Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya

    5. පරිහානසුත්‌තං

    5. Parihānasuttaṃ

    55. තත්‍ර ඛො ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘ආවුසො භික්‌ඛවෙ’’ති 1. ‘‘ආවුසො’’ති ඛො තෙ භික්‌ඛූ ආයස්‌මතො සාරිපුත්‌තස්‌ස පච්‌චස්‌සොසුං. ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො එතදවොච –

    55. Tatra kho āyasmā sāriputto bhikkhū āmantesi – ‘‘āvuso bhikkhave’’ti 2. ‘‘Āvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato sāriputtassa paccassosuṃ. Āyasmā sāriputto etadavoca –

    ‘‘‘පරිහානධම්‌මො පුග්‌ගලො, පරිහානධම්‌මො පුග්‌ගලො’ති, ආවුසො, වුච්‌චති. ‘අපරිහානධම්‌මො පුග්‌ගලො, අපරිහානධම්‌මො පුග්‌ගලො’ති, ආවුසො, වුච්‌චති. කිත්‌තාවතා නු ඛො, ආවුසො, පරිහානධම්‌මො පුග්‌ගලො වුත්‌තො භගවතා, කිත්‌තාවතා ච පන අපරිහානධම්‌මො පුග්‌ගලො වුත්‌තො භගවතා’’ති? ‘‘දූරතොපි ඛො මයං, ආවුසො, ආගච්‌ඡාම ආයස්‌මතො සාරිපුත්‌තස්‌ස සන්‌තිකෙ එතස්‌ස භාසිතස්‌ස අත්‌ථමඤ්‌ඤාතුං. සාධු වතායස්‌මන්‌තංයෙව සාරිපුත්‌තං පටිභාතු එතස්‌ස භාසිතස්‌ස අත්‌ථො . ආයස්‌මතො සාරිපුත්‌තස්‌ස සුත්‌වා භික්‌ඛූ ධාරෙස්‌සන්‌තී’’ති.

    ‘‘‘Parihānadhammo puggalo, parihānadhammo puggalo’ti, āvuso, vuccati. ‘Aparihānadhammo puggalo, aparihānadhammo puggalo’ti, āvuso, vuccati. Kittāvatā nu kho, āvuso, parihānadhammo puggalo vutto bhagavatā, kittāvatā ca pana aparihānadhammo puggalo vutto bhagavatā’’ti? ‘‘Dūratopi kho mayaṃ, āvuso, āgacchāma āyasmato sāriputtassa santike etassa bhāsitassa atthamaññātuṃ. Sādhu vatāyasmantaṃyeva sāriputtaṃ paṭibhātu etassa bhāsitassa attho . Āyasmato sāriputtassa sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti.

    ‘‘තෙනහාවුසො , සුණාථ, සාධුකං මනසි කරොථ; භාසිස්‌සාමී’’ති. ‘‘එවමාවුසො’’ති ඛො තෙ භික්‌ඛූ ආයස්‌මතො සාරිපුත්‌තස්‌ස පච්‌චස්‌සොසුං. ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො එතදවොච –

    ‘‘Tenahāvuso , suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato sāriputtassa paccassosuṃ. Āyasmā sāriputto etadavoca –

    ‘‘කිත්‌තාවතා නු ඛො, ආවුසො, පරිහානධම්‌මො පුග්‌ගලො වුත්‌තො භගවතා? ඉධාවුසො, භික්‌ඛු අස්‌සුතඤ්‌චෙව ධම්‌මං න සුණාති, සුතා චස්‌ස ධම්‌මා සම්‌මොසං ගච්‌ඡන්‌ති, යෙ චස්‌ස ධම්‌මා පුබ්‌බෙ චෙතසො අසම්‌ඵුට්‌ඨපුබ්‌බා තෙ චස්‌ස න සමුදාචරන්‌ති, අවිඤ්‌ඤාතඤ්‌චෙව න විජානාති. එත්‌තාවතා ඛො, ආවුසො, පරිහානධම්‌මො පුග්‌ගලො වුත්‌තො භගවතා.

    ‘‘Kittāvatā nu kho, āvuso, parihānadhammo puggalo vutto bhagavatā? Idhāvuso, bhikkhu assutañceva dhammaṃ na suṇāti, sutā cassa dhammā sammosaṃ gacchanti, ye cassa dhammā pubbe cetaso asamphuṭṭhapubbā te cassa na samudācaranti, aviññātañceva na vijānāti. Ettāvatā kho, āvuso, parihānadhammo puggalo vutto bhagavatā.

