត្តា ច ‘‘ឯវរូបោ មេ ចីវរំ បរិភុញ្ជតី’’តិ អនុមោទនវសេន ច វុត្តំ។ តំ សោ បរិភោគមយន្តិ សល្លក្ខេតិ។ យស្មា បន បដិគ្គាហកេន បដិគ្គហេត្វា អបរិភុត្តេបិ ទេយ្យធម្មេ បុញ្ញំ ហោតិយេវ, តស្មា សកវាទីវាទោវ ពលវា, តត្ថ បដិគ្គាហកេន បដិគ្គហិតេតិ អត្ថោ ទដ្ឋព្ពោ។ សេសំ ឧត្តានត្ថមេវាតិ។
486. Suttasādhane ārāmaropakādīnaṃ anussaraṇapaṭisaṅkharaṇādivasena antarantarā uppajjamānaṃ puññaṃ sandhāya sadā puññaṃ pavaḍḍhatīti vuttaṃ. Appamāṇo tassa puññābhisandoti idaṃ appamāṇavihārino dinnapaccayattā ca ‘‘evarūpo me cīvaraṃ paribhuñjatī’’ti anumodanavasena ca vuttaṃ. Taṃ so paribhogamayanti sallakkheti. Yasmā pana paṭiggāhakena paṭiggahetvā aparibhuttepi deyyadhamme puññaṃ hotiyeva, tasmā sakavādīvādova balavā, tattha paṭiggāhakena paṭiggahiteti attho daṭṭhabbo. Sesaṃ uttānatthamevāti.
បរិភោគមយបុញ្ញកថាវណ្ណនា។
Paribhogamayapuññakathāvaṇṇanā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / កថាវត្ថុបាឡិ • Kathāvatthupāḷi / (៦៧) ៥. បរិភោគមយបុញ្ញកថា • (67) 5. Paribhogamayapuññakathā
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / បញ្ចបករណ-មូលដីកា • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ៥. បរិភោគមយបុញ្ញកថាវណ្ណនា • 5. Paribhogamayapuññakathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / បញ្ចបករណ-អនុដីកា • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ៥. បរិភោគមយបុញ្ញកថាវណ្ណនា • 5. Paribhogamayapuññakathāvaṇṇanā
