| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
५. पारिच्छत्तकसुत्तवण्णना
5. Pāricchattakasuttavaṇṇanā
६९. पञ्चमे पन्नपलासोति पतितपलासो। जालकजातोति सञ्जातपत्तपुप्फजालो। तस्स हि पत्तजालञ्च पुप्फजालञ्च सहेव निक्खमति। खारकजातोति पाटियेक्कं सञ्जातेन सुविभत्तेन पत्तजालकेन च पुप्फजालकेन च समन्नागतो। कुटुमलकजातोति सञ्जातमकुळो। कोरकजातोति अविकसितेहि महाकुच्छीहि सम्भिन्नमुखेहि पुप्फेहि समन्नागतो। सब्बपालिफुल्लोति सब्बाकारेन सुपुप्फितो। दिब्बे चत्तारो मासेति दिब्बेन आयुना चत्तारो मासे। मनुस्सगणनाय पन तानि द्वादस वस्ससहस्सानि होन्ति। परिचारेन्तीति इतो चितो च इन्द्रियानि चारेन्ति, कीळन्ति रमन्तीति अत्थो।
69. Pañcame pannapalāsoti patitapalāso. Jālakajātoti sañjātapattapupphajālo. Tassa hi pattajālañca pupphajālañca saheva nikkhamati. Khārakajātoti pāṭiyekkaṃ sañjātena suvibhattena pattajālakena ca pupphajālakena ca samannāgato. Kuṭumalakajātoti sañjātamakuḷo. Korakajātoti avikasitehi mahākucchīhi sambhinnamukhehi pupphehi samannāgato. Sabbapāliphulloti sabbākārena supupphito. Dibbe cattāro māseti dibbena āyunā cattāro māse. Manussagaṇanāya pana tāni dvādasa vassasahassāni honti. Paricārentīti ito cito ca indriyāni cārenti, kīḷanti ramantīti attho.
आभाय फुटं होतीति तत्तकं ठानं ओभासेन फुटं होति। तेसञ्हि पुप्फानं बालसूरियस्स विय आभा होति, पत्तानि पण्णच्छत्तप्पमाणानि, अन्तो महातुम्बमत्ता रेणु होति। पुप्फिते पन पारिच्छत्तके आरोहनकिच्चं वा अङ्कुसकं गहेत्वा नमनकिच्चं वा पुप्फाहरणत्थं चङ्गोटककिच्चं वा नत्थि, कन्तनकवातो उट्ठहित्वा पुप्फानि वण्टतो कन्तति, सम्पटिच्छनकवातो सम्पटिच्छति, पवेसनकवातो सुधम्मं देवसभं पवेसेति, सम्मज्जनकवातो पुराणपुप्फानि नीहरति, सन्थरणकवातो पत्तकण्णिककेसरानि रञ्जेन्तो सन्थरति। मज्झट्ठाने धम्मासनं होति योजनप्पमाणो रतनपल्लङ्को उपरि तियोजनेन सेतच्छत्तेन धारियमानेन, तदनन्तरं सक्कस्स देवरञ्ञो आसनं अत्थरियति, ततो तेत्तिंसाय देवपुत्तानं, ततो अञ्ञेसं महेसक्खानं देवानं, अञ्ञतरदेवतानं पुप्फकण्णिकाव आसनं होति। देवा देवसभं पविसित्वा निसीदन्ति। ततो पुप्फेहि रेणुवट्टि उग्गन्त्वा उपरिकण्णिकं आहच्च निपतमाना देवतानं तिगावुतप्पमाणं अत्तभावं लाखारसपरिकम्मसज्जितं विय सुवण्णचुण्णपिञ्जरं विय करोति। एकच्चे देवा एकेकं पुप्फं गहेत्वा अञ्ञमञ्ञं पहरन्तापि कीळन्तियेव। पहरणकालेपि महातुम्बप्पमाणा रेणु निक्खमित्वा सरीरं पभासम्पन्नेहि गन्धचुण्णेहि सञ्जतमनोसिलारागं विय करोति। एवं सा कीळा चतूहि मासेहि परियोसानं गच्छति। अयमानुभावोति अयं अनुफरितुं आनुभावो।
