| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปญฺจปกรณ-มูลฎีกา • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
๒. ปริหานิกถา
2. Parihānikathā
๑. วาทยุตฺติปริหานิกถาวณฺณนา
1. Vādayuttiparihānikathāvaṇṇanā
๒๓๙. ‘‘เทฺวเม , ภิกฺขเว, ธมฺมา เสกฺขสฺส ภิกฺขุโน ปริหานาย สํวตฺตนฺตี’’ติ (อ. นิ. ๒.๑๘๕) อิทํ สุตฺตํ อรหโต ปริหานิลทฺธิยา น นิสฺสโย, อถ โข อนาคามิอาทีนํ ปริหานิลทฺธิยา, ตสฺมา อรหโตปิ ปริหานิํ อิจฺฉนฺตีติ เอตฺถ ปิ-สเทฺทน อนาคามิสฺสปิ สกทาคามิสฺสปีติ โยเชตพฺพํฯ
239. ‘‘Dveme , bhikkhave, dhammā sekkhassa bhikkhuno parihānāya saṃvattantī’’ti (a. ni. 2.185) idaṃ suttaṃ arahato parihāniladdhiyā na nissayo, atha kho anāgāmiādīnaṃ parihāniladdhiyā, tasmā arahatopi parihāniṃ icchantīti ettha pi-saddena anāgāmissapi sakadāgāmissapīti yojetabbaṃ.
‘‘ตติยสฺมิมฺปิ มุทินฺทฺริยาว อธิเปฺปตาฯ เตสญฺหิ สเพฺพสมฺปิ ปริหานิ น โหตีติ ตสฺส ลทฺธี’’ติ ปุริมปาโฐ, มุทินฺทฺริเยเสฺวว ปน อธิเปฺปเตสุ ปริเกฺขโป น กาตโพฺพ สิยา, กโต จ, ตสฺมา ‘‘ตติยสฺมิมฺปิ ติกฺขินฺทฺริยาว อธิเปฺปตาฯ เตสญฺหิ สเพฺพสมฺปิ ปริหานิ น โหตีติ ตสฺส ลทฺธี’’ติ ปฐนฺติฯ
‘‘Tatiyasmimpi mudindriyāva adhippetā. Tesañhi sabbesampi parihāni na hotīti tassa laddhī’’ti purimapāṭho, mudindriyesveva pana adhippetesu parikkhepo na kātabbo siyā, kato ca, tasmā ‘‘tatiyasmimpi tikkhindriyāva adhippetā. Tesañhi sabbesampi parihāni na hotīti tassa laddhī’’ti paṭhanti.
อโยนิโส อตฺถํ คเหตฺวาติ โสตาปโนฺนเยว นิยโตติ วุโตฺตติ โสเยว น ปริหายติ, น อิตเรติ อตฺถํ คเหตฺวาฯ ‘‘อุปริมคฺคตฺถายา’’ติ วุตฺตํ อตฺถํ อคฺคเหตฺวา นิยโตติ โสตาปตฺติผลา น ปริหายตีติ เอตมตฺถํ คณฺหีติ ปน วทนฺติฯ
Ayoniso atthaṃ gahetvāti sotāpannoyeva niyatoti vuttoti soyeva na parihāyati, na itareti atthaṃ gahetvā. ‘‘Uparimaggatthāyā’’ti vuttaṃ atthaṃ aggahetvā niyatoti sotāpattiphalā na parihāyatīti etamatthaṃ gaṇhīti pana vadanti.
วาทยุตฺติปริหานิกถาวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Vādayuttiparihānikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
๒. อริยปุคฺคลสํสนฺทนปริหานิวณฺณนา
2. Ariyapuggalasaṃsandanaparihānivaṇṇanā
๒๔๑. ยํ ปเนตฺถาติอาทิมฺหิ ทสฺสนมคฺคผเล ฐิตสฺส อนนฺตรํ อรหตฺตปฺปตฺติํ, ตโต ปริหายิตฺวา ตตฺถ จ ฐานํ อิจฺฉโนฺต ปุน วายาเมน ตทนนฺตรํ อรหตฺตปฺปตฺติํ น อิจฺฉตีติ วิจาเรตพฺพเมตํฯ
241. Yaṃpanetthātiādimhi dassanamaggaphale ṭhitassa anantaraṃ arahattappattiṃ, tato parihāyitvā tattha ca ṭhānaṃ icchanto puna vāyāmena tadanantaraṃ arahattappattiṃ na icchatīti vicāretabbametaṃ.
๒๖๒. อวสิปฺปโตฺต ฌานลาภีติ เสโกฺข วุโตฺตติ ทฎฺฐโพฺพฯ ปุถุชฺชโน ปน วสิปฺปโตฺต อวสิปฺปโตฺต จ สมยวิมุตฺตอสมยวิมุตฺตตนฺติยา อคฺคหิโต, ภชาปิยมาโน ปน สมาปตฺติวิกฺขมฺภิตานํ กิเลสานํ วเสน สมยวิมุตฺตภาวํ ภเชยฺยาติ วุโตฺตติฯ
262. Avasippatto jhānalābhīti sekkho vuttoti daṭṭhabbo. Puthujjano pana vasippatto avasippatto ca samayavimuttaasamayavimuttatantiyā aggahito, bhajāpiyamāno pana samāpattivikkhambhitānaṃ kilesānaṃ vasena samayavimuttabhāvaṃ bhajeyyāti vuttoti.
อริยปุคฺคลสํสนฺทนปริหานิวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Ariyapuggalasaṃsandanaparihānivaṇṇanā niṭṭhitā.
๓. สุตฺตสาธนปริหานิวณฺณนา
3. Suttasādhanaparihānivaṇṇanā
๒๖๕. อุตฺตมหีนเภโท ‘‘ตตฺร ยายํ ปฎิปทา สุขา ขิปฺปาภิญฺญา, สา อุภเยเนว ปณีตา อกฺขายตี’’ติอาทิสุตฺตวเสน (ที. นิ. ๓.๑๕๒) วุโตฺตฯ ‘‘ทิฎฺฐํ สุตํ มุต’’นฺติ เอตฺถ วิย มุตสโทฺท ปตฺตพฺพํ วทตีติ อาห ‘‘ผุสนารห’’นฺติฯ
265. Uttamahīnabhedo ‘‘tatra yāyaṃ paṭipadā sukhā khippābhiññā, sā ubhayeneva paṇītā akkhāyatī’’tiādisuttavasena (dī. ni. 3.152) vutto. ‘‘Diṭṭhaṃ sutaṃ muta’’nti ettha viya mutasaddo pattabbaṃ vadatīti āha ‘‘phusanāraha’’nti.
๒๖๗. อปฺปตฺตปริหานาย เจว สํวตฺตนฺติ ยถากตสนฺนิฎฺฐานสฺส สมยวิมุตฺตสฺสาติ อธิปฺปาโยฯ
267. Appattaparihānāya ceva saṃvattanti yathākatasanniṭṭhānassa samayavimuttassāti adhippāyo.
สุตฺตสาธนปริหานิวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Suttasādhanaparihānivaṇṇanā niṭṭhitā.
ปริหานิกถาวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Parihānikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / อภิธมฺมปิฎก • Abhidhammapiṭaka / กถาวตฺถุปาฬิ • Kathāvatthupāḷi / ๒. ปริหานิกถา • 2. Parihānikathā
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / อภิธมฺมปิฎก (อฎฺฐกถา) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ปญฺจปกรณ-อฎฺฐกถา • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ๒. ปริหานิกถา • 2. Parihānikathā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-อนุฎีกา • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ๒. ปริหานิกถา • 2. Parihānikathā
