Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పఞ్చపకరణ-అనుటీకా • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā

    ౨. పరిహానికథా

    2. Parihānikathā

    ౧. వాదయుత్తిపరిహానికథావణ్ణనా

    1. Vādayuttiparihānikathāvaṇṇanā

    ౨౩౯. ఇదం సుత్తన్తి ఇదం లక్ఖణమత్తం దట్ఠబ్బం. ‘‘పఞ్చిమే, భిక్ఖవే, ధమ్మా సమయవిముత్తస్స భిక్ఖునో పరిహానాయ సంవత్తన్తీ’’తి (అ॰ ని॰ ౫.౧౪౯-౧౫౦) ఇదమ్పి హి సుత్తం అనాగామిఆదీనంయేవ పరిహానినిస్సయో, న అరహతో. సమయవిముత్తోతి అట్ఠసమాపత్తిలాభినో సేక్ఖస్సేతం నామం. యథాహ –

    239. Idaṃsuttanti idaṃ lakkhaṇamattaṃ daṭṭhabbaṃ. ‘‘Pañcime, bhikkhave, dhammā samayavimuttassa bhikkhuno parihānāya saṃvattantī’’ti (a. ni. 5.149-150) idampi hi suttaṃ anāgāmiādīnaṃyeva parihāninissayo, na arahato. Samayavimuttoti aṭṭhasamāpattilābhino sekkhassetaṃ nāmaṃ. Yathāha –

    ‘‘కతమో చ పుగ్గలో సమయవిముత్తో? ఇధేకచ్చో పుగ్గలో కాలేన కాలం సమయేన సమయం అట్ఠ విమోక్ఖే కాయేన ఫుసిత్వా విహరతి, పఞ్ఞాయ చస్స దిస్వా ఏకచ్చే ఆసవా పరిక్ఖీణా హోన్తి. అయం వుచ్చతి పుగ్గలో సమయవిముత్తో’’తి (పు॰ ప॰ ౧).

    ‘‘Katamo ca puggalo samayavimutto? Idhekacco puggalo kālena kālaṃ samayena samayaṃ aṭṭha vimokkhe kāyena phusitvā viharati, paññāya cassa disvā ekacce āsavā parikkhīṇā honti. Ayaṃ vuccati puggalo samayavimutto’’ti (pu. pa. 1).

    ‘‘పరిహానిధమ్మో’’తి చ పుథుజ్జనో చ ఏకచ్చో చ సేక్ఖో అధిప్పేతో, న అరహాతి. తస్మాతి యస్మా యథాదస్సితాని సుత్తాని అనాగామిఆదీనం పరిహానిలద్ధియా నిస్సయో, న అరహతో, తస్మా. తం నిస్సాయ తం అపేక్ఖిత్వా యస్మా ‘‘అరహతోపీ’’తి ఏత్థ అరహతోపి పరిహాని, కో పన వాదో అనాగామిఆదీనన్తి అయమత్థో లబ్భతి, తస్మా పి-సద్దసమ్పిణ్డితమత్థం దస్సేన్తో ‘‘అరహతోపి…పే॰… యోజేతబ్బ’’న్తి ఆహ. యస్మా వా కామఞ్చేత్థ దుతియసుత్తం సేక్ఖవసేన ఆగతం, పఠమతతియసుత్తాని పన అసేక్ఖవసేనపి ఆగతానీతి తేసం లద్ధి, తస్మా ‘‘అరహతోపీ’’తి అట్ఠకథాయం వుత్తం. తేనాహ ‘‘ఇదం సుత్తం అరహతో’’తిఆది.

    ‘‘Parihānidhammo’’ti ca puthujjano ca ekacco ca sekkho adhippeto, na arahāti. Tasmāti yasmā yathādassitāni suttāni anāgāmiādīnaṃ parihāniladdhiyā nissayo, na arahato, tasmā. Taṃ nissāya taṃ apekkhitvā yasmā ‘‘arahatopī’’ti ettha arahatopi parihāni, ko pana vādo anāgāmiādīnanti ayamattho labbhati, tasmā pi-saddasampiṇḍitamatthaṃ dassento ‘‘arahatopi…pe… yojetabba’’nti āha. Yasmā vā kāmañcettha dutiyasuttaṃ sekkhavasena āgataṃ, paṭhamatatiyasuttāni pana asekkhavasenapi āgatānīti tesaṃ laddhi, tasmā ‘‘arahatopī’’ti aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ. Tenāha ‘‘idaṃ suttaṃ arahato’’tiādi.

    తతియస్మిన్తి ‘‘సబ్బేసఞ్ఞేవ అరహన్తానం పరిహానీ’’తి ఏతస్మిం పఞ్హే. సో హి ‘‘సబ్బేవ అరహన్తో’’తిఆదినా ఆగతేసు తతియో పఞ్హో. తేసన్తి ముదిన్ద్రియానం. తతియస్మిమ్పీతి పి-సద్దో వుత్తత్థసముచ్చయో. తేన పఠమపఞ్హం సముచ్చినోతి ‘‘తత్థపి తిక్ఖిన్ద్రియా అధిప్పేతా’’తి.

    Tatiyasminti ‘‘sabbesaññeva arahantānaṃ parihānī’’ti etasmiṃ pañhe. So hi ‘‘sabbeva arahanto’’tiādinā āgatesu tatiyo pañho. Tesanti mudindriyānaṃ. Tatiyasmimpīti pi-saddo vuttatthasamuccayo. Tena paṭhamapañhaṃ samuccinoti ‘‘tatthapi tikkhindriyā adhippetā’’ti.

