Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ • Aṅguttaranikāya |
౫. పరిహానసుత్తం
5. Parihānasuttaṃ
౫౫. తత్ర ఖో ఆయస్మా సారిపుత్తో భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘ఆవుసో భిక్ఖవే’’తి 1. ‘‘ఆవుసో’’తి ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మతో సారిపుత్తస్స పచ్చస్సోసుం. ఆయస్మా సారిపుత్తో ఏతదవోచ –
55. Tatra kho āyasmā sāriputto bhikkhū āmantesi – ‘‘āvuso bhikkhave’’ti 2. ‘‘Āvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato sāriputtassa paccassosuṃ. Āyasmā sāriputto etadavoca –
‘‘‘పరిహానధమ్మో పుగ్గలో, పరిహానధమ్మో పుగ్గలో’తి, ఆవుసో, వుచ్చతి. ‘అపరిహానధమ్మో పుగ్గలో, అపరిహానధమ్మో పుగ్గలో’తి, ఆవుసో, వుచ్చతి. కిత్తావతా ను ఖో, ఆవుసో, పరిహానధమ్మో పుగ్గలో వుత్తో భగవతా, కిత్తావతా చ పన అపరిహానధమ్మో పుగ్గలో వుత్తో భగవతా’’తి? ‘‘దూరతోపి ఖో మయం, ఆవుసో, ఆగచ్ఛామ ఆయస్మతో సారిపుత్తస్స సన్తికే ఏతస్స భాసితస్స అత్థమఞ్ఞాతుం. సాధు వతాయస్మన్తంయేవ సారిపుత్తం పటిభాతు ఏతస్స భాసితస్స అత్థో . ఆయస్మతో సారిపుత్తస్స సుత్వా భిక్ఖూ ధారేస్సన్తీ’’తి.
‘‘‘Parihānadhammo puggalo, parihānadhammo puggalo’ti, āvuso, vuccati. ‘Aparihānadhammo puggalo, aparihānadhammo puggalo’ti, āvuso, vuccati. Kittāvatā nu kho, āvuso, parihānadhammo puggalo vutto bhagavatā, kittāvatā ca pana aparihānadhammo puggalo vutto bhagavatā’’ti? ‘‘Dūratopi kho mayaṃ, āvuso, āgacchāma āyasmato sāriputtassa santike etassa bhāsitassa atthamaññātuṃ. Sādhu vatāyasmantaṃyeva sāriputtaṃ paṭibhātu etassa bhāsitassa attho . Āyasmato sāriputtassa sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti.
‘‘తేనహావుసో , సుణాథ, సాధుకం మనసి కరోథ; భాసిస్సామీ’’తి. ‘‘ఏవమావుసో’’తి ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మతో సారిపుత్తస్స పచ్చస్సోసుం. ఆయస్మా సారిపుత్తో ఏతదవోచ –
‘‘Tenahāvuso , suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato sāriputtassa paccassosuṃ. Āyasmā sāriputto etadavoca –
‘‘కిత్తావతా ను ఖో, ఆవుసో, పరిహానధమ్మో పుగ్గలో వుత్తో భగవతా? ఇధావుసో, భిక్ఖు అస్సుతఞ్చేవ ధమ్మం న సుణాతి, సుతా చస్స ధమ్మా సమ్మోసం గచ్ఛన్తి, యే చస్స ధమ్మా పుబ్బే చేతసో అసమ్ఫుట్ఠపుబ్బా తే చస్స న సముదాచరన్తి, అవిఞ్ఞాతఞ్చేవ న విజానాతి. ఏత్తావతా ఖో, ఆవుసో, పరిహానధమ్మో పుగ్గలో వుత్తో భగవతా.
‘‘Kittāvatā nu kho, āvuso, parihānadhammo puggalo vutto bhagavatā? Idhāvuso, bhikkhu assutañceva dhammaṃ na suṇāti, sutā cassa dhammā sammosaṃ gacchanti, ye cassa dhammā pubbe cetaso asamphuṭṭhapubbā te cassa na samudācaranti, aviññātañceva na vijānāti. Ettāvatā kho, āvuso, parihānadhammo puggalo vutto bhagavatā.
‘‘కిత్తావతా చ పనావుసో, అపరిహానధమ్మో పుగ్గలో వుత్తో భగవతా? ఇధావుసో, భిక్ఖు అస్సుతఞ్చేవ ధమ్మం సుణాతి, సుతా చస్స ధమ్మా న సమ్మోసం గచ్ఛన్తి, యే చస్స ధమ్మా పుబ్బే చేతసో అసమ్ఫుట్ఠపుబ్బా తే చస్స సముదాచరన్తి, అవిఞ్ఞాతఞ్చేవ విజానాతి. ఏత్తావతా ఖో, ఆవుసో, అపరిహానధమ్మో పుగ్గలో వుత్తో భగవతా.
‘‘Kittāvatā ca panāvuso, aparihānadhammo puggalo vutto bhagavatā? Idhāvuso, bhikkhu assutañceva dhammaṃ suṇāti, sutā cassa dhammā na sammosaṃ gacchanti, ye cassa dhammā pubbe cetaso asamphuṭṭhapubbā te cassa samudācaranti, aviññātañceva vijānāti. Ettāvatā kho, āvuso, aparihānadhammo puggalo vutto bhagavatā.
‘‘నో చే, ఆవుసో, భిక్ఖు పరచిత్తపరియాయకుసలో హోతి, అథ ‘సచిత్తపరియాయకుసలో భవిస్సామీ’తి – ఏవఞ్హి వో, ఆవుసో, సిక్ఖితబ్బం.
‘‘No ce, āvuso, bhikkhu paracittapariyāyakusalo hoti, atha ‘sacittapariyāyakusalo bhavissāmī’ti – evañhi vo, āvuso, sikkhitabbaṃ.
‘‘కథఞ్చావుసో, భిక్ఖు సచిత్తపరియాయకుసలో హోతి? సేయ్యథాపి, ఆవుసో, ఇత్థీ వా పురిసో వా దహరో యువా మణ్డనకజాతికో ఆదాసే వా పరిసుద్ధే పరియోదాతే అచ్ఛే వా ఉదపత్తే సకం ముఖనిమిత్తం పచ్చవేక్ఖమానో సచే తత్థ పస్సతి రజం వా అఙ్గణం వా, తస్సేవ రజస్స వా అఙ్గణస్స వా పహానాయ వాయమతి. నో చే తత్థ పస్సతి రజం వా అఙ్గణం వా, తేనేవత్తమనో హోతి పరిపుణ్ణసఙ్కప్పో – ‘లాభా వత మే, పరిసుద్ధం వత మే’తి. ఏవమేవ ఖో, ఆవుసో, భిక్ఖునో పచ్చవేక్ఖణా బహుకారా హోతి కుసలేసు ధమ్మేసు – ‘అనభిజ్ఝాలు ను ఖో బహులం విహరామి, సంవిజ్జతి ను ఖో మే ఏసో ధమ్మో ఉదాహు నో, అబ్యాపన్నచిత్తో ను ఖో బహులం విహరామి, సంవిజ్జతి ను ఖో మే ఏసో ధమ్మో ఉదాహు నో, విగతథినమిద్ధో ను ఖో బహులం విహరామి, సంవిజ్జతి ను ఖో మే ఏసో ధమ్మో ఉదాహు నో, అనుద్ధతో ను ఖో బహులం విహరామి, సంవిజ్జతి ను ఖో మే ఏసో ధమ్మో ఉదాహు నో, తిణ్ణవిచికిచ్ఛో ను ఖో బహులం విహరామి, సంవిజ్జతి ను ఖో మే ఏసో ధమ్మో ఉదాహు నో, అక్కోధనో ను ఖో బహులం విహరామి, సంవిజ్జతి ను ఖో మే ఏసో ధమ్మో ఉదాహు నో, అసంకిలిట్ఠచిత్తో ను ఖో బహులం విహరామి, సంవిజ్జతి ను ఖో మే ఏసో ధమ్మో ఉదాహు నో, లాభీ ను ఖోమ్హి అజ్ఝత్తం ధమ్మపామోజ్జస్స, సంవిజ్జతి ను ఖో మే ఏసో ధమ్మో ఉదాహు నో, లాభీ ను ఖోమ్హి అజ్ఝత్తం చేతోసమథస్స, సంవిజ్జతి ను ఖో మే ఏసో ధమ్మో ఉదాహు నో, లాభీ ను ఖోమ్హి అధిపఞ్ఞాధమ్మవిపస్సనాయ, సంవిజ్జతి ను ఖో మే ఏసో ధమ్మో ఉదాహు నో’తి.
‘‘Kathañcāvuso, bhikkhu sacittapariyāyakusalo hoti? Seyyathāpi, āvuso, itthī vā puriso vā daharo yuvā maṇḍanakajātiko ādāse vā parisuddhe pariyodāte acche vā udapatte sakaṃ mukhanimittaṃ paccavekkhamāno sace tattha passati rajaṃ vā aṅgaṇaṃ vā, tasseva rajassa vā aṅgaṇassa vā pahānāya vāyamati. No ce tattha passati rajaṃ vā aṅgaṇaṃ vā, tenevattamano hoti paripuṇṇasaṅkappo – ‘lābhā vata me, parisuddhaṃ vata me’ti. Evameva kho, āvuso, bhikkhuno paccavekkhaṇā bahukārā hoti kusalesu dhammesu – ‘anabhijjhālu nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, abyāpannacitto nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, vigatathinamiddho nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, anuddhato nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, tiṇṇavicikiccho nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, akkodhano nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, asaṃkiliṭṭhacitto nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, lābhī nu khomhi ajjhattaṃ dhammapāmojjassa, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, lābhī nu khomhi ajjhattaṃ cetosamathassa, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, lābhī nu khomhi adhipaññādhammavipassanāya, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no’ti.
‘‘సచే పన, ఆవుసో, భిక్ఖు పచ్చవేక్ఖమానో సబ్బేపిమే కుసలే ధమ్మే అత్తని న సమనుపస్సతి, తేనావుసో, భిక్ఖునా సబ్బేసంయేవ ఇమేసం కుసలానం ధమ్మానం పటిలాభాయ అధిమత్తో ఛన్దో చ వాయామో చ ఉస్సాహో చ ఉస్సోళ్హీ చ అప్పటివానీ చ సతి చ సమ్పజఞ్ఞఞ్చ కరణీయం. సేయ్యథాపి, ఆవుసో, ఆదిత్తచేలో వా ఆదిత్తసీసో వా. తస్సేవ చేలస్స వా సీసస్స వా నిబ్బాపనాయ అధిమత్తం ఛన్దఞ్చ వాయామఞ్చ ఉస్సాహఞ్చ ఉస్సోళ్హిఞ్చ అప్పటివానిఞ్చ సతిఞ్చ సమ్పజఞ్ఞఞ్చ కరేయ్య. ఏవమేవం ఖో, ఆవుసో, తేన భిక్ఖునా సబ్బేసంయేవ కుసలానం ధమ్మానం పటిలాభాయ అధిమత్తో ఛన్దో చ వాయామో చ ఉస్సాహో చ ఉస్సోళ్హీ చ అప్పటివానీ చ సతి చ సమ్పజఞ్ఞఞ్చ కరణీయం.
‘‘Sace pana, āvuso, bhikkhu paccavekkhamāno sabbepime kusale dhamme attani na samanupassati, tenāvuso, bhikkhunā sabbesaṃyeva imesaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ paṭilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ. Seyyathāpi, āvuso, ādittacelo vā ādittasīso vā. Tasseva celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaṃ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya. Evamevaṃ kho, āvuso, tena bhikkhunā sabbesaṃyeva kusalānaṃ dhammānaṃ paṭilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.
‘‘సచే పనావుసో, భిక్ఖు పచ్చవేక్ఖమానో ఏకచ్చే కుసలే ధమ్మే అత్తని సమనుపస్సతి, ఏకచ్చే కుసలే ధమ్మే అత్తని న సమనుపస్సతి, తేనావుసో, భిక్ఖునా యే కుసలే ధమ్మే అత్తని సమనుపస్సతి తేసు కుసలేసు ధమ్మేసు పతిట్ఠాయ, యే కుసలే ధమ్మే అత్తని న సమనుపస్సతి తేసం కుసలానం ధమ్మానం పటిలాభాయ అధిమత్తో ఛన్దో చ వాయామో చ ఉస్సాహో చ ఉస్సోళ్హీ చ అప్పటివానీ చ సతి చ సమ్పజఞ్ఞఞ్చ కరణీయం. సేయ్యథాపి, ఆవుసో, ఆదిత్తచేలో వా ఆదిత్తసీసో వా. తస్సేవ చేలస్స వా సీసస్స వా నిబ్బాపనాయ అధిమత్తం ఛన్దఞ్చ వాయామఞ్చ ఉస్సాహఞ్చ ఉస్సోళ్హిఞ్చ అప్పటివానిఞ్చ సతిఞ్చ సమ్పజఞ్ఞఞ్చ కరేయ్య. ఏవమేవం ఖో, ఆవుసో, తేన భిక్ఖునా యే కుసలే ధమ్మే అత్తని సమనుపస్సతి తేసు కుసలేసు ధమ్మేసు పతిట్ఠాయ, యే కుసలే ధమ్మే అత్తని న సమనుపస్సతి తేసం కుసలానం ధమ్మానం పటిలాభాయ అధిమత్తో ఛన్దో చ వాయామో చ ఉస్సాహో చ ఉస్సోళ్హీ చ అప్పటివానీ చ సతి చ సమ్పజఞ్ఞఞ్చ కరణీయం.
‘‘Sace panāvuso, bhikkhu paccavekkhamāno ekacce kusale dhamme attani samanupassati, ekacce kusale dhamme attani na samanupassati, tenāvuso, bhikkhunā ye kusale dhamme attani samanupassati tesu kusalesu dhammesu patiṭṭhāya, ye kusale dhamme attani na samanupassati tesaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ paṭilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ. Seyyathāpi, āvuso, ādittacelo vā ādittasīso vā. Tasseva celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaṃ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya. Evamevaṃ kho, āvuso, tena bhikkhunā ye kusale dhamme attani samanupassati tesu kusalesu dhammesu patiṭṭhāya, ye kusale dhamme attani na samanupassati tesaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ paṭilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.
‘‘సచే పనావుసో, భిక్ఖు పచ్చవేక్ఖమానో సబ్బేపిమే కుసలే ధమ్మే అత్తని సమనుపస్సతి, తేనావుసో, భిక్ఖునా సబ్బేస్వేవ ఇమేసు కుసలేసు ధమ్మేసు పతిట్ఠాయ ఉత్తరి ఆసవానం ఖయాయ యోగో కరణీయో’’తి. పఞ్చమం.
‘‘Sace panāvuso, bhikkhu paccavekkhamāno sabbepime kusale dhamme attani samanupassati, tenāvuso, bhikkhunā sabbesveva imesu kusalesu dhammesu patiṭṭhāya uttari āsavānaṃ khayāya yogo karaṇīyo’’ti. Pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / అఙ్గుత్తరనికాయ (టీకా) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ౧-౧౦. సచిత్తసుత్తాదివణ్ణనా • 1-10. Sacittasuttādivaṇṇanā