Ābhāya phuṭaṃ hotīti tattakaṃ ṭhānaṃ obhāsena phuṭaṃ hoti. Tesañhi pupphānaṃ bālasūriyassa viya ābhā hoti, pattāni paṇṇacchattappamāṇāni, anto mahātumbamattā reṇu hoti. Pupphite pana pāricchattake ārohanakiccaṃ vā aṅkusakaṃ gahetvā namanakiccaṃ vā pupphāharaṇatthaṃ caṅgoṭakakiccaṃ vā natthi, kantanakavāto uṭṭhahitvā pupphāni vaṇṭato kantati, sampaṭicchanakavāto sampaṭicchati, pavesanakavāto sudhammaṃ devasabhaṃ paveseti, sammajjanakavāto purāṇapupphāni nīharati, santharaṇakavāto pattakaṇṇikakesarāni rañjento santharati. Majjhaṭṭhāne dhammāsanaṃ hoti yojanappamāṇo ratanapallaṅko upari tiyojanena setacchattena dhāriyamānena, tadanantaraṃ sakkassa devarañño āsanaṃ atthariyati, tato tettiṃsāya devaputtānaṃ, tato aññesaṃ mahesakkhānaṃ devānaṃ, aññataradevatānaṃ pupphakaṇṇikāva āsanaṃ hoti. Devā devasabhaṃ pavisitvā nisīdanti. Tato pupphehi reṇuvaṭṭi uggantvā uparikaṇṇikaṃ āhacca nipatamānā devatānaṃ tigāvutappamāṇaṃ attabhāvaṃ lākhārasaparikammasajjitaṃ viya suvaṇṇacuṇṇapiñjaraṃ viya karoti. Ekacce devā ekekaṃ pupphaṃ gahetvā aññamaññaṃ paharantāpi kīḷantiyeva. Paharaṇakālepi mahātumbappamāṇā reṇu nikkhamitvā sarīraṃ pabhāsampannehi gandhacuṇṇehi sañjatamanosilārāgaṃ viya karoti. Evaṃ sā kīḷā catūhi māsehi pariyosānaṃ gacchati. Ayamānubhāvoti ayaṃ anupharituṃ ānubhāvo.
इदानि यस्मा न सत्था पारिच्छत्तकेन अत्थिको, तेन पन सद्धिं उपमेत्वा सत्त अरियसावके दस्सेतुकामो, तस्मा ते दस्सेतुं एवमेव खोतिआदिमाह। तत्थ पब्बज्जाय चेतेतीति पब्बजिस्सामीति चिन्तेति। देवानंवाति देवानं विय। याव ब्रह्मलोका सद्दो अब्भुग्गच्छतीति पथवितलतो याव ब्रह्मलोका साधुकारसद्देन सब्बं एकसद्दमेव होति। अयमानुभावोति अयं खीणासवस्स भिक्खुनो अनुफरणानुभावो। इमस्मिं सुत्ते चतुपारिसुद्धिसीलं पब्बज्जानिस्सितं होति, कसिणपरिकम्मं पठमज्झानसन्निस्सितं, विपस्सनाय सद्धिं तयो मग्गा तीणि च फलानि अरहत्तमग्गसन्निस्सितानि होन्ति। देसनाय हेट्ठतो वा उपरितो वा उभयतो वा परिच्छेदो होति, इध पन उभयतो परिच्छेदो। तेनेतं वुत्तं। सङ्खेपतो पनेत्थ वट्टविवट्टं कथितन्ति वेदितब्बं।
Idāni yasmā na satthā pāricchattakena atthiko, tena pana saddhiṃ upametvā satta ariyasāvake dassetukāmo, tasmā te dassetuṃ evameva khotiādimāha. Tattha pabbajjāya cetetīti pabbajissāmīti cinteti. Devānaṃvāti devānaṃ viya. Yāva brahmalokā saddo abbhuggacchatīti pathavitalato yāva brahmalokā sādhukārasaddena sabbaṃ ekasaddameva hoti. Ayamānubhāvoti ayaṃ khīṇāsavassa bhikkhuno anupharaṇānubhāvo. Imasmiṃ sutte catupārisuddhisīlaṃ pabbajjānissitaṃ hoti, kasiṇaparikammaṃ paṭhamajjhānasannissitaṃ, vipassanāya saddhiṃ tayo maggā tīṇi ca phalāni arahattamaggasannissitāni honti. Desanāya heṭṭhato vā uparito vā ubhayato vā paricchedo hoti, idha pana ubhayato paricchedo. Tenetaṃ vuttaṃ. Saṅkhepato panettha vaṭṭavivaṭṭaṃ kathitanti veditabbaṃ.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / ५. पारिच्छत्तकसुत्तं • 5. Pāricchattakasuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ५-६. पारिच्छत्तकसुत्तादिवण्णना • 5-6. Pāricchattakasuttādivaṇṇanā