    ‘‘කිත්‌තාවතා ච පනාවුසො, අපරිහානධම්‌මො පුග්‌ගලො වුත්‌තො භගවතා? ඉධාවුසො, භික්‌ඛු අස්‌සුතඤ්‌චෙව ධම්‌මං සුණාති, සුතා චස්‌ස ධම්‌මා න සම්‌මොසං ගච්‌ඡන්‌ති, යෙ චස්‌ස ධම්‌මා පුබ්‌බෙ චෙතසො අසම්‌ඵුට්‌ඨපුබ්‌බා තෙ චස්‌ස සමුදාචරන්‌ති, අවිඤ්‌ඤාතඤ්‌චෙව විජානාති. එත්‌තාවතා ඛො, ආවුසො, අපරිහානධම්‌මො පුග්‌ගලො වුත්‌තො භගවතා.

    ‘‘Kittāvatā ca panāvuso, aparihānadhammo puggalo vutto bhagavatā? Idhāvuso, bhikkhu assutañceva dhammaṃ suṇāti, sutā cassa dhammā na sammosaṃ gacchanti, ye cassa dhammā pubbe cetaso asamphuṭṭhapubbā te cassa samudācaranti, aviññātañceva vijānāti. Ettāvatā kho, āvuso, aparihānadhammo puggalo vutto bhagavatā.

    ‘‘නො චෙ, ආවුසො, භික්‌ඛු පරචිත්‌තපරියායකුසලො හොති, අථ ‘සචිත්‌තපරියායකුසලො භවිස්‌සාමී’ති – එවඤ්‌හි වො, ආවුසො, සික්‌ඛිතබ්‌බං.

    ‘‘No ce, āvuso, bhikkhu paracittapariyāyakusalo hoti, atha ‘sacittapariyāyakusalo bhavissāmī’ti – evañhi vo, āvuso, sikkhitabbaṃ.

    ‘‘කථඤ්‌චාවුසො, භික්‌ඛු සචිත්‌තපරියායකුසලො හොති? සෙය්‍යථාපි, ආවුසො, ඉත්‌ථී වා පුරිසො වා දහරො යුවා මණ්‌ඩනකජාතිකො ආදාසෙ වා පරිසුද්‌ධෙ පරියොදාතෙ අච්‌ඡෙ වා උදපත්‌තෙ සකං මුඛනිමිත්‌තං පච්‌චවෙක්‌ඛමානො සචෙ තත්‌ථ පස්‌සති රජං වා අඞ්‌ගණං වා, තස්‌සෙව රජස්‌ස වා අඞ්‌ගණස්‌ස වා පහානාය වායමති. නො චෙ තත්‌ථ පස්‌සති රජං වා අඞ්‌ගණං වා, තෙනෙවත්‌තමනො හොති පරිපුණ්‌ණසඞ්‌කප්‌පො – ‘ලාභා වත මෙ, පරිසුද්‌ධං වත මෙ’ති. එවමෙව ඛො, ආවුසො, භික්‌ඛුනො පච්‌චවෙක්‌ඛණා බහුකාරා හොති කුසලෙසු ධම්‌මෙසු – ‘අනභිජ්‌ඣාලු නු ඛො බහුලං විහරාමි, සංවිජ්‌ජති නු ඛො මෙ එසො ධම්‌මො උදාහු නො, අබ්‍යාපන්‌නචිත්‌තො නු ඛො බහුලං විහරාමි, සංවිජ්‌ජති නු ඛො මෙ එසො ධම්‌මො උදාහු නො, විගතථිනමිද්‌ධො නු ඛො බහුලං විහරාමි, සංවිජ්‌ජති නු ඛො මෙ එසො ධම්‌මො උදාහු නො, අනුද්‌ධතො නු ඛො බහුලං විහරාමි, සංවිජ්‌ජති නු ඛො මෙ එසො ධම්‌මො උදාහු නො, තිණ්‌ණවිචිකිච්‌ඡො නු ඛො බහුලං විහරාමි, සංවිජ්‌ජති නු ඛො මෙ එසො ධම්‌මො උදාහු නො, අක්‌කොධනො නු ඛො බහුලං විහරාමි, සංවිජ්‌ජති නු ඛො මෙ එසො ධම්‌මො උදාහු නො, අසංකිලිට්‌ඨචිත්‌තො නු ඛො බහුලං විහරාමි, සංවිජ්‌ජති නු ඛො මෙ එසො ධම්‌මො උදාහු නො, ලාභී නු ඛොම්‌හි අජ්‌ඣත්‌තං ධම්‌මපාමොජ්‌ජස්‌ස, සංවිජ්‌ජති නු ඛො මෙ එසො ධම්‌මො උදාහු නො, ලාභී නු ඛොම්‌හි අජ්‌ඣත්‌තං චෙතොසමථස්‌ස, සංවිජ්‌ජති නු ඛො මෙ එසො ධම්‌මො උදාහු නො, ලාභී නු ඛොම්‌හි අධිපඤ්‌ඤාධම්‌මවිපස්‌සනාය, සංවිජ්‌ජති නු ඛො මෙ එසො ධම්‌මො උදාහු නො’ති.