    సోయేవ న పరిహాయతీతి సోతాపన్నోయేవ సోతాపన్నభావతో న పరిహాయతీతి అత్థో. న చేత్థ సకదాగామిభావాపత్తియా సోతాపన్నభావాపగమో పరిహాని హోతి విసేసాధిగమభావతో. పత్తవిసేసతో హి పరిహానీతి. ఇతరేతి సకదాగామిఆదికా. ఉపరిమగ్గత్థాయాతి ఉపరిమగ్గత్తయపటిలాభత్థాయ ‘‘నియతో’’తి వుత్తమత్థం అగ్గహేత్వా.

    Soyeva na parihāyatīti sotāpannoyeva sotāpannabhāvato na parihāyatīti attho. Na cettha sakadāgāmibhāvāpattiyā sotāpannabhāvāpagamo parihāni hoti visesādhigamabhāvato. Pattavisesato hi parihānīti. Itareti sakadāgāmiādikā. Uparimaggatthāyāti uparimaggattayapaṭilābhatthāya ‘‘niyato’’ti vuttamatthaṃ aggahetvā.

    వాదయుత్తిపరిహానికథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Vādayuttiparihānikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.

    ౨. అరియపుగ్గలసంసన్దనపరిహానికథావణ్ణనా

    2. Ariyapuggalasaṃsandanaparihānikathāvaṇṇanā

    ౨౪౧. తతోతి అరహత్తతో. తత్థాతి దస్సనమగ్గఫలే. వాయామేనాతి విపస్సనుస్సాహనేన. తదనన్తరన్తి సోతాపత్తిఫలానన్తరం. పఠమం దస్సనమగ్గఫలానన్తరం అరహత్తం పాపుణాతి, తతో పరిహీనో పున వాయమన్తో తదనన్తరం న అరహత్తం పాపుణాతీతి కా ఏత్థ యుత్తీతి అధిప్పాయో. పరవాదీ నామ యుత్తమ్పి వదతి అయుత్తమ్పీతి కిం తస్స వాదే యుత్తిగవేసనాయాతి పన దట్ఠబ్బం. అపరిహానసభావో భావనామగ్గో అరియమగ్గత్తా దస్సనాదస్సనమగ్గో వియ. న చేత్థ అసిద్ధతాసఙ్కా లోకుత్తరమగ్గస్స పరస్సపి అరియమగ్గభావస్స సిద్ధత్తా, నాపి లోకియమగ్గేన అనేకన్తికతా అరియసద్దేన విసేసితత్తా. తథా న విరుద్ధతా దుతియమగ్గాదీనం భావనామగ్గభావస్స ఓళారికకిలేసప్పహానాదీనఞ్చ పరస్సపి ఆగమతో సిద్ధత్తా.

    241. Tatoti arahattato. Tatthāti dassanamaggaphale. Vāyāmenāti vipassanussāhanena. Tadanantaranti sotāpattiphalānantaraṃ. Paṭhamaṃ dassanamaggaphalānantaraṃ arahattaṃ pāpuṇāti, tato parihīno puna vāyamanto tadanantaraṃ na arahattaṃ pāpuṇātīti kā ettha yuttīti adhippāyo. Paravādī nāma yuttampi vadati ayuttampīti kiṃ tassa vāde yuttigavesanāyāti pana daṭṭhabbaṃ. Aparihānasabhāvo bhāvanāmaggo ariyamaggattā dassanādassanamaggo viya. Na cettha asiddhatāsaṅkā lokuttaramaggassa parassapi ariyamaggabhāvassa siddhattā, nāpi lokiyamaggena anekantikatā ariyasaddena visesitattā. Tathā na viruddhatā dutiyamaggādīnaṃ bhāvanāmaggabhāvassa oḷārikakilesappahānādīnañca parassapi āgamato siddhattā.

    అరియపుగ్గలసంసన్దనపరిహానికథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Ariyapuggalasaṃsandanaparihānikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.

    ౩. సుత్తసాధనపరిహానికథావణ్ణనా

    3. Suttasādhanaparihānikathāvaṇṇanā

    ౨౬౫. పుగ్గలపఞ్ఞత్తిఅట్ఠకథాయం ‘‘పత్తి, ఫుసనా’’తి చ పచ్చక్ఖతో అధిగమో అధిప్పేతోతి వుత్తం ‘‘పత్తబ్బం వదతీతి ఆహ ఫుసనారహ’’న్తి.

    265. Puggalapaññattiaṭṭhakathāyaṃ ‘‘patti, phusanā’’ti ca paccakkhato adhigamo adhippetoti vuttaṃ ‘‘pattabbaṃ vadatīti āha phusanāraha’’nti.

    ౨౬౭. కతసన్నిట్ఠానస్సాతి ఇమస్మిం సత్తాహే మాసే ఉతుమ్హి అన్తోవస్సే వా అఞ్ఞం ఆరాధేస్సామీతి కతనిచ్ఛయస్స.

    267. Katasanniṭṭhānassāti imasmiṃ sattāhe māse utumhi antovasse vā aññaṃ ārādhessāmīti katanicchayassa.

    సుత్తసాధనపరిహానికథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Suttasādhanaparihānikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.

    పరిహానికథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Parihānikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / అభిధమ్మపిటక • Abhidhammapiṭaka / కథావత్థుపాళి • Kathāvatthupāḷi / ౨. పరిహానికథా • 2. Parihānikathā

    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / అభిధమ్మపిటక (అట్ఠకథా) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / పఞ్చపకరణ-అట్ఠకథా • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ౨. పరిహానికథా • 2. Parihānikathā

    టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / పఞ్చపకరణ-మూలటీకా • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ౨. పరిహానికథా • 2. Parihānikathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact