| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅನುಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
೨. ಪರಿಹಾನಿಕಥಾ
2. Parihānikathā
೧. ವಾದಯುತ್ತಿಪರಿಹಾನಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ
1. Vādayuttiparihānikathāvaṇṇanā
೨೩೯. ಇದಂ ಸುತ್ತನ್ತಿ ಇದಂ ಲಕ್ಖಣಮತ್ತಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ‘‘ಪಞ್ಚಿಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಾ ಸಮಯವಿಮುತ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪರಿಹಾನಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀ’’ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೫.೧೪೯-೧೫೦) ಇದಮ್ಪಿ ಹಿ ಸುತ್ತಂ ಅನಾಗಾಮಿಆದೀನಂಯೇವ ಪರಿಹಾನಿನಿಸ್ಸಯೋ, ನ ಅರಹತೋ। ಸಮಯವಿಮುತ್ತೋತಿ ಅಟ್ಠಸಮಾಪತ್ತಿಲಾಭಿನೋ ಸೇಕ್ಖಸ್ಸೇತಂ ನಾಮಂ। ಯಥಾಹ –
239. Idaṃsuttanti idaṃ lakkhaṇamattaṃ daṭṭhabbaṃ. ‘‘Pañcime, bhikkhave, dhammā samayavimuttassa bhikkhuno parihānāya saṃvattantī’’ti (a. ni. 5.149-150) idampi hi suttaṃ anāgāmiādīnaṃyeva parihāninissayo, na arahato. Samayavimuttoti aṭṭhasamāpattilābhino sekkhassetaṃ nāmaṃ. Yathāha –
‘‘ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸಮಯವಿಮುತ್ತೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ಸಮಯೇನ ಸಮಯಂ ಅಟ್ಠ ವಿಮೋಕ್ಖೇ ಕಾಯೇನ ಫುಸಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ಪಞ್ಞಾಯ ಚಸ್ಸ ದಿಸ್ವಾ ಏಕಚ್ಚೇ ಆಸವಾ ಪರಿಕ್ಖೀಣಾ ಹೋನ್ತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸಮಯವಿಮುತ್ತೋ’’ತಿ (ಪು॰ ಪ॰ ೧)।
‘‘Katamo ca puggalo samayavimutto? Idhekacco puggalo kālena kālaṃ samayena samayaṃ aṭṭha vimokkhe kāyena phusitvā viharati, paññāya cassa disvā ekacce āsavā parikkhīṇā honti. Ayaṃ vuccati puggalo samayavimutto’’ti (pu. pa. 1).
‘‘ಪರಿಹಾನಿಧಮ್ಮೋ’’ತಿ ಚ ಪುಥುಜ್ಜನೋ ಚ ಏಕಚ್ಚೋ ಚ ಸೇಕ್ಖೋ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ, ನ ಅರಹಾತಿ। ತಸ್ಮಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ಯಥಾದಸ್ಸಿತಾನಿ ಸುತ್ತಾನಿ ಅನಾಗಾಮಿಆದೀನಂ ಪರಿಹಾನಿಲದ್ಧಿಯಾ ನಿಸ್ಸಯೋ, ನ ಅರಹತೋ, ತಸ್ಮಾ। ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ತಂ ಅಪೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಯಸ್ಮಾ ‘‘ಅರಹತೋಪೀ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಅರಹತೋಪಿ ಪರಿಹಾನಿ, ಕೋ ಪನ ವಾದೋ ಅನಾಗಾಮಿಆದೀನನ್ತಿ ಅಯಮತ್ಥೋ ಲಬ್ಭತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಿ-ಸದ್ದಸಮ್ಪಿಣ್ಡಿತಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಅರಹತೋಪಿ…ಪೇ॰… ಯೋಜೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಆಹ। ಯಸ್ಮಾ ವಾ ಕಾಮಞ್ಚೇತ್ಥ ದುತಿಯಸುತ್ತಂ ಸೇಕ್ಖವಸೇನ ಆಗತಂ, ಪಠಮತತಿಯಸುತ್ತಾನಿ ಪನ ಅಸೇಕ್ಖವಸೇನಪಿ ಆಗತಾನೀತಿ ತೇಸಂ ಲದ್ಧಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಅರಹತೋಪೀ’’ತಿ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಇದಂ ಸುತ್ತಂ ಅರಹತೋ’’ತಿಆದಿ।
‘‘Parihānidhammo’’ti ca puthujjano ca ekacco ca sekkho adhippeto, na arahāti. Tasmāti yasmā yathādassitāni suttāni anāgāmiādīnaṃ parihāniladdhiyā nissayo, na arahato, tasmā. Taṃ nissāya taṃ apekkhitvā yasmā ‘‘arahatopī’’ti ettha arahatopi parihāni, ko pana vādo anāgāmiādīnanti ayamattho labbhati, tasmā pi-saddasampiṇḍitamatthaṃ dassento ‘‘arahatopi…pe… yojetabba’’nti āha. Yasmā vā kāmañcettha dutiyasuttaṃ sekkhavasena āgataṃ, paṭhamatatiyasuttāni pana asekkhavasenapi āgatānīti tesaṃ laddhi, tasmā ‘‘arahatopī’’ti aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ. Tenāha ‘‘idaṃ suttaṃ arahato’’tiādi.
ತತಿಯಸ್ಮಿನ್ತಿ ‘‘ಸಬ್ಬೇಸಞ್ಞೇವ ಅರಹನ್ತಾನಂ ಪರಿಹಾನೀ’’ತಿ ಏತಸ್ಮಿಂ ಪಞ್ಹೇ। ಸೋ ಹಿ ‘‘ಸಬ್ಬೇವ ಅರಹನ್ತೋ’’ತಿಆದಿನಾ ಆಗತೇಸು ತತಿಯೋ ಪಞ್ಹೋ। ತೇಸನ್ತಿ ಮುದಿನ್ದ್ರಿಯಾನಂ। ತತಿಯಸ್ಮಿಮ್ಪೀತಿ ಪಿ-ಸದ್ದೋ ವುತ್ತತ್ಥಸಮುಚ್ಚಯೋ। ತೇನ ಪಠಮಪಞ್ಹಂ ಸಮುಚ್ಚಿನೋತಿ ‘‘ತತ್ಥಪಿ ತಿಕ್ಖಿನ್ದ್ರಿಯಾ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ’’ತಿ।
Tatiyasminti ‘‘sabbesaññeva arahantānaṃ parihānī’’ti etasmiṃ pañhe. So hi ‘‘sabbeva arahanto’’tiādinā āgatesu tatiyo pañho. Tesanti mudindriyānaṃ. Tatiyasmimpīti pi-saddo vuttatthasamuccayo. Tena paṭhamapañhaṃ samuccinoti ‘‘tatthapi tikkhindriyā adhippetā’’ti.
ಸೋಯೇವ ನ ಪರಿಹಾಯತೀತಿ ಸೋತಾಪನ್ನೋಯೇವ ಸೋತಾಪನ್ನಭಾವತೋ ನ ಪರಿಹಾಯತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ನ ಚೇತ್ಥ ಸಕದಾಗಾಮಿಭಾವಾಪತ್ತಿಯಾ ಸೋತಾಪನ್ನಭಾವಾಪಗಮೋ ಪರಿಹಾನಿ ಹೋತಿ ವಿಸೇಸಾಧಿಗಮಭಾವತೋ। ಪತ್ತವಿಸೇಸತೋ ಹಿ ಪರಿಹಾನೀತಿ। ಇತರೇತಿ ಸಕದಾಗಾಮಿಆದಿಕಾ। ಉಪರಿಮಗ್ಗತ್ಥಾಯಾತಿ ಉಪರಿಮಗ್ಗತ್ತಯಪಟಿಲಾಭತ್ಥಾಯ ‘‘ನಿಯತೋ’’ತಿ ವುತ್ತಮತ್ಥಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ।
Soyeva na parihāyatīti sotāpannoyeva sotāpannabhāvato na parihāyatīti attho. Na cettha sakadāgāmibhāvāpattiyā sotāpannabhāvāpagamo parihāni hoti visesādhigamabhāvato. Pattavisesato hi parihānīti. Itareti sakadāgāmiādikā. Uparimaggatthāyāti uparimaggattayapaṭilābhatthāya ‘‘niyato’’ti vuttamatthaṃ aggahetvā.
ವಾದಯುತ್ತಿಪರಿಹಾನಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Vādayuttiparihānikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
೨. ಅರಿಯಪುಗ್ಗಲಸಂಸನ್ದನಪರಿಹಾನಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ
2. Ariyapuggalasaṃsandanaparihānikathāvaṇṇanā
೨೪೧. ತತೋತಿ ಅರಹತ್ತತೋ। ತತ್ಥಾತಿ ದಸ್ಸನಮಗ್ಗಫಲೇ। ವಾಯಾಮೇನಾತಿ ವಿಪಸ್ಸನುಸ್ಸಾಹನೇನ। ತದನನ್ತರನ್ತಿ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಾನನ್ತರಂ। ಪಠಮಂ ದಸ್ಸನಮಗ್ಗಫಲಾನನ್ತರಂ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ತತೋ ಪರಿಹೀನೋ ಪುನ ವಾಯಮನ್ತೋ ತದನನ್ತರಂ ನ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಾತೀತಿ ಕಾ ಏತ್ಥ ಯುತ್ತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಪರವಾದೀ ನಾಮ ಯುತ್ತಮ್ಪಿ ವದತಿ ಅಯುತ್ತಮ್ಪೀತಿ ಕಿಂ ತಸ್ಸ ವಾದೇ ಯುತ್ತಿಗವೇಸನಾಯಾತಿ ಪನ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಅಪರಿಹಾನಸಭಾವೋ ಭಾವನಾಮಗ್ಗೋ ಅರಿಯಮಗ್ಗತ್ತಾ ದಸ್ಸನಾದಸ್ಸನಮಗ್ಗೋ ವಿಯ। ನ ಚೇತ್ಥ ಅಸಿದ್ಧತಾಸಙ್ಕಾ ಲೋಕುತ್ತರಮಗ್ಗಸ್ಸ ಪರಸ್ಸಪಿ ಅರಿಯಮಗ್ಗಭಾವಸ್ಸ ಸಿದ್ಧತ್ತಾ, ನಾಪಿ ಲೋಕಿಯಮಗ್ಗೇನ ಅನೇಕನ್ತಿಕತಾ ಅರಿಯಸದ್ದೇನ ವಿಸೇಸಿತತ್ತಾ। ತಥಾ ನ ವಿರುದ್ಧತಾ ದುತಿಯಮಗ್ಗಾದೀನಂ ಭಾವನಾಮಗ್ಗಭಾವಸ್ಸ ಓಳಾರಿಕಕಿಲೇಸಪ್ಪಹಾನಾದೀನಞ್ಚ ಪರಸ್ಸಪಿ ಆಗಮತೋ ಸಿದ್ಧತ್ತಾ।
241. Tatoti arahattato. Tatthāti dassanamaggaphale. Vāyāmenāti vipassanussāhanena. Tadanantaranti sotāpattiphalānantaraṃ. Paṭhamaṃ dassanamaggaphalānantaraṃ arahattaṃ pāpuṇāti, tato parihīno puna vāyamanto tadanantaraṃ na arahattaṃ pāpuṇātīti kā ettha yuttīti adhippāyo. Paravādī nāma yuttampi vadati ayuttampīti kiṃ tassa vāde yuttigavesanāyāti pana daṭṭhabbaṃ. Aparihānasabhāvo bhāvanāmaggo ariyamaggattā dassanādassanamaggo viya. Na cettha asiddhatāsaṅkā lokuttaramaggassa parassapi ariyamaggabhāvassa siddhattā, nāpi lokiyamaggena anekantikatā ariyasaddena visesitattā. Tathā na viruddhatā dutiyamaggādīnaṃ bhāvanāmaggabhāvassa oḷārikakilesappahānādīnañca parassapi āgamato siddhattā.
ಅರಿಯಪುಗ್ಗಲಸಂಸನ್ದನಪರಿಹಾನಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Ariyapuggalasaṃsandanaparihānikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
೩. ಸುತ್ತಸಾಧನಪರಿಹಾನಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ
3. Suttasādhanaparihānikathāvaṇṇanā
೨೬೫. ಪುಗ್ಗಲಪಞ್ಞತ್ತಿಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಪತ್ತಿ, ಫುಸನಾ’’ತಿ ಚ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ಅಧಿಗಮೋ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋತಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ಪತ್ತಬ್ಬಂ ವದತೀತಿ ಆಹ ಫುಸನಾರಹ’’ನ್ತಿ।
265. Puggalapaññattiaṭṭhakathāyaṃ ‘‘patti, phusanā’’ti ca paccakkhato adhigamo adhippetoti vuttaṃ ‘‘pattabbaṃ vadatīti āha phusanāraha’’nti.
೨೬೭. ಕತಸನ್ನಿಟ್ಠಾನಸ್ಸಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸತ್ತಾಹೇ ಮಾಸೇ ಉತುಮ್ಹಿ ಅನ್ತೋವಸ್ಸೇ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಆರಾಧೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ಕತನಿಚ್ಛಯಸ್ಸ।
267. Katasanniṭṭhānassāti imasmiṃ sattāhe māse utumhi antovasse vā aññaṃ ārādhessāmīti katanicchayassa.
ಸುತ್ತಸಾಧನಪರಿಹಾನಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Suttasādhanaparihānikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ಪರಿಹಾನಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Parihānikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ಕಥಾವತ್ಥುಪಾಳಿ • Kathāvatthupāḷi / ೨. ಪರಿಹಾನಿಕಥಾ • 2. Parihānikathā
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ೨. ಪರಿಹಾನಿಕಥಾ • 2. Parihānikathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ೨. ಪರಿಹಾನಿಕಥಾ • 2. Parihānikathā