    ‘‘Kathañcāvuso, bhikkhu sacittapariyāyakusalo hoti? Seyyathāpi, āvuso, itthī vā puriso vā daharo yuvā maṇḍanakajātiko ādāse vā parisuddhe pariyodāte acche vā udapatte sakaṃ mukhanimittaṃ paccavekkhamāno sace tattha passati rajaṃ vā aṅgaṇaṃ vā, tasseva rajassa vā aṅgaṇassa vā pahānāya vāyamati. No ce tattha passati rajaṃ vā aṅgaṇaṃ vā, tenevattamano hoti paripuṇṇasaṅkappo – ‘lābhā vata me, parisuddhaṃ vata me’ti. Evameva kho, āvuso, bhikkhuno paccavekkhaṇā bahukārā hoti kusalesu dhammesu – ‘anabhijjhālu nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, abyāpannacitto nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, vigatathinamiddho nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, anuddhato nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, tiṇṇavicikiccho nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, akkodhano nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, asaṃkiliṭṭhacitto nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, lābhī nu khomhi ajjhattaṃ dhammapāmojjassa, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, lābhī nu khomhi ajjhattaṃ cetosamathassa, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, lābhī nu khomhi adhipaññādhammavipassanāya, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no’ti.

    ‘‘සචෙ පන, ආවුසො, භික්‌ඛු පච්‌චවෙක්‌ඛමානො සබ්‌බෙපිමෙ කුසලෙ ධම්‌මෙ අත්‌තනි න සමනුපස්‌සති, තෙනාවුසො, භික්‌ඛුනා සබ්‌බෙසංයෙව ඉමෙසං කුසලානං ධම්‌මානං පටිලාභාය අධිමත්‌තො ඡන්‌දො ච වායාමො ච උස්‌සාහො ච උස්‌සොළ්‌හී ච අප්‌පටිවානී ච සති ච සම්‌පජඤ්‌ඤඤ්‌ච කරණීයං. සෙය්‍යථාපි, ආවුසො, ආදිත්‌තචෙලො වා ආදිත්‌තසීසො වා. තස්‌සෙව චෙලස්‌ස වා සීසස්‌ස වා නිබ්‌බාපනාය අධිමත්‌තං ඡන්‌දඤ්‌ච වායාමඤ්‌ච උස්‌සාහඤ්‌ච උස්‌සොළ්‌හිඤ්‌ච අප්‌පටිවානිඤ්‌ච සතිඤ්‌ච සම්‌පජඤ්‌ඤඤ්‌ච කරෙය්‍ය. එවමෙවං ඛො, ආවුසො, තෙන භික්‌ඛුනා සබ්‌බෙසංයෙව කුසලානං ධම්‌මානං පටිලාභාය අධිමත්‌තො ඡන්‌දො ච වායාමො ච උස්‌සාහො ච උස්‌සොළ්‌හී ච අප්‌පටිවානී ච සති ච සම්‌පජඤ්‌ඤඤ්‌ච කරණීයං.

    ‘‘Sace pana, āvuso, bhikkhu paccavekkhamāno sabbepime kusale dhamme attani na samanupassati, tenāvuso, bhikkhunā sabbesaṃyeva imesaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ paṭilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ. Seyyathāpi, āvuso, ādittacelo vā ādittasīso vā. Tasseva celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaṃ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya. Evamevaṃ kho, āvuso, tena bhikkhunā sabbesaṃyeva kusalānaṃ dhammānaṃ paṭilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.

    ‘‘සචෙ පනාවුසො, භික්‌ඛු පච්‌චවෙක්‌ඛමානො එකච්‌චෙ කුසලෙ ධම්‌මෙ අත්‌තනි සමනුපස්‌සති, එකච්‌චෙ කුසලෙ ධම්‌මෙ අත්‌තනි න සමනුපස්‌සති, තෙනාවුසො, භික්‌ඛුනා යෙ කුසලෙ ධම්‌මෙ අත්‌තනි සමනුපස්‌සති තෙසු කුසලෙසු ධම්‌මෙසු පතිට්‌ඨාය, යෙ කුසලෙ ධම්‌මෙ අත්‌තනි න සමනුපස්‌සති තෙසං කුසලානං ධම්‌මානං පටිලාභාය අධිමත්‌තො ඡන්‌දො ච වායාමො ච උස්‌සාහො ච උස්‌සොළ්‌හී ච අප්‌පටිවානී ච සති ච සම්‌පජඤ්‌ඤඤ්‌ච කරණීයං. සෙය්‍යථාපි, ආවුසො, ආදිත්‌තචෙලො වා ආදිත්‌තසීසො වා. තස්‌සෙව චෙලස්‌ස වා සීසස්‌ස වා නිබ්‌බාපනාය අධිමත්‌තං ඡන්‌දඤ්‌ච වායාමඤ්‌ච උස්‌සාහඤ්‌ච උස්‌සොළ්‌හිඤ්‌ච අප්‌පටිවානිඤ්‌ච සතිඤ්‌ච සම්‌පජඤ්‌ඤඤ්‌ච කරෙය්‍ය. එවමෙවං ඛො, ආවුසො, තෙන භික්‌ඛුනා යෙ කුසලෙ ධම්‌මෙ අත්‌තනි සමනුපස්‌සති තෙසු කුසලෙසු ධම්‌මෙසු පතිට්‌ඨාය, යෙ කුසලෙ ධම්‌මෙ අත්‌තනි න සමනුපස්‌සති තෙසං කුසලානං ධම්‌මානං පටිලාභාය අධිමත්‌තො ඡන්‌දො ච වායාමො ච උස්‌සාහො ච උස්‌සොළ්‌හී ච අප්‌පටිවානී ච සති ච සම්‌පජඤ්‌ඤඤ්‌ච කරණීයං.

    ‘‘Sace panāvuso, bhikkhu paccavekkhamāno ekacce kusale dhamme attani samanupassati, ekacce kusale dhamme attani na samanupassati, tenāvuso, bhikkhunā ye kusale dhamme attani samanupassati tesu kusalesu dhammesu patiṭṭhāya, ye kusale dhamme attani na samanupassati tesaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ paṭilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ. Seyyathāpi, āvuso, ādittacelo vā ādittasīso vā. Tasseva celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaṃ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya. Evamevaṃ kho, āvuso, tena bhikkhunā ye kusale dhamme attani samanupassati tesu kusalesu dhammesu patiṭṭhāya, ye kusale dhamme attani na samanupassati tesaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ paṭilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.

    ‘‘සචෙ පනාවුසො, භික්‌ඛු පච්‌චවෙක්‌ඛමානො සබ්‌බෙපිමෙ කුසලෙ ධම්‌මෙ අත්‌තනි සමනුපස්‌සති, තෙනාවුසො, භික්‌ඛුනා සබ්‌බෙස්‌වෙව ඉමෙසු කුසලෙසු ධම්‌මෙසු පතිට්‌ඨාය උත්‌තරි ආසවානං ඛයාය යොගො කරණීයො’’ති. පඤ්‌චමං.

    ‘‘Sace panāvuso, bhikkhu paccavekkhamāno sabbepime kusale dhamme attani samanupassati, tenāvuso, bhikkhunā sabbesveva imesu kusalesu dhammesu patiṭṭhāya uttari āsavānaṃ khayāya yogo karaṇīyo’’ti. Pañcamaṃ.







    Footnotes:
    1. භික්‌ඛවොති (සී. ස්‍යා.)
    2. bhikkhavoti (sī. syā.)



    Related texts:



    ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 1-10. සචිත්‌තසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා • 1-10. Sacittasuttādivaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact